رزق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←پانویس) |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = رزق | |||
| عنوان مدخل = رزق | |||
| مداخل مرتبط = [[رزق در قرآن]] - [[رزق در فقه اسلامی]] - [[رزق در فقه سیاسی]] - [[رزق در معارف دعا و زیارات]] - [[رزق در معارف و سیره سجادی]] - [[رزق در کلام اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
==مقدمه== | |||
واژه "رِزْق" اسم مصدر و به گفته برخی مفهومی شناخته شده و بی‌نیاز از تعریف است. <ref>المحیط فی اللغه، ج ۵، ص ۳۰۳؛ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> و به معنای مصدری نیز به کار می‌رود. مصدر این ماده به [[فتح]] راء است. <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> | واژه "رِزْق" اسم مصدر و به گفته برخی مفهومی شناخته شده و بی‌نیاز از تعریف است. <ref>المحیط فی اللغه، ج ۵، ص ۳۰۳؛ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> و به معنای مصدری نیز به کار می‌رود. مصدر این ماده به [[فتح]] راء است. <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref> | ||
معنای مصدری [[رزق]] [[عطا]] ([[بخشش]]) بوده <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۶. </ref> و قیود "مطابقت با احتیاج مرزوق"، "کثرت" و "جریان" در آن ملحوظ‌اند و با این قیود از مفاهیم دیگری همچون [[احسان]]، انعام، اعطاء، [[حظّ]]، نصیب و [[انفاق]] متمایز می‌گردد. <ref>التحقیق، ج ۴، ص ۱۰۲ـ۱۰۳، "رزق".</ref> برخی در تبیین تطوّر لغوی رزق گفته‌اند که ابتدا در آن مفهوم عطا لحاظ شده و به [[غذا]] اختصاص داشته، از این رو در مواردی به کار می‌رفته که دهنده رزق معلوم باشد. سپس این معنا گسترش یافته و در هر غذایی به کار رفته که به [[انسان]] می‌رسد، گرچه دهنده آن معلوم نباشد. پس از آن نیز توسعه سومی در معنا پدید آمده و به هر نفعی که به کسی برسد، هر چند غذا نباشد اطلاق شده است،<ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۳۷. </ref> بنابراین می‌توان گفت رزق به معنای چیزی است که از آن بهره برده می‌شود <ref> الصحاح، ج ۴، ص ۱۴۸۱، "رزق".</ref> و مصادیق آن به طور کلی به دو گونه ظاهری مانند رزق ابدان و [[باطنی]] مانند [[علوم]] و [[معارف]] برای [[قلوب]] و [[نفوس]] قسمت می‌شوند<ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله | معنای مصدری [[رزق]] [[عطا]] ([[بخشش]]) بوده <ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۶. </ref> و قیود "مطابقت با احتیاج مرزوق"، "کثرت" و "جریان" در آن ملحوظ‌اند و با این قیود از مفاهیم دیگری همچون [[احسان]]، انعام، اعطاء، [[حظّ]]، نصیب و [[انفاق]] متمایز می‌گردد. <ref>التحقیق، ج ۴، ص ۱۰۲ـ۱۰۳، "رزق".</ref> برخی در تبیین تطوّر لغوی رزق گفته‌اند که ابتدا در آن مفهوم عطا لحاظ شده و به [[غذا]] اختصاص داشته، از این رو در مواردی به کار می‌رفته که دهنده رزق معلوم باشد. سپس این معنا گسترش یافته و در هر غذایی به کار رفته که به [[انسان]] می‌رسد، گرچه دهنده آن معلوم نباشد. پس از آن نیز توسعه سومی در معنا پدید آمده و به هر نفعی که به کسی برسد، هر چند غذا نباشد اطلاق شده است،<ref>المیزان، ج ۳، ص ۱۳۷. </ref> بنابراین می‌توان گفت رزق به معنای چیزی است که از آن بهره برده می‌شود <ref> الصحاح، ج ۴، ص ۱۴۸۱، "رزق".</ref> و مصادیق آن به طور کلی به دو گونه ظاهری مانند رزق ابدان و [[باطنی]] مانند [[علوم]] و [[معارف]] برای [[قلوب]] و [[نفوس]] قسمت می‌شوند<ref> لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله «رزق»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۳.</ref> | ||
== | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[ارتزاق]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله | # [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی]] و [[سید مجتبی موسوی|موسوی]]؛ [[رزق (مقاله)|مقاله «رزق»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات اسلامی]] | ||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث رزق است. رزق از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رزق در قرآن - رزق در فقه اسلامی - رزق در فقه سیاسی - رزق در معارف دعا و زیارات - رزق در معارف و سیره سجادی - رزق در کلام اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
واژه "رِزْق" اسم مصدر و به گفته برخی مفهومی شناخته شده و بی‌نیاز از تعریف است. [۱] و به معنای مصدری نیز به کار می‌رود. مصدر این ماده به فتح راء است. [۲]
معنای مصدری رزق عطا (بخشش) بوده [۳] و قیود "مطابقت با احتیاج مرزوق"، "کثرت" و "جریان" در آن ملحوظ‌اند و با این قیود از مفاهیم دیگری همچون احسان، انعام، اعطاء، حظّ، نصیب و انفاق متمایز می‌گردد. [۴] برخی در تبیین تطوّر لغوی رزق گفته‌اند که ابتدا در آن مفهوم عطا لحاظ شده و به غذا اختصاص داشته، از این رو در مواردی به کار می‌رفته که دهنده رزق معلوم باشد. سپس این معنا گسترش یافته و در هر غذایی به کار رفته که به انسان می‌رسد، گرچه دهنده آن معلوم نباشد. پس از آن نیز توسعه سومی در معنا پدید آمده و به هر نفعی که به کسی برسد، هر چند غذا نباشد اطلاق شده است،[۵] بنابراین می‌توان گفت رزق به معنای چیزی است که از آن بهره برده می‌شود [۶] و مصادیق آن به طور کلی به دو گونه ظاهری مانند رزق ابدان و باطنی مانند علوم و معارف برای قلوب و نفوس قسمت می‌شوند[۷].[۸]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ المحیط فی اللغه، ج ۵، ص ۳۰۳؛ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".
- ↑ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".
- ↑ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۶.
- ↑ التحقیق، ج ۴، ص ۱۰۲ـ۱۰۳، "رزق".
- ↑ المیزان، ج ۳، ص ۱۳۷.
- ↑ الصحاح، ج ۴، ص ۱۴۸۱، "رزق".
- ↑ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۱۵، "رزق".
- ↑ اسحاق‌نیا تربتی و موسوی؛ مقاله «رزق»؛ دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۳.