←پانویس
جز (جایگزینی متن - 'مقاله «ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری»]]' به 'مقاله «ولایت»]]') |
(←پانویس) |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==خلافت== | ==خلافت== | ||
[[ولایت]] در منظومه [[اسلامی]] تنها به معنای [[اقتدار]] و [[سیطره]] بر [[مردم]] نیست، بلکه [[ارتباط]] و پیوندی میان ولی و مردم در سه ساحت [[فکر]]، [[روح]] و [[رفتار]] است که ناشی از ارزش‌هاست. از دیگر واژگان مرتبط با ولایت [[خلافت]] است. [[مقام معظم رهبری]] خلافت را به معنای [[حکومت]] مبتنی بر پایه‌های [[دین]] می‌دانند که با [[سلطنت]] و [[پادشاهی]] متفاوت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با بسیجیان در هفته بسیج، ۷/۹/۱۳۸۴.</ref>. ایشان در تبیین این تفاوت به گفتگوی [[سلمان]] و [[عمر]] اشاره می‌کنند که عمر از سلمان پرسید آیا من [[خلیفه]] یا پادشاهم؟ سلمان پاسخ داد اگر یک درهم یا کمتر یا بیشتر از [[بیت المال]] برداشته و در غیر موضع خود هزینه کنی پادشاهی و خلیفه نیستی<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۸/۲/۱۳۷۷.</ref>. | [[ولایت]] در منظومه [[اسلامی]] تنها به معنای [[اقتدار]] و [[سیطره]] بر [[مردم]] نیست، بلکه [[ارتباط]] و پیوندی میان ولی و مردم در سه ساحت [[فکر]]، [[روح]] و [[رفتار]] است که ناشی از ارزش‌هاست. از دیگر واژگان مرتبط با ولایت [[خلافت]] است. [[مقام معظم رهبری]] خلافت را به معنای [[حکومت]] مبتنی بر پایه‌های [[دین]] می‌دانند که با [[سلطنت]] و [[پادشاهی]] متفاوت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با بسیجیان در هفته بسیج، ۷/۹/۱۳۸۴.</ref>. ایشان در تبیین این تفاوت به گفتگوی [[سلمان]] و [[عمر]] اشاره می‌کنند که عمر از سلمان پرسید آیا من [[خلیفه]] یا پادشاهم؟ سلمان پاسخ داد اگر یک درهم یا کمتر یا بیشتر از [[بیت المال]] برداشته و در غیر موضع خود هزینه کنی پادشاهی و خلیفه نیستی<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۸/۲/۱۳۷۷.</ref>. | ||
با توجه به بررسی مفاهیم [[نبوت]]، [[امامت]] و خلافت می‌توان دریافت این سه مفهوم با معنای اصلی ولایت که بیانگر اتصال و پیوند مردم با ولی و ماهیت ارزشی و مردمی [[نظام سیاسی اسلامی]] است ارتباط وثیق دارند.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای | با توجه به بررسی مفاهیم [[نبوت]]، [[امامت]] و خلافت می‌توان دریافت این سه مفهوم با معنای اصلی ولایت که بیانگر اتصال و پیوند مردم با ولی و ماهیت ارزشی و مردمی [[نظام سیاسی اسلامی]] است ارتباط وثیق دارند.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص۱۴۹.</ref> | ||
==ولایت و سلطنت== | ==ولایت و سلطنت== | ||
در منظومه [[فکری]] [[رهبر | در منظومه [[فکری]] [[رهبر انقلاب]]، هر یک از تعابیر حکومت، سلطنت، [[زمامداری]] و... به یکی از ابعاد پدیده [[سیاسی]] [[حاکمیت]] بر افراد و [[جوامع]] اشاره دارد. مثلاً واژه حکومت به [[حکم]] کردن [[حاکم]] و [[اطاعت]] و [[فرمان‌برداری]] مردم و واژه سلطنت به مسلط بودن حاکم اشاره دارد. اما [[اسلام]] در میان این اصطلاحات بیشتر بر واژه ولایت تأکید نموده و حاکم را با عنوان ولی معرفی می‌نماید؛ زیرا طبق این اصطلاح شخص حاکم پیوندهای [[عاطفی]] و فکری با [[آحاد]] مردم دارد و ارتباط حاکم با مردم در عین اقتدار، ارتباطی فکری، [[عقیدتی]]، عاطفی، [[انسانی]] و محبت‌آمیز است؛ مردم به او متصل و علاقه‌مندند و او منشأ [[نظام سیاسی]] است و [[وظایف]] خود را از [[خدا]] و خود را [[بنده]] خدا می‌انگارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران امام رضا{{ع}} در مشهد مقدس، ۶/۱/۱۳۷۹.</ref>. [[رهبر معظم انقلاب]] معتقدند درون مفهوم [[ولایت]] معنای توجه به [[حقوق مردم]] نهفته است و ولی یک [[سلطان]] صرف نیست که هر آنچه مایل است انجام دهد و این سِمَت از این نظر که [[سرپرست]] [[مسلمین]] است مورد توجه واقع می‌شود. به [[اعتقاد]] ایشان با شکافتن مفهوم ولایت در می‌یابیم که مردمی‌ترین شکل ممکن [[حکومت]] است؛ زیرا ولایت به معنای [[حاکمیت]] انسان‌های [[پارسا]]، مخالف با [[شهوات]]، انسان‌های عامل به نیکی‌هاست. هیچ یک از مفاهیمی که در مفهوم حکومت بار معنایی [[زشت]] دارد اعم از [[استبداد]]، خودسری، رعب‌افکنی، [[بی‌اعتنایی]] به [[افکار]] و [[احساسات مردم]]، امتیازات خاص از [[تمتعات]] [[دنیوی]] و... در مفهوم ولایت راه ندارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>. ولایت در [[اسلام]]، ناشی از ارزش‌هاست؛ ارزش‌هایی که به [[مردم]] مصونیت می‌بخشد. یکی از این [[ارزش‌ها]] [[عدالت]] به معنای خاص است که ولایت را آسیب ناپذیر می‌سازد؛ زیرا به مجرد سرزدن کوچک‌ترین عمل [[خلاف شرع]] از ولی یا [[والی]]، شرط عدالت سلب می‌شود. ولی با کوچک‌ترین [[ظلم]]، [[کج‌رفتاری]] و [[تبعیض]]، از [[منصب]] خود منعزل می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>. [[پیوستگی]] و پیوندی که در [[روح]] معنای ولایت موجود است مفهوم [[وحدت]]، دست به دست هم دادن، با هم بودن و حرکت کردن، [[اتحاد]] در [[هدف]]، اتحاد در راه و وحدت در همه [[شئون]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] را میان والی و مردم تداعی می‌کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی در سالروز عید غدیر، ۲۱/۱/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۵۰.</ref> | ||
==خلافت== | |||
خلافت به معنای [[نیابت]] از دیگری درتصدی امور است و در اصطلاح [[اسلامی]] عبارت است از [[ریاست عامه]] در [[امور دنیا]] و [[دین]] به نیابت از [[پیامبر اسلام]]. | |||
[[ابن خلدون]] در [[تفسیر]] این تعریف می‌افزاید: «خلافت وادار کردن [[مردم]] به مقتضای دیدگاه‌های [[شرع]] در [[مصالح]] [[اخروی]] و [[دنیوی]] آنان است و خلافت در [[حقیقت]] نیابت از [[صاحب شریعت]] در [[نگهبانی از دین]] و [[سیاست]] [[دنیایی]] مردم است<ref>المقدمه، ص۱۸۹.</ref>. | |||
ماوردی می‌گوید: خلافت نیابتی است از [[نبوت]] که [[نگهبانی]] دین و سیاست [[دنیا]] را به عهده می‌گیرد<ref>الاحکام السلطانیه، ص۳.</ref>. | |||
ابن خلدون می‌گوید: خلافت عهده داری امور [[امت]] است به مقتضای نظر و [[حکم شرع]] در مورد مصالح اخروی و دنیوی آنها<ref>مقدمه ابن خلدون، ص۱۶۶.</ref>. | |||
این اصطلاح از [[قرآن]] و [[سنت]] ریشه گرفته است؛ زیرا در قرآن خلافت [[انسان]] نوعی نیابت از [[خدا]] در [[زمین]] {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً}}<ref>«می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> و در [[احادیث]] به [[جانشین پیامبر]] [[اسلام]]، [[خلیفه]] اطلاق شده است: | |||
{{متن حدیث|إِنَّ عَلِيّاً هُوَ أَخِي وَ وَزِيرِي وَ هُوَ خَلِيفَتِي وَ هُوَ الْمُبَلِّغُ عَنِّي}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۱۳۷.</ref> علی{{ع}} او [[برادر]] من و [[وزیر]] من و هم او [[جانشین]] من در میان شما است و اوست که از من آنچه مربوط به [[رسالت]] است، به شما می‌رساند<ref>فقه سیاسی، ج۷، ص۱۵۶؛ ج۲، ص۱۵۰.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۷۹۲.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای | # [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱''']] | ||
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۲: | خط ۳۱: | ||
[[رده:ولایت]] | [[رده:ولایت]] | ||
[[رده:تاریخ اسلام]] | |||
[[رده:خلافت]] | |||
[[رده:اعتقادات اهل‌سنت]] | |||
[[رده:اصطلاحات سیاسی]] | |||
[[رده:حکومت اسلامی]] | |||
[[رده:اختلافات کلامی شیعه و سنی]] | |||
[[رده:فقه سیاسی]] | |||
[[رده:مدخل‌های در انتظار تلخیص]] | |||