تفسیر فقهی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[تفسیر فقهی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[تفسیر فقهی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[تفسیر فقهی]] گونه‌ای از [[تفسیر موضوعی]] است که در آن، [[مفسر]] [[آیات]] دربرگیرنده [[احکام وضعی]] و تکلیفی [[مکلفان]] را [[تفسیر]] می‌کند.
[[تفسیر فقهی]] گونه‌ای از [[تفسیر موضوعی]] است که در آن، [[مفسر]] [[آیات]] دربرگیرنده [[احکام وضعی]] و تکلیفی [[مکلفان]] را [[تفسیر]] می‌کند.


این شیوه پیشینه‌ای طولانی دارد؛ زیرا در [[قرآن]] آیات [[مبین]] [[احکام فقهی]] وجود دارد و در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} [[مسلمانان]] می‌توانستند این [[احکام]] را استخراج و آن‌گاه که به مشکلی برمی‌خوردند به خود [[رسول اکرم]]{{صل}} مراجعه کنند.
این شیوه پیشینه‌ای طولانی دارد؛ زیرا در [[قرآن]] آیات [[مبین]] [[احکام فقهی]] وجود دارد و در [[زمان رسول خدا]] {{صل}} [[مسلمانان]] می‌توانستند این [[احکام]] را استخراج و آن‌گاه که به مشکلی برمی‌خوردند به خود [[رسول اکرم]] {{صل}} مراجعه کنند.


پس از [[رحلت رسول اکرم]]{{صل}} [[صحابه]] برای استخراج این احکام از قرآن جد و جهد فراوان کردند. البته گاهی به [[حکم]] واحدی می‌رسیدند و گاهی نیز گرفتار [[اختلاف]] می‌شدند.
پس از [[رحلت رسول اکرم]] {{صل}} [[صحابه]] برای استخراج این احکام از قرآن جد و جهد فراوان کردند. البته گاهی به [[حکم]] واحدی می‌رسیدند و گاهی نیز گرفتار [[اختلاف]] می‌شدند.


[[قرن سوم]] را باید قرن [[ظهور]] [[مذاهب فقهی]] دانست. این قرن روشن‌ترین جلوه [[اجتهاد]] در [[فقه اسلامی]] است. پس از این عصر، تفسیر فقهی قرآن نیز به تعداد مذاهب فقهی و فِرَق [[اسلامی]] متفاوت شد.
[[قرن سوم]] را باید قرن [[ظهور]] [[مذاهب فقهی]] دانست. این قرن روشن‌ترین جلوه [[اجتهاد]] در [[فقه اسلامی]] است. پس از این عصر، تفسیر فقهی قرآن نیز به تعداد مذاهب فقهی و فِرَق [[اسلامی]] متفاوت شد.
خط ۱۴: خط ۱۳:


به‌طور معمول، [[تفاسیر]] فقهی به یکی از دو روش ذیل تألیف می‌شود:
به‌طور معمول، [[تفاسیر]] فقهی به یکی از دو روش ذیل تألیف می‌شود:
#تنظیم آیات فقهی براساس ابواب و موضوعات فقهی مانند [[طهارت]]، [[صلوة]]، [[زکوة]]، [[حج]] و...؛
# تنظیم آیات فقهی براساس ابواب و موضوعات فقهی مانند [[طهارت]]، [[صلوة]]، [[زکوة]]، [[حج]] و... ؛
# [[تفسیر آیات]] [[احکام]] بر اساس ترتیبی که در قرآن وجود دارد؛ یعنی [[تفسیر قرآن]] را از [[سوره حمد]] شروع می‌کردند و تا آخر قرآن به تفسیر آیات احکام ادامه می‌دادند.
# [[تفسیر آیات]] [[احکام]] بر اساس ترتیبی که در قرآن وجود دارد؛ یعنی [[تفسیر قرآن]] را از [[سوره حمد]] شروع می‌کردند و تا آخر قرآن به تفسیر آیات احکام ادامه می‌دادند.


شیوه نخست هواداران بیشتری دارد و در سراسر [[ابواب فقه]] در کتاب‌های فقهی استفاده شده است <ref> ذهبی، محمد حسین، التفسیر والمفسرون، جلد۲، صفحه ۴۷۲؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه (۸۸-۹۰)؛ رومی، فهد بن عبدالرحمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، جلد۲، صفحه (۴۱۳-۵۱۴)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، جلد۲، صفحه (۳۵۴-۳۷۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۱۳.</ref>
شیوه نخست هواداران بیشتری دارد و در سراسر [[ابواب فقه]] در کتاب‌های فقهی استفاده شده است <ref> ذهبی، محمد حسین، التفسیر والمفسرون، جلد۲، صفحه ۴۷۲؛ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه (۸۸-۹۰)؛ رومی، فهد بن عبدالرحمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، جلد۲، صفحه (۴۱۳-۵۱۴)؛ معرفت، محمد هادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، جلد۲، صفحه (۳۵۴-۳۷۲)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۱۳.</ref>


==تفاسیر فقهی==
== تفاسیر فقهی ==
[[تفاسیر]] [[فقهی]] آیاتی را [[تفسیر]] می‌کنند که متضمن بیان [[احکام تکلیفی]] و وضعی [[مکلفان]] هستند و از آنها به آیات‌الاحکام نیز تعبیر می‌شود؛ مانند:
[[تفاسیر]] [[فقهی]] آیاتی را [[تفسیر]] می‌کنند که متضمن بیان [[احکام تکلیفی]] و وضعی [[مکلفان]] هستند و از آنها به آیات‌الاحکام نیز تعبیر می‌شود؛ مانند:
# [[مسالک‌ الأفهام الی آیات‌ الأحکام (کتاب)|مسالک‌ الأفهام الی آیات‌ الأحکام]]، به [[کوشش]] [[فاصل جواد کاظمی]]، در چهار جلد؛
# [[مسالک‌ الأفهام الی آیات‌ الأحکام (کتاب)|مسالک‌ الأفهام الی آیات‌ الأحکام]]، به [[کوشش]] [[فاصل جواد کاظمی]]، در چهار جلد؛
خط ۱۴۰: خط ۱۳۹:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:تفسیر فقهی]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده:تفسیر]]
۱۱۸٬۳۵۶

ویرایش