مسجد در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{امامت}}

<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[مسجد]]''' است. "'''[[مسجد]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[مسجد در لغت]] - [[مسجد در قرآن]] - [[مسجد در فقه سیاسی]]</div>

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

==مقدمه==

از دغدغه‌های اساسی [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[هجرت]]، تأسیس [[مسجد]] به عنوان محلی برای انجام مسایل [[عبادی]] و [[سیاسی]] [[مسلمانان]] بوده است<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۱۵.</ref>. مسجد، به عنوان خانۀ عمومی [[مسلمین]]، نقش بسیار ارزنده‌ای در ایجاد [[اتحاد]] و پیوند آنان داشته است. مسجد، محل [[رهبری]] [[حاکم مسلمین]]، [[اقامه نماز]] [[جماعت]] و [[جمعه]] و دیدارهای افراد با رهبری [[جامعه]] بوده و در آغاز، "[[دارالحکومة]]"، "مصلّی"، "مدرسه" و مکانی برای حل و فصل تمامی امور مسلمانان محسوب می‌گردید؛ حتی نخستین [[زندان]] نیز در گوشه‌ای از مسجد شکل گرفته بود<ref>دراسات فی ولایة الفقیه، ج۲، ص۴۳۴.</ref>. اولین مسجد در [[اسلام]] "[[مسجد قبا]]" است که پیامبر{{صل}} آن را در محلی به همین نام، در [[مدینه]] تأسیس نمود<ref>تاریخ طبری، ج۲، ص۸؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۹.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۶۷.</ref>.

==مسجد در فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم==

{{متن قرآن|وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ}}<ref>«در هر نمازگاهی روی خود را (به سوی او) راست گردانید » سوره اعراف، آیه ۲۹.</ref>.

[[مسجد]] نخستین پایگاه [[مسلمانان]] در [[صدر اسلام]] بود. نخستین [[اقدام]] [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[هجرت]]، ساختن "[[مسجد قبا]]" در نزدیکی [[مدینه]] بود. [[خداوند]] درباره [[فضیلت]] این مسجد می‌فرماید: {{متن قرآن|لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ}}<ref>«بی‌گمان مسجدی که از روز نخست بنیان آن را بر پرهیزگاری نهاده‌اند سزاوارتر است که در آن حاضر گردی» سوره توبه، آیه ۱۰۸.</ref>. دومین مسجد [[مسجد النبی]]{{صل}} بود که در مدینه، مرکز [[حکومت اسلامی]] پیامبر{{صل}} ساخته شد. شوراها، جلسات [[آموزشی]]، تصمیم‌گیری‌های مهم و سرنوشت‌ساز، تنظیم و انعقاد عهدنامه‌ها و [[پیمان‌ها]] و... همه در آنجا و سایر مساجدی که در محل استقرار [[قبایل]] مختلف ساخته شده بود، انجام می‌شدند. یکی از سیاست‌های مؤثر پیامبر{{صل}} برای تقویت و تحکیم [[جایگاه]] مسجد، حضور دوره‌ای و مستمر در [[مساجد]] اطراف مدینه در میان قبایل [[مسلمان]] بود<ref>ر.ک: جعفر شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان.</ref>.

در [[قرآن کریم]] بارها به رعایت [[حرمت]] و [[منزلت]] مسجد تصریح شده است {{متن قرآن|وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِي خَرَابِهَا أُولَئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ أَنْ يَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِينَ}}<ref>«و ستمکارتر از کسی که نمی‌گذارد نام خداوند در مسجدهای او برده شود و در ویرانی آنها می‌کوشد کیست؟ آنان را جز این سزاوار نیست که هراسان در آن پا نهند، آنها در دنیا، خواری و در جهان واپسین عذابی سترگ دارند» سوره بقره، آیه ۱۱۴.</ref>.<ref>مسعود انصاری، «مسجد»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۲۰۵۲.</ref>؛ همچنین قرآن کریم [[مؤمنان]] را بر بنا و عمارت مساجد، تحریک و [[تشویق]] نموده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ}}<ref>«تنها آن کس مساجد خداوند را آباد می‌تواند کرد که به خداوند و روز واپسین ایمان آورده » سوره توبه، آیه ۱۸.</ref>. مساجد در صدر اسلام کانون [[عبادی]]، پایگاه [[قضایی]]، جایگاه [[حسبه]]، کانون [[ارتباطات]] جمعی، محل رفع [[مشکلات]] فردی و [[اجتماعی]]، پایگاه [[جهاد]] و [[نهضت]] و مرکز [[آموزش]] (و [[تبلیغ]]) بوده است <ref>جلال‌الدین فارسی، فرهنگ واژههای انقلاب اسلامی، ص۷۰۸-۷۱۲.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۷۵-۴۷۵۶.</ref>

==منابع==

#[[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]

#[[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]

==پانویس==

[[رده:مسجد در فقه سیاسی]]

[[رده:مدخل]]