ابوالاعور سلمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوالاعور سلمی در قرآن]] - [[ابوالاعور سلمی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[عمرو بن سفیان بن عبد شمس‌ بن‌ سعد]]،<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۱.</ref> از [[بنی‌سلیم]]، تیره [[ذکوان]]<ref> تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۱؛ النسب، ابوعبید، ص ۲۵۵؛ المعارف، ص ۴۶۷.</ref> هم‌پیمان [[ابوسفیان]] و از دولت مردان [[معاویه]]. [[عمرو]]، در [[جاهلیّت]] زیست <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۲.</ref> و تا [[نبرد حنین]] در صف [[مشرکان]]، با [[مسلمانان]] جنگید و گویا پس از آن [[اسلام]] آورد.<ref>الاصابه، ج ۴، ص ۵۳۰.</ref> جزئیات [[زندگی]] وی در [[تاریخ]] روشن نیست؛ بدین جهت در باب [[صحابی]] بودن او [[اختلاف]] است. برخی، وی را از [[صحابیان]] [[پیامبر]] {{صل}} نمی‌دانند؛ بنابراین معتقدند که [[روایت]] او از پیامبر، مرسل است؛<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۲.</ref> چنان‌که [[بخاری]] نیز در تاریخ کبیر، نام وی را در ردیف [[صحابه]] ذکر نکرده؛<ref> التاریخ الکبیر، ج ۶، ص ۳۳۶.</ref> ولی برخی چون [[مسلم بن ‌حجّاج]] او را صحابی شمرده‌اند.<ref> تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۵؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۲۲۰.</ref> [[شیخ صدوق]] از آن رو که وی را در ماجرای [[تبوک]]، از دست‌اندرکاران [[قتل پیامبر]] می‌داند،<ref>الخصال، ج ۲، ص ۴۹۹.</ref> صحابی می‌شمارد. شاید در صحابی شمردن او اشتباهی رخ داده باشد؛ چرا که در تاریخ دو نفر به [[ابوالاعور]] شهره بوده‌اند: یکی [[حارث بن‌ ظالم انصاری خزرجی]]، از [[بنی‌عدی]] بن‌نجّار که در صحابی بودن وی اختلافی نیست و دیگری، [[عمرو بن‌ سفیان سلمی]]،<ref> اسدالغابه، ج ۱، ص ۶۱۸.</ref> و شاید در این عرصه، اغراض [[سیاسی]] دخالت داشته تا بدین‌گونه بر شمار [[اصحاب رسول خدا]] در [[سپاه معاویه]] بیفزاید؛<ref>الصحیح من سیره‌النبی، ج ۹، ص ۴۷.</ref> به هر حال، [[داوری]] در این باره آسان نیست.
[[عمرو بن سفیان بن عبد شمس‌ بن‌ سعد]]،<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۱.</ref> از [[بنی‌سلیم]]، تیره [[ذکوان]]<ref> تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۱؛ النسب، ابوعبید، ص ۲۵۵؛ المعارف، ص ۴۶۷.</ref> هم‌پیمان [[ابوسفیان]] و از دولتمردان [[معاویه]].
 
[[عمرو]]، در [[جاهلیّت]] زیست <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۲.</ref> و تا [[نبرد حنین]] در صف [[مشرکان]]، با [[مسلمانان]] جنگید و گویا پس از آن [[اسلام]] آورد.<ref>الاصابه، ج ۴، ص ۵۳۰.</ref> جزئیات [[زندگی]] وی در [[تاریخ]] روشن نیست؛ بدین جهت در باب [[صحابی]] بودن او [[اختلاف]] است. برخی، وی را از [[صحابیان]] [[پیامبر]] {{صل}} نمی‌دانند؛ بنابراین معتقدند که [[روایت]] او از پیامبر، مرسل است؛<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۶۲.</ref> چنان‌که [[بخاری]] نیز در تاریخ کبیر، نام وی را در ردیف [[صحابه]] ذکر نکرده؛<ref> التاریخ الکبیر، ج ۶، ص ۳۳۶.</ref> ولی برخی چون [[مسلم بن ‌حجّاج]] او را صحابی شمرده‌اند.<ref> تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۵؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۲۲۰.</ref> [[شیخ صدوق]] از آن رو که وی را در ماجرای [[تبوک]]، از دست‌اندرکاران [[قتل پیامبر]] می‌داند،<ref>الخصال، ج ۲، ص ۴۹۹.</ref> صحابی می‌شمارد. شاید در صحابی شمردن او اشتباهی رخ داده باشد؛ چرا که در تاریخ دو نفر به [[ابوالاعور]] شهره بوده‌اند: یکی [[حارث بن‌ ظالم انصاری خزرجی]]، از [[بنی‌عدی]] بن‌نجّار که در صحابی بودن وی اختلافی نیست و دیگری، [[عمرو بن‌ سفیان سلمی]]،<ref> اسدالغابه، ج ۱، ص ۶۱۸.</ref> و شاید در این عرصه، اغراض [[سیاسی]] دخالت داشته تا بدین‌گونه بر شمار [[اصحاب رسول خدا]] در [[سپاه معاویه]] بیفزاید؛<ref>الصحیح من سیره‌النبی، ج ۹، ص ۴۷.</ref> به هر حال، [[داوری]] در این باره آسان نیست.


ابوالاعور، هم‌پیمان [[حرب ‌بن ‌امیه]] و پسرش [[ابوسفیان بن ‌حرب]]<ref> الاصابه، ج ۴، ص ۵۳۰.</ref> که در [[جنگ احد]].<ref> المغازی، ج ۱، ص ۲۶۶.</ref> و [[خندق]]<ref> المغازی، ج ۲، ص ۴۴۳.</ref> بر ضدّ پیامبر {{صل}} [[شمشیر]] می‌زد بود. او خود نیز در [[جنگ احزاب]]، با گروهی از بنی‌سلیم به [[یاری]] [[قریش]] شتافت.<ref>مجمع ‌البیان، ج ۸، ص ۵۶۹.</ref> پس از آن، در [[زمان]] [[رسول خدا]]، سخنی از او نیست.
ابوالاعور، هم‌پیمان [[حرب ‌بن ‌امیه]] و پسرش [[ابوسفیان بن ‌حرب]]<ref> الاصابه، ج ۴، ص ۵۳۰.</ref> که در [[جنگ احد]].<ref> المغازی، ج ۱، ص ۲۶۶.</ref> و [[خندق]]<ref> المغازی، ج ۲، ص ۴۴۳.</ref> بر ضدّ پیامبر {{صل}} [[شمشیر]] می‌زد بود. او خود نیز در [[جنگ احزاب]]، با گروهی از بنی‌سلیم به [[یاری]] [[قریش]] شتافت.<ref>مجمع ‌البیان، ج ۸، ص ۵۶۹.</ref> پس از آن، در [[زمان]] [[رسول خدا]]، سخنی از او نیست.
خط ۱۲: خط ۱۴:
در [[نگارش]] [[پیمان‌نامه]]، با تقدیم [[نام علی]] {{ع}} سخت [[مخالفت]] کرد؛<ref> یعقوبی، ج ۲، ص ۱۸۹.</ref> سپس در مقابله با [[محمد بن‌ ابی‌بکر]] ([[والی]] [[امام علی]] {{ع}} در [[مصر]]) در منطقه مَسناة، [[پرچم]] [[فرماندهی سپاه]] [[شام]] را به دوش کشید؛<ref>یعقوبی، ج ۲، ص ۱۹۴.</ref> بدین جهات، آورده‌اند که امام علی او را در [[نماز]] [[لعن]] می‌کرد.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۲.</ref>
در [[نگارش]] [[پیمان‌نامه]]، با تقدیم [[نام علی]] {{ع}} سخت [[مخالفت]] کرد؛<ref> یعقوبی، ج ۲، ص ۱۸۹.</ref> سپس در مقابله با [[محمد بن‌ ابی‌بکر]] ([[والی]] [[امام علی]] {{ع}} در [[مصر]]) در منطقه مَسناة، [[پرچم]] [[فرماندهی سپاه]] [[شام]] را به دوش کشید؛<ref>یعقوبی، ج ۲، ص ۱۹۴.</ref> بدین جهات، آورده‌اند که امام علی او را در [[نماز]] [[لعن]] می‌کرد.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۲.</ref>


[[ابوالاعور]] در [[مخالفت با امام حسن]] {{ع}} و [[تحقیر]] و شکستن او نیز کوشا بود، و [[امام]] در خاموش کردن وی، به [[حدیثی]] از [[پیامبر]] {{صل}} اشاره کرد که در آن [[عمرو بن ‌سفیان سلمی]]، لعن شد و در خطاب به [[معاویه]] گفت: آیا می‌دانی که پیامبر {{صل}} [[فرماندهی]] ([[قائد]]) و راننده (سائق) [[احزاب]] را لعن کرد؟ یکی از آن دو [[ابوسفیان]] و دیگری ابوالاعور بود.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۶۰.</ref> فرجام کار او نیز روشن نیست. بر پایه روایتی [[ضعیف]]، وی درسال ۶۵هجری با [[مروان‌ بن ‌حکم]] به مصر رفت <ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۴.</ref> که البتّه [[پذیرش]] این سخن مشکل است.
[[ابوالاعور]] در [[مخالفت با امام حسن]] {{ع}} و [[تحقیر]] و شکستن او نیز کوشا بود، و [[امام]] در خاموش کردن وی، به [[حدیثی]] از [[پیامبر]] {{صل}} اشاره کرد که در آن [[عمرو بن ‌سفیان سلمی]]، لعن شد و در خطاب به [[معاویه]] گفت: آیا می‌دانی که پیامبر {{صل}} [[فرماندهی]] ([[قائد]]) و راننده (سائق) [[احزاب]] را لعن کرد؟ یکی از آن دو [[ابوسفیان]] و دیگری ابوالاعور بود.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۶۰.</ref> فرجام کار او نیز روشن نیست. بر پایه روایتی [[ضعیف]]، وی درسال ۶۵هجری با [[مروان‌ بن ‌حکم]] به مصر رفت <ref>تاریخ دمشق، ج ۴۶، ص ۵۴.</ref> که البتّه [[پذیرش]] این سخن مشکل است.<ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابوالاعور سلمی (مقاله)|مقاله «ابوالاعور سلمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص599-601.</ref>.
 
==ابوالاعور سلمی==
او نیز در [[جنگ صفین]] از سران [[سپاه معاویه]] بود. وقتی [[مالک اشتر]] او را به [[مبارزه]] تن به تن‌طلبید، از مقابل او [[فرار]] کرد و هم او بود که با جمعی از [[سپاه شام]] آب را به روی [[سپاه امام]] بست<ref>ابو حنیفه دینوری، الأخبار الطوال، ص۱۷۲؛ نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۱۵۶.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] در [[قنوت]] [[نماز]] خود، او و چند تن دیگر را [[لعنت]] کرد<ref>ابن حجر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۶، ص۱۴.</ref>.<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۹]] ص ۱۴۹.</ref>


== ابوالاعور در [[شأن نزول]] ==
== ابوالاعور در [[شأن نزول]] ==
# در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا}}<ref>«ای پیامبر! از خداوند پروا کن و از کافران و منافقان فرمانبرداری مکن، بی‌گمان خداوند دانایی فرزانه است» سوره احزاب، آیه ۱.</ref> آورده‌اند<ref>اسباب‌النزول، ص ۲۹۴؛ الکشّاف، ج ۳، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۵۲۵ و ۵۲۶.</ref> که ابوالاعور با تنی چند از [[مشرکان]] [[مکّه]]، پس از [[جنگ اُحد]] به [[مدینه]] آمده، بر [[عبدالله بن‌ ابی]] وارد شد و پیامبر {{صل}} به آنان [[امان]] داد تا خواسته خویش را با او در میان گذارند. آنان از پیامبر خواستند تا آنها را با خدایانشان ([[لات]]، [[منات]] و عزّی) واگذاشته، برای آن بتان و پرستندگانش، منفعتی قائل شود؛ در مقابل، آنان نیز پیامبر را با خدایش وامی‌نهند. این سخن بر [[حضرت]] گران آمد و به [[اخراج]] آنان از مدینه [[فرمان]] داد و این آیه نازل شد.
# در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا}}<ref>«و از کافران و منافقان فرمان نبر و به آزارشان بها مده و بر خداوند توکل کن و خداوند (تو را) کارساز، بس» سوره احزاب، آیه ۴۸.</ref> نیز این داستان ذکر شده و مقصود از کافران در آیه را [[ابوالاعور]]، [[عکرمه]] و [[ابوسفیان]] ذکر کرده‌اند که به دنبال [[مداهنه]] با پیامبر در [[دین]] بودند.<ref>قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۳۰.</ref>
# [[قرطبی]]، {{متن قرآن|مِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ}} در آیه {{متن قرآن|إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا}}<ref>«هنگامی که از فراز و فرودتان بر شما تاختند و آنگاه که چشم‌ها کلاپیسه شد و دل‌ها به گلوها رسید و به خداوند گمان‌ها (ی نادرست) بردید؛» سوره احزاب، آیه ۱۰.</ref> را که در [[جنگ خندق]] از مناطق فرودست، بر [[مسلمانان]] تاخته و [[حمله]] آوردند، گروهی از [[فرماندهان]] [[مشرک]]، از جمله ابوالاعور می‌داند<ref>قرطبی، ج ۱۴، ص ۹۵.</ref>.
# [[شیخ صدوق]] بر پایه روایتی، ابوالاعور را یکی از چهارده مردی دانسته که دربازگشت از [[تبوک]]، در پی [[کشتن پیامبر]] {{صل}} برآمدند؛ امّا به مقصود خویش نرسیدند.<ref>الخصال، ج ۲، ص ۴۹۹.</ref> آیه {{متن قرآن|لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ}}<ref>«اگر در میان شما روانه می‌شدند جز شرّ به شما نمی‌افزودند و در میان شما برای ایجاد آشوب رخنه می‌کردند و آنان میان شما جاسوسانی دارند و خداوند به (حال) ستمگران داناست» سوره توبه، آیه ۴۷.</ref> در این باره فرود آمد؛ البتّه چنان‌که اشاره شد، در [[کلام]] [[صدوق]] روشن نیست که مقصود از [[ابوالاعور]] کدام است؟.<ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابوالاعور سلمی (مقاله)|مقاله «ابوالاعور سلمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 601-602.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۲۵: خط ۲۸:
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:000052.jpg|22px]] [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابوالاعور سلمی (مقاله)|مقاله «ابوالاعور سلمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|''' دائرة المعارف قرآن کریم ج۱''']]
# [[پرونده:000052.jpg|22px]] [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابوالاعور سلمی (مقاله)|مقاله «ابوالاعور سلمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|''' دائرة المعارف قرآن کریم ج۱''']]
# [[پرونده:1368107.jpg|22px]] [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۹''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۳۱: خط ۳۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:ابوالاعور سلمی]]
[[رده:اعلام]]
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش