جابر بن یزید جعفی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام سجاد | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]] - [[جابر بن یزید جعفی در معارف و سیره حسینی]] - [[جابر بن یزید جعفی در تراجم و رجال]] - [[جابر بن یزید جعفی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]]</div>


==جابر و [[مقتل‌نویسی]]==
== آشنایی اجمالی ==
[[ابومحمد جابر بن یزید جعفی]]، [[مورخ]]، [[محدث]]، [[مفسر]] و [[فقیه]] [[شیعه]] امامی و از [[اصحاب امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} است. او [[اهل کوفه]] بوده و به احتمال زیاد به جز مدت ۱۸ سال (۹۴ - ۱۱۴ق) که برای [[کسب علم]] از محضر [[امام باقر]]{{ع}} در [[مدینه]] اقامت کرد، سراسر [[عمر]] خود را در کوفه زیسته است.
[[ابوعبدالله جابر بن یزید بن حرث بن عبد یغوث جعفی کوفی]] [[تابعی]]<ref>ریحانة الادب، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام زین العابدین]]، [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{ع}} بود<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴.</ref> و از آن دو بزرگوار<ref>رجال الطوسی، ص۱۱۱.</ref> و نیز از محدثانی چون [[ابوطفیل]] و [[ابوضحی]] روایاتی نقل کرده است<ref>تاریخ الاسلام، ج۸، ص۵۹.</ref>. افرادی چون [[شعبه]]<ref>التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱۱.</ref>، [[ثوری]] <ref>الجرح والتعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref>، [[اسرائیل]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ۲، ص۴۷.</ref> و دیگران از وی [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده‌اند.


[[جابر جعفی]] از [[دانشمندان]] برجسته [[زمان]] خود بوده و حتی [[مخالفان]] سرسخت او هم به [[مرجعیت]] علمی‌اش [[اقرار]] کرده‌اند. [[عالمان]] بسیاری از شیعه و [[سنی]] با گرایش‌های گوناگون از او کسب علم کرده‌اند که از آن جمله [[سفیان ثوری]]، [[شعبة بن حجاج]]، [[شریک بن عبدالله نخعی]] و [[ابوحنیفه]] را می‌توان نام برد.
پیشوای [[مفسران]] است و [[تفسیر]] را از [[امام باقر]]{{ع}} فرا گرفت<ref>ریحانة الادبج، ج۱، ص،۴۱۲.</ref>. جابر، محدثی امامی<ref>الفهرست (طوسی)، ص۹۵.</ref> مورد [[اعتماد]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۷.</ref>، [[راستگو]] و با [[ورع]]<ref>تهذیب الکمال، ج۴، ص۴۶۷.</ref> بود و امام صادق{{ع}} او را [[مدح]] کرده و درباره‌اش [[دعا]] فرموده است<ref>خلاصة الاقوال، ص۳۵.</ref>. او یکی از چهار نفری است که [[علم ائمه]]{{ع}} به آنها سپرده شده است<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۴۸۵.</ref>. [[جراح بن ملیح]] می‌‌گوید که از جابر شنیدم، می‌‌گفت هفتاد هزار حدیث از امام صادق{{ع}} در [[حفظ]] دارد<ref>میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۳. </ref>. او را حامل [[اسرار]] [[علوم اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} دانسته‌اند؛ گاهی سخنانی بیان می‌داشت که [[عقول]] [[مردم]] تاب شنیدن آن را نداشت<ref>تحفة الاحباب، ص۴۰؛ تأسیس الشیعه، ص۲۸۴.</ref>. برخی از [[رجالیون]] [[اهل سنت]] وی را فردی [[ضعیف]] و غیر قابل اعتماد شمرده‌اند<ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۴۵؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref> که ناشی از [[تشیع]] و تأثیرگذاری [[عظیم]] اوست.


[[وثاقت]] جابر جعفی محل [[اختلاف]] است. در میان [[رجالیان]] شیعه، [[نجاشی]] و به [[پیروی]] از او [[ابن داوود حلی]]، جابر جعفی را [[تضعیف]] کرده‌اند؛ اما در عوض ابن‌غضائری با آنکه بیشتر به [[جرح]] [[راویان]] پرداخته، [[جابر]] را [[ثقه]] دانسته است. عبدالجلیل رازی قزوینی نیز او را از روات و ثقات [[ائمه]] معرفی کرده است. با وجود این [[اختلافات]]، [[محدثان]]، رجالیان و شرح‌حال‌نگاران متأخر شیعه، از جمله مامقانی و [[سیدابوالقاسم خویی]] عموماً درصدد توثیق وی برآمده‌اند و روایاتی را که در [[نکوهش]] او واردشده، توجیه کرده‌اند.
[[جابر جعفی]] دارای آثار متعددی بوده که عبارت‌اند از: کتاب‌های التفسیر، مقتل امیرالمؤمنین {{ع}}، النوادر، مقتل الحسین،{{ع}}، الجمل، الصفین، النهروان، الفضائل و رسالة ابی جعفر الی اهل البصره.


جابر جعفی مورخ برجسته‌ای نیز بوده و بیشتر تألیفات وی در حوزه [[تاریخ‌نگاری]] است. آثار [[تاریخی]] وی به شکل تک‌نگاری است و آشکارا رنگ و بوی [[شیعی]] دارد. وی از نخستین مقتل‌نگاران عاشورا بوده است و از آنجا که حدود ۲۹ سال زودتر از [[ابومخنف]] درگذشته و ابومخنف از [[شاگردان]] وی بوده، [[مقتل الحسین]]{{ع}} جابر جعفی را باید متقدم بر [[مقتل]] ابومخنف دانست.
جابر در [[زمان امام صادق]]{{ع}} در سال ۱۲۸ه‍ بدرود [[حیات]] گفت<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴ ـ ۳۱۶.</ref>. در [[تاریخ]] درگذشت وی [[اختلاف]] وجود دارد<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۸؛ رجال الطوسی، ص۱۱۱؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۴.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۲۱۸؛ [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۸۲.</ref>
 
امروزه از مقتل جابر نسخه‌ای در دست نیست؛ اما نجاشی از آن یاد کرده و از طریق وی مشخص است که مانند برخی آثار تاریخی دیگر از جابر، این مقتل را [[عمرو بن شمر جعفی]] از جابر [[روایت]] کرده است. [[مقتل]] [[جابر]] از منابع [[هشام]] کلبی و [[طبری]] بوده است. [[نصر بن مزاحم منقری]] نیز در تألیف [[مقتل الحسین]]{{ع}} خود از کتاب [[جابر جعفی]] بهره برده است. از دیگر آثار [[تاریخی]] جابر جعفی کتاب الجمل، کتاب [[صفین]] و کتاب مقتل [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را می‌توان نام برد.<ref>[[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۱۵۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[اسماعیل بن جابر بن یزید جعفی]] (فرزند)
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[مفسران شیعه]]
* [[مفسران شیعه]]
* [[تفسیر جابر جعفی]]


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100827.jpg|22px]] [[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|'''مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی''']]
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۶: خط ۲۵:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:جابر بن یزید جعفی]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:مفسران]]
[[رده:مفسران]]
[[رده:مفسران طبقه دوم]]
[[رده:اصحاب امام باقر]]
[[رده:اصحاب امام صادق]]
[[رده:اصحاب امام سجاد]]
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش