شرح صدر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'هدایت گری' به 'هدایت‌گری'
جز (جایگزینی متن - 'هدایت گری' به 'هدایت‌گری')
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{نبوت}}
| موضوع مرتبط = شرح صدر
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| عنوان مدخل  = [[شرح صدر]]
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[شرح صدر]]''' است. "'''[[شرح صدر]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مداخل مرتبط = [[شرح صدر در قرآن]] - [[شرح صدر در حدیث]] - [[شرح صدر در نهج البلاغه]] - [[شرح صدر در اخلاق اسلامی]] - [[شرح صدر در فقه سیاسی]] - [[شرح صدر در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[شرح صدر در معارف و سیره نبوی]]
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| پرسش مرتبط  =  
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[شرح صدر در قرآن]] | [[شرح صدر در حدیث]] | [[شرح صدر در کلام اسلامی]]</div>
}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[شرح صدر (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
== مقدمه ==
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
* منظور گشادگی صدر و یا دریادلی و فراخ بودن [[روح]] و روان برای قبول [[مسئولیت]] و [[تحمل مشکلات]] است. این مسئله ظاهرا یک اصل ضروری است که [[پیامبران]] باید به این وصف متصف باشند، چنانکه [[موسی]] از [[خدا]] به هنگام [[پذیرش]] [[مسئولیت]] [[رسالت]] از آن درخواست کرد. {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي}}<ref>«(موسی) گفت: پروردگارا! سینه‌ام را گشایش بخش» سوره طه، آیه ۲۵.</ref> و [[یونس]] ملامت می‌شود که چرا این صفت را نداشته است {{متن قرآن|إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که به سوی کشتی آکنده (از سرنشین) گریخت» سوره صافات، آیه ۱۴۰.</ref>{{متن قرآن|فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ}}<ref>«و اگر او از نیایشگران نبود،» سوره صافات، آیه ۱۴۳.</ref> و در جایی از پیامبر می‌خواهد که دیگر تو مانند صاحب حوت، یعنی یونس نباشی که تحمل سختی‌ها و مشکلات را نکنی: {{متن قرآن|فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ}}<ref>«پس برای (رسیدن) فرمان پروردگارت شکیبایی پیشه کن و چون «همراه ماهی» (یونس) مباش آنگاه که بانگ برداشت در حالی که اندوهگین بود» سوره قلم، آیه ۴۸.</ref>و لذا می‌توان از دیگر ویژگی‌های [[پیامبر]] را [[تعلیم]] [[شرح صدر]] و [[قدرت]] [[تحمل]] بر [[مشکلات]] دانست.
==مقدمه==
#{{متن قرآن|ِ أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ * وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ}}<ref>«پس چون (از کار) آسودی (به دعا) بکوش، * و به سوی پروردگارت به رغبت روی آور» سوره انشراح، آیه ۷-۸.</ref> '''نکته''': وصف شرح صدر کمال شخصیت پیامبر برای ادای رسالت یاد شده است، که چون نوری روشنی بخش، از جانب خدا برای انسان ارزانی داشته: {{متن قرآن|أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَيْلٌ لِلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref>«آیا کسی که خداوند دلش را برای اسلام گشاده داشته است و او از پروردگار خویش با خود فروغی دارد (چون سنگدلان بی‌فروغ است)؟ بنابراین وای بر سخت‌دلان در یاد خداوند! آنان در گمراهی آشکارند» سوره زمر، آیه ۲۲.</ref>که موجب [[هدایت]] و کمال وی می‌گردد. {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته می‌دارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref>[[شرح صدر]]، به عنوان ابزاری مهم در [[پیامبری]] و [[هدایت‌گری]]، از جانب [[حضرت موسی]] {{ع}} درخواست شده {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي}}<ref>«(موسی) گفت: پروردگارا! سینه‌ام را گشایش بخش» سوره طه، آیه ۲۵.</ref>و [[خداوند]] از آن به عنوان نعمتی بزرگ برای [[پیامبر خاتم]] خویش یاد کرده است «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَک صَدْرَک».
*منظور گشادگی صدر و یا دریادلی و فراخ بودن [[روح]] و روان برای قبول [[مسئولیت]] و [[تحمل]] [[مشکلات]] است. این مسئله ظاهرا یک اصل ضروری است که [[پیامبران]] باید به این [[وصف]] متصف باشند، چنانکه [[موسی]] از [[خدا]] به هنگام [[پذیرش]] [[مسئولیت]] [[رسالت]] از آن درخواست کرد. {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي}}<ref>«(موسی) گفت: پروردگارا! سینه‌ام را گشایش بخش» سوره طه، آیه ۲۵.</ref> و [[یونس]] ملامت می‌شود که چرا این صفت را نداشته است {{متن قرآن|إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که به سوی کشتی آکنده (از سرنشین) گریخت» سوره صافات، آیه ۱۴۰.</ref>{{متن قرآن|فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ}}<ref>«و اگر او از نیایشگران نبود،» سوره صافات، آیه ۱۴۳.</ref> و در جایی از پیامبر می‌خواهد که دیگر تو مانند صاحب حوت، یعنی یونس نباشی که تحمل سختی‌ها و مشکلات را نکنی: {{متن قرآن|فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ}}<ref>«پس برای (رسیدن) فرمان پروردگارت شکیبایی پیشه کن و چون «همراه ماهی» (یونس) مباش آنگاه که بانگ برداشت در حالی که اندوهگین بود» سوره قلم، آیه ۴۸.</ref>و لذا می‌توان از دیگر ویژگی‌های [[پیامبر]] را [[تعلیم]] [[شرح صدر]] و [[قدرت]] [[تحمل]] بر [[مشکلات]] دانست.
#{{متن قرآن|ِ أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ * وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ}}<ref>«پس چون (از کار) آسودی (به دعا) بکوش، * و به سوی پروردگارت به رغبت روی آور» سوره انشراح، آیه ۷-۸.</ref> '''نکته''': وصف شرح صدر کمال شخصیت پیامبر برای ادای رسالت یاد شده است، که چون نوری روشنی بخش، از جانب خدا برای انسان ارزانی داشته: {{متن قرآن|أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَيْلٌ لِلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref>«آیا کسی که خداوند دلش را برای اسلام گشاده داشته است و او از پروردگار خویش با خود فروغی دارد (چون سنگدلان بی‌فروغ است)؟ بنابراین وای بر سخت‌دلان در یاد خداوند! آنان در گمراهی آشکارند» سوره زمر، آیه ۲۲.</ref>که موجب [[هدایت]] و کمال وی می‌گردد. {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته می‌دارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref>[[شرح صدر]]، به عنوان ابزاری مهم در [[پیامبری]] و [[هدایت]] گری، از جانب [[حضرت موسی]]{{ع}} درخواست شده {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي}}<ref>«(موسی) گفت: پروردگارا! سینه‌ام را گشایش بخش» سوره طه، آیه ۲۵.</ref>و [[خداوند]] از آن به عنوان نعمتی بزرگ برای [[پیامبر خاتم]] خویش یاد کرده است «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَک صَدْرَک».
#{{متن قرآن|كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَذِكْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«(این) کتابی است که به سوی تو فرو فرستاده شده است تا بدان بیم‌دهی و یادکردی برای مؤمنان باشد پس نباید از آن تنگدل باشی» سوره اعراف، آیه ۲.</ref>
#{{متن قرآن|كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَذِكْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«(این) کتابی است که به سوی تو فرو فرستاده شده است تا بدان بیم‌دهی و یادکردی برای مؤمنان باشد پس نباید از آن تنگدل باشی» سوره اعراف، آیه ۲.</ref>
#{{متن قرآن|وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>
#{{متن قرآن|وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>


==نکات==
== نکات ==
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
#برخورداری [[پیامبر]] از [[نعمت]] [[شرح صدر]]: {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref>
# برخورداری [[پیامبر]] از [[نعمت]] [[شرح صدر]]: {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref>
# [[شرح صدر]] و [[پرهیز]] از دلتنگی، درمقابل سختی‌های امر [[دعوت]] وابلاغ [[وحی]] وکتاب توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] {{متن قرآن|كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ}}<ref>«(این) کتابی است که به سوی تو فرو فرستاده شده است تا بدان بیم‌دهی و یادکردی برای مؤمنان باشد پس نباید از آن تنگدل باشی» سوره اعراف، آیه ۲.</ref>
# [[شرح صدر]] و [[پرهیز]] از دلتنگی، درمقابل سختی‌های امر [[دعوت]] وابلاغ [[وحی]] وکتاب توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] {{متن قرآن|كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ}}<ref>«(این) کتابی است که به سوی تو فرو فرستاده شده است تا بدان بیم‌دهی و یادکردی برای مؤمنان باشد پس نباید از آن تنگدل باشی» سوره اعراف، آیه ۲.</ref>
# [[ستایش خداوند]] از [[پیامبر]] به علت [[سعه صدر]] او با [[مردم]]: {{متن قرآن|وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ}}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۷۶۸.</ref>.
# [[ستایش خداوند]] از [[پیامبر]] به علت [[سعه صدر]] او با [[مردم]]: {{متن قرآن|وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ}}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۷۶۸.</ref>.
 
== پرسش‌های وابسته ==
 
== جستارهای وابسته ==


==منابع==
== منابع ==
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
{{منابع}}
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس2}}


[[رده:شرح صدر در قرآن]]
[[رده:شرح صدر]]
[[رده:مدخل]]
۲۱۸٬۸۳۷

ویرایش