مقام محمود به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی       = [[مقام معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم]]

| موضوع فرعی        = وابسته به [[مقام محمود (پرسش)|پرسمان مقام محمود]]

| تصویر             = 110031.jpg

| نمایه وابسته     = [[مقام معصوم در درجات قرب الهی (نمایه)|مقام معصوم در درجات قرب الهی]]

| مدخل اصلی         = [[مقام معصوم]]

| موضوعات وابسته   = [[مقام محمود]]، [[مقام شفاعت]]

| پاسخ‌دهندگان       = [[سید علی حسینی میلانی]]؛ [[سید احمد سجادی]]؛ [[سید مجتبی حسینی]]

==عبارت‌های دیگری از این پرسش==

::::::آیت‌الله '''[[سید علی حسینی میلانی]]''' در کتاب ''«[[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

::::::«خداوند متعال به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} در روز قیامت مقامی استثنایی داده است. خدای سبحان در قرآن مجید می‌فرماید: {{عربی| {{متن قرآن| عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا }}﴾}}<ref> پروردگارت تو را به جایگاهی ستوده برانگیزد؛ سوره اسراء، آیه:۷۹.</ref> عقل ما قاصر است، ولی [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: خداوند متعال در روز قیامت به من مقام شفاعت خواهد داد و من گناهکاران امتم را شفاعت خوام کرد. در احوالات [[پیامبران]] پیشین در قرآن مجید آمده است که آنان در روز قیامت علیه امتشان درباره کارهای خلافی که کردند و به آنان اذیت‌هایی رساندند شکایت می‌کنند، یا شهادت می‌دهند، اما امت اسلام با این همه اذیتی که کرده و خلاف کاری‌هایی که انجام داده، باز [[پیامبر اکرم]]{{صل}} مقام شفاعت برای امتشان دارند. از این روست که این امت، امت مرحومه است. اما این امت، قدر این رحمت الهی را ندانست. راستی چرا این امت باید با امت‌های پیشین فرق داشته باشد؟ چون [[پیامبر]] این امت، با [[پیامبران]] پیشین فرق دارد. [[پیامبران]] گذشته علیه امتشان می‌دهند. اما [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرمایند:{{عربی|" يَا رَبِّ أُمَّتِي‏ أُمَّتِي‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>ر.ک: الکافی: ج۸، ص:۳۱۲، کشف الیقین فی فضائل أمیرالمؤمنین {{ع}}: ۳۱۸.</ref>. [[ائمه اطهار]]{{عم}} نیز همین طور در روز قیامت شفاعت خواهند کرد<ref>الفضائل، شاذان بن جبرئیل: ۱۲۱، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین {{ع}}: ۳۱۷ - ۳۱۸، شرح احقاق الحق: ج۵، ص:۲۰.</ref> این مقام را [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} دارند. اما نه این که ما مغرور بشویم، باید لیاقت شفاعت داشته باشیم. در روایتی [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} می‌فرماید:"از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: هرگاه روز قیامت مردم به صحنه محشر بیایند فریاد کننده‌ای فریاد می‌زند: ای [[رسول خدا]]! به راستی خدای متعال به واسطه تو، دوستان تو و دوستان [[اهل بیت]] تو را؛ آنان که ولایت [[اهل بیت]] تو را پذیرفته‌اند، از مجازات ایمن داشته است، پس آنچه بخواهند، پاداش بده. من می‌گویم: پرورگارا! پاداش آنان بهشت است. دستور می‌رسد: بهشت را از آنان پر کن؛ هر قدر که خواهی. پس این همان مقام محمود و پسندیده‌ای است که خدا به آن مقام مرا وعده داده است"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" سَمِعْتُ النَّبِيَّ {{صل}} يَقُولُ‏: إِذَا حُشِرَ النَّاسُ‏ يَوْمَ‏ الْقِيَامَةِ نَادَى‏ مُنَادٍ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ قَدْ أَمْكَنَكَ مِنْ مُجَازَاةِ مُحِبِّيكَ وَ مُحِبِّي أَهْلِ بَيْتِكَ الْمُوَالِينَ لَهُمْ فِيكَ وَ الْمُعَادِينَ مَنْ عَادَاهُمْ فِيكَ فَكَافِهِمْ بِمَا شِئْتَ فَأَقُولُ يَا رَبِّ الْجَنَّةَ وَ أُنَادِي بَوِّئْهُمْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتَ فَذَلِكَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِي وُعِدْتُ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ ارشاد القلوب: ج۲، ص:۲۵۶، بحار الأنوار: ج۶۵، ص:۱۱۷.</ref>» <ref>ر. ک. [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر ج۴ (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]؛ ج۴، ص:۴۴۱ تا ۴۴۳.</ref>.

[[پرونده:11662.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌]]]]

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌]]''' در کتاب ''«[[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

::::::«{{عربی|"وَ المَقامُ المَحمُود"}} سومین امر از امور هفت گانه‌ای که در این فقرات ذکر شده و خاصّه این خاندان است، مقام محمود است. ظاهراً این جمله از آیه ۷۹ سوره اسرا اقتباس شده است که قرآن در آن به رسول گرامی اسلام گوید: {{عربی| {{متن قرآن|وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا}}﴾}}.<ref>پاره‌ای از شب را به تهجد و بیداری و عبادت بگذران که حکمی اضافه برای توست، امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود و جایگاه پسندیده‌‌ای بدارد؛ سوره اسرا آیه ۷۹.</ref> سخنی که هست این است که اولاً این آیه که سخن از مقام محمود به میان آورده، ظاهرش اختصاص به [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} است، و حال آن که در این جمله زیارت به خاندان رسالت {{عم}} اسناد داده شده. و ثانیاً مقصود از مقام محمود چیست؟ اما نسبت به جهت اوّل باید بگوییم: از احادیث بسیاری استفاده می‌شود مجموعه آنچه از فضایل و کمالات برای [[پیامبر خاتم]] {{صل}} ثابت بوده، برای عترت و دودمانش هم ثابت و مسلّم است، مگر چیزی استثنا شده باشد، مانند اصل امر [[نبوت]] و [[رسالت]]. لذا مرحوم مجلسی در کتاب [[الإمامة (کتاب)|کتاب الإمامة]] بابی بن این عنوان آورده است: {{عربی|"انه یجری لهم من الفضل و الطاعة مثل ما جری لرسول الله {{صل}} و انهم فی الفضل سواء"}}.<ref>بحار الانوار ۲۵ / ۳۵۲.</ref> همان فضیلت و وجوب اطاعتی که [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} داشت، برای [[ائمه]]{{عم}} ثابت است و همگی در فضیلت برابرند. در حدیث مفصّلی از [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}} این جمله یافت می‌شود که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به ابوبکر فرمود: ای ابوبکر، به [[امام علی|علی]] {{ع}} و یازده فرزندان او ایمان آر، به درستی که آنان همانند من هستند در همه شؤون و امور، مگر در امر نبوّت.<ref>یا ابابکر، امن بعلی و باحد عشر من ولده. انهم مثلی الا النبوه.همان، ۵۱.</ref> و در روایتی [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}} فرمود: {{عربی|"کل ما کان لمحمد {{صل}} فلنا مثله، الا النبوة و الازواج"}}.<ref>همان ۲۶ / ۳۱۷.</ref> همه کمالاتی که [[حضرت محمد]]{{صل}} داشتند برای ما همانند آن ثابت است، مگر مسأله نبوت و (تعداد) همسران. این دو جمله‌ای که در این دو حدیث شریف آمده، می‌تواند اصلی در این زمینه باشد. یکی "انهم مثلی"، و دیگری "کل ما کان". هر دو جمله از عموم و شمول خاصی برخوردار است و غیر از آنچه به عنوان استثنا ذکر شده همه آنچه پیامبر اکرم {{صل}} دارا بوده‌اند حضراتشان واجد هستند. بر فرض در موردی شک کردیم جمله "انهم مثلی"، یا "کل ما کان"، رافع شک است و به عنوان اصل کلی، حاکم. مضاف بر این دو حدیث، در روایت مفصّلی که متضمن گفتگوی معاویة بن وهب با [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} است، مطلب بالاتری آمده است. حضرت فرمودند: {{عربی|"و ادنی معرفه الامام انه عدل النبی الا درجه النبوه و وارثه و انّ طاعته طاعه الله و طاعه رسول الله و التسلیم له فی کل امر و الرد الیه و الاخذ بقوله... ."}}<ref>کفایة الاثر ۲۵۹، تفسیربرهان ۲ / ۳۴.</ref> پایین‌ترین درجه معرفت و شناخت امام{{ع}} این است که او را عِدل و برابر پیامبر شناسی مگر در درجه نبوّت، و او را وارث نبی بدانی، و طاعت او را طاعت خدا و طاعت رسول خدا بشماری، و در هر امری تسلیم فرمان او باشی، و تمامی امور و کارها را به او ارجاع نمایی، و آنچه می‌گوید پذیرا گردی. بنابراین نسبت به مقام محمود، بر فرض دلیل خاصی نرسیده باشد که این خاندان دارا هستند، خود این ادلّه عامّه و روایات حاکمه، حاکم به ثبوت است. مضاف بر این، همین جمله زیارت جامعه دلیل خاصّ است. امّا مطلب دوم، مقصود از مقام محمود چیست؟ مرحوم مجلسی اول گوید: مقام محمود یا مقام شفاعت است و یا مقام وسیله.<ref>روضة المتقین ۵ / ۴۹۶.</ref> ولی ظاهراً آنچه از مجموع آثار رسیده استفاده می‌شود و خود کلمه مقام محمود هم دلالت بر آن دارد، مقام محمود جایگاهی است که هر کس آن را ببیند تحمید و تجمید می‌کند و در مقام تعریف برمی‌آید. خخوشا به حال کسی که این مقام مقام اوست و این جایگاه جایگاه او. همان طور که در دنیا گاهی مرکب راه واری می‌بینیم، می‌گوییم: خوشا به حال کسی که این منزل مسکن اوست، یا نوجوان مؤدب و متینی نظرمان را جلب می‌کند، می‌گوییم: خوشا به حال آن پدری که چنین فرزندی دارد، و هکذا.

::::::مقام محمود هم جایگاه خاص و منزلت مخصوصی است که هر کس آن مقام را ببیند در مقام حمد و ثنای صاحب آن مقام و منزلت بر می‌آید و می‌گوید: خوشا به حال کسی که این مقام مقام اوست. آن‌جا مقام و جایگاه خاصّی است که می‌تواند اصل و اساس برای سایر مقامات و منزلت‌ها باشد. به عبارت ساده‌تر وسیله، یا شفاعت، یا منزلت بهشتی بهشت، و یا سایر آنچه گفته‌اند، ظهور و بروز مقام محمود و مراتب آن است، نه خود آن. مقام محمود مقامی است والاتر و جامع‌تر از همه این‌ها. از عبارت صلوات [[ابوالحسن ضراب اصفهانی]] که از ناحیه مقدس [[امام مهدی|حضرت صاحب الامر]]{{ع}} صدور یافته، همین معنی یافت می‌شود. در ضمن آن، در مقام صلوات و دعا نسبت به نقطه ختمیه رسالت عرض کنیم: {{عربی|"وَ ابعَثه مقاما محمودا یعبطه به الاولون و الاخرون"}}.<ref>غیبت شیخ طوسی ۱۶۹.</ref> او را در مقام محمودی بدار که اوّلین و آخرین، همگی غبطه آن مقام را بخورند –بگویند: خوشا به حال کسی که چنین مقام و جایگاهی دارد. شاید بتوان از احادیث رسیده اتّحاد مقام محمود و وسیله را استفاده نمود که در واقع یک مقام و منزلت است و به دو اعتبار به دو نام نامیده شده. از این جهت که هر کس آن را ببیند آن مقام را ستایش می‌نماید و در حق صاحبش طوبی می‌گوید: مقام محمود خوانده شده. از این جهت که وسیله‌ای برای شفاعت و سایر امور است، وسیله نامیده شده؛ زیرا بسیاری از خصوصیّات در احادیث گاهی به مقام محمود و گاهی به وسیله نسبت داده شده، که ظهور در اتحاد دارد.

::::::[[ابو سعید خدری]] گوید: [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرمود: هرگاه از خدا مسألت نمودید از او وسیله بخواهید. توضیح آن را از حضرتش جویا شدیم. فرمود: وسیله درجه من است در بهشت که هزار پله و مرتبه دارد –با خصوصیّتی که در حدیث آمده- آن را در قیامت در جمع درجات پیامبران بدارند و چون ماه در میان ستارگان می‌نماید، و هیچ پیامبر و صدّیق و شهیدی نماند جز این که گوید: {{عربی|"طوبی لمن کانت هذه الدرجه درجته"}}، خوشا به حال آن کس که این مقام مقام اوست- تا پایان حدیث که بیان‌گر تسلیم مفاتیح و کلیدهای بهشت و دوزخ به پیامبر اکرم، و به امر حضرت در دست امیر المؤمنین {{ع}} قرار می‌گیرد. در آخر آن جمله‌ای است بسیار مایه امید و برای دوستان نوید. فرمود: {{عربی|"فَلَجَهنم یومئذ اشد مطاوعه لعلی من غلام احدکم لصاحبه"}}، آن روز اطاعت دوزخ از [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} بیشتر است از اطاعت غلام یکی از شما نسبت به صاحب و مولایش.<ref>معانی الاخبار ۱۱۶.</ref> [[امام صادق|حضرت صادق]] {{ع}} از پدران بزرگوارش، از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل نموده که: وقتی خداوند تبارک و تعالی مردم را در قیامت گرد آورد با توجّه به آن که به من وعده مقام محمود داده، در مقام وفایش برآید، منبری با هزار درجه و پلّه برای من بگذارند و من بر آن قرار گیرم و جبرئیل لوای حمد را در دستم بگذارد و بگوید: {{عربی|"یا محمد، هذا المقام المحمود وعدک الله"}}،<ref>«این است آن مقام محمودی که خداوند به تو وعده فرموده بود». بحار الانوار ۷ / ۳۳۵.</ref> می‌بینیم خصوصیّاتی که در حدیث اوّل برای وسیله ذکر شده بود، در روایت دوم نظیرش برای مقام محمود آمده، و می‌تواند گواه سخنی که بیان کردیم، بوده باشد.

==پرسش‌های وابسته==

{{پرسش‌های وابسته}}

{{ستون-شروع|2}}

{{پایان}}

 

==پانویس==

{{یادآوری پانویس}}

{{پانویس2}}

[[رده:مدخل‌های پرسش دانشنامه]]

[[رده:مقام معصوم]]