مقام طهارت به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی       = [[مقام معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم]]

| موضوع فرعی        = وابسته به [[برهان الهی (پرسش)|پرسمان برهان الهی]]

| تصویر             = 110031.jpg

| نمایه وابسته     = [[مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی (نمایه)|مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی]]

| مدخل اصلی         = [[مقام معصوم]]

| موضوعات وابسته   = [[برهان الهی]]

| پاسخ‌دهندگان       = [[سید علی حسینی میلانی]]؛ [[سید احمد سجادی]]؛ [[سید مجتبی حسینی]]

'''مقام طهارت به چه معناست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به دو بحث '''[[مقام معصوم (پرسش)|مقام معصوم]]''' و '''[[برهان الهی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مقام معصوم]]''' مراجعه شود.

==عبارت‌های دیگری از این پرسش==

::::::«{{عربی|اندازه=150%|"طَهَّرَكُمْ"}} به معنای "پاکی از آلودگی" است که هم بر "طهارت ظاهری" به کار رفته مانند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ }}﴾}}<ref> و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه:۴.</ref>؛ و هم در "طهارت معنوی" مانند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ }}﴾}}<ref> آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه:۴۱.</ref> {{عربی|اندازه=150%|"الدَّنَسِ"}} نقطه مقابل "طهارت" است و به معنای "چرک و آلودگی ظاهری یا معنوی" است. {{عربی|اندازه=150%|"اَلرِّجْسَ"}} به معنای "پلید و آلوده" است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی. "رجس" در قرآن کریم، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ}}﴾}}<ref> مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه:۱۴۵.</ref> جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|دَمًا مَّسْفُوحًا}}﴾}} مصداق پلیدی ظاهری است و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|مَيْتَةً ... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ}}﴾}} مصداق پلیدی معنوی است. در قرآن در اکثر موارد "رجس" در "پلیدی معنوی" به کار رفته است به عنوان نمونه:

::::::#در سوره مائده، شراب و قمار، رجس نامیده شده است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}﴾}}<ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه:۹۰.</ref> روشن است که شراب و قمار، پلیدی معنوی است، پلیدی ظاهری مثل خون نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید.

::::::#در سوره توبه، منافقان، رجس نامیده شده‌اند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ }}﴾}}<ref> از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه:۹۵.</ref>

::::::#سوره توبه: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ }}﴾}}<ref> اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه:۱۲۵.</ref>. تردیدی نیست که این پلیدی، "پلیدی معنوی" است، نه پلیدی ظاهری.

::::::#در سوره حج، بت‌پرستی، رجس نامیده شده است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ }}﴾}}<ref> پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه:۳۰.</ref> {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا }}﴾}}<ref> خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد؛ سوره احزاب، آیه:۳۳.</ref> این آیه شریفه از دلایل قرآنی بر [[عصمت]] [[اهل بیت]]{{عم}} است، مبانی این دلیل به شرح ذیل است.

::::::مبانی آیه تطهیر بر [[عصمت]] [[امامان معصوم]]{{عم}}:

::::::#'''رجس چیست؟''' مقصود از "رجس" هر نوع گناه و خلاف است اعمّ از شرک و غیره و گناه کبیره و صغیره. از مصادیق بارز "رجس" در آیه، قطعاً هرگونه گناه است؛ چه گناه کبیره و چه صغيره، نه تنها شرک و گناهان کبیره؛ زیرا هیچ دلیلی بر این تخصیص نیست. در این آیه، پلیدی را به طور مطلق با الف و لام جنس {{عربی|اندازه=150%|"اَلرِّجْسَ"}} از [[اهل بیت]]{{عم}} نفی کرده است و این یعنی "[[عصمت]]" واگر مقصود نفی مرتبه‌ای از "رجس" مانند گناه کبیره بود، نفی رجس به صورت نفی "جنس" و تأكید آن با جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَيُطَهِّرَكُمْ}}﴾}} مناسب نبود.

::::::#'''مقصود از اراده''' در {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ }}﴾}} مقصود از "اراده" در جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ }}﴾}} اراده تکوینی است نه تشریعی؛ یعنی خداوند ازاله رجس را انجام می‌دهد، نه این‌که آن را از [[اهل بیت]] می‌خواهد{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ }}﴾}}<ref> فرمان او جز این نیست که هرگاه هستی چیزی را بخواهد، به آن فرمان می‌دهد: باش و آن نیز موجود می‌گردد؛ سوره یس، آیه:۸۲.</ref> خداوند، اراده این پاکی را در مورد [[اهل بیت]]{{عم}} نموده و این افتخاری است برای آنان. اما اراده تشریعی خداوند مبنی بر پاکی و آوردن واجبات و ترک محرّمات، اختصاصی به [[اهل بیت]]{{عم}} ندارد، همه باید در پی پاکی باشند. نشان آن‌که این اراده "تکوینی" است، این است که اراده خداوند بر فعل خویش، "اذهاب رجس" و "تطهیر" تعلّق گرفته، نه بر فعل دیگری و این لحن جز با اراده تکوینی سازگار نیست. این اراده با واژه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا}}﴾}} (که دالّ بر حصر است) آمده و هدف مورد نظر، افاضه [[عصمت]] فقط بر [[اهل بیت]] {{عم}} می‌باشد.

::::::#'''[[اهل بیت]] چه کسانی هستند؟''' طبق روایات فراوانی که از شیعه و [[اهل سنت]] رسیده، [[اهل بیت]] {{عم}} عبارتند از: [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، [[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}}، [[حضرت زهرا]]{{س}}، حضرت [[امام حسن]]{{ع}} و حضرت [[امام حسین]]{{ع}}.

::::::#در روایات فراوانی نقل شده است که بعد از نزول آیه فوق، [[پیامبر]]{{صل}} به مدّت شش ماه هنگامی که برای نماز صبح از کنار خانه [[فاطمه زهرا]]{{س}} می‌گذشت، صدا می‌زد:"هنگام نماز است ای [[اهل البیت]]! خداوند می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک سازد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" الصّلوة يا اهل البيت‏!﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا }}﴾"}}؛ اسدالغابه: ۵ / ۳۶۶؛ شواهد التنزیل: ۲ / ۹۲- ۱۰؛ امالی (طوسی): ۵۶۵؛ ینابیع المودّه: ۳ / ۳۶۸؛ امالی (صدوق): ۱۲۴.</ref>

::::::#در روایات متعدّدی - که می‌توان آنها را "متواتر" نامید- از [[ابو سعید خدری]]؛ صحابی معروف نقل شده که به صراحت گواهی می‌دهد این آیه تنها درباره همان پنج تن نازل شده است<ref>شواهد التنزیل: ۲ / ۲۳؛ الدرّ المنثور: ۶ / ۶۴ نیز در رابطه با روایات ر.ک: اهل البیت فی الکتاب و السنّه: ۷۱ – ۴۳.</ref>»<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص:۲۶۸- ۲۷۳.</ref>.

== پاسخ‌های دیگر==

{{یادآوری پاسخ}}

{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌؛}}

[[پرونده:11662.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌]]]]

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌]]''' در کتاب ''«[[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

::::::«{{عربی|اندازه=155%|"وَ طَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ وَ أَذْهَبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ وَ طَهَّرَكُمْ تَطْهِيراً"}} و خداوند شما را از هر آلودگی‌ای پاک نگاه داشت و هر زشتی و ناپاکی‌ای را از دامن وجودتان زدود و پاکی‌ای بی‌مثل و مانند به شما کرامت فرمود. قرآن می‌فرماید: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَيَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ}}﴾}}<ref>رجس برای کسی است که عقل را به کار نمی‌اندازد. سوره یونس، آیه ۱۰۰</ref> این عقل، عقل شیطنت نیست، بلکه عقل تشخیص راه درست است.

::::::'''پاکی و طهارت:''' طهارت مقوله‌ای است که همه به دنبال آن هستند، اما راه آن را نمی‌دانند. اصل این است که مردم، طهارت‌گرا و طهارت‌طلب هستند. به ندرت دیده شده که کسی از نظر انسانی دنبال طهارت و پاکی نباشد. خداوند در همان ابتدا به [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} تصویر روشنی ارائه می‌دهد: گمان نکن که راه همواری در پیش داری! {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|ذَرْنِي وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِيدًا}}﴾}}<ref>«مرا با آن کس که یگانه آفریده‌ام، وا بگذار»؛ سوره مدثر، آیه ۱۱</ref> در برابر تو کسانی هستند که مال و قدرت تبلیغاتی و نظامی و اقتصادی فراوان دارند؛ اما بیش از این را می‌خواهند. در برابر تو (پیامبر) چنین صحنه‌ای وجود دارد، اما ناامید و مأيوس نباش. ابتدا خداوند یک درس به پیامبر {{صل}} می‌دهد. {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ * قُمْ فَأَنذِرْ * وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ * وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ * وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ}}﴾}}<ref>«ای جامه بر خود کشیده! * برخیز و هشدار بده! * و پروردگارت را بزرگ بدار، * و جامه‌ات را پاکیزه گردان، * و از (هر) آلایش دوری کن»؛ سوره مدثر، آیات۷ - ۱</ref> به پا خیز و شروع به انذار کن. پروردگارت را بزرگ بدار. ثيابت (لباس) را پس طاهر کن و از پلیدی دوری کن. "ثياب"، هم معنی ظاهری و هم معنی باطنی دارد. "ثِيَابَكَ فَطَهِّرْ" از نظر ظاهری یعنی لباست باید پاک باشد. پیامبر {{صل}} باید جاذبه داشته باشد. نباید نامرتب و عبوس باشد. از نظر باطنی، یعنی پاک‌دامن باش. {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ}}﴾}} یعنی پلیدی‌ها را دور کن. این آیات، یک هدایت تکوینی و یک هدایت تشریعی است. خداوند با امر تشریعی خود به پیامبر {{صل}} و به همه دستور می‌دهد از پلیدی‌ها دوری کنند، اما در آیه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ}}﴾}} یک امر تکوینی هم وجود دارد؛ یعنی دوری از پلیدی‌ها به امر تکوینی حضرت حق، در پیامبر {{صل}} ایجاد شده است.

::::::'''پیامبر الگو و نمونه است:''' در تاریخ زندگانی پیامبر {{صل}}، حتی قبل از بعثت یا قبل از بلوغ ایشان، هیچ‌کس حتی یک خطا از ایشان ندیده است. اگر قرار باشد کسی به عنوان نماینده انجام کاری معرفی شود، باید استانداردهایی داشته باشد؛ مثلاً خوش‌چهره باشد، از نظر ظاهری مورد قبول باشد و... خداوند هم برای معرفی پیامبرش، استانداردها را در نظر می‌گیرد. پیامبر {{صل}} لبخندشان ترک نمی‌شد. پیش از همگان سلام می‌دادند و همیشه معطر و مؤدب بودند. حتی یک نفر در طول تاریخ، از پیامبر {{صل}} تندخویی ندیده است. از قلب سرشار از خدای پیامبر {{صل}} و [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} هرگز ناسزا و تندی و حق‌کشی و غیبت و تهمت بیرون نمی‌آید.

::::::'''طهارت‌های خاص:''' ولادت پیامبر {{صل}} و [[ائمه]] {{عم}} خیلی خاص است. از موارد خاص آن، طهارتِ مولد و نطفه پاک است. امانتی الهی که در اصلاب و ارحام، نسل به نسل منتقل شده است. ایشان نورهایی بوده‌اند که در دنیا قالب جسمانی پیدا کرده‌اند. {{عربی|اندازه=155%|"أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلاَبِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ"}}<ref>مصباح المتهجد، ج ۲، ص ۷۲۱.</ref> وجود اصلی این بزرگواران نور است و آن نور، هنوز هست.

::::::'''طهارت قلبی:''' ماهیت نور، آلودگی‌پذیر نیست. وقتی چیزی از نور کم شود، در برابر آلودگی، آسیب‌پذیر می‌شود. پس باید مواظب قلب‌ها بود. طهارت باید از قلب (نه فقط سر و وضع ظاهری) آغاز شود. [[ائمه]]{{عم}} نورند و مادامی که این نور باشد، نه آلوده است و نه آلوده می‌شود و رفع آلودگی هم می‌کند.

::::::'''[[ائمه]] {{عم}} مطهرند:''' [[امام حسین|سیدالشهدا]] {{ع}} نه تنها طاهر و معنیِ طُهر هستند که مطهِّر و مطهَّر هم هستند. یکی از مطهِّرات، آفتاب است. آفتاب، مثالی از مطهِّر بودن نور است. آفتاب به هر جایی بتابد، پاکی به همراه می‌آورد. قلب‌ها بیش از هر چیز، نیازمند نورند. هرکس به نسبتی، از این نور برخوردار است. در همه قلب‌ها، بهره‌ای از نور [[اهل بیت]] {{عم}} وجود دارد. فردی خدمت امام رسید و گفت: اینکه می‌گویند مؤمن برادر مؤمن است، یعنی چه؟! امام فرمودند: مؤمن برادر مؤمن است، اما نه برادر ناتنی، بلکه تنی هستند، یعنی هم مادر و هم پدرشان یکی است. پدر مؤمن، نور و مادر مؤمن، رحمت است. مؤمن ثمره امتزاج و ازدواج نور و رحمت است. {{عربی|اندازه=155%|"الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ لِأَبِيهِ وَ أُمِّهِ أَبُوهُ النُّورُ وَ أُمُّهُ الرَّحْمَةُ"}}<ref>فضائل الشیعه، ص ۲۷</ref> پس همه مؤمنین می‌توانند پاک و پاک‌کننده باشند.

::::::'''مؤمن از نور و پاکی بهره‌مند است:''' هر مؤمنی بهره‌ای از نور [[ائمه]] {{عم}} دارد. هر مؤمنی عزیز است. کسی که با مؤمن در بیفتد، با نور در افتاده است. نباید با مؤمن دشمنی داشت. {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|...وَلا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ}}﴾}}<ref>«در دل‌های ما کینه‌ای نسبت به مؤمنان بر جای مگذار! پروردگارا! تو مهربان بخشاینده‌ای»؛ سوره حشر، آیه ۱۰</ref>

::::::'''رابطه شیعه و معصوم:''' {{عربی|اندازه=155%|"شِيعَتُنَا جُزْءٌ مِنَّا، خُلِقُوا مِنْ فَضْلِ طِينَتِنَا، يَسُوؤُهُمْ مَا يَسُوؤُنَا، وَ يَسُرُّهُمْ مَا يَسُرُّنَا"}}<ref>امالی طوسی، ص ۲۹۹</ref> شیعیان از حواشی گل و طینت اهل‌بیت {{عم}} خلق شده‌اند؛ لذا آنها با ائمه {{عم}}، احساس انس می‌کنند. روایت است که شیطان نسبت به شیعه حساس‌تر است و جاذبه‌های زیادی فراهم می‌کند تا او را از طهارت، خارج کند.

::::::'''چشم و گوش پاک:''' طهارت قلب در اعتقاد، اخلاق سالم و نیت خالص است. انسان بعد از شنیدن‌ها و دیدن بعضی چیزها حال خوبی ندارد. روح در ظرف ناپاکی‌ها آلوده می‌شود؛ لذا کنترل چشم و گوش و زبان در طهارت قلب تأثیر دارد» <ref>[[سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی]]، [[مقامات اولیاء ج۲ (کتاب)|مقامات اولیاء]]؛ ج۲ ص: ۱۱۶ تا ۱۱۹.</ref>.

==پرسش‌های وابسته==

{{پرسش‌های وابسته}}

{{ستون-شروع|2}}

# [[مقام نور الهی به چه معناست؟ (پرسش)]]  

# [[مقام صراط الهی به چه معناست؟ (پرسش)]]  

# [[مقام قسمت کننده بهشت و جهنم به چه معناست؟ (پرسش)]]  

{{پایان}}

 

 

==پانویس==

{{یادآوری پانویس}}

{{پانویس2}}

[[رده:مدخل‌های پرسش دانشنامه]]

[[رده:مقام معصوم]]