عجله در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = عجله

| مداخل مرتبط = [[عجله در قرآن]] - [[عجله در حدیث]] - [[عجله در اخلاق اسلامی]] - [[عجله در معارف مهدویت]]

| پرسش مرتبط  =  

== مقدمه ==

[[عجله‌ورزی]] در مقابل [[آرامش]] / [[تأنّی]] بوده، و معنای آن - همانگونه که در "[[المفردات]]" [[راغب اصفهانی|راغب]] نیز آمده - عبارت از آن است که [[آدمی]] چیزی را، قبل از [[زمان]] فرارسیدن آن [[طلب]] نماید. از این‌رو عجله معمولاً با [[حماقت]] همراه بوده، آنچه از آن حاصل می‌شود معمولاً بدون [[اندیشه]] و [[فکر]] به‌دست می‌آید. از این‌روست که [[قرآن کریم]] از آنان که در این [[دنیا]] عجله کرده به نعمت‌های [[دنیوی]] به‌جای نعمت‌های اُخروی [[رضایت]] حاصل کرده‌اند، [[نقل]] می‌فرماید که آنان در [[روز بازپسین]] خواهد گفت: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ}}<ref>«و می‌گویند: اگر ما سخن نیوش یا خردورز می‌بودیم در زمره دوزخیان نبودیم» سوره ملک، آیه ۱۰.</ref>.

 

 

 

 

 

== [[شتاب‌کاری]] و [[پیشی گرفتن در نیکی‌ها]] ==

در میان عموم [[مردم]]، چنان مشهور است که [[عجله در نیکی‌ها]] [[ناپسند]] نیست؛ این مطلب به چندین [[آیه]] و [[روایت]] مستند شده است. در این شمار است [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«و برای (رسیدن به) آمرزش پروردگارتان و بهشتی به پهنای آسمان‌ها و زمین که برای پرهیزگاران آماده شده است شتاب کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۳.</ref> و {{متن قرآن| فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ}}<ref>«باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref>.

 

از [[امام صادق]] {{ع}} نیز مروی است که فرموده‌اند: "هرکس که [[همّت]] بر انجام کاری [[نیکو]] کند، در آن [[عجله]] نماید؛ چرا که هر کاری که به تأخیر افتد، [[شیطان]] می‌تواند در آن نظر کرده نظری جدید پدید آورد" <ref>{{متن حدیث| مَنْ‌ هَمَّ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ‌ الْخَيْرِ فَلْيُعَجِّلْهُ‌ فَإِنَّ كُلَّ شَيْ‌ءٍ فِيهِ تَأْخِيرٌ فَإِنَّ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ نَظْرَةً}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۱۴۳.</ref>، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نیز فرموده‌اند:"[[خداوند]] از [[کار خیر]]، آنچه بدان شتاب شود را [[دوست]] دارد"<ref>{{متن حدیث| إِنَّ اللَّهَ‌ يُحِبُّ‌ مِنَ‌ الْخَيْرِ مَا يُعَجَّلُ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۱۴۲.</ref>.

 

این سخن به‌وضوح [[خطا]] است، چه منظور از "[[تعجیل]] در کار خیر"، آن است که آن کار از وقت خاصّ خود به تأخیر نیفتد و [[فرصت]] آن از دست نرود؛ نه آنکه کاری را در غیر وقت خودش [[طلب]] نموده به آن [[اقدام]] نماید. [[حدیثی]] که در اینجا از امام صادق {{ع}} [[نقل]] نمودیم، به‌روشنی این مطلب را [[ثابت]] می‌نماید.

 

از این‌رو، می‌توان گفت که عجله، چه در [[امور خیر]] و چه در غیر آن، ناپسند بوده بوئی از [[صلاح]] و [[فلاح]] در آن نیست. به عنوان نمونه اشاره می‌کنیم که به‌جایْ آوردن [[نماز]] در اوّلین [[زمان]] لحظات وقت آن، مصداق عجله شمرده نمی‌شود؛ امّا به‌جای آوردن آن پیش از ورود خاصّ آن، عجله است.

 

کوتاه سخن آنکه عجله در [[امور خیر]]، به‌معنی انجام آن در [[زمان]] خود بدون تأخیر و تفویت وقت است؛ چراکه گاه کسی که [[اراده]] نموده تا کار خیری را انجام دهد، پس از گذشت زمانی، از انجام آن پشیمان شده و یا [[شیطان]] آن را به‌دست [[فراموشی]] می‌سپارد؛ نیز ممکن است تا مانعی پدید آمده انجام آن [[کار خیر]] را غیر ممکن سازد؛ از این‌ رو است که امر شده است تا [[مؤمنان]] در انجام [[کار نیک]] شتاب کرده از تأخیر آن بپرهیزند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۲]]، ص۶۶ ـ ۶۷.</ref>.

# [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۲''']]