بسبس بن عمرو جهنی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[بسبس بن عمرو جهنی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

بیشتر سیره‌نویسان و صحابه‌نگاران از وی این گونه یاد کرده‌اند. ولی در کتاب‌های [[روایی]]، نام او «بسیسه» ضبط شده است<ref>برای نمونه ر. ک: احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴.</ref>. از این‌رو، [[ابن اثیر]] افزون بر شرح حال «بسبس»<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref>، مدخلی به «بُسَیسه» اختصاص داده<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۹.</ref> و توضیح می‌دهد که این شخص جز «بسبس بن عمرو» نیست. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰ و ۴۸۰.</ref> نیز چنین کرده، با این تفاوت که اصل را «بسبسه» قرار می‌دهد و آن را درست می‌داند<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۱.</ref>.

در [[رجال]] [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۹.</ref> نام وی «بسباس» آمده است. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۶۸.</ref> گوید: او را [[بسبس بن بشر]] هم گفته‌اند. پیداست [[اختلاف]] یا [[اشتباه]] در نام این [[صحابی]]، ناشی از تصحیف است. [[بسبس بن عمرو بن ثعلبة بن خرشه]] از [[قبیله]] «[[بنوجهینه]]» و از صحابه [[بدری]] به شمار می‌رود<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۲۲.</ref>. ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref> گوید: «بسبس جُهنی انصاری، هم‌پیمان [[بنی ساعدة بن کعب بن خزرج]] بود و [[عروة بن زبیر]] او را از [[بنی طریف بن خزرج]] دانسته است، ولی بین این دو قول منافاتی نیست؛ زیرا [[طریف]] هم شاخه‌ای از [[بنی ساعده]] است».

در [[جنگ بدر]] [[رسول خدا]] {{صل}}، بسبس و [[عدی بن ابی زغباء]] را برای دریافت اطلاعات از کاروان [[قریش]] اعزام کرد<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref>. وقتی آن دو به کنار چاه‌های [[بدر]] رسیدند، دو [[کنیز]] را دیدند که مشغول برداشتن آب هستند و یکی به دیگری می‌گوید: کاروان، فردا یا پس فردا می‌رسد و من بدهی تو را خواهم داد. آنان بر شترهای خود سوار شدند و این خبر را برای [[پیامبر]] آوردند. وقتی [[ابوسفیان]] به آنجا رسید، از فضله شتران بسبس و عدی دریافت که کسانی از [[اهل مدینه]] آنجا حضور داشته‌اند؛ پس مسیر خود را گرداند <ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۹؛ واقدی، ج۱، ص۴۱.</ref>.

در [[منابع روایی]] از [[انس بن مالک]] نقل شده است که چون [[رسول خدا]] {{صل}} بسبس را برای کسب اطلاع از کاروان [[قریش]] فرستاد و او برای گزارش نزد آن [[حضرت]] برگشت، من حضور داشتم و شخص دیگری در [[خانه]] با [[پیامبر]] نبود؛ آنگاه [[رسول الله]] {{صل}} [[مردم]] را برای حرکت فرا خواند<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴؛ بیهقی، ج۹، ص۹۹.</ref>. با اینکه از این گزارش استفاده می‌شود که بسبس در [[مدینه]] و پیش از حرکت برای [[بدر]]، اعزام شده و برگشته است و تردید [[راوی]] درباره حضور [[زنان پیامبر]] در آن مجلس، مؤید این مطلب است، ولی برخی سیره‌نویسان از اعزام بسبس و عدی، در بین راه خبر داده‌اند. [[ابن هشام]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref> گوید: هنگامی که رسول خدا {{صل}} به «صفراء» نزدیک شد، بسبس و عدی را فرستاد تا از [[دشمن]] خبر بیاورند. به گفته یاقوت<ref>یاقوت، ج۳، ص۴۱۲.</ref> صفراء بیرون مدینه و در یک منزلی بدر قرار دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۲۲.</ref> هم می‌گوید: این دو نفر در «[[بیوت]] السُقیا» نزد پیامبر آمدند. همو<ref>واقدی، ج۱، ص۲۱.</ref> توضیح می‌دهد که خانه‌های سقیا در بیرون مدینه، اما متصل به خانه‌های [[شهر]] است و [[عایشه]] در آنجا همراه رسول خدا {{صل}} بوده است. این گزارش با آنچه در [[منابع روایی]] آمده است، همخوانی دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۵۱.</ref> همچنین از [[همراهی]] بسبس با علی {{ع}}، [[زبیر]] و [[سعد بن ابی وقاص]] خبر می‌دهد که پیامبر هنگام رسیدن به وادی بدر، ایشان را برای جستجوی آب فرستاد. اما به گفته [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۲، ص۱۰.</ref> اینان برای خبر آوردن از [[مشرکان]] پیش آب رفتند و سقّاهای آنان را دستگیر کردند. به رغم آنکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰.</ref> شرکت بسبس را در [[جنگ بدر]] اتفاقی می‌داند، [[بلاذری]]<ref>بلاذری، ج۱، ص۳۴۵.</ref> گوید: رسول خدا این سهم بسبس و عدی را کنار گذاشت؛ زیرا وقتی آنان خبر کاروان قریش را آوردند، در مدینه ماندند و در [[جنگ]] شرکت نکردند. ابن سعد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۲۲.</ref> گوید: بسبس در [[جنگ بدر]] و [[احد]] شرکت کرد و از او نسلی بر جای نماند.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «بسبس بن عمرو جهنی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۲۲۵.</ref>