بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تفسیر موضوعی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[تفسیر موضوعی]] یکی از انواع [[تفسیر قرآن]] است که به شکلی غیر ترتیبی [[قرآن]] را [[تفسیر]] می‌کند. | [[تفسیر موضوعی]] یکی از انواع [[تفسیر قرآن]] است که به شکلی غیر ترتیبی [[قرآن]] را [[تفسیر]] می‌کند. | ||
در این | در این شیوه تفسیری، [[آیات]] مختلفی که درباره یک موضوع در سراسر قرآن‌مجید در حوادث و مناسبت‌های گوناگون نازل شده است، جمع‌آوری و جمع‌بندی و از مجموع آنها نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن روشن می‌شود. | ||
تفسیر موضوعی را بر سه قسم دانسته‌اند: | تفسیر موضوعی را بر سه قسم دانسته‌اند: | ||
#تفسیر کلمه‌ای از کلمات قرآن و بررسی آیاتی که آن کلمه در آنها به کار رفته است؛ مانند: بررسی کلمه [[حق]] یا کلمه [[ولاء]]؛ | # تفسیر کلمه‌ای از کلمات قرآن و بررسی آیاتی که آن کلمه در آنها به کار رفته است؛ مانند: بررسی کلمه [[حق]] یا کلمه [[ولاء]]؛ | ||
#بررسی موضوعی خاص در یک [[سوره]]؛ مثلاً بررسی [[خداشناسی]] در [[سوره حمد]]؛ | # بررسی موضوعی خاص در یک [[سوره]]؛ مثلاً بررسی [[خداشناسی]] در [[سوره حمد]]؛ | ||
#بررسی یک موضوع خاص در کل قرآن؛ یعنی آیاتی جمع و تفسیر شود که به یک موضوع خاص در قالب بیانات مختلف پرداخته‌اند؛ مانند: بررسی [[آیات جهاد]] یا [[معاد]] یا [[اخلاق]] در قرآن. شاید قسم سوم مشهورترین روش در تفسیر موضوعی باشد. | # بررسی یک موضوع خاص در کل قرآن؛ یعنی آیاتی جمع و تفسیر شود که به یک موضوع خاص در قالب بیانات مختلف پرداخته‌اند؛ مانند: بررسی [[آیات جهاد]] یا [[معاد]] یا [[اخلاق]] در قرآن. شاید قسم سوم مشهورترین روش در تفسیر موضوعی باشد. | ||
درباره تاریخچه تفسیر موضوعی باید گفت که گرچه این تفسیر ریشه در [[زمان]] [[رسول اکرم]]{{صل}} دارد، اما اصطلاح تفسیر موضوعی در [[قرن چهاردهم]] [[هجری]] پدید آمده است. | درباره تاریخچه تفسیر موضوعی باید گفت که گرچه این تفسیر ریشه در [[زمان]] [[رسول اکرم]] {{صل}} دارد، اما اصطلاح تفسیر موضوعی در [[قرن چهاردهم]] [[هجری]] پدید آمده است. | ||
برای تفسیر موضوعی فواید ذیل را می‌توان برشمرد: | برای تفسیر موضوعی فواید ذیل را می‌توان برشمرد: | ||
#رفع ابهام‌هایی که در بدو نظر در بعضی از آیات به چشم می‌خورد؛ مانند: [[متشابهات]] قرآن؛ | # رفع ابهام‌هایی که در بدو نظر در بعضی از آیات به چشم می‌خورد؛ مانند: [[متشابهات]] قرآن؛ | ||
# [[آگاهی]] از ویژگی‌ها، علل و نتایج موضوعات و مسائل مختلف مطرح در قرآن؛ | # [[آگاهی]] از ویژگی‌ها، علل و نتایج موضوعات و مسائل مختلف مطرح در قرآن؛ | ||
#به دست آوردن یک تفسیر جامع درباره موضوعاتی مانند [[توحید]]، معاد، [[عبادات]]، [[جهاد]] و [[حکومت اسلامی]]؛ | # به دست آوردن یک تفسیر جامع درباره موضوعاتی مانند [[توحید]]، معاد، [[عبادات]]، [[جهاد]] و [[حکومت اسلامی]]؛ | ||
#به‌دست آوردن [[اسرار]] و پیام‌های تازه قرآن با انضمام آیات به یکدیگر<ref> | # به‌دست آوردن [[اسرار]] و پیام‌های تازه قرآن با انضمام آیات به یکدیگر<ref>رومی، فهدبن عبدالرحمان، اصول التفسیرومناهجه، صفحه ۶۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن، صفحه (۲۰-۳۱)؛ حکیم، محمد باقر، ۱۳۱۸- ۱۳۸۲. ،علوم القرآن، صفحه (۳۴۲-۳۴۸)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۸۳۸.</ref> | ||
==[[تفاسیر]] | == [[تفاسیر موضوعی]] == | ||
منظور از تفاسیر موضوعی تفسیرهایی است که [[مفسر]]، موضوعی را با توجه به [[آیات]] مختلفی از [[قرآن]] [[تفسیر]] کند که به نحوی با آن موضوع مناسبت دارند. | منظور از تفاسیر موضوعی تفسیرهایی است که [[مفسر]]، موضوعی را با توجه به [[آیات]] مختلفی از [[قرآن]] [[تفسیر]] کند که به نحوی با آن موضوع مناسبت دارند. | ||
تفاسیر موضوعی قرآن دو دسته‌اند: | تفاسیر موضوعی قرآن دو دسته‌اند: | ||
#تفسیرهایی که هر چند به شیوه کهن و بر پایه [[تفسیر ترتیبی]] قرآن تدوین شده‌اند، امّا در ضمن به موضوعات [[قرآنی]] هم پرداخته‌اند و با [[گزینش]] آیاتی که [[ارتباط]] محتوایی با یکدیگر دارند، [[سعی]] در عرضه دیدگاه قرآن در موضوعات مختلف دارند؛ مانند: [[تفسیر المنار]] و تفسیر [[ارزشمند]] [[المیزان]]. این دو تفسیر، به‌ویژه [[تفسیر المیزان]] سرشار از مباحث و موضوعات مختلفی است که در قرآن مطرح شده‌اند. | # تفسیرهایی که هر چند به شیوه کهن و بر پایه [[تفسیر ترتیبی]] قرآن تدوین شده‌اند، امّا در ضمن به موضوعات [[قرآنی]] هم پرداخته‌اند و با [[گزینش]] آیاتی که [[ارتباط]] محتوایی با یکدیگر دارند، [[سعی]] در عرضه دیدگاه قرآن در موضوعات مختلف دارند؛ مانند: [[تفسیر المنار]] و تفسیر [[ارزشمند]] [[المیزان]]. این دو تفسیر، به‌ویژه [[تفسیر المیزان]] سرشار از مباحث و موضوعات مختلفی است که در قرآن مطرح شده‌اند. | ||
#تفسیرهای موضوعی خاص که موضوعات مختلفی را از نظر قرآن بررسی کرده‌اند؛ مانند: | # تفسیرهای موضوعی خاص که موضوعات مختلفی را از نظر قرآن بررسی کرده‌اند؛ مانند: | ||
## [[تفسیر موضوعی قرآن کریم (کتاب)|تفسیر موضوعی قرآن کریم]] اثر [[آیت‌الله]] [[عبدالله جوادی آملی]]؛ | ## [[تفسیر موضوعی قرآن کریم (کتاب)|تفسیر موضوعی قرآن کریم]] اثر [[آیت‌الله]] [[عبدالله جوادی آملی]]؛ | ||
##[[تفسیر منشور جاوید]] تألیف [[جعفر سبحانی]] در چهارده جلد؛ | ## [[تفسیر منشور جاوید]] تألیف [[جعفر سبحانی]] در چهارده جلد؛ | ||
##[[دروس من القرآن الکریم (کتاب)|دروس من القرآن الکریم]] و [[العمل الصالح فی القرآن (کتاب)|العمل الصالح فی القرآن]] نوشته [[شهید]] [[محمد باقر صدر]]؛ | ## [[دروس من القرآن الکریم (کتاب)|دروس من القرآن الکریم]] و [[العمل الصالح فی القرآن (کتاب)|العمل الصالح فی القرآن]] نوشته [[شهید]] [[محمد باقر صدر]]؛ | ||
## [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی]] و همکاران در ده جلد. | ## [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی]] و همکاران در ده جلد. | ||
و کتاب‌های تک‌نگاری شده در زمینه موضوعاتی مثل [[انسان]]، [[زن]]، [[جامعه]]، [[تاریخ]] و... از نظر قرآن<ref> خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن | و کتاب‌های تک‌نگاری شده در زمینه موضوعاتی مثل [[انسان]]، [[زن]]، [[جامعه]]، [[تاریخ]] و... از نظر قرآن<ref> خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۱،صفحه ۶۴۰؛ ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، صفحه (۲۱۸-۱۹۹)و۲۳.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۴۱.</ref> | ||
{{تفسیر}} | |||
{{ | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده:تفسیر]] | ||