جز
جایگزینی متن - '“' به '«'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] ==پانویس== {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} ==پانویس== {{پانویس}})) |
جز (جایگزینی متن - '“' به '«') |
||
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اثبات ولایت فقیه | |||
| عنوان مدخل = اثبات ولایت فقیه | |||
| مداخل مرتبط = [[اثبات ولایت فقیه در قرآن]] - [[اثبات ولایت فقیه در حدیث]] - [[اثبات عقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات نقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات ولایت فقیه در فقه سیاسی]] - [[اثبات ولایت فقیه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[اثبات ولایت فقیه در کلام اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | واژه '''[[ولایت فقیه]]''' در [[قرآن کریم]] استفاده نشده است اما طرفداران این نظریه به برخی از [[آیات]] استناد کردهاند که مهمترین آنها آیاتی است که در آن واژه [[اولی الامر]] استفاده شده است. بررسی این آیات، بیانگر آن است که [[حاکمیت]] [[اولیالامر]] از [[حاکمیت خدا]] و [[پیامبر]] نشأت گرفته و تداوم [[ولایت]] آنان است؛ همچنین این حاکمیت، منحصر به [[ائمه معصومین]] {{عم}} نبوده و در دوران غیبت در [[اختیار]] فقهای عالم و [[عادل]] قرار میگیرد. | ||
== مقدمه == | |||
آیات متعددی از [[قرآن کریم]]، مورد استفاده [[دانشمندان]] در اثبات ولایت فقیه قرار گرفته است؛ البته در [[قرآن کریم]]، اصطلاح [[ولایت فقیه]] به [[صراحت]] طرح نشده؛ اما [[آیات]] متعددی وجود دارد که مفاد آنها بر این موضوع، [[تطبیق]] میکند؛ در نتیجه همانطور که [[مخالفان]] [[اندیشه]] ولایت فقیه، برای مقابله با این اندیشه به برخی از [[آیات قرآن]] تمسّک میکنند و [[پیام]] آیات فوق را، [[انکار]] ولایت فقیه میپندارند<ref>رجوع کنید به: تفصیل و تحلیل ولایت مطلقه فقیه، نهضت آزادی ایران.</ref>، طرفداران ولایت فقیه نیز در مباحث [[علمی]] خویش، [[حاکمیت]] [[فقها]] بر [[جامعه اسلامی]] را به دستهای از آیات قرآن مستند نموده و [[پیروی]] از ولایت فقیه را لازمه عمل به این آیات میدانند<ref>رجوع کنید به: برای مثال ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم، احمد آذری قمی.</ref>. | آیات متعددی از [[قرآن کریم]]، مورد استفاده [[دانشمندان]] در اثبات ولایت فقیه قرار گرفته است؛ البته در [[قرآن کریم]]، اصطلاح [[ولایت فقیه]] به [[صراحت]] طرح نشده؛ اما [[آیات]] متعددی وجود دارد که مفاد آنها بر این موضوع، [[تطبیق]] میکند؛ در نتیجه همانطور که [[مخالفان]] [[اندیشه]] ولایت فقیه، برای مقابله با این اندیشه به برخی از [[آیات قرآن]] تمسّک میکنند و [[پیام]] آیات فوق را، [[انکار]] ولایت فقیه میپندارند<ref>رجوع کنید به: تفصیل و تحلیل ولایت مطلقه فقیه، نهضت آزادی ایران.</ref>، طرفداران ولایت فقیه نیز در مباحث [[علمی]] خویش، [[حاکمیت]] [[فقها]] بر [[جامعه اسلامی]] را به دستهای از آیات قرآن مستند نموده و [[پیروی]] از ولایت فقیه را لازمه عمل به این آیات میدانند<ref>رجوع کنید به: برای مثال ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم، احمد آذری قمی.</ref>. | ||
#روشنترین گروه از [[آیات قرآن کریم]] که مسأله ولایت فقیه را بازگو میکند، آیاتی است که در آنها از | # روشنترین گروه از [[آیات قرآن کریم]] که مسأله ولایت فقیه را بازگو میکند، آیاتی است که در آنها از «اولی الامر» و [[ضرورت]] پیروی با مراجعه به وی، [[سخن]] به میان آمده است؛ برای مثال در [[سوره نساء]] میفرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> و در [[آیه]] دیگری میفرماید: {{متن قرآن|وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ}}<ref>«و هنگامی که خبری از ایمنی یا بیم به ایشان برسد آن را فاش میکنند و اگر آن را به پیامبر یا پیشوایانشان باز میبردند کسانی از ایشان که آن را در مییافتند به آن پی میبردند» سوره نساء، آیه ۸۳.</ref>. «اولی الامر»، واژهای است که از دو کلمه «اولی” (صاحبان) و «امر” ([[فرمان]] یا [[شؤون]] [[کشور]]) تشکیل شده و به معنای [[فرمانروایان]] و صاحبان امور [[اجتماع]] اطلاق میشود. بررسی این [[آیات]]، بیانگر آن است که [[حاکمیت]] [[اولیالامر]] از [[حاکمیت خدا]] و [[پیامبر]] نشأت گرفته و تداوم [[ولایت]] آنان است؛ همچنین این حاکمیت، منحصر به [[ائمه معصومین]] {{عم}} نبوده و در [[دوران غیبت]] در [[اختیار]] فقهای عالم و [[عادل]] قرار میگیرد. | ||
#علاوه بر این، گروه دیگری از [[آیات قرآن]] که به شرح مسایل و موضوعاتی چون: [[امر به معروف و نهی از منکر]] و [[لزوم]] [[اجرای احکام الهی]] در [[جامعه]] میپردازد، به گونهای با مسأله [[ولایت فقیه]] در [[ارتباط]] بوده و [[ضرورت]] حاکمیت فقهای عادل بر [[جامعه اسلامی]] را گوشزد میکند؛ زیرا [[اجرای حدود الهی]] و مراتبی از امر به معروف و نهی از منکر، بدون وجود حکومت و [[رهبری]] امکانپذیر نیست؛ برای مثال، در شرح [[آیه]] {{متن قرآن|وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا میخوانند و به کار شایسته فرمان میدهند و از کار ناشایست باز میدارند و اینانند که رستگارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.</ref> گفته شده: "با دقت در دو آیه قبل و بعد این آیه که در زمینه [[دعوت به تقوا]]، رعایت [[حق الهی]]، [[اعتصام]] به حبلالله و [[اتحاد]] است، میتوان دریافت آیه فوق دلالت بر ولایت [[فقها]] و [[علما]] میکند. واضح است صرف وجود [[رهبران الهی]] و وظیفهشناس و [[داعی]] به خیر، موجب [[فلاح]] و [[سعادت]] جامعه نمیشود. اگر نظامی بر پایه حاکمیت رهبران الهی و اولیای امور و [[مردم]] شکل نگرفته باشد و ولی مطلق [[مسلمین]]، اعم از [[امام]] [[معصوم]] یا [[فقیه]] [[اعلم]] و اتقی و شدیدالتدبیر، [[سرپرستی]] آن را در دست نداشته باشد، [[فلاح]] و [[رستگاری]] [[جامعه]] حاصل نخواهد شد؛ پس [[آیه مبارکه]] فوق یکی از [[ادله]] [[قوی]] و متقن [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]] در [[قرآن]] است<ref>آذری قمی، احمد، ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم، ص۱۰۸.</ref>. | # علاوه بر این، گروه دیگری از [[آیات قرآن]] که به شرح مسایل و موضوعاتی چون: [[امر به معروف و نهی از منکر]] و [[لزوم]] [[اجرای احکام الهی]] در [[جامعه]] میپردازد، به گونهای با مسأله [[ولایت فقیه]] در [[ارتباط]] بوده و [[ضرورت]] حاکمیت فقهای عادل بر [[جامعه اسلامی]] را گوشزد میکند؛ زیرا [[اجرای حدود الهی]] و مراتبی از امر به معروف و نهی از منکر، بدون وجود حکومت و [[رهبری]] امکانپذیر نیست؛ برای مثال، در شرح [[آیه]] {{متن قرآن|وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا میخوانند و به کار شایسته فرمان میدهند و از کار ناشایست باز میدارند و اینانند که رستگارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.</ref> گفته شده: "با دقت در دو آیه قبل و بعد این آیه که در زمینه [[دعوت به تقوا]]، رعایت [[حق الهی]]، [[اعتصام]] به حبلالله و [[اتحاد]] است، میتوان دریافت آیه فوق دلالت بر ولایت [[فقها]] و [[علما]] میکند. واضح است صرف وجود [[رهبران الهی]] و وظیفهشناس و [[داعی]] به خیر، موجب [[فلاح]] و [[سعادت]] جامعه نمیشود. اگر نظامی بر پایه حاکمیت رهبران الهی و اولیای امور و [[مردم]] شکل نگرفته باشد و ولی مطلق [[مسلمین]]، اعم از [[امام]] [[معصوم]] یا [[فقیه]] [[اعلم]] و اتقی و شدیدالتدبیر، [[سرپرستی]] آن را در دست نداشته باشد، [[فلاح]] و [[رستگاری]] [[جامعه]] حاصل نخواهد شد؛ پس [[آیه مبارکه]] فوق یکی از [[ادله]] [[قوی]] و متقن [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]] در [[قرآن]] است<ref>آذری قمی، احمد، ولایت فقیه از دیدگاه قرآن کریم، ص۱۰۸.</ref>. | ||
#آیه دیگری که میتوان از آن، [[ولایت]] را به روشنی [[استنباط]] کرد، [[آیه]] ۴۴ [[سوره مائده]] است که میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، فرو فرستادیم؛ پیامبران که تسلیم (خداوند) بودند و (نیز) دانشوران ربّانی و دانشمندان (توراتشناس) بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند برای یهودیان داوری میکردند؛ پس، از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید؛ و آن کسان که بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری نکنند کافرند» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>. برخی این آیه را ترسیمکننده نظریه [[سیاسی]] حکومت اسلامی و شرایط مدیران [[حکومت الهی]] [[دینی]] و [[اسلامی]] و تبیینکننده مبنای ولایت فقیه دانسته و به نکات زیر اشاره میکنند: | # آیه دیگری که میتوان از آن، [[ولایت]] را به روشنی [[استنباط]] کرد، [[آیه]] ۴۴ [[سوره مائده]] است که میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، فرو فرستادیم؛ پیامبران که تسلیم (خداوند) بودند و (نیز) دانشوران ربّانی و دانشمندان (توراتشناس) بنابر آنچه از کتاب خداوند به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند برای یهودیان داوری میکردند؛ پس، از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید؛ و آن کسان که بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری نکنند کافرند» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>. برخی این آیه را ترسیمکننده نظریه [[سیاسی]] حکومت اسلامی و شرایط مدیران [[حکومت الهی]] [[دینی]] و [[اسلامی]] و تبیینکننده مبنای ولایت فقیه دانسته و به نکات زیر اشاره میکنند: | ||
##ذکر [[تورات]] از باب مثال است، بقیه [[شرایع]] نیز چنین است. | ## ذکر [[تورات]] از باب مثال است، بقیه [[شرایع]] نیز چنین است. | ||
##سه دسته [[انبیا]]، [[ربانیون]] و [[احبار]] در [[سیر]] طولی [[نظام امامت]] جامعه قرار دارند؛ ربانیون، اوصیای [[پیامبران]] و احبار، [[دانشمندان]] هستند و هر سه طبقه، [[مکلف]] به [[اجرای شریعت]] [[الهی]] هستند. | ## سه دسته [[انبیا]]، [[ربانیون]] و [[احبار]] در [[سیر]] طولی [[نظام امامت]] جامعه قرار دارند؛ ربانیون، اوصیای [[پیامبران]] و احبار، [[دانشمندان]] هستند و هر سه طبقه، [[مکلف]] به [[اجرای شریعت]] [[الهی]] هستند. | ||
##ملاکهای [[مسؤولیت]] [[امامت]] که در ادامه آیه ذکر میشود؛ عبارتاند از: [[علم]] به کتاب، الگوی آشکار [[تربیت دینی]] و الهی، [[شجاعت]] و [[خداترسی]]. | ## ملاکهای [[مسؤولیت]] [[امامت]] که در ادامه آیه ذکر میشود؛ عبارتاند از: [[علم]] به کتاب، الگوی آشکار [[تربیت دینی]] و الهی، [[شجاعت]] و [[خداترسی]]. | ||
##[[تاریخ]] [[تشیع]] نشان میدهد [[ائمه]] کسانی را [[تربیت]] کردند و [[احکام اسلام]] را به آنها آموختند تا بتوانند نقش گروه سوم را در جایی که دست [[جامعه اسلامی]] از ربانیون کوتاه میشود یا در زمانی که ربانیون حضور فیزیکی ندارند، ایفا کنند<ref>رجوع کنید به: نشریه پیام صادق، سال ۷، ش۳۷: آیة الله هاشمی شاهروی، ص۳-۴.</ref> | ## [[تاریخ]] [[تشیع]] نشان میدهد [[ائمه]] کسانی را [[تربیت]] کردند و [[احکام اسلام]] را به آنها آموختند تا بتوانند نقش گروه سوم را در جایی که دست [[جامعه اسلامی]] از ربانیون کوتاه میشود یا در زمانی که ربانیون حضور فیزیکی ندارند، ایفا کنند<ref>رجوع کنید به: نشریه پیام صادق، سال ۷، ش۳۷: آیة الله هاشمی شاهروی، ص۳-۴.</ref><ref>[[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص ۲۳۵-۲۴۲.</ref> | ||
== | == پرسشهای وابسته == | ||
{{پرسمان ولایت فقیه در عصر غیبت}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100672.jpg|22px]] [[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|'''نظام سیاسی اسلام''']] | # [[پرونده:1100672.jpg|22px]] [[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|'''نظام سیاسی اسلام''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: اثبات ولایت فقیه | [[رده:اثبات نقلی ولایت فقیه]] | ||