سوره معارج در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سوره معارج | |||
| عنوان مدخل = سوره معارج | |||
| مداخل مرتبط = [[سوره معارج در علوم قرآنی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
«معارج» جمع «معرج» و از ریشه «[[عروج]]» به معنای محل یا وسیله | «معارج» جمع «معرج» و از ریشه «[[عروج]]» به معنای محل یا وسیله صعود است. منظور از معارج دراین [[سوره]]، کرات بالا و [[آسمان‌ها]] و یا مراتبی است که در مسیر [[تکامل انسان]] برای [[تقرّب]] به [[خدا]] وجود دارد. | ||
در [[آیات]] {{متن قرآن|مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ}}<ref>«از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.</ref> و {{متن قرآن|تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ}}<ref>«فرشتگان و روح، در روزی که اندازه آن پنجاه هزار سال است به سوی او فرا می‌روند» سوره معارج، آیه ۴.</ref> این سوره، از خدا با نام «صاحب معارج» که [[فرشتگان]] و [[روح]] به‌سوی او بالا می‌روند یاد شده است. آری! [[خداوند]] برای [[معراج]] و تعالی [[انسان‌ها]] برنامه‌های [[تربیتی]] فراوانی (در [[تکوین]] و [[تشریع]]) قرار داده است. | در [[آیات]] {{متن قرآن|مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ}}<ref>«از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.</ref> و {{متن قرآن|تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ}}<ref>«فرشتگان و روح، در روزی که اندازه آن پنجاه هزار سال است به سوی او فرا می‌روند» سوره معارج، آیه ۴.</ref> این سوره، از خدا با نام «صاحب معارج» که [[فرشتگان]] و [[روح]] به‌سوی او بالا می‌روند یاد شده است. آری! [[خداوند]] برای [[معراج]] و تعالی [[انسان‌ها]] برنامه‌های [[تربیتی]] فراوانی (در [[تکوین]] و [[تشریع]]) قرار داده است. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
این از جهت سیاق، و اما از جهت مضامین، همین آیات آخر سوره خیلی با وضع [[منافقین]] که اطراف [[پیامبر]] را گرفته بودند، و از [[چپ و راست]] احاطه‌اش کرده بودند، مناسبت دارد، چون [[سخن]] از کسانی می‌راند که {{متن قرآن|عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ}}<ref>«از راست و چپ، گروه گروه (گرد می‌آیند)؟» سوره معارج، آیه ۳۷.</ref>؛ از راست و چپ متفرق می‌شوند. و این مناسب حال کسانی است که بعضی از [[احکام خدا]] را رد می‌کردند، و مخصوصا [[آیه]] {{متن قرآن|أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ}}<ref>«آیا هر یک از آنان آزمند است که او را به بهشتی پرنعمت درآورند؟» سوره معارج، آیه ۳۸.</ref>... و آیه {{متن قرآن|عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ خَيْرًا مِنْهُمْ}}<ref>«که بهتر از آنان را جایگزین گردانیم و ما وامانده نیستیم» سوره معارج، آیه ۴۱.</ref>... به [[منافقین]] بیش‌تر می‌چسبد تا به [[کفار]] [[مکه]]. با توجه به این که پیدایش [[نفاق]] منافقین در [[مدینه]] بوده، نه در مکه. امااین که چرا از منافقین به {{متن قرآن|الَّذِينَ كَفَرُوا}} تعبیر کرده؟ پاسخش این است که: نظیر این تعبیر در [[سوره توبه]] و غیر آن آمده، (چون [[واقعیت]] نفاق، [[کفر]] است). | این از جهت سیاق، و اما از جهت مضامین، همین آیات آخر سوره خیلی با وضع [[منافقین]] که اطراف [[پیامبر]] را گرفته بودند، و از [[چپ و راست]] احاطه‌اش کرده بودند، مناسبت دارد، چون [[سخن]] از کسانی می‌راند که {{متن قرآن|عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ}}<ref>«از راست و چپ، گروه گروه (گرد می‌آیند)؟» سوره معارج، آیه ۳۷.</ref>؛ از راست و چپ متفرق می‌شوند. و این مناسب حال کسانی است که بعضی از [[احکام خدا]] را رد می‌کردند، و مخصوصا [[آیه]] {{متن قرآن|أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ}}<ref>«آیا هر یک از آنان آزمند است که او را به بهشتی پرنعمت درآورند؟» سوره معارج، آیه ۳۸.</ref>... و آیه {{متن قرآن|عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ خَيْرًا مِنْهُمْ}}<ref>«که بهتر از آنان را جایگزین گردانیم و ما وامانده نیستیم» سوره معارج، آیه ۴۱.</ref>... به [[منافقین]] بیش‌تر می‌چسبد تا به [[کفار]] [[مکه]]. با توجه به این که پیدایش [[نفاق]] منافقین در [[مدینه]] بوده، نه در مکه. امااین که چرا از منافقین به {{متن قرآن|الَّذِينَ كَفَرُوا}} تعبیر کرده؟ پاسخش این است که: نظیر این تعبیر در [[سوره توبه]] و غیر آن آمده، (چون [[واقعیت]] نفاق، [[کفر]] است). | ||
گذشته از این، [[مفسرین]] [[روایت]] کرده‌اند که این [[سوره]] در باره کسی نازل شد که گفته بود: {{متن قرآن|اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که گفتند: بار خداوندا! اگر این (آیات) که از سوی توست راستین است بر ما از آسمان سنگ ببار یا بر (سر) ما عذابی دردناک بیاور» سوره انفال، آیه ۳۲.</ref> که در آن سوره [[سیاق آیه]] و [[سیاق آیات]] بعد از آن سیاقی [[مدنی]] است نه مکی، و | گذشته از این، [[مفسرین]] [[روایت]] کرده‌اند که این [[سوره]] در باره کسی نازل شد که گفته بود: {{متن قرآن|اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که گفتند: بار خداوندا! اگر این (آیات) که از سوی توست راستین است بر ما از آسمان سنگ ببار یا بر (سر) ما عذابی دردناک بیاور» سوره انفال، آیه ۳۲.</ref> که در آن سوره [[سیاق آیه]] و [[سیاق آیات]] بعد از آن سیاقی [[مدنی]] است نه مکی، و لکن از [[امام صادق]] {{ع}} روایت شده که فرمود: مراد از {{متن قرآن|حَقٌّ مَعْلُومٌ}}<ref>«حقی معین است» سوره معارج، آیه ۲۴.</ref> در [[آیه شریفه]] حقی است که صاحب [[مال]] به عنوان [[صدقه]] از مال خودش جدا می‌کند، نه [[زکات]] [[واجب]]. و بالأخره نمی‌توان [[اتفاق]]مفسرین را بر این که این سوره در مکه نازل شده ملاک قرار داد، افزون بر این که چنین اتفاقی هم در [[کار]] نیست، بلکه بین آنان اختلافی روشن است. و نیز نباید به گفته [[ابن عباس]] اعتنا کرد که گفته: این سوره بعد از [[سوره]] الحاقه نازل شده است. | ||
==ویژگی‌های [[سوره معارج]]== | == ویژگی‌های [[سوره معارج]] == | ||
#دارای ۴۳ [[آیه]] به عدد شامی، ۴۴ آیه به عدد دیگر مکتب‌های [[تفسیری]]، ۲۱۳ یا ۲۱۶ کلمه و ۷۵۷ یا ۹۷۲ حرف است. | # دارای ۴۳ [[آیه]] به عدد شامی، ۴۴ آیه به عدد دیگر مکتب‌های [[تفسیری]]، ۲۱۳ یا ۲۱۶ کلمه و ۷۵۷ یا ۹۷۲ حرف است. | ||
#در ترتیب [[نزول]]، هفتاد و هفت یا هفتاد و نهمین سوره، و هفتآدمین سوره [[مصحف شریف]] است. | # در ترتیب [[نزول]]، هفتاد و هفت یا هفتاد و نهمین سوره، و هفتآدمین سوره [[مصحف شریف]] است. | ||
# پس از سوره حاقّه و پیش از [[سوره نبأ]] و پیش از [[هجرت]] در [[مکه]] نازل شد. برخی از [[مفسران]]، سه آیه اول این سوره را [[مدنی]] می‌دانند. | # پس از سوره حاقّه و پیش از [[سوره نبأ]] و پیش از [[هجرت]] در [[مکه]] نازل شد. برخی از [[مفسران]]، سه آیه اول این سوره را [[مدنی]] می‌دانند. | ||
#از نظر کمّیّت از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و شامل بخشی از یک [[حزب]] است. | # از نظر کمّیّت از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و شامل بخشی از یک [[حزب]] است. | ||
#گفته‌اند این سوره یک یا دو آیه [[منسوخ]] دارد. | # گفته‌اند این سوره یک یا دو آیه [[منسوخ]] دارد. | ||
==مطالب مهم سوره معارج== | == مطالب مهم سوره معارج == | ||
#بیان [[عذاب]] [[منکران]] [[گفتار پیامبر اکرم]]{{صل}}؛ | # بیان [[عذاب]] [[منکران]] [[گفتار]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}}؛ | ||
#ویژگی‌های [[روز قیامت]] و وضعیت [[کافران]] در آن [[روز]]؛ | # ویژگی‌های [[روز قیامت]] و وضعیت [[کافران]] در آن [[روز]]؛ | ||
#نشانه‌های [[نمازگزاران]]؛ | # نشانه‌های [[نمازگزاران]]؛ | ||
#ویژگی‌های [[روحی]] و [[اخلاقی]] [[انسان]]. | # ویژگی‌های [[روحی]] و [[اخلاقی]] [[انسان]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن؛ جلد۲۰؛ صفحه ۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز؛ جلد۱؛ صفحه ۴۸۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه؛ جلد۲۵؛ صفحه ۱؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۶و(۴۳-۴۴)؛ جمعی از محققان؛ علوم القرآن عندالمفسرین؛ جلد۱؛ صفحه ۳۱۶؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن؛ صفحه ۵۸۸؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن؛ صفحه ۴۶۹.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۳۰۷۸.</ref> | ||
<ref> | == اسامی سوره معارج == | ||
سوره معارج سه نام دیگر نیز دارد: | |||
#{{متن قرآن|سَأَلَ}}: «سأل» فعل ماضی از ریشه «سؤال» و به معنای پرسیدن است. این واژه در آغاز این سوره، سبب اشتهار سوره به این نام شده است. | |||
#{{متن قرآن|وَاقِعٍ}}: در نخستین آیه سوره معارج جمله{{متن قرآن|سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ}}<ref>«خواهنده‌ای عذابی رخ‌دهنده را خواست» سوره معارج، آیه ۱.</ref> آمده است. «عذاب واقع» عذابی است که قطعاً بر کافران واقع خواهد شد. این سوره به جهت پیام خاص این آیه، «واقع» نیز نامیده شده است. | |||
#{{متن قرآن|ذِي الْمَعَارِجِ}}: از آنجا که واژه {{متن قرآن|ذِي الْمَعَارِجِ}} در آیه {{متن قرآن|مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ}}<ref>«از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.</ref> این سوره به کار رفته است. سوره را {{متن قرآن|ذِي الْمَعَارِجِ}} نامیده‌اند. {{متن قرآن|ذِي الْمَعَارِجِ}} به معنای خداوندی است که فرشتگانش به آسمان‌ها صعود و عروج می‌کنند یا به معنای خداوند صاحب درجات است.<ref>سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱،صفحه ۱۸۳؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، ۷۲۹ - ۸۱۷ق، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۴۸۰؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق. ،الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۱۹۶</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۸۰۶.</ref> | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:سوره معارج]] | [[رده:سوره معارج]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره معارج است. سوره معارج از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره معارج در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«معارج» جمع «معرج» و از ریشه «عروج» به معنای محل یا وسیله صعود است. منظور از معارج دراین سوره، کرات بالا و آسمان‌ها و یا مراتبی است که در مسیر تکامل انسان برای تقرّب به خدا وجود دارد.
در آیات ﴿مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ﴾[۱] و ﴿تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ﴾[۲] این سوره، از خدا با نام «صاحب معارج» که فرشتگان و روح به‌سوی او بالا می‌روند یاد شده است. آری! خداوند برای معراج و تعالی انسان‌ها برنامه‌های تربیتی فراوانی (در تکوین و تشریع) قرار داده است.
واژه «معارج» دو بار در قرآن به کار رفته است: آیه ﴿وَلَوْلَا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً لَجَعَلْنَا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمَنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفًا مِنْ فِضَّةٍ وَمَعَارِجَ عَلَيْهَا يَظْهَرُونَ﴾[۳] سوره زخرف و آیه ﴿مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ﴾[۴] سوره معارج که نام این سوره از آن گرفته شده است.
محور اصلی سوره معارج، قیامت و معاد، این اصل اعتقادی دگرگون‌ساز و تربیت‌کننده است. آنچه سیاق این سوره دست می‌دهد این است که می‌خواهد روز قیامت را توصیف کند به آن عذاب‌هایی که در آن برای کفار آماده شده، از همان آغاز، سخن از عذاب دارد. و سؤال سائلی را حکایت می‌کند که از عذاب الهی کفار پرسیده، و اشاره می‌کند به این که این عذاب آمدنی است، و هیچ مانعی نمی‌تواند از آمدنش جلوگیر شود، و نیز عذابی است نزدیک، نه دور که کفار می‌پندارند، آن گاه به صفات آن روز و عذابی که برای آنان تهیه شده پرداخته، مؤمنین را که به انجام وظائف اعتقادی و عملی خود می‌پردازند استثنا می‌کند.
گفته شده: این سیاق شبیه به سیاق سوره‌های مکی است، از برخی از مفسرین حکایت شده که گفته‌اند: آیه ﴿وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ﴾[۵] در مدینه نازل شده، و اعتبار عقلی هم این نظریه را تأیید می‌کند، برای اینکه ظاهر عبارت ﴿حَقٌّ مَعْلُومٌ﴾ زکات است که در مدینه و بعد از هجرت تشریع شد، و اگر این آیه مدنی باشد، ناگزیر آیات بعدی آن هم که تحت استثنا قرار دارند و چهارده آیه‌اند، که از ﴿إِلَّا الْمُصَلِّينَ﴾[۶] شروع و به ﴿فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ﴾[۷] ختم می‌شوند، مدنی هستند، برای این که همه سیاقی متحد دارند، و مستلزم یکدیگرند. همچنین، مدنی بودن آیات بعد از استثنا اقتضا دارد، مستثنی منه را هم که حد اقل سه آیه است و از ﴿إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا﴾[۸] شروع و به منوعا ختم می‌شود، مدنی باشند. افزون بر آن، آیه ﴿فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ﴾[۹]، نیز به روشنی متفرع بر ما قبل خودش است، و از سوی دیگر آیه مذکور تا آخر سوره سیاقی واحد دارند، پس باید گفته شود اینها هم مدنی هستند.
این از جهت سیاق، و اما از جهت مضامین، همین آیات آخر سوره خیلی با وضع منافقین که اطراف پیامبر را گرفته بودند، و از چپ و راست احاطه‌اش کرده بودند، مناسبت دارد، چون سخن از کسانی می‌راند که ﴿عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ﴾[۱۰]؛ از راست و چپ متفرق می‌شوند. و این مناسب حال کسانی است که بعضی از احکام خدا را رد می‌کردند، و مخصوصا آیه ﴿أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ﴾[۱۱]... و آیه ﴿عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ خَيْرًا مِنْهُمْ﴾[۱۲]... به منافقین بیش‌تر می‌چسبد تا به کفار مکه. با توجه به این که پیدایش نفاق منافقین در مدینه بوده، نه در مکه. امااین که چرا از منافقین به ﴿الَّذِينَ كَفَرُوا﴾ تعبیر کرده؟ پاسخش این است که: نظیر این تعبیر در سوره توبه و غیر آن آمده، (چون واقعیت نفاق، کفر است).
گذشته از این، مفسرین روایت کرده‌اند که این سوره در باره کسی نازل شد که گفته بود: ﴿اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ﴾[۱۳] که در آن سوره سیاق آیه و سیاق آیات بعد از آن سیاقی مدنی است نه مکی، و لکن از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: مراد از ﴿حَقٌّ مَعْلُومٌ﴾[۱۴] در آیه شریفه حقی است که صاحب مال به عنوان صدقه از مال خودش جدا می‌کند، نه زکات واجب. و بالأخره نمی‌توان اتفاقمفسرین را بر این که این سوره در مکه نازل شده ملاک قرار داد، افزون بر این که چنین اتفاقی هم در کار نیست، بلکه بین آنان اختلافی روشن است. و نیز نباید به گفته ابن عباس اعتنا کرد که گفته: این سوره بعد از سوره الحاقه نازل شده است.
ویژگی‌های سوره معارج
- دارای ۴۳ آیه به عدد شامی، ۴۴ آیه به عدد دیگر مکتب‌های تفسیری، ۲۱۳ یا ۲۱۶ کلمه و ۷۵۷ یا ۹۷۲ حرف است.
- در ترتیب نزول، هفتاد و هفت یا هفتاد و نهمین سوره، و هفتآدمین سوره مصحف شریف است.
- پس از سوره حاقّه و پیش از سوره نبأ و پیش از هجرت در مکه نازل شد. برخی از مفسران، سه آیه اول این سوره را مدنی می‌دانند.
- از نظر کمّیّت از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن و شامل بخشی از یک حزب است.
- گفته‌اند این سوره یک یا دو آیه منسوخ دارد.
مطالب مهم سوره معارج
- بیان عذاب منکران گفتار پیامبر اکرم (ص)؛
- ویژگی‌های روز قیامت و وضعیت کافران در آن روز؛
- نشانه‌های نمازگزاران؛
- ویژگی‌های روحی و اخلاقی انسان[۱۵].[۱۶]
اسامی سوره معارج
سوره معارج سه نام دیگر نیز دارد:
- ﴿سَأَلَ﴾: «سأل» فعل ماضی از ریشه «سؤال» و به معنای پرسیدن است. این واژه در آغاز این سوره، سبب اشتهار سوره به این نام شده است.
- ﴿وَاقِعٍ﴾: در نخستین آیه سوره معارج جمله﴿سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ﴾[۱۷] آمده است. «عذاب واقع» عذابی است که قطعاً بر کافران واقع خواهد شد. این سوره به جهت پیام خاص این آیه، «واقع» نیز نامیده شده است.
- ﴿ذِي الْمَعَارِجِ﴾: از آنجا که واژه ﴿ذِي الْمَعَارِجِ﴾ در آیه ﴿مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ﴾[۱۸] این سوره به کار رفته است. سوره را ﴿ذِي الْمَعَارِجِ﴾ نامیده‌اند. ﴿ذِي الْمَعَارِجِ﴾ به معنای خداوندی است که فرشتگانش به آسمان‌ها صعود و عروج می‌کنند یا به معنای خداوند صاحب درجات است.[۱۹].[۲۰]
منابع
پانویس
- ↑ «از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.
- ↑ «فرشتگان و روح، در روزی که اندازه آن پنجاه هزار سال است به سوی او فرا می‌روند» سوره معارج، آیه ۴.
- ↑ «و اگر نه این بود که مردم (در تمایل به کفر) امّتی واحد می‌شدند بی‌گمان برای خانه‌های کسانی که به (خداوند) بخشنده کفر می‌ورزند بام‌هایی سیمین و نردبان‌هایی که از آنها فرا روند قرار می‌دادیم» سوره زخرف، آیه ۳۳.
- ↑ «از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.
- ↑ «و آنان که در دارایی‌هایشان حقی معین است،» سوره معارج، آیه ۲۴.
- ↑ «جز نمازگزاران» سوره معارج، آیه ۲۲.
- ↑ «آنان در بوستان‌هایی، ارجمند داشته می‌شوند» سوره معارج، آیه ۳۵.
- ↑ «بی‌گمان انسان را آزمندی بی‌شکیب آفریده‌اند» سوره معارج، آیه ۱۹.
- ↑ «و بر سر کافران چه آمده است که به پیش تو شتابانند؟» سوره معارج، آیه ۳۶.
- ↑ «از راست و چپ، گروه گروه (گرد می‌آیند)؟» سوره معارج، آیه ۳۷.
- ↑ «آیا هر یک از آنان آزمند است که او را به بهشتی پرنعمت درآورند؟» سوره معارج، آیه ۳۸.
- ↑ «که بهتر از آنان را جایگزین گردانیم و ما وامانده نیستیم» سوره معارج، آیه ۴۱.
- ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که گفتند: بار خداوندا! اگر این (آیات) که از سوی توست راستین است بر ما از آسمان سنگ ببار یا بر (سر) ما عذابی دردناک بیاور» سوره انفال، آیه ۳۲.
- ↑ «حقی معین است» سوره معارج، آیه ۲۴.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن؛ جلد۲۰؛ صفحه ۵؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز؛ جلد۱؛ صفحه ۴۸۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه؛ جلد۲۵؛ صفحه ۱؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۶و(۴۳-۴۴)؛ جمعی از محققان؛ علوم القرآن عندالمفسرین؛ جلد۱؛ صفحه ۳۱۶؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)؛ جلد۱؛ صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن؛ صفحه ۵۸۸؛ هاشم‌زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن؛ صفحه ۴۶۹.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۳۰۷۸.
- ↑ «خواهنده‌ای عذابی رخ‌دهنده را خواست» سوره معارج، آیه ۱.
- ↑ «از سوی خداوند دارنده پایگاه‌ها (ی بلند)» سوره معارج، آیه ۳.
- ↑ سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱،صفحه ۱۸۳؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، ۷۲۹ - ۸۱۷ق، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۴۸۰؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق. ،الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۱۹۶
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۸۰۶.