بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تفسیر فقهی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[تفسیر فقهی]] گونه‌ای از [[تفسیر موضوعی]] است که در آن، [[مفسر]] [[آیات]] دربرگیرنده [[احکام وضعی]] و تکلیفی [[مکلفان]] را [[تفسیر]] می‌کند. | [[تفسیر فقهی]] گونه‌ای از [[تفسیر موضوعی]] است که در آن، [[مفسر]] [[آیات]] دربرگیرنده [[احکام وضعی]] و تکلیفی [[مکلفان]] را [[تفسیر]] می‌کند. | ||
این شیوه پیشینه‌ای طولانی دارد؛ زیرا در [[قرآن]] آیات [[مبین]] [[احکام فقهی]] وجود دارد و در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} [[مسلمانان]] می‌توانستند این [[احکام]] را استخراج و آن‌گاه که به مشکلی برمی‌خوردند به خود [[رسول اکرم]]{{صل}} مراجعه کنند. | این شیوه پیشینه‌ای طولانی دارد؛ زیرا در [[قرآن]] آیات [[مبین]] [[احکام فقهی]] وجود دارد و در [[زمان رسول خدا]] {{صل}} [[مسلمانان]] می‌توانستند این [[احکام]] را استخراج و آن‌گاه که به مشکلی برمی‌خوردند به خود [[رسول اکرم]] {{صل}} مراجعه کنند. | ||
پس از [[رحلت رسول اکرم]]{{صل}} [[صحابه]] برای استخراج این احکام از قرآن جد و جهد فراوان کردند. البته گاهی به [[حکم]] واحدی می‌رسیدند و گاهی نیز گرفتار [[اختلاف]] می‌شدند. | پس از [[رحلت رسول اکرم]] {{صل}} [[صحابه]] برای استخراج این احکام از قرآن جد و جهد فراوان کردند. البته گاهی به [[حکم]] واحدی می‌رسیدند و گاهی نیز گرفتار [[اختلاف]] می‌شدند. | ||
[[قرن سوم]] را باید قرن [[ظهور]] [[مذاهب فقهی]] دانست. این قرن روشن‌ترین جلوه [[اجتهاد]] در [[فقه اسلامی]] است. پس از این عصر، تفسیر فقهی قرآن نیز به تعداد مذاهب فقهی و فِرَق [[اسلامی]] متفاوت شد. | [[قرن سوم]] را باید قرن [[ظهور]] [[مذاهب فقهی]] دانست. این قرن روشن‌ترین جلوه [[اجتهاد]] در [[فقه اسلامی]] است. پس از این عصر، تفسیر فقهی قرآن نیز به تعداد مذاهب فقهی و فِرَق [[اسلامی]] متفاوت شد. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۳: | ||
به‌طور معمول، [[تفاسیر]] فقهی به یکی از دو روش ذیل تألیف می‌شود: | به‌طور معمول، [[تفاسیر]] فقهی به یکی از دو روش ذیل تألیف می‌شود: | ||
#تنظیم آیات فقهی براساس ابواب و موضوعات فقهی مانند [[طهارت]]، [[صلوة]]، [[زکوة]]، [[حج]] و...؛ | # تنظیم آیات فقهی براساس ابواب و موضوعات فقهی مانند [[طهارت]]، [[صلوة]]، [[زکوة]]، [[حج]] و... ؛ | ||
# [[تفسیر آیات]] [[احکام]] بر اساس ترتیبی که در قرآن وجود دارد؛ یعنی [[تفسیر قرآن]] را از [[سوره حمد]] شروع می‌کردند و تا آخر قرآن به تفسیر آیات احکام ادامه می‌دادند. | # [[تفسیر آیات]] [[احکام]] بر اساس ترتیبی که در قرآن وجود دارد؛ یعنی [[تفسیر قرآن]] را از [[سوره حمد]] شروع می‌کردند و تا آخر قرآن به تفسیر آیات احکام ادامه می‌دادند. | ||
شیوه نخست هواداران بیشتری دارد و در سراسر [[ابواب فقه]] در کتاب‌های فقهی استفاده شده است <ref> ذهبی، محمد حسین، التفسیر والمفسرون، جلد۲، صفحه ۴۷۲؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه (۸۸-۹۰)؛ رومی، فهد بن عبدالرحمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، جلد۲، صفحه (۴۱۳-۵۱۴)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، جلد۲، صفحه (۳۵۴-۳۷۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۱۳.</ref> | شیوه نخست هواداران بیشتری دارد و در سراسر [[ابواب فقه]] در کتاب‌های فقهی استفاده شده است <ref> ذهبی، محمد حسین، التفسیر والمفسرون، جلد۲، صفحه ۴۷۲؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه (۸۸-۹۰)؛ رومی، فهد بن عبدالرحمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، جلد۲، صفحه (۴۱۳-۵۱۴)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، جلد۲، صفحه (۳۵۴-۳۷۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۱۳.</ref> | ||
==تفاسیر فقهی== | == تفاسیر فقهی == | ||
[[تفاسیر]] [[فقهی]] آیاتی را [[تفسیر]] می‌کنند که متضمن بیان [[احکام تکلیفی]] و وضعی [[مکلفان]] هستند و از آنها به آیات‌الاحکام نیز تعبیر می‌شود؛ مانند: | [[تفاسیر]] [[فقهی]] آیاتی را [[تفسیر]] می‌کنند که متضمن بیان [[احکام تکلیفی]] و وضعی [[مکلفان]] هستند و از آنها به آیات‌الاحکام نیز تعبیر می‌شود؛ مانند: | ||
# [[مسالک الأفهام الی آیات الأحکام (کتاب)|مسالک الأفهام الی آیات الأحکام]]، به [[کوشش]] [[فاصل جواد کاظمی]]، در چهار جلد؛ | # [[مسالک الأفهام الی آیات الأحکام (کتاب)|مسالک الأفهام الی آیات الأحکام]]، به [[کوشش]] [[فاصل جواد کاظمی]]، در چهار جلد؛ | ||
# [[زبدة البیان فی أحکام القرآن (کتاب)|زبدة البیان فی أحکام القرآن]] تألیف [[احمد بن محمد]] مشهور به [[مقدس اردبیلی]]؛ | # [[زبدة البیان فی أحکام القرآن (کتاب)|زبدة البیان فی أحکام القرآن]] تألیف [[احمد بن محمد]] مشهور به [[مقدس اردبیلی]]؛ | ||
# [[کنزالعرفان فی فقه القرآن (کتاب)|کنزالعرفان فی فقه القرآن]] نوشته [[جمال‌الدین مقداد بن عبدالله سیوری]] در دو جلد؛ | # [[کنزالعرفان فی فقه القرآن (کتاب)|کنزالعرفان فی فقه القرآن]] نوشته [[جمال‌الدین مقداد بن عبدالله سیوری]] در دو جلد؛ | ||
# [[آیات الأحکام (کتاب)| | # [[آیات الأحکام (کتاب)|آیات الأحکام]]، اثر [[محمد بن علی بن ابراهیم استرآبادی]] در یک جلد؛ | ||
# [[تبصرة الفقهاء بین الکتاب و السنّة (کتاب)|تبصرة‌الفقهاء بین الکتاب و السنّة]]، تألیف شیخ [[محمد صادقی تهرانی]]، در دو جلد؛ | # [[تبصرة الفقهاء بین الکتاب و السنّة (کتاب)|تبصرة‌الفقهاء بین الکتاب و السنّة]]، تألیف شیخ [[محمد صادقی تهرانی]]، در دو جلد؛ | ||
# آیات الأحکام (کتاب)| | # [[آیات الأحکام (کتاب)|آیات الأحکام]]، نوشته [[سید احمد میرخانی]]، به [[زبان فارسی]] و در دو جلد؛ | ||
# [[احکام القرآن (کتاب)| | # [[احکام القرآن (کتاب)|احکام القرآن]]، تألیف [[محمد خزائلی]]، به زبان فارسی؛ | ||
# [[تفسیر شاهی (کتاب)|تفسیر شاهی]]، شرح [[آیات الأحکام]] به [[فارسی]] در دو مجلد، تألیف [[سید امیر ابوالفتح جرجانی]]؛ | # [[تفسیر شاهی (کتاب)|تفسیر شاهی]]، شرح [[آیات الأحکام]] به [[فارسی]] در دو مجلد، تألیف [[سید امیر ابوالفتح جرجانی]]؛ | ||
# [[تفسیر آیات الأحکام (کتاب)|تفسیر آیات الأحکام]] به قلم [[احمد محمد حصری]]؛ | # [[تفسیر آیات الأحکام (کتاب)|تفسیر آیات الأحکام]] به قلم [[احمد محمد حصری]]؛ | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۳: | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[تفاسیر تابعین تابعین]] | * [[تفاسیر تابعین تابعین]] | ||
* [[تفاسیر تک نگار]] | * [[تفاسیر تک نگار]] | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۲۹: | ||
* [[منابع تفسیر]] | * [[منابع تفسیر]] | ||
* [[تأویل قرآن]] | * [[تأویل قرآن]] | ||
{{پایان | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده:تفسیر]] | ||