محمد بن عبدالله جعفر در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[محمد بن عبدالله بن جعفر در تراجم و رجال]] - [[محمد بن عبدالله بن جعفر در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[محمد بن عبدالله جعفر در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
{{متن حدیث|اَلسَّلاَمُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلشَّاهِدِ مَكَانَ أَبِيهِ وَ اَلتَّالِي لِأَخِيهِ وَ وَاقِيهِ بِبَدَنِهِ لَعَنَ اَللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ نَهْشَلٍ اَلتَّمِيمِيَّ}}<ref>زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۸.</ref>؛
محمد فرزند [[عبدالله]] [[جعفر طیار]]، و مادرش به نقل [[ابوالفرج اصفهانی]]، «خوصاء»<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹؛ دارالمعارف، مقاتل الطالبیین؛ دارالمعرفة، ص۹۱، ولی برخی منابع نام وی را حوط بنت حفصه گفته‌اند. (تذکرة الخواص ص۲۲۹)</ref> دخت "حفصة بن ثقیف" و مادر خوصاء "هند بنت سالم بن عبدالله بن عبدالله بن مخزوم" است<ref>ر.ک: مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصار العین، ص۷۳.</ref> و مادر [[محمد بن عبدالله بن جعفر]]، «خوصاء» بوده است، ولی بنابر قول اکثر مورخان مادر [[عون بن عبدالله بن جعفر]] و محمد هر دو [[حضرت زینب]] {{س}} بوده است<ref>کامل بهانی، ج۲، ص۳۰۳، روضة الشهداء، ص۳۹۳؛ نشر نوید اسلام، ر. ک: به تاریخ جیب السیر، ج۲، ص۵۳.</ref>.


[[سلام]] بر [[محمد]] فرزند [[عبدالله بن جعفر]]، کسی که جایگاه پدرش را [[شاهد]] بود و همراه برادرش به [[شهادت]] رسید و بدنش را برای [[حفظ جان]] او قرار داد، [[خداوند]] [[قاتل]] او [[عامر]] بن [[نهشل]] تمیمی را [[لعنت]] کند.
گفته‌اند: محمد، قبل از برادرش [[عون]] به میدان [[نبرد]] رفت و موقعی که مقابل [[دشمن]] قرار گرفت این [[رجز]] را می‌‌خواند:
 
محمد فرزند [[عبدالله]] [[جعفر طیار]]، و مادرش به نقل [[ابوالفرج اصفهانی]]، «خوصاء»<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹؛ دارالمعارف، مقاتل الطالبیین؛ دارالمعرفة، ص۹۱، ولی برخی منابع نام وی را حوط بنت حفصه گفته‌اند. (تذکرة الخواص ص۲۲۹)</ref> دخت [[حفصة بن ثقیف]] و [[مادر]] خوصاء [[هند بنت سالم بن عبدالله بن عبدالله بن مخزوم]] است<ref>ر.ک: مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصار العین، ص۷۳</ref>. و مادر [[محمد بن عبدالله بن جعفر]]، «خوصاء» بوده است، ولی بنابر قول اکثر مورخان مادر [[عون بن عبدالله بن جعفر]] و محمد هر دو [[حضرت زینب]]{{س}} بوده است.<ref>کامل بهانی، ج۲، ص۳۰۳، روضة الشهداء، ص۳۹۳؛ نشر نوید اسلام، ر.ک: به تاریخ جیب السیر، ج۲، ص۵۳.</ref>.
 
گفته‌اند: [[محمد]]، قبل از برادرش [[عون]] به میدان [[نبرد]] رفت و موقعی که مقابل [[دشمن]] قرار گرفت این [[رجز]] را می‌‌خواند:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''أَشْكُو إِلَى اللَّهِ مِنَ الْعُدْوَانِ‏''|2=''فَعَالَ قَوْمٍ‏ فِي‏ الرَّدَى‏ عُمْيَانٍ‏''}}
{{ب|''أَشْكُو إِلَى اللَّهِ مِنَ الْعُدْوَانِ‏''|2=''فَعَالَ قَوْمٍ‏ فِي‏ الرَّدَى‏ عُمْيَانٍ‏''}}
{{ب|''قَدْ بَدَّلُوا مَعَالِمَ الْقُرْآنِ‏''|2=''وَ مُحْكَمَ التَّنْزِيلِ وَ التِّبْيَانِ''}}
{{ب|''قَدْ بَدَّلُوا مَعَالِمَ الْقُرْآنِ‏''|2=''وَ مُحْكَمَ التَّنْزِيلِ وَ التِّبْيَانِ''}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
:از [[دشمنان]] به [[خدا]] [[شکایت]] می‌‌کنم، [[جنگ]] با مردمی که [[کورکورانه]] و در گمراهی‌اند، آنها [[دستورات]] [[قرآن]] را دگرگون کرده و [[آیات محکم]] [[الهی]] را به [[فراموشی]] سپردند<ref>ابصارالعین، ص۷۴.</ref>.
:از [[دشمنان]] به [[خدا]] [[شکایت]] می‌‌کنم، [[جنگ]] با مردمی که کورکورانه و در گمراهی‌اند، آنها [[دستورات]] [[قرآن]] را دگرگون کرده و [[آیات محکم]] [[الهی]] را به [[فراموشی]] سپردند<ref>ابصارالعین، ص۷۴.</ref>.
 
وی در این نبرد ده نفر را به هلاکت رسانید، اما [[لشکر]] دشمن او را محاصره کردند و سرانجام «[[عامر بن نهشل تمیمی]]» او را به شهادت رساند<ref>مناقب، ج۴، ص۱۱۵، ابصارالعین، ص۷۷؛ مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ مقتل الحسین {{ع}}، خوارزمی، ج۲، ص۲۶؛ مکتبة المفید، ولی در کتاب دایرة المعارف الحسینیه، ج۶، ص۲۷۶ و ناسخ، ج۲، ص۳۲۱ این رجز را این گونه آمده است:
{{عربی|نشکوا الی الله من العدوان قتال قوم فی الردی عمیان
  قد ترکوا معالم القرآن و محکم التنزیل و التبیان
  و اظهروا الکفر مع الطغیان}}
صاحب کتاب عشر کامله (ص ۴۳۲) این رجز را به جعفر بن محمد بن عقیل نسبت داده است.</ref>.


وی در این نبرد ده نفر را به [[هلاکت]] رسانید، اما [[لشکر]] دشمن او را محاصره کردند و سرانجام «[[عامر بن نهشل تمیمی]]» او را به شهادت رساند.<ref>مناقب، ج۴، ص۱۱۵، ابصارالعین، ص۷۷؛ مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ مقتل الحسین{{ع}}، خوارزمی، ج۲، ص۲۶؛ مکتبة المفید، ولی در کتاب دایرة المعارف الحسینیه، ج۶، ص۲۷۶ و ناسخ، ج۲، ص۳۲۱ این رجز را این گونه آمده است:
«سلیمان بن قته»<ref>سلیمان بن قته از تابعین اصحاب و از قبیله خزاعه است و گفته می‌‌شود او از شیعیان بوده و نخستین کسی است که در کربلا بر امام حسین {{ع}} نوحه‌سرایی کرد و زمانی که به قتل‌گاه رسید به قدری گریست که نزدیک بود جان دهد. (الکنی و الألقاب، ج۱، ص۳۸۳).</ref> در مصیبتی که برای [[امام حسین]] {{ع}} سروده از [[محمد بن عبدالله]] چنین یاد می‌‌کند: و همنام [[پیامبر]] میان آنها تنها ماند و آنها با [[شمشیر]] برنده و [[صیقل]] داده شده به سراغش آمدند، پس ای چشم من چون خواستی [[گریه]] کنی، سیلاب [[اشک]] را بر آنان فرو بریز<ref>{{عربی|و سمی النبی غودر فیهم قد علوه بصارم مصقول فاذا ما بکیت [[عینی]] فجودی بدموع تسیل کل مسیل}}؛مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصارالعین، ص۷۴.</ref>.
{{عربی|نشکوا الی الله من العدوان      قتال قوم فی الردی عمیان   
        قد ترکوا معالم القرآن      و محکم التنزیل و التبیان 
              و اظهروا الکفر مع الطغیان}}
صاحب کتاب عشر کامله (ص ۴۳۲) این رجز را به جعفر بن محمد بن عقیل نسبت داده است.</ref>


[[سلیمان بن قته]]<ref>سلیمان بن قته از تابعین اصحاب و از قبیله خزاعه است و گفته می‌‌شود او از شیعیان بوده و نخستین کسی است که در کربلا بر امام حسین{{ع}} نوحه‌سرایی کرد و زمانی که به قتل‌گاه رسید به قدری گریست که نزدیک بود جان دهد. (الکنی و الألقاب، ج۱، ص۳۸۳).</ref> در مصیبتی که برای [[امام حسین]]{{ع}} سروده از [[محمد بن عبدالله]] چنین یاد می‌‌کند: و همنام [[پیامبر]] میان آنها تنها ماند و آنها با [[شمشیر]] برنده و [[صیقل]] داده شده به سراغش آمدند، پس ای چشم من چون خواستی [[گریه]] کنی، سیلاب [[اشک]] را بر آنان فرو بریز<ref>{{عربی|و سمی النبی غودر فیهم قد علوه بصارم مصقول فاذا ما بکیت [[عینی]] فجودی بدموع تسیل کل مسیل}}؛مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصارالعین، ص۷۴.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص:۲۵۱-۲۵۲.</ref>
در [[زیارت ناحیه مقدسه]] درباره این شهید آمده است{{متن حدیث|اَلسَّلاَمُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلشَّاهِدِ مَكَانَ أَبِيهِ وَ اَلتَّالِي لِأَخِيهِ وَ وَاقِيهِ بِبَدَنِهِ لَعَنَ اَللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ نَهْشَلٍ اَلتَّمِيمِيَّ}}<ref>زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۸.</ref>؛ [[سلام]] بر [[محمد]] فرزند [[عبدالله بن جعفر]]، کسی که جایگاه پدرش را [[شاهد]] بود و همراه برادرش به [[شهادت]] رسید و بدنش را برای حفظ جان او قرار داد، [[خداوند]] [[قاتل]] او عامر بن نهشل تمیمی را [[لعنت]] کند<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص ۲۵۱-۲۵۲.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۰: خط ۳۸:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:محمد بن عبدالله بن جعفر]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:محمد بن عبدالله جعفر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۲

مقدمه

محمد فرزند عبدالله جعفر طیار، و مادرش به نقل ابوالفرج اصفهانی، «خوصاء»[۱] دخت "حفصة بن ثقیف" و مادر خوصاء "هند بنت سالم بن عبدالله بن عبدالله بن مخزوم" است[۲] و مادر محمد بن عبدالله بن جعفر، «خوصاء» بوده است، ولی بنابر قول اکثر مورخان مادر عون بن عبدالله بن جعفر و محمد هر دو حضرت زینب (س) بوده است[۳].

گفته‌اند: محمد، قبل از برادرش عون به میدان نبرد رفت و موقعی که مقابل دشمن قرار گرفت این رجز را می‌‌خواند:

أَشْكُو إِلَى اللَّهِ مِنَ الْعُدْوَانِ‏فَعَالَ قَوْمٍ‏ فِي‏ الرَّدَى‏ عُمْيَانٍ‏
قَدْ بَدَّلُوا مَعَالِمَ الْقُرْآنِ‏وَ مُحْكَمَ التَّنْزِيلِ وَ التِّبْيَانِ
از دشمنان به خدا شکایت می‌‌کنم، جنگ با مردمی که کورکورانه و در گمراهی‌اند، آنها دستورات قرآن را دگرگون کرده و آیات محکم الهی را به فراموشی سپردند[۴].

وی در این نبرد ده نفر را به هلاکت رسانید، اما لشکر دشمن او را محاصره کردند و سرانجام «عامر بن نهشل تمیمی» او را به شهادت رساند[۵].

«سلیمان بن قته»[۶] در مصیبتی که برای امام حسین (ع) سروده از محمد بن عبدالله چنین یاد می‌‌کند: و همنام پیامبر میان آنها تنها ماند و آنها با شمشیر برنده و صیقل داده شده به سراغش آمدند، پس ای چشم من چون خواستی گریه کنی، سیلاب اشک را بر آنان فرو بریز[۷].

در زیارت ناحیه مقدسه درباره این شهید آمده است: «اَلسَّلاَمُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلشَّاهِدِ مَكَانَ أَبِيهِ وَ اَلتَّالِي لِأَخِيهِ وَ وَاقِيهِ بِبَدَنِهِ لَعَنَ اَللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ نَهْشَلٍ اَلتَّمِيمِيَّ»[۸]؛ سلام بر محمد فرزند عبدالله بن جعفر، کسی که جایگاه پدرش را شاهد بود و همراه برادرش به شهادت رسید و بدنش را برای حفظ جان او قرار داد، خداوند قاتل او عامر بن نهشل تمیمی را لعنت کند[۹].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹؛ دارالمعارف، مقاتل الطالبیین؛ دارالمعرفة، ص۹۱، ولی برخی منابع نام وی را حوط بنت حفصه گفته‌اند. (تذکرة الخواص ص۲۲۹)
  2. ر.ک: مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصار العین، ص۷۳.
  3. کامل بهانی، ج۲، ص۳۰۳، روضة الشهداء، ص۳۹۳؛ نشر نوید اسلام، ر. ک: به تاریخ جیب السیر، ج۲، ص۵۳.
  4. ابصارالعین، ص۷۴.
  5. مناقب، ج۴، ص۱۱۵، ابصارالعین، ص۷۷؛ مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة؛ مقتل الحسین (ع)، خوارزمی، ج۲، ص۲۶؛ مکتبة المفید، ولی در کتاب دایرة المعارف الحسینیه، ج۶، ص۲۷۶ و ناسخ، ج۲، ص۳۲۱ این رجز را این گونه آمده است: نشکوا الی الله من العدوان قتال قوم فی الردی عمیان قد ترکوا معالم القرآن و محکم التنزیل و التبیان و اظهروا الکفر مع الطغیان صاحب کتاب عشر کامله (ص ۴۳۲) این رجز را به جعفر بن محمد بن عقیل نسبت داده است.
  6. سلیمان بن قته از تابعین اصحاب و از قبیله خزاعه است و گفته می‌‌شود او از شیعیان بوده و نخستین کسی است که در کربلا بر امام حسین (ع) نوحه‌سرایی کرد و زمانی که به قتل‌گاه رسید به قدری گریست که نزدیک بود جان دهد. (الکنی و الألقاب، ج۱، ص۳۸۳).
  7. و سمی النبی غودر فیهم قد علوه بصارم مصقول فاذا ما بکیت عینی فجودی بدموع تسیل کل مسیل؛مقاتل الطالبیین، ص۶۰؛ ابصارالعین، ص۷۴.
  8. زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۶۸.
  9. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص ۲۵۱-۲۵۲.