بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{جمع شدن| +{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = )) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مقام معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم]] | ||
| تصویر = 110059.jpg | |||
| تصویر | | نمایه وابسته = [[مقام معصوم در درجات قرب الهی (نمایه)|مقام معصوم در درجات قرب الهی]] | ||
| مدخل اصلی = [[مقام معصوم]] | |||
| نمایه وابسته | | موضوعات وابسته = [[مقام محمود]]، [[مقام شفاعت]] | ||
| مدخل اصلی | | پاسخ‌دهندگان = [[سید علی حسینی میلانی]]؛ [[سید احمد سجادی]]؛ [[سید مجتبی حسینی]] | ||
| موضوعات وابسته | |||
| پاسخ‌دهندگان | |||
}} | }} | ||
'''مقام محمود به چه معناست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های '''[[مقام معصوم (پرسش)|مقام معصوم]]'''، '''[[مقام محمود]]''' و '''[[مقام شفاعت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مقام معصوم]]''' مراجعه شود. | '''مقام محمود به چه معناست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های '''[[مقام معصوم (پرسش)|مقام معصوم]]'''، '''[[مقام محمود]]''' و '''[[مقام شفاعت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مقام معصوم]]''' مراجعه شود. | ||
== | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:373589.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[سید علی حسینی میلانی]]]] | |||
آیت‌الله '''[[سید علی حسینی میلانی]]''' در کتاب ''«[[با پیشوایان هدایتگر (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«[[خداوند متعال]] به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} در [[روز قیامت]] مقامی استثنایی داده است. [[خدای سبحان]] در [[قرآن مجید]] می‌فرماید: {{متن قرآن|عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا}}<ref> پروردگارت تو را به جایگاهی ستوده برانگیزد؛ سوره اسراء، آیه:۷۹.</ref> [[عقل]] ما قاصر است، ولی پیامبر اکرم{{صل}} می‌فرماید: خداوند متعال در روز قیامت به من [[مقام شفاعت]] خواهد داد و من [[گناهکاران]] امتم را [[شفاعت]] خوام کرد. در احوالات [[پیامبران پیشین]] در قرآن مجید آمده است که آنان در روز قیامت علیه امتشان درباره کارهای خلافی که کردند و به آنان اذیت‌هایی رساندند [[شکایت]] می‌کنند، یا [[شهادت]] می‌دهند، اما [[امت اسلام]] با این همه اذیتی که کرده و خلاف کاری‌هایی که انجام داده، باز پیامبر اکرم{{صل}} مقام شفاعت برای امتشان دارند. از این روست که این [[امت]]، [[امت مرحومه]] است. اما این امت، قدر این [[رحمت الهی]] را ندانست. [[راستی]] چرا این امت باید با [[امت‌های پیشین]] فرق داشته باشد؟ چون [[پیامبر]] این امت، با پیامبران پیشین فرق دارد. [[پیامبران]] گذشته علیه امتشان می‌دهند. اما پیامبر اکرم{{صل}} می‌فرمایند:{{عربی|" يَا رَبِّ أُمَّتِي أُمَّتِي "}}<ref>ر.ک: الکافی: ج۸، ص۳۱۲، کشف الیقین فی فضائل أمیرالمؤمنین{{ع}}: ۳۱۸.</ref>. [[ائمه اطهار]]{{عم}} نیز همین طور در روز قیامت[[شفاعت]] خواهند کرد<ref>الفضائل، شاذان بن جبرئیل: ۱۲۱، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین{{ع}}: ۳۱۷ - ۳۱۸، شرح احقاق الحق: ج۵، ص۲۰.</ref> این [[مقام]] را پیامبر اکرم{{صل}} و ائمه اطهار{{عم}} دارند. اما نه این که ما [[مغرور]] بشویم، باید [[لیاقت]] شفاعت داشته باشیم. در روایتی [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} می‌فرماید: "از پیامبر اکرم{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: هرگاه روز قیامت [[مردم]] به صحنه [[محشر]] بیایند فریاد کننده‌ای فریاد می‌زند: ای [[رسول خدا]]! به راستی [[خدای متعال]] به واسطه تو، [[دوستان]] تو و [[دوستان اهل بیت]] تو را؛ آنان که [[ولایت اهل بیت]] تو را پذیرفته‌اند، از [[مجازات]] ایمن داشته است، پس آنچه بخواهند، [[پاداش]] بده. من می‌گویم: پرورگارا! پاداش آنان [[بهشت]] است. دستور می‌رسد: [[بهشت]] را از آنان پر کن؛ هر قدر که خواهی. پس این همان [[مقام محمود]] و پسندیدهای است که [[خدا]] به آن [[مقام]] مرا [[وعده]] داده است"»<ref>{{متن حدیث|سَمِعْتُ النَّبِيَّ{{صل}} يَقُولُ: إِذَا حُشِرَ النَّاسُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ نَادَى مُنَادٍ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ اسْمُهُ قَدْ أَمْكَنَكَ مِنْ مُجَازَاةِ مُحِبِّيكَ وَ مُحِبِّي أَهْلِ بَيْتِكَ الْمُوَالِينَ لَهُمْ فِيكَ وَ الْمُعَادِينَ مَنْ عَادَاهُمْ فِيكَ فَكَافِهِمْ بِمَا شِئْتَ فَأَقُولُ يَا رَبِّ الْجَنَّةَ وَ أُنَادِي بَوِّئْهُمْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتَ فَذَلِكَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ الَّذِي وُعِدْتُ}}؛ ارشاد القلوب: ج۲، ص۲۵۶، بحار الأنوار: ج۶۵، ص۱۱۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[با پیشوایان هدایتگر ج۴ (کتاب)|با پیشوایان هدایتگر ج۴]]؛ ص۴۴۱ تا ۴۴۳.</ref>. | |||
== | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی؛ | ||
| تصویر = 11662.JPG | |||
| پاسخ‌دهنده = سید مجتبی ب‍ح‍ری‍ن‍ی | |||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید مجتبی ب‍ح‍ری‍ن‍ی]]''' در کتاب ''«[[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«{{متن حدیث|وَ المَقامُ المَحمُود}} سومین امر از امور هفت گانه‌ای که در این فقرات ذکر شده و خاصّه این [[خاندان]] است، [[مقام محمود]] است. ظاهراً این جمله از [[آیه]] ۷۹ [[سوره]] [[اسرا]] اقتباس شده است که [[قرآن]] در آن به [[رسول گرامی اسلام]] گوید: {{متن قرآن|وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا}}.<ref>پاره‌ای از شب را به تهجد و بیداری و عبادت بگذران که حکمی اضافه برای توست، امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود و جایگاه پسندیدهای بدارد؛ سوره اسرا آیه ۷۹.</ref> سخنی که هست این است که اولاً این آیه که سخن از مقام محمود به میان آورده، ظاهرش اختصاص به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است، و حال آنکه در این جمله [[زیارت]] به [[خاندان رسالت]]{{عم}} [[اسناد]] داده شده. و ثانیاً مقصود از مقام محمود چیست؟ اما نسبت به جهت اوّل باید بگوییم: از [[احادیث]] بسیاری استفاده می‌شود مجموعه آنچه از [[فضایل]] و [[کمالات]] برای [[پیامبر خاتم]]{{صل}} [[ثابت]] بوده، برای [[عترت]] و دودمانش هم ثابت و مسلّم است، مگر چیزی استثنا شده باشد، مانند اصل امر [[نبوت]] و [[رسالت]]؛ لذا [[مرحوم مجلسی]] در کتاب کتاب الإمامة بابی بن این عنوان آورده است: {{عربی|"انه یجری لهم من الفضل و الطاعة مثل ما جری لرسول الله{{صل}} و انهم فی [[الفضل]] [[سواء]]"}}.<ref>بحار الانوار ۲۵ / ۳۵۲.</ref> همان [[فضیلت]] و [[وجوب]] اطاعتی که [[رسول خدا]]{{صل}} داشت، برای [[ائمه]]{{عم}} ثابت است و همگی در فضیلت برابرند. در [[حدیث]] مفصّلی از [[حضرت صادق]]{{ع}} این جمله یافت می‌شود که پیامبر اکرم{{صل}} به [[ابوبکر]] فرمود: ای ابوبکر، به علی{{ع}} و یازده [[فرزندان]] او [[ایمان]] آر، به [[درستی]] که آنان همانند من هستند در همه [[شؤون]] و امور، مگر در امر [[نبوّت]].<ref>یا ابابکر، امن بعلی و باحد عشر من ولده. انهم مثلی الا النبوه.همان، ۵۱.</ref> و در روایتی حضرت صادق{{ع}} فرمود: {{عربی|"کل ما کان لمحمد{{صل}} فلنا [[مثله]]، الا النبوة و الازواج"}}.<ref>همان ۲۶ / ۳۱۷.</ref> همه کمالاتی که [[حضرت محمد]]{{صل}} داشتند برای ما همانند آن ثابت است، مگر مسأله [[نبوت]] و (تعداد) [[همسران]]. این دو جمله‌ای که در این دو [[حدیث شریف]] آمده، می‌تواند اصلی در این زمینه باشد. یکی "انهم مثلی"، و دیگری "کل ما کان". هر دو جمله از عموم و شمول خاصی برخوردار است و غیر از آنچه به عنوان استثنا ذکر شده همه آنچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} دارا بوده‌اند حضراتشان واجد هستند. بر فرض در موردی [[شک]] کردیم جمله "انهم مثلی"، یا "کل ما کان"، [[رافع]] [[شک]] است و به عنوان اصل کلی، [[حاکم]]. مضاف بر این دو [[حدیث]]، در [[روایت]] مفصّلی که متضمن گفتگوی [[معاویة بن وهب]] با [[حضرت صادق]]{{ع}} است، مطلب بالاتری آمده است. حضرت فرمودند: {{عربی|"و ادنی معرفه الامام انه عدل النبی الا درجه النبوه و وارثه و انّ طاعته طاعه الله و طاعه رسول الله و التسلیم له فی کل امر و الرد الیه و الاخذ بقوله...."}}<ref>کفایة الاثر ۲۵۹، تفسیربرهان ۲ / ۳۴.</ref> پایین‌ترین درجه [[معرفت]] و [[شناخت امام]]{{ع}} این است که او را عِدل و برابر پیامبر‌شناسی مگر در درجه [[نبوّت]]، و او را [[وارث]] [[نبی]] بدانی، و [[طاعت]] او را [[طاعت خدا]] و طاعت [[رسول خدا]] بشماری، و در هر امری [[تسلیم]] [[فرمان]] او باشی، و تمامی امور و کارها را به او ارجاع نمایی، و آنچه می‌گوید پذیرا گردی. بنابراین نسبت به [[مقام محمود]]، بر فرض دلیل خاصی نرسیده باشد که این [[خاندان]] دارا هستند، خود این ادلّه عامّه و [[روایات]] حاکمه، حاکم به ثبوت است. مضاف بر این، همین جمله [[زیارت جامعه]] دلیل خاصّ است. امّا مطلب دوم، مقصود از مقام محمود چیست؟ [[مرحوم مجلسی]] اول گوید: مقام محمود یا [[مقام شفاعت]] است و یا مقام وسیله.<ref>روضة المتقین ۵ / ۴۹۶.</ref> ولی ظاهراً آنچه از مجموع آثار رسیده استفاده می‌شود و خود کلمه مقام محمود هم دلالت بر آن دارد، مقام محمود جایگاهی است که هر کس آن را ببیند [[تحمید]] و تجمید می‌کند و در مقام تعریف برمی‌آید. خخوشا به حال کسی که این مقام مقام اوست و این جایگاه جایگاه او. همان طور که در [[دنیا]] گاهی مرکب راه واری می‌بینیم، می‌گوییم: خوشا به حال کسی که این [[منزل]] [[مسکن]] اوست، یا [[نوجوان]] مؤدب و متینی نظرمان را جلب می‌کند، می‌گوییم: خوشا به حال آن پدری که چنین [[فرزندی]] دارد، و هکذا. | |||
:::: | [[مقام محمود]] هم جایگاه خاص و [[منزلت]] مخصوصی است که هر کس آن مقام را ببیند در [[مقام حمد]] و ثنای صاحب آن مقام و منزلت بر می‌آید و می‌گوید: خوشا به حال کسی که این مقام مقام اوست. آنجا مقام و جایگاه خاصّی است که می‌تواند اصل و اساس برای سایر [[مقامات]] و منزلت‌ها باشد. به عبارت ساده‌تر وسیله، یا [[شفاعت]]، یا منزلت [[بهشتی]] [[بهشت]]، و یا سایر آنچه گفته‌اند، ظهور و بروز مقام محمود و مراتب آن است، نه خود آن. مقام محمود مقامی است والاتر و جامع‌تر از همه اینها. از عبارت [[صلوات]] [[ابوالحسن ضراب اصفهانی]] که از ناحیه [[مقدس]] [[حضرت صاحب الامر]]{{ع}} صدور یافته، همین معنی یافت می‌شود. در ضمن آن، در [[مقام صلوات]] و [[دعا]] نسبت به نقطه ختمیه [[رسالت]] عرض کنیم: {{عربی|"وَ ابعَثه مقاما محمودا یعبطه به الاولون و الاخرون"}}.<ref>غیبت شیخ طوسی ۱۶۹.</ref> او را در مقام محمودی بدار که اوّلین و آخرین، همگی [[غبطه]] آن مقام را بخورند –بگویند: خوشا به حال کسی که چنین مقام و جایگاهی دارد. شاید بتوان از [[احادیث]] رسیده [[اتّحاد]] مقام محمود و وسیله را استفاده نمود که در واقع یک مقام و منزلت است و به دو اعتبار به دو نام نامیده شده. از این جهت که هر کس آن را ببیند آن مقام را [[ستایش]] می‌نماید و در [[حق]] صاحبش [[طوبی]] می‌گوید: مقام محمود خوانده شده. از این جهت که وسیله‌ای برای شفاعت و سایر امور است، وسیله نامیده شده؛ زیرا بسیاری از خصوصیّات در [[احادیث]] گاهی به [[مقام محمود]] و گاهی به وسیله نسبت داده شده، که ظهور در [[اتحاد]] دارد. | ||
[[ابو سعید خدری]] گوید: [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: هرگاه از [[خدا]] مسألت نمودید از او وسیله بخواهید. توضیح آن را از حضرتش جویا شدیم. فرمود: وسیله درجه من است در [[بهشت]] که هزار پله و مرتبه دارد –با خصوصیّتی که در [[حدیث]] آمده- آن را در [[قیامت]] در جمع درجات [[پیامبران]] بدارند و چون ماه در میان [[ستارگان]] می‌نماید، و هیچ [[پیامبر]] و [[صدّیق]] و شهیدی نماند جز این که گوید: {{متن حدیث|طوبی لمن کانت هذه الدرجه درجته}}، خوشا به حال آن کس که این [[مقام]] مقام اوست- تا پایان حدیث که بیان‌گر [[تسلیم]] مفاتیح و کلیدهای [[بهشت و دوزخ]] به [[پیامبر اکرم]]، و به امر حضرت در دست [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} قرار می‌گیرد. در آخر آن جمله‌ای است بسیار مایه [[امید]] و برای [[دوستان]] نوید. فرمود: {{متن حدیث|فَلَجَهنم یومئذ اشد مطاوعه لعلی من غلام احدکم لصاحبه}}، آن [[روز]] [[اطاعت]] [[دوزخ]] از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بیشتر است از اطاعت [[غلام]] یکی از شما نسبت به صاحب و مولایش.<ref>معانی الاخبار ۱۱۶.</ref> [[حضرت صادق]]{{ع}} از [[پدران]] بزرگوارش، از رسول خدا{{صل}} نقل نموده که: وقتی [[خداوند تبارک و تعالی]] [[مردم]] را در قیامت گرد آورد با توجّه به آنکه به من [[وعده]] مقام محمود داده، در مقام وفایش برآید، منبری با هزار درجه و پلّه برای من بگذارند و من بر آن قرار گیرم و [[جبرئیل]] لوای [[حمد]] را در دستم بگذارد و بگوید: {{متن حدیث|یا محمد، هذا المقام المحمود وعدک الله}}،<ref>«این است آن مقام محمودی که خداوند به تو وعده فرموده بود». بحار الانوار ۷ / ۳۳۵.</ref> می‌بینیم خصوصیّاتی که در حدیث اوّل برای وسیله ذکر شده بود، در [[روایت]] دوم نظیرش برای مقام محمود آمده، و می‌تواند [[گواه]] سخنی که بیان کردیم، بوده باشد. | |||
در حدیث مفصّل دیگری که [[خیثمه]] و مفضّل از حضرت صادق{{ع}} در کیفیّت [[حشر]] و خصوصیات [[روز قیامت]] آورده‌اند، [[سخن]] به این جا می‌رسد که چاره‌کار از دست همه بیرون رفته، تا [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در مقام وساطت و عرض حال بر می‌آید، بر مرکب مخصوص سوار شده و به [[مقام محمود]] که بلندی خاصّی است، در برابر [[عرش]] [[حق]] قرار می‌گیرد و سپس [[خلیل]] [[خدا]] و [[امیر مؤمنان]] به حضرتش ملحق می‌شوند.<ref>اقتباس از تفسیر العیاشی ۲ / ۳۱۰.</ref> شاید جمع میان این [[احادیث]] چنین باشد که مقام محمود جایگاه خاصّی است برای پیامبر اکرم{{صل}} در [[بهشت]]، که آن را در صحرای [[محشر]] بر [[تل]] و بلندایی [[نصب]] می‌کنند و [[رسول خدا]] و امیر مؤمنان و حضرات [[معصومین]]{{عم}} بر آن قرار می‌گیرند. مقامی که اساس سایر [[مقامات]] است. در هر حال هر چه هست مقامی است بس بلند، و جایگاهی بس رفیع، و منزلتی بسیار حایز اهمیّت، که اصل سایر مقامات و منزلت‌های [[خاندان رسالت]]{{عم}} در عالم بعد است و حتّی حلّ امور مشکل را با مقام محمود پیوند داده‌اند. [[علی بن ابراهیم]]، مهین [[مفسّر]] [[شیعی]] به [[سند صحیح]] از [[حضرت صادق]]{{ع}} از رسول خدا{{صل}} نقل نموده که حضرتش فرمود: {{متن حدیث|لو قد قمت المقام المحمود لشفعت فی ابی و امی و عمی و اخ کان لی فی الجاهلیه}}.<ref>تفسیر قمی ۲ / ۲۵، بحار الانوار ۸ / ۳۴.</ref> هر آینه آن گاه که در مقام محمود قرار گیرم برای پدر و مادر و عمویم و هم‌چنین برای [[برادری]] که قبل از [[اسلام]] داشتم، [[شفاعت]] می‌نمایم. همان‌طور که گاهی کسی از ما چیزی مسألت می‌کند که بسیار مهم است، و چه بسا فعلاً توان انجامش را نداشته باشیم، می‌گوییم: [[صبر]] کن وقتی محصول زراعتم را برداشتم، وقتی مدرکم را گفتم، وقتی حقوقم یا جایزه و اضافه کارم را دادند، چنین و چنان می‌کنم. مقام محمود هم مقامی است که پیامبر اکرم{{صل}} و [[عترت]] طاهرینش برای آن خیلی حساب باز کرده‌اند و انجام هر امر مشکلی را به آن پیوند داده و مرتبط با آن دانسته‌اند. آخرین نکته‌ای که توجّه به آن در این جا ضروری نماید تعبیری است که در [[سوره اسراء]] در [[آیه]] [[مقام محمود]] آمده است. [[قرآن]] میان آن مقام با [[تهجد]] و [[شب زنده داری]] پیوند برقرار ساخته. می‌توان از آن چنین نتیجه گرفت: برای [[رسیدن به مقامات]] عالیه و درجات رفیعه و کسب [[کمالات]] راقیه، مسأله تهجد و [[شب‌زنده‌داری]] و [[بیداری]] در [[سحر]]، نقش بسیار حسّاسی دارد»<ref>ر.ک: [[سید مجتبی ب‍ح‍ری‍ن‍ی|ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی]]، [[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]؛ ص۸۷۳ تا ۸۷۷.</ref>. | |||
}} | |||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{ | {{پرسش وابسته}} | ||
# [[مقام متقین به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام متقین به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
# [[مقام اهل حق به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام اهل حق به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۵: | ||
## <sub>[[مقام طاعت به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ## <sub>[[مقام طاعت به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ||
## <sub>[[مقام اهل طاعت به چه معناست؟ (پرسش)]] </sub> | ## <sub>[[مقام اهل طاعت به چه معناست؟ (پرسش)]] </sub> | ||
{{پایان | {{پایان پرسش وابسته}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:مقام معصوم]] | [[رده:پرسمان مقام معصوم]] | ||