رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در قرآن]] - [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در حدیث]] - [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در اخلاق اسلامی]] - [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در نهج البلاغه]] - [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در معارف دعا و زیارات]] - [[رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی در معارف مهدویت]]| پرسش مرتبط  = رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی (پرسش)}}

* [[انسان]] تشنۀ [[محبت]] است و [[محبت]] حیات بخش دلهاست. هر انسانی خود را [[دوست]] دارد و می‌‌خواهد [[محبوب]] دیگران نیز باشد. تا فردی کسی را [[دوست]] نداشته باشد، چگونه می‌‌تواند او را [[تربیت]] کند و تا شخص سیراب از [[محبت]] نشود آنگونه که باید تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت<ref>ر. ک: [[محسن موحدی|موحدی، محسن]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]. </ref>. باید توجه داشت [[عشق به خداوند]] ‌به [[زندگی]] فرد معنا می‌دهد، معنای که سبب می‌‌شود [[زندگی]] [[انسان]] وسعت و [[ارزش]] پیدا کند و حدود این [[عشق]] و [[ارزش]] تا جائی پیش می‌‌رود که با‌ هیچ [[عشق]] و [[ارزش]] مادی و دنیایی‌ قابل معامله نیست<ref>ر. ک: [[ناصر محمدی|محمدی، ناصر]] و [[احمد رضا مفتاح|مفتاح، احمد رضا]]، [[نقش باور به مهدویت در معنابخشی زندگی فردی (مقاله)|نقش باور به مهدویت در معنابخشی زندگی فردی]]، ص۲۱۷-۲۱۹.</ref>. از جمله مواردی که [[عشق]] به‌ [[خداوند]] در وجود [[انسان‌ها]] جلوه می‌‌کند طبق [[روایت]] [[پیامبر]] {{صل}} زمانی است که فرد [[محبت]] و [[ولایت امام]] عصر {{ع}} را بپذیرد<ref>ر. ک: [[ناصر محمدی|محمدی، ناصر]] و [[احمد رضا مفتاح|مفتاح، احمد رضا]]، [[نقش باور به مهدویت در معنابخشی زندگی فردی (مقاله)|نقش باور به مهدویت در معنابخشی زندگی فردی]]، ص۲۱۷-۲۱۹. </ref>.

* رشد روحیۀ [[محبت]] و [[عشق‌ورزی]]، به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی [[انتظار]]، به این معناست که ابعاد [[عاطفی]] [[مکتب]] [[انتظار]]، موجب شکل‌گیری و رشد یک شبکۀ سرشار از [[محبت]] و [[عشق‌ورزی]] میان ‌امام منتظَر‌ و ‌امت منتظِر‌ و عامل مهمی در رشد روانی و [[سلامت]] شخصیت [[جامعۀ منتظران]] شده است<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]. </ref>. چنین رشدی را می‌‌توان در اندیشۀ [[مهدویت]] و مقولۀ [[انتظار]] به وضوح مشاهده کرد، چراکه [[حضرت مهدی]] {{ع}} پیام‌آور [[مهرورزی]] و [[دوستی]] است<ref>ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۵۰، ۵۱. </ref>؛ به طوری که [[امام رضا]] {{ع}} در [[وصف]] [[امام]] [[معصوم]] فرمودند: «[[امام]]، همدم است، رفیق است، پدراست، و همچنین بسیار [[مهربان]] است»<ref>{{متن حدیث|الْأَنِیسُ الرَّفِیقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِیقُ وَ الْأَخُ الشَّقِیقُ...}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۰۰، ح۱. </ref>.<ref>ر. ک: [[زهرا سادات پورسیدآقایی|سادات پورسید آقایی، زهرا]]، [[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال]]، ص ۱۲۱؛ [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> و درجایی دیگر ایشان در خصوص [[حضرت مهدی]] {{ع}} فرمود: «[[حضرت مهدی]] {{ع}} برای پیروانش از [[پدران]] و مادرانشان مهربان‌تر است»<ref>"أَشْفَقَ عَلَیْهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِمْ؛ بحارالانوار، ج۲۵، ص۱۱۶. </ref>؛ همچنین [[امام باقر]] {{ع}} در این زمینه فرمودند: «آنگاه که [[قائم]] ما [[قیام]] کند، [[خداوند]] به واسطۀ [[امام]] دست [[لطف]] و [[مرحمت]] خود را بر سر [[بندگان]] می‌‌گذارد تا به [[عقول]] آنان [[وحدت]] بخشد و خردهایشان را کامل کند»<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ اَللَّهُ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ اَلْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کَمَلَتْ بِهِ أَحْلاَمُهُمْ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۸. </ref>.<ref>ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۵۰، ۵۱. </ref>  

* [[دلیل]] این [[محبت]] بی حد و حصر [[امام عصر]] نسبت به [[منتظران]] به [[دلیل]] ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] است، چراکه ابعاد [[عاطفی]] [[انتظار]] این [[حقیقت]] را می‌‌رساند که [[امام]] پیوند عمیقی از عطوفت، مؤدت و [[محبت]] نسبت به [[منتظران]] دارد. [[دلیل]] این [[محبت]] از آن جهت نیست که [[حضرت]] [[نیازمند]] به [[مسلمین]] است، بلکه چون او انسانی کامل است، باید مهر محبتش هم در غایتِ کمال باشد، به گونه ای که بدون هیچ نیازی، نگران [[سرنوشت]] [[مسلمین]] است چنان‌که در [[نقلی]] فرمودند: «از تردید گروهی از شما در دین‌باوری و [[شک]] و سرگردانی در (مسأله) [[ولایت]] و [[امامت]] [[آگاه]] شدم. این موضوع ما را نه به خاطر خودمان، بلکه به خاطر شما، [[غمگین]] و متأثّر کرد؛ چون [[خدا]] با ماست و ما نیازی به دیگری نداریم»<ref>{{متن حدیث|إِنَّهُ أٌنهی إِلیَّ ارتِیَابُ جَمَاعَةِ مِنکُم فِی الدَّینِ وَ مَا دَخَلَهُم مِنَ الشَّکِّ وَ الحَیرَة فِی وُلَاةِ أٌمرَهِم فَغَمَّنَا ذَلِکُ لِّا لَنَا وَ سَأونَا فِیکُم لَا فَینَا لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیرِه}}؛ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۸. </ref>.<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>

* البته [[محبت]] و [[عشق ورزی]] [[امام عصر]] {{ع}} به پیروانشان، تنها منحصر در ایشان نیست، هرچند [[محبت]] و [[عشق ورزی]] [[امام عصر]] به [[دلیل]] مقولۀ [[عاطفی]] [[انتظار]]، خاص تر از سایر [[معصومین]] {{ع}} است، ولی در ذات تمامی [[معصومین]] {{ع}} [[محبت]] کردن و [[عشق]] ورزدیدن به پیروانشان نهادینه شده است، چنانکه در روایتی [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} از [[پیامبر]] {{صل}} سوال کرد «آیا [[مهدی]] از ما [[اهل بیت]] است؟ ایشان پاسخ دادند: آری؛ [[مهدی]] از ماست. [[خداوند]] همان‌گونه که [[دین]] را با ما آغاز کرد، با او به پایان می‌‌رساند. [[مردم]] به دست ما از [[شرک]] رهایی یافتند و پس از پایان‌گرفتن فتنه‌های [[دشمنان]]، میان آنان الفت و [[صمیمیت]] ایجاد شد. وظیفۀ ما از آغاز برداشتن [[کینه‌ها]] و عداوت‌هاست؛ به‌گونه‌ای که همه [[برادر]] ایمانی شوند»<ref> ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۵۰، ۵۱. </ref>.

* باید توجه داشت در مسئلۀ [[انتظار]] همانطور که رشد روحیۀ [[محبت]] و [[عشق ورزی]] در [[زمان غیبت]] برای [[امام]] نسبت به پیروانش یک [[تکلیف]] [[عاطفی]] محسوب می‌‌شود، به همین نحو این رشد روحی از جانب [[منتظران]] نسبت به امامشان هم باید یک [[تکلیف]] باشد. بنابراین [[منتظران]] هم باید همین [[عشق ورزی]] را نسبت به اماماشان داشته باشند<ref>ر. ک: [[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار]]، ص؟؟ </ref>.  

* دو طریق برای اینکه [[منتظر]]، روحیۀ [[عشق ورزی]] در بعد [[روح]] و روان را نسبت به امامش تقویت کند عبارتند از:

# از طریق لسان: یعنی [[منتظر]] به وسیلۀ الفاظ زبانی این نوع از [[عشق ورزی]] و ارادت را به [[امام]] نشان می‌‌دهد<ref>ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۵۰، ۵۱. </ref>. چنانکه [[دعای ندبه]] نمونۀ بارز [[محبت]] و [[عشق ورزی]] به [[امام عصر]] {{ع}} است در فرازی از این دعای [[مقدس]] آمده است «جانم فدای تو ای ناپیدایی که از ما بیرون نیست!... چقدر بر من [[جان]] کاه است که [[مردم]] را ببینم، اما تو دیده نشوی و هیچ‌گونه صدا و سخنی از تو نشنوم... ای کاش می‌‌دانستم در چه جایی منزل گرفته‌ای و چه سرزمین و مکانی تو را در بر گرفته است»<ref>{{متن حدیث|بِنَفْسِی أَنْتَ مِنْ مُغَیَّبٍ لَمْ یَخْلُ مِنَّا... عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لَا تُرَی وَ لَا أَسْمَعُ لَکَ حَسِیساً وَ لَا نَجْوَی... لَیْتَ شِعْرِی أَیْنَ اسْتَقَرَّتْ بِکَ النَّوی‏، بَلْ أَیُّ أَرْضٍ تُقِلُّکَ أَوْ ثَری‏، أَ بِرَضْوی‏ أَمْ غَیْرِها أَمْ ذِی طُوی}}</ref>.<ref>ر. ک: [[زهرا سادات پورسیدآقایی|سادات پورسید آقایی، زهرا]]، [[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روان‌شناسی کمال]]، ص ۱۲۱.</ref> و این [[عشق ورزی]] لسانی به قدری وسیع و اثر گذار است که [[منتظر]] [[عاشق]] در [[دعای عهد]]، [[اصرار]] دارد دیگران هم در این [[عشق ورزی]] با او شریک باشند؛ چنانکه در این [[دعا]] آمده است {{متن حدیث|اللّٰهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الْإِمامَ الْهادِيَ الْمَهْدِيَّ الْقائِمَ بِأَمْرِكَ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَيْهِ وَعَلَىٰ آبائِهِ الطَّاهِرِينَ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِناتِ}}<ref>ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۵۰، ۵۱. </ref>.

# [[عشق ورزی]] در حیطۀ عمل: رشد این مرحله از [[عشق ورزی]] و [[محبت]]، [[تکامل]] مرحلۀ اول است به طوری که اگر [[منتظر]] در مرحلۀ عمل، [[محبت]] خود را به امامش نشان ندهد، می‌‌توان مدعی شد در مرحلۀ لسان، [[صداقت]] واقعی را نداشته است، چراکه [[منتظر واقعی]] کسی است که راه و روش خود را مطابق آئین و روش امامش قرار می‌‌دهد و به دنبال میل و خواست او حرکت می‌‌کند [[امام علی]] {{ع}} در [[مذمت]] عده‌ای که خود را لسانی [[عاشق]] [[اهل‌بیت]] می‌دانند می‌فرماید: «نه قدم بر جای پای [[پیامبر]] {{صل}} می‌‌گذارند و نه از [[رفتار]] [[جانشین]] او [[پیروی]] می‌کنند»<ref>{{متن حدیث|لَا یَقْتَصُّونَ أَثَرَ نَبِیٍّ وَ لَا یَقْتَدُونَ بِعَمَلِ وَصِیٍّ...}}؛ نهج‌البلاغه، خطبه ۸۸. </ref>.<ref>ر. ک: [[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار]]، ص؟؟</ref>

* آثار [[محبت]] و [[عشق ورزی]] از بعد [[روح]] و روان در مسئلۀ [[انتظار]] را می‌‌توان در این ابعاد جستجو کرد:

# [[اشتیاق]]: اوج [[محبت]] و [[عشق ورزی]] در بعد روحی روانی که در [[حقیقت]] قله و راس [[انتظار]] به شمار می‌‌آید، [[اشتیاق]] است. [[منتظر]] کسی است که چون خاکِ تشنه در تب و تاب و [[اشتیاق]] [[آب]] حیات بسوزد<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] </ref>.

# تشدید [[محبت]]: دومین اثر [[محبت]] و [[عشق ورزی]] در بعد [[روح]] و روان، ایجاد [[محبت]] عمیق بین [[امام]] منتظَر‌ و ‌منتظِران است به طوری که هیچ فاصله ای به واسطۀ این [[محبت]] در این رابطه ایجاد نمی‌شود؛ [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمودند: «همانا، ما در [[شادمانی]] شما شاد و در [[اندوه]] شما [[اندوهگین]] می‌شویم‌»<ref>{{متن حدیث|إنّا لَنَفرَحُ لِفَرَحِکُم وَ نَحزُنُ لِحُزنِکُم}}؛ بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۲۶۰.</ref>.<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] </ref> [[محبت]] و [[عشق ورزی]] در [[انسان]] [[منتظر]] زمانی به اوج خود خواهد رسید که برای [[تحقق ظهور]] [[منجی موعود]] تلاش می‌‌کند و به [[زمینه سازی ظهور]] آن [[حضرت]] [[کمک]] می‌‌کند<ref>ر. ک: [[محسن موحدی|موحدی، محسن]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]. </ref>.

# جستجوی [[محبوب]]: اثر دیگر این [[عشق ورزی]]، جستجو برای پیدا کردن [[محبوب]] است. شخص [[منتظر]] همواره به دنبال محبوبش می‌گردد و با شور و [[شوق]] همه جا را در پیدا کردنش جست و جو می‌کند: «لَیتَ شِعرِی أَینَ استَقَرَّت بِکَ النَّوی بَل أی أرضٍ تُقِلُّکَ أَو ثَری أَبِرَضوی أَم غَیرِها أَم ذِی طُوی»<ref>سیدبن طاووس، إقبال الأعمال، ص۲۹۸؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، دعای ندبه. </ref>.<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] </ref>

# تشدید چشم انتظاری: [[محبت]] و [[عشق ورزی]] نسبت به [[امام]] باعث تشدید [[انتظار]] [[منتظر]] می‌‌شود: چنانکه در [[دعای ندبه]] آمده است: ‌{{متن حدیث|أینَ مُعِزُّ الْأوْلِیاءِ وَ مُذِلُّ الأعْداءِ، أینَ جامِعُ الْکَلِمَةِ عَلَی التَّقْوی، أینَ بابُ اللهِ الَّذِی مِنْهُ یؤْتی، أیْنَ وَجهُ اللهِ الَّذِی إِلَیهِ یَتَوَجَّهُ الأَولیاءُ}}<ref>سیدبن طاووس، إقبال الأعمال، ص۲۹۸؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، دعای ندبه. </ref>.<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]. </ref>

* تمام این آثار در [[سلامت روان]] [[منتظران]] بسیار تاثیر گذار است، به طوری که موجب پیش گیری اولیه و ممانعت از [[بیماری‌ها]] و ارتقای توانمندی‌ها در مقابله با استرس‌ها و اضطراب‌ها و تمامی بیماری‌های روحی و روانی [[منتظرین]] می‌‌شود<ref>ر. ک: [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>.

* بنابراین رشد [[محبت]] و [[عشق ورزی]] در بعد روحی و روانی زمانی می‌‌تواند تاثیر گذار باشد که [[منتظر]] رابطۀ درستی با [[امام]] خویش برقرار کند<ref>ر. ک: [[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار]]، ص؟؟</ref>.

[[رده:رشد روحیه محبت و عشق‌ورزی]]