استعجاب در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = استعجاب

| مداخل مرتبط = [[استعجاب در قرآن]]

| پرسش مرتبط  =  

از جمله آیاتی که به [[پیامبر]] [[فرمان]] می‌رسد که تعجب مکن نسبت به [[اموال]] و [[اولاد]] آنان و یا در واکنش به [[رفتار]] مخالفان که اظهار تعجب نسبت به [[قیامت]] و [[معاد]] می‌کردند، پاسخ آن حضرت هم ابراز شگفتی از فراموش کردن چگونگی [[خلقت]] و نوعی شیوه [[احتجاج]] است.

#{{متن قرآن|وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ}}<ref>«و هنگامی که آنان را ببینی، پیکرهاشان تو را به شگفتی می‌آورد و چون چیزی گویند به گفتارشان گوش می‌سپاری (اما) گویی چوب‌هایی خشکند پشت داده بر دیوار، هر بانگی را به زیان خود می‌پندارند، آنان دشمنند، از آنها دوری گزین! خدایشان لعنت کناد! چگونه (از حق) بازگر» سوره منافقون، آیه ۴.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱]]، ص ۹۴.</ref>

# و در [[آیه]] چهارم حالت شگفتی [[مخالفان]] [[پیامبر]] را شرح می‌دهد و می‌گوید: و چون آنان را ببینی، هیکل‌های‌شان تو را به تعجب وامی‌دارد، {{متن قرآن|وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ}}<ref>«و هنگامی که آنان را ببینی، پیکرهاشان تو را به شگفتی می‌آورد و چون چیزی گویند به گفتارشان گوش می‌سپاری (اما) گویی چوب‌هایی خشکند پشت داده بر دیوار، هر بانگی را به زیان خود می‌پندارند، آنان دشمنند، از آنها دوری گزین! خدایشان لعنت کناد! چگونه (از حق) بازگر» سوره منافقون، آیه ۴.</ref> و چون سخن گویند به گفتارشان گوش فرا می‌دهی، گویی آنان شمعک‌هایی پشت بر دیوارند [که پوک شده و درخور [[اعتماد]] نیستند]: هر فریادی را به زیان خویش می‌پندارند. خودشان دشمنند از آنان بپرهیز [[خدا]] بکشدشان تا کجا [از [[حقیقت]]] [[انحراف]] یافته‌اند. و البته این معنای {{متن قرآن|قَاتَلَهُمُ اللَّهُ}}<ref>«یهودیان گفتند عزیر پسر خداوند است و مسیحیان گفتند: مسیح پسر خداوند است؛ این گفتار، سر زبان آنهاست که با گفته کافران پیشین همانندی می‌کند؛ خداوندشان بکشاد! چگونه (از حقّ) باز گردانیده می‌شوند؟» سوره توبه، آیه ۳۰.</ref> مسئله به این گونه است که چگونه [[خدا]] خودش از قول خودش می‌گوید: {{متن قرآن|قَاتَلَهُمُ اللَّهُ}}<ref>«یهودیان گفتند عزیر پسر خداوند است و مسیحیان گفتند: مسیح پسر خداوند است؛ این گفتار، سر زبان آنهاست که با گفته کافران پیشین همانندی می‌کند؛ خداوندشان بکشاد! چگونه (از حقّ) باز گردانیده می‌شوند؟» سوره توبه، آیه ۳۰.</ref>. اگر این سخن [[خداوند]] است، بگونه‌ای از زبان [[خدا]] ادا می‌شود که گفته می‌شود، [[خدا]] او را بکشد، آیا کسی می‌تواند خودش در باره دیگران به خودش بگوید [[خدا]] او را بکشد، ما می‌توانیم درخواست کنیم که [[خدا]] بکشدش، اگر گفته شود، این [[سخن پیامبر]] است و یا [[نقل]] قول از دیگران اشکالی نداشت، اما [[خدا]]، چنین تعبیری به ظاهر از نظر ادبی درست به نظر نمی‌رسد؟ وانگهی [[دعا کردن]] برای کسی که [[حاجت]] و نیاز دارد، اشکالی ندارد، اما برای کسی که [[قدرت]] مطلق و [[مرگ]] و [[زندگی]] موجودات در دست اوست، بی‌معناست. این، کلمه: {{متن قرآن|قَاتَلَهُمُ اللَّهُ}}<ref>«یهودیان گفتند عزیر پسر خداوند است و مسیحیان گفتند: مسیح پسر خداوند است؛ این گفتار، سر زبان آنهاست که با گفته کافران پیشین همانندی می‌کند؛ خداوندشان بکشاد! چگونه (از حقّ) باز گردانیده می‌شوند؟» سوره توبه، آیه ۳۰.</ref>از قبیل دیگر بیاناتی است که جنبه دعایی و القای [[اعتقادی]] دارد نیست، که می‌خواهد این گونه ادا و بیان شود و در قالب در خواست یا شکل [[ستایش]] آمده و یا لحن خواهشی دارند. در این صورت [[زبان قرآن]]، مانند زبان [[بشر]] به ترسیم و تصویر احساس‌های درونی، غم‌ها، شادی‌ها، حسرت‌ها، [[آرزوها]]، شگفتی‌ها، و پرسش‌های این جهانی می‌پردازد. در این گفتار زبان، جنبه [[عاطفی]] و احساسی به خود گرفته و با تعبیر {{متن قرآن|قَاتَلَهُمُ اللَّهُ}}<ref>«یهودیان گفتند عزیر پسر خداوند است و مسیحیان گفتند: مسیح پسر خداوند است؛ این گفتار، سر زبان آنهاست که با گفته کافران پیشین همانندی می‌کند؛ خداوندشان بکشاد! چگونه (از حقّ) باز گردانیده می‌شوند؟» سوره توبه، آیه ۳۰.</ref> می‌خواهد [[خشم]] و [[ناراحتی]] خود را نشان دهد و کنایه از طرد کردن [[خدا]] و دور کردن آنان از ساحت [[دینی]] و [[معنوی]] است. این شیوه را باید در کارکردهای [[زبان قرآن]] در بسیاری از [[آیات]] ناظر به [[عذاب الهی]] در [[قیامت]] شمارش کرد<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱]]، ص ۹۴.</ref>.

# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱''']]