نیایش یازدهم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحیفه سجادیه است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

این نیایش درباره خوش‌عاقبتی است. همه ما وقتی کاری را شروع می‌کنیم نگرانیم که آیا موفق خواهیم شد و در این کار سربلند خواهیم بود؟ آموزه‌های دینی به ما می‌گوید کارهایتان را با بسم‌اللّه شروع کنید و خود را به دریای بیکران الهی پیوند دهید و به خدا توکل کنید. خداوند به پیامبرش درباره آغاز و پایان کارها این دعا را آموزش می‌دهد: ﴿وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا﴾. عاقبت و پایان کارها آنقدر مهم است که انبیا نیز دغدغه آن را داشته‌اند. یوسف صدّیق وقتی به صدارت مصر می‌رسد عاقبت‌بخیری از خدا می‌خواهد: ﴿رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ﴾.

وقتی رسول خدا (ص) در پایان جنگ احد از شهادت امیرالمؤمنین علی (ع) در آینده به او خبر داد، علی (ع) پرسید: «وَ ذَلِكَ فِي‏ سَلَامَةٍ مِنْ‏ دِينِي»؛ «آیا وقتی کشته شوم دینم در سلامت خواهد بود؟ پیامبر (ص) فرمود: آری».

در دعای یازدهم امام زین العابدین (ع) دعای خود را با ستایش خدا آغاز می‌کند و مثل همیشه به ما یاد می‌دهد که قبل از اینکه درخواست خود را بیان کنیم خدای بزرگ را ستایش کنیم تا دعای ما به نوعی عبادت و بندگی تبدیل شود: «يَا مَنْ‏ ذِكْرُهُ‏ شَرَفٌ‏ لِلذَّاكِرِينَ‏، وَ يَا مَنْ شُكْرُهُ فَوْزٌ لِلشَّاكِرِينَ، وَ يَا مَنْ طَاعَتُهُ نَجَاةٌ لِلْمُطِيعِينَ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اشْغَلْ قُلُوبَنَا بِذِكْرِكَ عَنْ كُلِّ ذِكْرٍ، وَ أَلْسِنَتَنَا بِشُكْرِكَ عَنْ كُلِّ شُكْرٍ، وَ جَوَارِحَنَا بِطَاعَتِكَ عَنْ كُلِّ طَاعَةٍ».

«ای خداوندی که ذکر تو گویندگان ذکر را شرف و بزرگی است، ای خداوندی که شکر تو شکرگزاران را رستگاری و پیروزی است، ای خداوندی که فرمانبرداری از تو فرمانبرداران را سعادت رهایی است، درود بفرست بر محمد و خاندانش و دل ما را از یاد هر چیز دیگر به یاد خود، و زبان‌های ما را از شکر هر کس دیگر به شکر خود، و اعضای ما را از فرمانبرداری از هر کس دیگر به فرمانبرداری خود مشغول دار».

آنگاه امام تقاضای تلاش عافیت و سلامت می‌کند، چرا که در سایه سلامت است که می‌توانیم تلاش کنیم، خدمت کنیم، عبادت کنیم و دانش بیاموزیم. در ادامه، امام خواسته خود را این‌گونه عرض می‌کند: «خداوندا اگر ما را آسایشی مقدّر فرموده‌ای چنان کن که به هنگام آسایش در امان مانیم، نه گناهی ما را گرفتار سازد و نه ملالتی به ما رسد، تا فرشتگانی که گناهان ما را می‌نویسند با صحیفه اعمال ما، بی‌آنکه در آن گناهی نوشته شده باشد، از نزد ما بازگردند و فرشتگانی که ثواب‌های ما را می‌نویسند، شادمان، با صحیفه‌ای نوشته از اعمال نیک ما به نزد تو آیند».

آن حضرت در پایان هم از خداوند می‌خواهد چنان کند که این دنیا را پاکیزه و توبه کرده ترک کند تا عاقبت بخیر و در روز قیامت سربلند باشد: «چون روزهای زندگی ما سپری شد و مدت ما سر آمد و صلای دعوت تو ما را فراخواند -همان دعوتی که از آن گریزی و از اجابت آن گزیری نیست- بر محمد و خاندانش درود بفرست و سرانجام آنچه را که کاتبان اعمال ما برای ما رقم زده‌اند توبه‌ای پذیرفته شده قرار ده». خواندن این دعا ما را آینده‌نگر و آخرت‌گرا تربیت می‌کند و به لطف خدای بزرگ خوش فرجامی را برایمان رقم می‌زند.

منابع

1. بهشتی، سید جواد، مقاله «نیایش یازدهم»، دانشنامه صحیفه سجادیه