تفسیر عصر تابعین: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۳۸۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ مارس ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تفسیر عصر تابعین در علوم قرآنی]] - [[تفسیر عصر تابعین در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تفسیر عصر تابعین در علوم قرآنی]] - [[تفسیر عصر تابعین در تاریخ اسلامی]]</div>


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[تفسیر]] عصر [[تابعین]] را باید سومین مرحله از [[مراحل تفسیر]] دانست. در این عصر که از پایان [[عهد]] [[صحابه]] آغاز می‌شود، [[فتوحات اسلامی]] گسترش یافت و بسیاری از صحابه در سرزمین‌های مختلف [[اسلامی]] پراکنده شدند؛ مثلاً [[ابن‌عباس]] به [[مکه]] و [[ابن‌مسعود]] به [[کوفه]] روانه شدند. این صحابه بزرگوار به [[تعلیم]] [[قرآن]] و [[حدیث]] به تابعین - که پیرامونشان گرد آمده بودند - پرداختند و به این طریق، سه مدرسه معروف [[تفسیری]] مکه، کوفه و [[مدینه]] شکل گرفت.
با نگاهی به کتاب‌های [[علوم قرآنی]]، مانند [[البرهان زرکشی]] و [[الاتقان سیوطی]] و [[کتاب‌های تفسیری]] و [[روایی]] و رجالی [[شیعه]] و [[سنّی]]، پی می‌بریم که در عصر حضور [[امامان معصوم]] {{عم}} [[مفسران]] زیادی بوده‌اند که با توجه به ویژگی‌های آنان، می‌توان آنان را در چهار دسته قرار داد:
# [[تفسیر مأثور از معصوم]]؛
# [[تفسیر صحابه]]؛
# [[تفسیر تابعین]]؛
# [[تفسیر عصر پس از تابعین]].<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۵۵.</ref>


مصادر [[تفسیر در عصر تابعین]] عبارت بود از: [[قرآن کریم]]؛ [[سنت نبوی]]؛ اقوال صحابه؛ [[قوه]] [[فهم]] و [[قدرت]] [[استدلال]].
== تلاش‌های تفسیری عصر تابعین ==
[[تفسیر]] عصر [[تابعین]] را باید سومین مرحله از مراحل تفسیر دانست. در این عصر که از پایان [[عهد]] [[صحابه]] آغاز می‌شود، فتوحات اسلامی گسترش یافت و بسیاری از صحابه در سرزمین‌های مختلف [[اسلامی]] پراکنده شدند؛ مثلاً [[ابن‌عباس]] به [[مکه]] و [[ابن‌مسعود]] به [[کوفه]] روانه شدند. این صحابه بزرگوار به [[تعلیم]] [[قرآن]] و [[حدیث]] به تابعین - که پیرامونشان گرد آمده بودند - پرداختند و به این طریق، سه مدرسه معروف [[تفسیری]] مکه، کوفه و [[مدینه]] شکل گرفت.
 
مصادر [[تفسیر در عصر تابعین]] عبارت بود از: [[قرآن کریم]]؛ [[سنت نبوی]]؛ اقوال صحابه؛ قوه فهم و [[قدرت]] [[استدلال]].


ویژگی‌های تفسیر در عصر تابعین:
ویژگی‌های تفسیر در عصر تابعین:
#وارد شدن [[اسرائیلیات در تفسیر]] قرآن، به دلیل گرویدن بسیاری از [[اهل‌کتاب]] در این دوران به [[اسلام]].
# وارد شدن [[اسرائیلیات در تفسیر]] قرآن، به دلیل گرویدن بسیاری از [[اهل‌کتاب]] در این دوران به [[اسلام]].
#[[استوار]] بودن تفسیر بر مدار برداشت شخصی [[مفسر]]. هر مفسری تفسیر خویش را از یک [[صحابی]] می‌گرفت.
# [[استوار]] بودن تفسیر بر مدار برداشت شخصی [[مفسر]]. هر مفسری تفسیر خویش را از یک [[صحابی]] می‌گرفت.
#جدا شدن حدیث از تفسیر در این دوره.
# جدا شدن حدیث از تفسیر در این دوره.
#فزونی [[اختلاف]] در تفسیر بین تابعین در مقایسه با عصر صحابه. گرچه همین اختلاف [[فهم]] نسبت به بعد از دوره تابعین اندک بود.
# فزونی [[اختلاف]] در تفسیر بین تابعین در مقایسه با عصر صحابه. گرچه همین اختلاف فهم نسبت به بعد از دوره تابعین اندک بود.
#پیدا شدن [[اختلافات]] [[کلامی]] پیدا شد و به تبع آن، استفاده از [[تفسیر قرآن]] برای [[اثبات]] [[حقانیت]] [[مذاهب]] و آرای کلامی.
# پیدا شدن [[اختلافات]] [[کلامی]] پیدا شد و به تبع آن، استفاده از [[تفسیر قرآن]] برای [[اثبات]] حقانیت [[مذاهب]] و آرای کلامی.
#نگه داشتن آنچه تفسیر می‌شد به حسب ترتیب [[مصحف]]؛ هر چند لازم نبود یک مفسر همه قرآن را تفسیر کند<ref>عک، خالد عبد الرحمان،الفرقان والقرآن،صفحه (۳۴۵-۳۴۹)؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر،صفحه (۳۷-۹۷)؛ ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون،جلد۱،صفحه (۱۰۳-۱۳۵)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب،جلد۱،صفحه ۳۱۱</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۸۹.</ref>
# نگه داشتن آنچه تفسیر می‌شد به حسب ترتیب [[مصحف]]؛ هر چند لازم نبود یک مفسر همه قرآن را تفسیر کند<ref>عک، خالد عبد الرحمان، الفرقان والقرآن، صفحه (۳۴۵-۳۴۹)؛ کمالی دزفولی، علی، تاریخ تفسیر، صفحه (۳۷-۹۷)؛ ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۱،صفحه (۱۰۳-۱۳۵)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، جلد۱،صفحه ۳۱۱.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۸۹.</ref>
 
== مفسران عصر تابعین ==
{{فهرست اثر}}
# [[میثم تمار]]
# [[علقمة بن قیس]]
# [[مسروق بن اجدع]]
# [[عمرو بن شرحبیل همدانی]]
# [[عبیدة بن قیس سلمانی کوفی]]
# [[مرة بن شراحیل همدانی]]
# [[زر بن حبیش اسدی کوفی]]
# [[ابوالعالیه ریاحی]]
# [[زید بن وهب جهنی]]
# [[سعید بن مسیب]]
# [[سعید بن جبیر]]
# [[ابراهیم نخعی]]
# [[ابوصالح میزان بصری]]
# [[ضحاک بن مزاحم هلالی]]
# [[جابر بن زید ازدی]]
# [[مجاهد بن جبر مکی]]
# [[طاووس بن کیسان یمانی]]
# [[عکرمة بن عبدالله بربری]]
# [[عامر بن شراحیل شعبی کوفی]]
# [[حسن بن ابی الحسن یسار بصری]]
# [[عطیة بن سعد عوفی جدلی کوفی]]
# [[عطاء بن ابی رباح قریشی ملکی]]
# [[قتادة بن دعامه سدوسی بصری]]
# [[محمد بن کعب قرظی]]
# [[زید بن علی بن الحسین هاشمی مدنی]]
# [[اسماعیل بن عبدالرحمن سدی کوفی]]
# [[جابر بن یزید جعفی]]
# [[یحیی بن یعمر بصری]]
# [[عطاء بن ابی‌مسلم خراسانی]]
# [[ربیع بن انس بکری بصری خراسانی]]
# [[داوود بن ابی‌هند قشیری سرخسی بصری]]
# [[ابان بن تغلب بن رباح کوفی جُریری بکری ربعی کندی]]
# [[محمد بن سائب کلبی]]
# [[ثابت بن دینار ثمالی کوفی]]
# [[زیاد بن منذر همدانی کوفی]]
# [[عطیة بن حارث همدانی کوفی]]
{{پایان فهرست اثر}}


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۱۲۳: خط ۱۶۸:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:تفسیر عصر تابعین]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده:تفسیر]]
۱۱۸٬۱۹۶

ویرایش