بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'طاقت فرسا' به 'طاقتفرسا') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲: | خط ۲: | ||
| موضوع مرتبط = کشاورزی | | موضوع مرتبط = کشاورزی | ||
| عنوان مدخل = کشاورزی | | عنوان مدخل = کشاورزی | ||
| مداخل مرتبط = [[کشاورزی در | | مداخل مرتبط = [[کشاورزی در معارف و سیره علوی]] - [[کشاورزی در معارف مهدویت]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== [[کشاورزی]] از دیدگاه [[امام علی]] {{ع}} == | == [[کشاورزی]] از دیدگاه [[امام علی]] {{ع}} == | ||
کشاورزان، طبقه مهمی از | کشاورزان، طبقه مهمی از طبقات جامعه و در زندگی اجتماعی، مؤثرترین آنهایند. در [[روزگار]] امام علی {{ع}} کشاورزان وسیعترین طبقات بودند و مرکز ثقل [[جامعه]] را تشکیل میدادند، چنان که امروز این نقش را کارگران بر عهده دارند. | ||
در میان [[مشاغل]] گوناگون، کشاورزی از جمله شغلهای سخت و طاقتفرساست. آنان در طول سال، همه [[روزه]] در مزرعه و یا در [[خانه]] در فراهم کردن ابزار لازم کشاورزی در تلاشاند. کار کشاورز در گرو مساعدت عوامل طبیعی است و در [[حقیقت]] او [[اسیر]] این عوامل است، از این رو باید پیوسته بیدار و هشیار باشد تا متناسب با شرایط عمل کند؛ زیرا وقتی [[سرنوشت]] کار او به این عوامل و عناصر بستگی دارد او نمیتواند پدیدههای [[جهان]] | |||
در میان [[مشاغل]] گوناگون، کشاورزی از جمله شغلهای سخت و طاقتفرساست. آنان در طول سال، همه [[روزه]] در مزرعه و یا در [[خانه]] در فراهم کردن ابزار لازم کشاورزی در تلاشاند. کار کشاورز در گرو مساعدت عوامل طبیعی است و در [[حقیقت]] او [[اسیر]] این عوامل است، از این رو باید پیوسته بیدار و هشیار باشد تا متناسب با شرایط عمل کند؛ زیرا وقتی [[سرنوشت]] کار او به این عوامل و عناصر بستگی دارد او نمیتواند پدیدههای [[جهان]] طبیعت را به دلخواه در [[اختیار]] گیرد و بر آنان چیره شود، کوچکترین بیتوجهی و [[سستی]] در کار، زیانهای سنگینی برای او به بار خواهد آورد. | |||
وقتی که کار آنان، چنین طاقتفرساست باید سطح [[زندگی]] و مقدار درآمد نیز با آن متناسب گردد تا کشاورز [[احساس]] کند کارش در درجه اول به نفع خود اوست و ثمره زحماتش به جیب دیگران نمیرود. | وقتی که کار آنان، چنین طاقتفرساست باید سطح [[زندگی]] و مقدار درآمد نیز با آن متناسب گردد تا کشاورز [[احساس]] کند کارش در درجه اول به نفع خود اوست و ثمره زحماتش به جیب دیگران نمیرود. | ||
برخی پنداشتهاند که کاستن [[مالیاتها]] در وقت نیاز کشاورزان در [[قدرت]] [[مالی]] [[دولت]] اثر منفی میگذارد، اما این | برخی پنداشتهاند که کاستن [[مالیاتها]] در وقت نیاز کشاورزان در [[قدرت]] [[مالی]] [[دولت]] اثر منفی میگذارد، اما این پندار نادرستی است؛ زیرا منافع تخفیفی که به دهقانان و کشاورزان داده میشود در نهایت خود دولت باز میگردد، به علاوه کشاورزان را بر آن خواهد داشت که [[حکومت]] موجود را از [[دل]] و [[جان]] [[دوست]] بدارند و در هنگام [[ناتوانی]] آن را [[یاری]] کنند و در وقت [[شکست]] و [[بحران]] به حمایت از آن برخیزند. | ||
امام علی {{ع}} میفرماید: | امام علی {{ع}} میفرماید: «پس اگر [[مردم]] از سنگینی [[مالیات]] یا از آفت کشت یا قطع بهره آب، که در [[شهرها]] از رود آب میگیرند، یا از نرسیدن [[باران]] و شبنم در زمینهایی که از آب باران سیراب میگردد، یا از [[فاسد]] شدن دانه بر اثر غرقاب و خشکسالی [[شکایت]] کنند باید خراجی را که بستهای بکاهی تا کارشان راست آید»<ref>{{متن حدیث|فَإِنْ شَكَوْا ثِقَلًا أَوْ عِلَّةً أَوِ انْقِطَاعَ شِرْبٍ أَوْ بَالَّةٍ أَوْ إِحَالَةَ أَرْضٍ اغْتَمَرَهَا غَرَقٌ أَوْ أَجْحَفَ بِهَا عَطَشٌ خَفَّفْتَ عَنْهُمْ بِمَا تَرْجُو أَنْ يَصْلُحَ بِهِ أَمْرُهُمْ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳.</ref>. | ||
«پس اگر [[مردم]] از سنگینی [[مالیات]] یا از آفت کشت یا قطع بهره آب، که در [[شهرها]] از رود آب میگیرند، یا از نرسیدن [[باران]] و شبنم در زمینهایی که از آب باران | |||
[[امام علی]] {{ع}} هر چند که مرد نامتناهی است و به معنای | [[امام علی]] {{ع}} هر چند که مرد نامتناهی است و به معنای واقعی کلمه [[انسان کامل]] است، اما در دوران [[حیات]] پر برکتش جنبههایی از وجود مبارکش برای [[مردم]] بیشتر شناخته شده است. [[عبادت]]، [[زهد]] و [[پرهیزگاری]]، [[عدالت]] و [[کمک به محرومان]]، [[شجاعت]] و [[شمشیر]] زدن در راه [[حق]]، [[اخلاص]] عمل، [[علم]] و [[دانش]] و [[حکمت]]... از جنبههایی است که هر [[انسانی]] ولو غیر [[مسلمان]] به آنها اعتراف میکند. از جمله این ابعاد مشهور، یکی هم [[کشاورزی]] آن حضرت است. | ||
علی {{ع}} به کشاورزی، بسیار علاقهمند بود و سالیانی از | |||
علی {{ع}} به کشاورزی، بسیار علاقهمند بود و سالیانی از عمر شریف خود را به این [[شغل]] [[شریف]] گذراند، خصوصاً در دوران بیست و پنج سالی که حق مسلمش [[غصب]] شد در مزارع و کشتزارها به [[تولید]] محصول و [[آبادانی زمین]] و حفر چاه برای کشاورزان [[اشتغال]] داشت. | |||
در کتابهای [[روایی]] معتبر، [[احادیث]] زیادی از [[سیره امام علی]] {{ع}} در [[تشویق]] به کشاورزی و درختکاری وارد شده است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم: | در کتابهای [[روایی]] معتبر، [[احادیث]] زیادی از [[سیره امام علی]] {{ع}} در [[تشویق]] به کشاورزی و درختکاری وارد شده است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم: | ||
# امام علی {{ع}} در [[حدیثی]] طولانی میفرماید: «مردم معاش خود را از چند راه تأمین میکنند: پستهای دولتی، کارهای عمرانی و [[کشاورزی]]، [[تجارت]]، اجاره و [[صدقات]]. تا آنجا که میگوید: اما کشاورزی، [[خداوند متعال]] میفرماید: اوست که شما را پدید آورد و به [[عمران]] و آبادی [[زمین]] [[دعوت]] کرده است. «خداوند متعال از آن رو [[انسانها]] را به عمران و [[آبادانی زمین]] امر کرده است که از بهترین راه که کشاورزی است و محصولات آن از قبیل [[غلات]]، حبوبات و میوهها است تأمین معاش نماید»<ref>{{متن حدیث| أَنَّ مَعَايِشَ الْخَلْقِ خَمْسَةٌ الْإِمَارَةُ وَ الْعِمَارَةُ وَ التِّجَارَةُ وَ الْإِجَارَةُ وَ الصَّدَقَاتُ إِلَى أَنْ قَالَ وَ أَمَّا وَجْهُ الْعِمَارَةِ فَقَوْلُهُ تَعَالَى {{متن قرآن|هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا}} فَأَعْلَمَنَا سُبْحَانَهُ أَنَّهُ قَدْ أَمَرَهُمْ بِالْعِمَارَةِ لِيَكُونَ ذَلِكَ سَبَباً لِمَعَايِشِهِمْ بِمَا يَخْرُجُ مِنَ الْأَرْضِ مِنَ الْحَبِّ وَ الثَّمَرَاتِ وَ مَا شَاكَلَ ذَلِكَ مِمَّا جَعَلَهُ اللَّهُ مَعَايِشَ لِلْخَلْقِ}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۹۵.</ref>. | |||
# [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: «[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} همیشه به عمال و کارمندانش سفارش کشاورزان را مینمود...»<ref>{{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} يَكْتُبُ يُوصِي بِالْفَلَّاحِينَ خَيْراً...}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۲۱۶.</ref>. | |||
# و در جای دیگر میفرماید: «از [[خوشبختی]] و [[سعادت]] دور و [[محروم]] باد آن کسی که آب و خاک مستعد دارد و با وجود این، [[فقیر]] و عقب مانده است»<ref>{{متن حدیث|مَنْ وَجَدَ مَاءً وَ تُرَاباً ثُمَّ افْتَقَرَ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ}}؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۹۱.</ref>. | |||
«مردم معاش خود را از چند راه تأمین میکنند: پستهای دولتی، کارهای عمرانی و [[کشاورزی]]، [[تجارت]]، اجاره و [[صدقات]]. | # در [[نهج البلاغه]] هم میفرماید: «شما مسؤولید حتی نسبت به سرزمینها و چهارپایان»<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّكُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّى عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِمِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۶۷.</ref>. | ||
تا آنجا که میگوید: اما کشاورزی، [[خداوند متعال]] میفرماید: اوست که شما را پدید آورد و به [[عمران]] و آبادی [[زمین]] [[دعوت]] کرده است. | # در [[حدیث]] دیگری وارد شده است که: «علی {{ع}} بیل میزد و نعمتهای نهفته در [[دل]] زمین را استخراج میکرد»<ref>{{متن حدیث|كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} يَضْرِبُ بِالْمَرِّ وَ يَسْتَخْرِجُ الْأَرَضِينَ}}؛ فروع کافی، ج۵، ص۷۴؛ بحار الانوار، ج۴۱، ص۴۳.</ref>. | ||
«خداوند متعال از آن رو [[انسانها]] را به عمران و [[آبادانی زمین]] امر کرده است که از بهترین راه که کشاورزی است و محصولات آن از قبیل [[غلات]]، حبوبات و میوهها است تأمین معاش نماید»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۹۵.</ref>. | # مشهور است که «هرجا آب هست، [[آبادانی]] هم هست». [[امام علی]] {{ع}} به حفر قنات اهتمامی خاص داشت تا بدین وسیله، سرزمینها آباد شود. امام صادق {{ع}} میفرماید: [[پیامبر اکرم]] {{صل}} زمینی از «[[انفال]]» را در [[اختیار]] علی {{ع}} گذاشت و آن حضرت در آنجا قناتی حفر کرد که آب آن، همچون گردن شتر فواره میزد. [[امام]] {{ع}} نام آنجا را «[[ینبع]]» نهاد. آب فراوان این قنات، مایه [[نشاط]] و روشنی چشم اهالی آنجا شد و فردی از آنان به علی {{ع}} به جهت [[توفیق]] این خدمت، [[بشارت]] داد. حضرت در پاسخ فرمود: «این قنات [[وقف]] [[زائران]] [[خانه خدا]] و رهگذرانی است که از این جا میگذرند. کسی [[حق]] فروش آب آن را ندارد و فرزندانم هم هرگز آن را به [[میراث]] نمیبرند»<ref>فروع کافی، ج۷، ص۵۴۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref>. | ||
# آوردهاند: مردی نزد علی {{ع}} یک «وسق»<ref>وسق: شصت صاع و هر صاع تقریباً یک من است.</ref> هسته خرما دید. پرسید: مقصود از جمع کردن این همه هسته خرما چیست؟ فرمود: همه اینها به [[اذن الهی]]، درخت خرما خواهد شد. راوی گوید: [[امام]] {{ع}} آن هستهها را کاشت و نخلستانی پدید آمد و آن را [[وقف]] کرد<ref>بحار الانوار، ج۶۱، ص۳۳؛ ابنشهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۳۲۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[تجلی امامت (کتاب)|تجلی امامت]]، ص ۴۰۴.</ref> | |||
«[[امیرالمؤمنین]] {{ع}} همیشه به عمال و کارمندانش سفارش کشاورزان را مینمود. | |||
«از [[خوشبختی]] و [[سعادت]] دور و [[محروم]] باد آن کسی که آب و | |||
{{متن حدیث|فَإِنَّكُمْ مَسْئُولُونَ حَتَّى عَنِ الْبِقَاعِ وَ الْبَهَائِمِ}}؛ | |||
«علی {{ع}} بیل میزد و نعمتهای نهفته در [[دل]] زمین را استخراج میکرد»<ref>فروع کافی، ج۵، ص۷۴؛ بحار الانوار، ج۴۱، ص۴۳.</ref>. | |||
[[پیامبر اکرم]] {{صل}} زمینی از «[[انفال]]» را در [[اختیار]] علی {{ع}} گذاشت و آن | |||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۵۹: | خط ۳۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اقتصاد]] |