امنیت: تفاوت میان نسخه‌ها

== معناشناسی ==

امنیت فردی حالتی است که در آن، فرد فارغ از [[ترس]] آسیب رسیدن به [[جان]] یا [[مال]] یا آبروی خود یا از دست دادن آن [[زندگی]] کند. [[امنیت اجتماعی]] نیز حالت فراغت همگانی از تهدیدی است که کردار غیر قانونی [[دولت]] یا دستگاهی یا گروهی یا فردی در تمامی یا بخشی از [[جامعه]] پدید آورد. امنیت ملی حالتی است که ملتی فارغ از تهدیدِ از دست دادن همه یا بخشی از جمعیت، [[دارایی]] یا خاک خود به سر برد و در امنیت بین‌المللی قدرت‌ها در حالت [[تعادل]] و [[حفظ]] وضع موجودند و از دستیازی به قلمرو دیگران خودداری می‌کنند و در جهت حفظ [[صلح]] بین‌المللی کوشش‌های هماهنگی دارند و سازمان‌های بین‌المللی ضامن آن به شمار می‌آیند<ref>دانشنامه سیاسی، ص۳۸ ـ ۳۹، «امن».</ref>.<ref>[[حسن بستان|بستان، حسن]]، [[امنیت - بستان (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]].</ref>

امنیت از جمله نیازهای نخستین [[زندگی]] [[انسان]] است و [[تاریخی]] به درازای [[عمر]] [[بشر]] دارد<ref>افتخاری، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت اجتماعی، ۳۳.</ref> که در [[اسلام]] از جایگاه خاصی برخوردار است. [[قرآن کریم]] امنیت را [[نعمت]] بی‌بدیل و مقدم بر دیگر [[نعمت‌ها]] دانسته و به [[انسان‌ها]] توصیه کرده‌است [[خداوند]] یگانه‌ای را که آنان را از [[ترس]] [[ایمنی]] بخشیده، [[ستایش]] کنند<ref>سوره قریش، آیه ۴.</ref>. [[احساس امنیت]] و [[آرامش]] یکی از [[نعمت‌های خدا]] به [[مؤمنان]]<ref>سوره فتح، آیه ۴.</ref> و رسیدن به آن یکی از [[اهداف]] [[حکومت صالحان]] در [[زمین]]<ref>سوره نور، آیه ۵۵.</ref> است و خداوند قبله‌گاه [[مسلمانان]] را شهری دارای امنیت شمرده‌ است<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵، سوره آل عمران، آیه ۹۶، سوره آل عمران، آیه ۹۷.</ref> [[جامعه]] دارای امنیت، از [[الگوها]] و مثال‌های [[قرآن]] است که در آن، امنیت مقدم بر وضع [[معیشت]] جامعه دانسته شده‌ است<ref>سوره نحل، آیه ۱۱۲.</ref> و سخت‌ترین [[مجازات‌ها]] برای افرادی در نظر گرفته می‌شود که [[امنیت جامعه]] را به خطر می‌اندازند که شامل اعدام، به صلیب‌ کشیدن و [[تبعید]] است سوره مائده، آیه ۳۳.</ref>.

از سوی دیگر، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} امنیت را نعمتی دانسته است که مورد [[ناسپاسی]] [[مردم]] قرار گرفته و افراد زمانی قدر آن را می‌دانند که به مصیبتی گرفتار شوند<ref>صدوق، الخصال، ۱/۳۴؛ اخوان کاظمی، امنیت در نظام سیاسی اسلام، ۱۶۲–۱۶۳.</ref>.<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>

{{اصلی|امنیت در قرآن}}

در [[قرآن‌کریم]] افزون بر واژه [[امن]] و مشتقات آن<ref>سوره نور، آیه ۵۵،  سوره دخان، آیه ۵۱،  سوره بقره، آیه ۱۹۶، سوره نحل، آیه ۱۱۲.</ref> از کلید واژه‌هایی مانند [[سلم]]<ref>سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref>، [[سلام]]<ref>سوره رعد، آیه ۲۴.</ref>، [[سکینه]]<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref>، [[صلح]]<ref>سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> و واژگانی در طرف مقابل امنیت مانند: [[خوف]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۱۲.</ref>، [[رعب]]<ref>سوره حشر، آیه ۲.</ref>، [[حزن]]<ref>سوره بقره، آیه ۳۸.</ref> و نیز [[آیات جهاد]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۳، سوره نساء، آیه ۹۱.</ref>، [[قصاص]]<ref>سوره نحل، آیه ۱۲۶، سوره بقره، آیه ۱۷۹.</ref> و حدود<ref>سوره فرقان، آیه ۴.</ref> موضوع امنیت برداشت می‌شود. افزون بر این، [[آیات]] دیگری نیز در ترسیم حوزه معنایی امنیت نقش دارد که عبارت است از آیاتی که با بیان پاره‌ای [[احکام فقهی]] و [[اخلاقی]]، امنیت [[عقیده]]<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref>، [[جان]]<ref>سوره مائده، آیه ۳۲، سوره انعام، آیه ۱۵۱.</ref>، [[مال]]<ref>سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> و آبروی<ref>سوره نساء، آیه ۵۸، سوره حجرات، آیه ۱۱، سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref> [[انسان‌ها]] را محترم شمرده و پیوند میان [[مؤمنان]] را بر پایه [[برادری]]<ref>سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref>، صلح<ref>سوره حجرات، آیه 9 و 10</ref>، [[احسان]]<ref>سوره نساء، آیه ۳۶.</ref> و [[قسط و عدل]]<ref>سوره حجرات، آیه ۹.</ref> دانسته است و بر آمادگی [[دفاعی]] [[مسلمانان]]<ref>سوره انفال، آیه ۶.</ref> و [[جهاد]]<ref>سوره نساء، آیه ۸۴.</ref> تأکید کرده است<ref>[[حسن بستان|بستان، حسن]]، [[امنیت - بستان (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]].</ref>.

[[روایات]]، امنیت را عِدل [[سلامتی]] و صحت قرار قرار داده است. [[قرآن]] اهمیت دو چندانی برای امنیت قائل است<ref>سوره قریش، آیه ۳-۴.</ref>. یعنی [[نجات]] از [[گرسنگی]] را با نجات از ناامنی در کنار هم قرار داده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲/۱۱/۱۳۷۰.</ref>. [[ضرورت]] وجود امنیت برای هر [[جامعه]]، نیاز زیادی به [[استدلال]] و [[اقامه دلیل]] و [[برهان]] ندارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۵/۴/۱۳۷۶.</ref>. [[انسان‌ها]] تحقق امنیت را از ضروری‌ترین و استراتژیک‌ترین مسائل برای خود تصور می‌کنند و درصدد هستند به هر وسیله ممکن به این [[هدف]] مهم، حساس و سرنوشت‌ساز در زندگی خود نائل شوند و لذا گاهی در بعضی ادوار [[تاریخ]]، [[مردم]] تن به قلدری یک قلدر با همه [[رنج‌ها]] و سختی‌هایش داده‌اند؛ برای اینکه امنیت را در [[اختیار]] آنها بگذارد و این حاکی از اهمیت امنیت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۵/۱۱/۱۳۷۹.</ref>.<ref>[[نجف علی غلامی|غلامی، نجف علی]]، [[نظام امنیتی دفاعی اسلام - غلامی (مقاله)|مقاله «نظام امنیتی دفاعی اسلام»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]]، ص ۱۰۰۲.</ref>

== اقسام و گونه‌ها ==

==== امنیت فردی ====

امنیت فردی یعنی مصونیت و [[حرمت]] یک شخص از تعرض و [[تجاوز به حقوق]] مشروعش که نباید حریم خصوصی وی نقض شود و [[اختیار]] و [[آزادی]] فردی او سلب گردد<ref>بزرگی، امنیت در نظام سیاسی اسلام ۵۱.</ref>. رسیدن به این سطح از امنیت، مستلزم توجه و [[مبارزه]] با موانع و تهدیدات آن است<ref>لک‌زایی، فلسفه امنیت از دیدگاه امام‌ خمینی، ۱۲–۱۳.</ref>. مهم‌ترین [[تهدید]] و سرمنشأ گرفتاری‌های [[بشر]]، مبارزه نکردن با نفس اماره و [[شیطان]] باطنی است و سازندگی روحی، مقدم بر همه سازندگی‌هاست<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۷۹–۳۸۰.</ref>.

بُعد عینی و ظاهری امنیت فردی به این است که شخص، فارغ از [[ترس]] آسیب‌ رسیدن به [[جان]]، [[مال]] یا آبروی خود و فارغ از خطر از دست‌ دادن آنها [[زندگی]] کند<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۳۹.</ref> این بُعد از امنیت شامل مصونیت از بازداشت غیرقانونی و [[شکنجه]]<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۲ و ۱۷/۱۴۱.</ref>، [[حفظ]] حریم خصوصی افراد، امنیت [[شغل]]، سرمایه و امنیت [[مسکن]]<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۴۰، ۱۶۱–۱۶۲ و ۱۶۵.</ref> است<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ – ۲۹۳.</ref>.

امنیت اجتماعی به معنای مصونیت یک فرد، گروه و [[ملت]] از تعرض و [[تجاوز به حقوق]] [[اجتماعی]] مشروعش است<ref>بزرگی، امنیت در نظام سیاسی اسلام ۱۱۷.</ref>. این تهدید می‌تواند ناشی از [[کردار]] غیرقانونی [[دولت]]، افراد یا گروه‌ها در تمامی یا بخشی از [[جامعه]] باشد<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۳۹.</ref>. امنیت اجتماعی دارای ابعاد مختلف [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[فرهنگی]] و [[قضایی]] است<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>.

[[مسئولیت]] برقراری هر دو بُعد از امنیت را [[نظام سیاسی]] و [[دولت]] بر عهده دارند؛ امّا در [[جامعه]] [[قرآنی]] [[مؤمنان]] با [[آراستگی]] به صفت [[ایمان]]، در وجود خود امنیت ایجاد می‌کنند تا کسی از [[تجاوز]] و تعدّی آنان، دچار [[ظلم]] نگردد <ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref>؛ بدین ترتیب [[امنیت اجتماعی]] در درون و [[باطن]] آحاد و اعضای [[جامعه]] خاستگاه می‌یابد که بسیار [[استوار]] و خدشه‌ناپذیر خواهد بود<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۱۲۵.</ref>.

=== به لحاظ زمینه‌ها ===

== اسباب و مؤلفه‌ها ==

[[احساس]] [[امنیتی]] که از [[ایمان]] به آرمان‌های مکتب انتظار برمی‌خیزد و موجب سلامت روانی و ارتقای کارکرد فرد در [[زندگی]] می‌شود، به معنای آن است که فرد [[منتظِر]] با تأسّی به مؤلفه‌های [[انتظار]]، تکیه‌گاه مطمئن و معیّتی بی‌بدیل را در درون خود یافته و از این طریق، بخش قابل توجهی از انتظاراتِ مربوط به حوزه ایمنی را در خود می‌یابد. به این معنا که از جهت روان‌شناختی، مهم‌ترین تأثیر [[ایمان]] به [[امامت و مهدویت]] برای مقابله با [[ترس]] و [[تهدید]] و [[اضطراب]] و استرس و فشارهای روانی و رسیدن به امنیت روانی، به خاطر نقشی است که در فرآیند ارزش‌یابی این عوامل دارد؛ به نحوی که فرد [[مؤمن]] و [[منتظِر]]، چون [[خدا]] و [[حجّت]] [[خدا]] را همراه و نگهبان و پشتیبان و مایه امنیت و [[امان]] خود [[احساس]] می‌کند، نگرش مثبت به رویدادی‌های [[زندگی]] و [[پایان تاریخ]] و فرجام نهایی [[حیات]] [[انسان]] دارد و [[آینده]] [[زندگی]] [[انسان]] را سرشار از [[عدالت]] و امنیت و [[معنویت]] و [[رفاه]] و [[آرامش]] و [[آسایش]] می‌بیند. لذا در مواجه با حوادت تنش‌زا، [[اضطراب]]، استرس و فشار روانی کم‌تری را [[احساس]] و تجربه می‌کند. از این جهت [[ایمان]] به [[مهدویت]] و [[التزام]] به ارزش‌های مکتب انتظار، نقش اساسی در ارتقای بهداشت روان افراد در دوران پر تنش و پر استرس و فشارزای عصر غیبت دارد<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.</ref>.

== جستارهای وابسته ==

# [[پرونده: 137959.jpg|22px]] [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|'''نقش انتظار در بهداشت روانی''']]، [[بلاغ (نشریه)|فصلنامه بلاغ]]

# [[پرونده: 13681211.jpg|22px]] [[سید مهدی روح‌بخش|روح‌بخش، سید مهدی]]، [[انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح (مقاله)|'''انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح''']]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۱ (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۱]]

{{پایان منابع}}