تفسیر موضوعی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۹۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ مارس ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تفسیر موضوعی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[تفسیر موضوعی در قرآن]] </div>


== مقدمه ==
[[تفسیر موضوعی]] یکی از انواع [[تفسیر قرآن]] است که به شکلی غیر ترتیبی [[قرآن]] را [[تفسیر]] می‌کند.


==مقدمه==
در این شیوه تفسیری، [[آیات]] مختلفی که درباره یک موضوع در سراسر قرآن‌مجید در حوادث و مناسبت‌های گوناگون نازل شده است، جمع‌آوری و جمع‌بندی و از مجموع آنها نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن روشن می‌شود.


تفسیر موضوعی را بر سه قسم دانسته‌اند:
# تفسیر کلمه‌ای از کلمات قرآن و بررسی آیاتی که آن کلمه در آنها به کار رفته است؛ مانند: بررسی کلمه [[حق]] یا کلمه [[ولاء]]؛
# بررسی موضوعی خاص در یک [[سوره]]؛ مثلاً بررسی [[خداشناسی]] در [[سوره حمد]]؛
# بررسی یک موضوع خاص در کل قرآن؛ یعنی آیاتی جمع و تفسیر شود که به یک موضوع خاص در قالب بیانات مختلف پرداخته‌اند؛ مانند: بررسی [[آیات جهاد]] یا [[معاد]] یا [[اخلاق]] در قرآن. شاید قسم سوم مشهورترین روش در تفسیر موضوعی باشد.


== جستارهای وابسته ==
درباره تاریخچه تفسیر موضوعی باید گفت که گرچه این تفسیر ریشه در [[زمان]] [[رسول اکرم]] {{صل}} دارد، اما اصطلاح تفسیر موضوعی در [[قرن چهاردهم]] [[هجری]] پدید آمده است.
{{مدخل‌های وابسته}}
* [[تفاسیر تابعین تابعین]]
* [[تفاسیر تک نگار]]
* [[تفاسیر عصر جدید]]
* [[تفاسیر عصر کهن]]
* [[تفسیر اجتهادی]]
* [[تفسیر اجمالی قرآن]]
* [[تفسیر اِعراب]]
* [[تفسیر باطنی]]
* [[تفسیر پلورالیستی قرآن]]
* [[تفسیر تبیینی قرآن]]
* [[تفسیر تحلیلی]]
* [[تفسیر تدبری قرآن]]
* [[تفسیر تمسکی قرآن]]
* [[تفسیر در عصر تابعین]]
* [[تفسیر در عصر تدوین]]
* [[تفسیر در عصر پیامبر خاتم]]
* [[تفسیر درایی]]
* [[تفسیر زبدة البیان]]
* [[تفسیر سکولاریستی قرآن]]
* [[تفسیر سیستمی]]
* [[تفسیر عبدالله بن عباس]]
* [[تفسیر قرآن به قرآن]]
* [[تفسیر لفظی قرآن]]
* [[تفسیر لیبرالیستی قرآن]]
* [[تفسیر مأثور]]
* [[تفسیر مجمل به مبین]]
* [[تفسیر مطلق به مقید]]
* [[تفسیر معتزلیان جدید]]
* [[تفسیر معنا]]
* [[تفسیر معنوی قرآن]]
* [[تفسیر موضوع]]
* [[تفسیر وجوه قرآن]]
* [[تفسیر ترتیبی]]
* [[تفسیر مزجی]]
* [[تفسیر موضوعی]]
* [[تفسیر اهل بیت]]
* [[تفسیر پیامبر خاتم]]
* [[تفسیر تابعین]]
* [[تفسیر دوران نهضت‌های اصلاحی]]
* [[تفسیر صحابه]]
* [[تفسیر عصر جدید]]
* [[تفسیر باطن قرآن]]
* [[تفسیر ظاهر قرآن]]
* [[تفسیر اهل‌سنت]]
* [[تفسیر باطنیه]]
* [[تفسیر خوارج]]
* [[تفسیر شیعه]]
* [[تفسیر متصوفه]]
* [[تفسیر اجتماعی]]
* [[تفسیر اخلاقی]]
* [[تفسیر ادبی]]
* [[تفسیر اشاری]]
* [[تفسیر به رأی]]
* [[تفسیر بیانی]]
* [[تفسیر پوزیتیویستی]]
* [[تفسیر تاریخی]]
* [[تفسیر تربیتی]]
* [[تفسیر رمزی]]
* [[تفسیر عرفانی]]
* [[تفسیر علمی]]
* [[تفسیر فقهی]]
* [[تفسیر فلسفی]]
* [[تفسیر کلامی]]
* [[آداب تفسیر قرآن]]
* [[آراء تفسیری]]
* [[اسرائیلیات در تفسیر]]
* [[اقطاب اسرائیلیات]]
* [[اقطاب وضّاعین]]
* [[اولین مدون تفسیر]]
* [[تأویل قرآن]]
* [[تدوین تفسیر قرآن]]
* [[تفاسیر قرآن]]
* [[تفسیر پذیری قرآن]]
* [[تفسیر نگاری]]
* [[تنزیل قرآن]]
* [[توقیفیت تفسیر قرآن]]
* [[جری و تطبیق]]
* [[روایات تفسیری]]
* [[روش‌های تفسیری]]
* [[سیاق عام]]
* [[شرافت تفسیر قرآن]]
* [[طرق تفسیری]]
* [[غرایب تفسیر]]
* [[فضیلت تفسیر قرآن]]
* [[قواعد تفسیر]]
* [[مبادی تفسیر]]
* [[مدارس تفسیر قرآن]]
* [[مراتب تفسیر]]
* [[مراحل تفسیر]]
* [[مصادر نقلی تفسیر]]
* [[مفسران]]
* [[مقدمات تفسیر]]
* [[مکاتب تفسیری]]
* [[منابع تفسیر]]
* [[تأویل قرآن]]
{{پایان}}
{{پایان}}


==منابع==
برای تفسیر موضوعی فواید ذیل را می‌توان برشمرد:
# رفع ابهام‌هایی که در بدو نظر در بعضی از آیات به چشم می‌خورد؛ مانند: [[متشابهات]] قرآن؛
# [[آگاهی]] از ویژگی‌ها، علل و نتایج موضوعات و مسائل مختلف مطرح در قرآن؛
# به دست آوردن یک تفسیر جامع درباره موضوعاتی مانند [[توحید]]، معاد، [[عبادات]]، [[جهاد]] و [[حکومت اسلامی]]؛
# به‌دست آوردن [[اسرار]] و پیام‌های تازه قرآن با انضمام آیات به یکدیگر<ref>رومی، فهدبن عبدالرحمان، اصول التفسیرومناهجه، صفحه ۶۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن، صفحه (۲۰-۳۱)؛ حکیم، محمد باقر، ۱۳۱۸- ۱۳۸۲. ،علوم القرآن، صفحه (۳۴۲-۳۴۸)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۳۸.</ref>
 
== [[تفاسیر موضوعی]] ==
منظور از تفاسیر موضوعی تفسیرهایی است که [[مفسر]]، موضوعی را با توجه به [[آیات]] مختلفی از [[قرآن]] [[تفسیر]] کند که به نحوی با آن موضوع مناسبت دارند.
 
تفاسیر موضوعی قرآن دو دسته‌اند:
# تفسیرهایی که هر چند به شیوه کهن و بر پایه [[تفسیر ترتیبی]] قرآن تدوین شده‌اند، امّا در ضمن به موضوعات [[قرآنی]] هم پرداخته‌اند و با [[گزینش]] آیاتی که [[ارتباط]] محتوایی با یکدیگر دارند، [[سعی]] در عرضه دیدگاه قرآن در موضوعات مختلف دارند؛ مانند: [[تفسیر المنار]] و تفسیر [[ارزشمند]] [[المیزان]]. این دو تفسیر، به‌ویژه [[تفسیر المیزان]] سرشار از مباحث و موضوعات مختلفی است که در قرآن مطرح شده‌اند.
# تفسیرهای موضوعی خاص که موضوعات مختلفی را از نظر قرآن بررسی کرده‌اند؛ مانند:
## [[تفسیر موضوعی قرآن کریم (کتاب)|تفسیر موضوعی قرآن کریم]] اثر [[آیت‌الله]] [[عبدالله جوادی آملی]]؛
## [[تفسیر منشور جاوید]] تألیف [[جعفر سبحانی]] در چهارده جلد؛
## [[دروس من القرآن الکریم (کتاب)|دروس من القرآن الکریم]] و [[العمل الصالح فی القرآن (کتاب)|العمل الصالح فی القرآن]] نوشته [[شهید]] [[محمد باقر صدر]]؛
## [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی]] و همکاران در ده جلد.
 
و کتاب‌های تک‌نگاری شده در زمینه موضوعاتی مثل [[انسان]]، [[زن]]، [[جامعه]]، [[تاریخ]] و... از نظر قرآن<ref> خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۱،صفحه ۶۴۰؛ ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، صفحه (۲۱۸-۱۹۹)و۲۳.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۴۱.</ref>
 
{{تفسیر}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:000059.jpg|22px]] [[علی معموری|معموری، علی]]، [[ تفسیر واعظانه (مقاله)|مقاله «تفسیر واعظانه»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۸''']]
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:تفسیر واعظانه]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده:علوم قرآن]]
۱۱۸٬۳۵۶

ویرایش