مقام اصطفاء الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۴۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]] {{عم}} [[مقام]] [[اصطفاء الهی]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|"الْمُصْطَفَوْنَ‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} به معنای "برگزیدگان خداوند" است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۴.</ref> آمده است. در همین راستا این عبارت نیز در زیارت جامعه کبیره آمده است: {{عربی|" اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ ‏‏‏‏‏‏‏‏"}} "با علم خود، شما را برگزید"<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۸۰.</ref>.
از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]] {{عم}} مقام [[اصطفاء الهی]] است که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{متن حدیث|الْمُصْطَفَوْنَ‏‏‏‏‏‏‏‏‏}} به معنای "برگزیدگان خداوند" آمده است. در همین راستا این عبارت نیز در زیارت جامعه کبیره آمده است: {{متن حدیث|اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ‏‏‏‏‏‏}}، "با علم خود، شما را برگزید".


== واژه‌شناسی لغوی ==
== معناشناسی ==
* واژه اصطفاء از باب افتعال و از ریشه "ص‌ ـ‌ ف‌ ـ و" است. لغویان صفو را به معنای ضد کدر<ref>التحقیق، ج۶، ص۲۵۷ـ۲۵۸؛ ترتیب‌العین، ص۴۵۲، «صفو»؛ فرهنگ‌جامع، ج‌۳، ص‌۱۶۸۷.</ref>، خلوص شیء از آمیختگی با غیر خود یا از آلودگی و کدورت<ref>نثر طوبی، ج‌۲، ص‌۴۹؛ مفردات، ص‌۴۸۷؛ التحقیق، ج‌۶، ص‌۲۵۷، «صفو».</ref> و نیز بهترین هر چیز دانسته‌اند<ref>ترتیب‌العین، ص‌۴۵۲، «صفو».</ref>. با توجه به دلالت باب افتعال بر گزینش و اختیار<ref>التحقیق، ج‌۶، ص‌۲۵۸، «صفو».</ref>، اصطفاء به معنای برگزیدن شخص یا چیزی برای خالص کردن آن از آلودگی و کدورت است<ref>التحقیق، ج‌۶، ص‌۲۵۹، «صفو».</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/52.htm [[محمد مهدی خراسانی| خراسانی، محمد مهدی]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص ۴۷۷ - ۴۸۵.]</ref>.
"[[اصطفا]]" از ریشه "صفو" است که دلالت بر خلوص از هرگونه ناخالصی می‌کند. "صفا" را که در مقابل "کدورت" می‌گیرند، از همین ریشه است؛ یعنی [[خداوند]]، با [[علم]] بی‌پایان خود می‌دید که [[لباس]] [[امامت]] جز بر قامت زیبای شما برازنده نیست؛ لذا شما را مفتخر به پوشیدن این لباس نمود، در وصایای [[پیامبر]]{{صل}} به [[امیرمؤمنان]]{{ع}} چنین نقل شده است: "خداوند عزّ وجل به [[دنیا]] نظر کرد و مرا برگزید، بار دوم نظر کرد و تو را برگزید، بار سوم نظر کرد، امامانی را که از [[فرزندان]] تو هستند برگزید، بار چهارم نظر کرد، حضرت [[فاطمه]]{{س}} را از میان [[زن‌ها]] برگزید<ref>{{متن حدیث|يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَشْرَفَ عَلَى الدُّنْيَا فَاخْتَارَنِي مِنْهَا عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ ثُمَّ اطَّلَع‏ الثَّانِيَةَ فَاخْتَارَكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدِي ثُمَّ اطَّلَعَ الثَّالِثَةَ فَاخْتَارَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدَكَ ثُمَّ اطَّلَعَ الرَّابِعَةَ فَاخْتَارَ فَاطِمَةَ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ‏‏‏‏‏‏‏}}؛ الخصال، ج۱، ۲۰۶.</ref>.
*"اصطفا" از ریشه "صفو" است که دلالت بر خلوص از هرگونه ناخالصی می‌کند. "صفا" را که در مقابل "کدورت" می‌گیرند، از همین ریشه است؛ یعنی خداوند، با علم بی‌پایان خود می‌دید که لباس [[امامت]] جز بر قامت زیبای شما برازنده نیست، لذا شما را مفتخر به پوشیدن این لباس نمود، در وصایای [[پیامبر]] {{صل}} به [[امام علی|امیرمؤمنان]] {{ع}} چنین نقل شده است: "خداوند عزّ وجل به دنیا نظر کرد و مرا برگزید، بار دوم نظر کرد و تو را برگزید، بار سوم نظر کرد، امامانی را که از فرزندان تو هستند برگزید، بار چهارم نظر کرد، [[حضرت فاطمه]] {{س}} را از میان زن‌ها برگزید<ref>{{عربی|" يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَشْرَفَ عَلَى الدُّنْيَا فَاخْتَارَنِي مِنْهَا عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ ثُمَّ اطَّلَع‏ الثَّانِيَةَ فَاخْتَارَكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدِي ثُمَّ اطَّلَعَ الثَّالِثَةَ فَاخْتَارَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ عَلَى رِجَالِ الْعَالَمِينَ بَعْدَكَ ثُمَّ اطَّلَعَ الرَّابِعَةَ فَاخْتَارَ فَاطِمَةَ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ ‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ الخصال: ج۱، ۲۰۶.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۸۰.</ref>.
* این صفوت، همان‌گونه که در گذشته گفتیم کاملاً حساب شده است، خواست خداوند است و البتّه در تداوم این مسیر، رفتار شایسته و بنده‌منشانه آنان نیز تأثیرگذار است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۸۰.</ref>.
* مرادف فارسی {{عربی|"الْمُصْطَفَوْنَ‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} "برگزیدگان" از ریشه "صفو" به معنای "پیراسته بودن از هر ناخالصی" است. واژه "صفا" -که ضدّ کدورت است- واژه "تصفیه" که به معنای "خالص کردن از ناخالصی‌ها" است، از همین ریشه است. واژه "صفوه" که به فتح و کسر و ضمّ صاد نیز می‌توان خواند، از همین ریشه می‌باشد<ref>معجم مقاییس اللغه، ص۵۴۵.</ref><ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۴.</ref>.


== اصطفاء در قرآن ==
این صفوت، همان‌گونه که در گذشته گفتیم کاملاً حساب شده است، [[خواست خداوند]] است و البتّه در تداوم این مسیر، رفتار شایسته و بنده‌منشانه آنان نیز تأثیرگذار است.
{{همچنین ببینید|اصطفاء در قرآن}}


== اصطفاء در زیارت جامعه کبیره ==
مرادف فارسی {{متن حدیث|الْمُصْطَفَوْنَ‏‏‏‏‏‏‏‏‏}} "[[برگزیدگان]]" از ریشه "[[صفو]]" به معنای "پیراسته بودن از هر ناخالصی" است. واژه "صفا" -که ضدّ کدورت است- واژه "تصفیه" که به معنای "[[خالص]] کردن از ناخالصی‌ها" است، از همین ریشه است. واژه "صفوه" که به فتح و کسر و ضمّ صاد نیز می‌توان خواند، از همین ریشه می‌باشد<ref>معجم مقاییس اللغه، ص۵۴۵.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم، ج۲]]، ص۱۶۴.</ref>
*"سلام بر شما [[امامان]] {{عم}} که برگزیدگان حضرت حق هستید"؛ یعنی در بین گروه‌های اولیا -که عطر فضیلت و انسانیّت را می‌پراکنند- شما معطّرترین هستید و در حقیقت خلاصه فضایل آنان می‌باشید: "آنچه خوبان همه دارند، شما گل‌های معطّر تنها دارید"<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۴.</ref>.
 
== اصطفاء در [[قرآن]] ==
{{اصلی|اصطفاء در قرآن}}
اصطفاء در قرآن به معنای صاف کردن شخص یا چیزی از آلودگی است؛ خواه به نحو دفع "ایجاد شیء خالص" یا رفع "خالص ساختن شیء"<ref>مفردات، ص‌۴۸۸، «صفو».</ref>. اصطفاء گاهی با حرفِ عَلی متعدی می‌شود که در این صورت متضمن معنای تفضیل<ref>التبیان، ج‌۲، ص‌۴۴۰؛ مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۲۷۸؛ روح‌المعانی، مج‌۳، ج‌۳، ص‌۲۱۱.</ref> و در جایی است که در مقام سنجش بین دو یا چند چیز‌ باشد.
 
در [[قرآن کریم]] مشتقات واژه "صفو" ۱۸ بار به‌کار رفته که ۶ مورد آن به موضوع اصطفاء مربوط است و آن موارد عبارت است از: اصطفای [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} در [[دنیا]] از جانب [[خداوند]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۳۰.</ref>، اصطفای [[حضرت مریم]] {{س}} و [[پاک]] ساختن وی از سوی [[خداوند]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref>، اصطفای برخی از [[فرشتگان]] و [[انسان‌ها]] به عنوان [[رسولان الهی]]<ref>سوره حج، آیه ۷۵.</ref>، فرستادن [[درود]] بر [[بندگان]] مصطفای [[الهی]]<ref>سوره نمل، آیه ۵۹.</ref>، دادن [[میراث]] کتاب به بندگان مصطفا از سوی خداوند<ref>سوره فاطر، آیه ۵۹.</ref> و مصطفا بودن [[ابراهیم]]، اسحق و [[یعقوب]] {{عم}} در نزد خداوند<ref>سوره ص، آیه ۴۷.</ref>.
 
[[آیات]] دیگری نیز بدون واژه اصطفاء با این موضوع پیوند دارد؛ مانند: [[آیه]] ۳ [[سوره زمر]] که در آن آمده: [[دین]] [[خالص]] برای خداوند است و آیه ۴۶ [[سوره ص]] که در آن [[خداوند]] می‌فرماید: [[ابراهیم]]، اسحق و [[یعقوب]] را با یاد [[آخرت]] [[خالص]] گردانیدیم و نیز آیاتی که به‌گونه‌ای از [[بندگان]] مخلَص (به [[فتح]]) خداوند یاد کرده است {{متن قرآن|إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ}}<ref> بجز از میان آنان بندگان نابت را؛ سوره حجر، آیه ۴۰.</ref>.<ref>[[محمد مهدی خراسانی| خراسانی، محمد مهدی]]، [[اصطفاء (مقاله)|مقاله «اصطفاء»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)| دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳]]، ص ۴۷۷ - ۴۸۵.</ref>
 
== [[اصطفاء]] در [[زیارت جامعه کبیره]] ==
"[[سلام]] بر شما [[امامان]]{{عم}} که برگزیدگان [[حضرت حق]] هستید"؛ یعنی در بین گروه‌های [[اولیا]] ـ که عطر [[فضیلت]] و انسانیّت را می‌پراکنند ـ شما معطّرترین هستید و در [[حقیقت]] خلاصه [[فضایل]] آنان می‌باشید: "آنچه خوبان همه دارند، شما گل‌های معطّر تنها دارید"<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم، ج۲]]، ص۱۶۴.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}  
{{منابع}}  
# [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم؛ ج۲''']]
# [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
# [[پرونده:000056.jpg|22px]] [[محمد مهدی خراسانی| خراسانی، محمد مهدی]]، [[اصطفاء (مقاله)|مقاله «اصطفاء»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۹: خط ۳۶:


[[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
[[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
[[رده:مقام معصوم]]
[[رده:اصطفاء]]
۱۱۷٬۳۶۸

ویرایش