اثبات ضرورت امامت در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| موضوع مرتبط = اثبات ضرورت امامت
| موضوع مرتبط = اثبات ضرورت امامت
| عنوان مدخل  = اثبات ضرورت امامت
| عنوان مدخل  = اثبات ضرورت امامت
| مداخل مرتبط = [[اثبات ضرورت امامت در قرآن]] - [[اثبات ضرورت امامت در حدیث]] - [[اثبات ضرورت امامت در نهج البلاغه]] - [[اثبات ضرورت امامت در کلام اسلامی]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف دعا و زیارات]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف و سیره سجادی]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف و سیره رضوی]]
| مداخل مرتبط = [[اثبات ضرورت امامت در قرآن]] - [[اثبات ضرورت امامت در حدیث]] - [[اثبات ضرورت امامت در نهج البلاغه]] - [[اثبات ضرورت امامت در کلام اسلامی]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف دعا و زیارات]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف و سیره حسینی]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف و سیره سجادی]] - [[اثبات ضرورت امامت در معارف و سیره رضوی]]
| پرسش مرتبط  = امامت (پرسش)
| پرسش مرتبط  = امامت (پرسش)
}}
}}
خط ۸: خط ۸:
== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[روایات]] فراوانی از [[پیامبر|رسول خدا]] {{صل}} و [[ائمه|ائمه معصومین]] {{عم}} دربارهٔ [[ضرورت]] حكومت در جامعه [[بشر]] وارد شده است. این [[روایات]] كه همگی همانند سایر [[روایات]] وارده از [[معصومین]] {{عم}} در شرح و [[تفسیر]] [[آیات]] كریمه [[قرآن]] وارد شده‌اند به سه نوع [[ضرورت]] حكومت اشاره كرده‌اند:  
[[روایات]] فراوانی از [[پیامبر|رسول خدا]] {{صل}} و [[ائمه|ائمه معصومین]] {{عم}} دربارهٔ [[ضرورت]] حكومت در جامعه [[بشر]] وارد شده است. این [[روایات]] كه همگی همانند سایر [[روایات]] وارده از [[معصومین]] {{عم}} در شرح و [[تفسیر]] [[آیات]] كریمه [[قرآن]] وارد شده‌اند به سه نوع [[ضرورت]] حكومت اشاره كرده‌اند:  
# '''[[ضرورت]] تكوینی طبیعی:''' مقصود از [[ضرورت]] تكوینی طبیعی این است که سنت‌ها و قوانین طبیعی حاكم بر هستی اقتضا دارند در جامعه [[بشر]] حكومتی برپا باشد، تداوم [[هرج و مرج]] و [[بی‌عدالتی]] و بی‌قانونی در جامعه [[بشر]] با [[قوانین]] حاكم بر هستی سازگار نیست. این [[سنت الهی]]، و نیز [[روایات]] دال بر آن را در ضمن این بحث توضیح خواهیم داد.
# '''[[ضرورت]] تكوینی طبیعی:''' مقصود از [[ضرورت]] تكوینی طبیعی این است که سنت‌ها و قوانین طبیعی حاكم بر هستی اقتضا دارند در جامعه [[بشر]] حكومتی برپا باشد، تداوم [[هرج و مرج]] و [[بی‌عدالتی]] و بی‌قانونی در جامعه [[بشر]] با [[قوانین]] حاكم بر هستی سازگار نیست. این [[سنت الهی]] و نیز [[روایات]] دال بر آن را در ضمن این بحث توضیح خواهیم داد.
# '''[[ضرورت]] تكوینی [[اجتماعی]]:''' مقصود از [[ضرورت]] تكوینی [[اجتماعی]] این است كه سنت‌ها و [[قوانین]] حاكم بر [[جوامع]] [[بشر]]، [[هرج و مرج]] را در جامعهٔ [[بشر]] برنمی‌تابند، و وجود حكومتی كه [[نظم]] را در جامعه [[بشر]] برپا دارد ایجاب می‌كنند. در [[دلیل عقلی]] و عقلائی همین معنا از [[ضرورت]] مورد نظر بود.
# '''[[ضرورت]] تكوینی [[اجتماعی]]:''' مقصود از [[ضرورت]] تكوینی [[اجتماعی]] این است كه سنت‌ها و [[قوانین]] حاكم بر [[جوامع]] [[بشر]]، [[هرج و مرج]] را در جامعهٔ [[بشر]] برنمی‌تابند، و وجود حكومتی كه [[نظم]] را در جامعه [[بشر]] برپا دارد ایجاب می‌كنند.
# '''[[ضرورت]] [[تشریعی]]:''' مقصود از [[ضرورت]] [[تشریعی]] این است که [[شریعت]] و [[قوانین]] [[تشریعی]] [[الهی]] [[حکم]] به [[وجوب]] اقامهٔ [[حکومت]] و عدم جواز [[هرج و مرج]] در جامعهٔ [[بشر]] می‌کنند. البته در [[آینده]] توضیح خواهیم داد که بنابر [[ضرورت]] [[تشریعی]] [[حکومت]]، [[حکومتی]] که اقامهٔ آن [[واجب]] و لازم است [[حکومت]] عدلی است که به [[رهبری]] [[حاکمان]] [[عادل]] برپا گردد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۲ (کتاب)| فقه نظام سیاسی اسلام ج۲]]، ص۵۵ - ۸۱.</ref>:
# '''[[ضرورت]] [[تشریعی]]:''' مقصود از [[ضرورت]] [[تشریعی]] این است که [[شریعت]] و [[قوانین]] [[تشریعی]] [[الهی]] [[حکم]] به [[وجوب]] اقامهٔ [[حکومت]] و عدم جواز [[هرج و مرج]] در جامعهٔ [[بشر]] می‌کنند. بنابر [[ضرورت]] [[تشریعی]] [[حکومت]]، [[حکومتی]] که اقامهٔ آن [[واجب]] و لازم است [[حکومت]] عدلی است که به [[رهبری]] [[حاکمان]] [[عادل]] برپا گردد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۲ (کتاب)| فقه نظام سیاسی اسلام ج۲]]، ص۵۵ - ۸۱.</ref>:


=== دسته اوّل ===
=== دسته اوّل ===
خط ۱۴۶: خط ۱۴۶:


== روایات دال بر ضرورت امامت ==
== روایات دال بر ضرورت امامت ==
[[دلایل نقلی]] بسیاری از خاصّه و عامّه درباره [[لزوم وجود امام]] ذکر شده است که ما تنها در این مقام به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم:
[[ضرورت وجود امام]] بر روی [[زمین]] برای جریان [[رحمت الهی]] در [[نظام]] [[تشریع]] و هدایت ایصالی [[مردم]]، مطلب مهم دیگری است که با بیان‌های گوناگون در روایات [[اهل بیت]] {{عم}} مطرح شده است و در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود:
# [[رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ هر کس بمیرد و [[امام زمان]] خویش را نشناسد، به [[مرگ جاهلیت]] از [[دنیا]] رفته است. این [[حدیث]]، مورد اتّفاق [[شیعه]]<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۶؛ کمال الدین، ج۲، ص۴۱۲؛ غیبت نعمانی، ص۲۳۰؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۹۲؛ الغدیر، ج۱۰، ص۳۵۹.</ref> و [[اهل سنت]] است و حُمَیْدی که از معاریف و مشاهیر علمای عامّه است آن را در کتاب خود «الجمع بین الصحیحَیْن، یعنی [[صحیح مسلم]] و [[بخاری]]» نقل کرده است<ref>رواه فی کنزالعمّال، ج۱، ص۱۸۶ ط حیدر آباد؛ شرح مقاصد، تفتازانی، ج۲، ص۲۷۵؛ مجمع الزوائد، ج۵، ص۲۱۸؛ مسند احمد، ج۴، ص۹۶؛ حلیة الأولیاء، ج۳، ص۲۲۴؛ شیخ علی قاری صاحب کتاب مرقاه در خاتمه کتاب الجواهر المضیئه، ج۲، ص۵۰۹.</ref>.
# [[رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ هر کس بمیرد و [[امام زمان]] خویش را نشناسد، به [[مرگ جاهلیت]] از [[دنیا]] رفته است. این [[حدیث]]، مورد اتّفاق [[شیعه]]<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۶؛ کمال الدین، ج۲، ص۴۱۲؛ غیبت نعمانی، ص۲۳۰؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۹۲؛ الغدیر، ج۱۰، ص۳۵۹.</ref> و [[اهل سنت]] است و حُمَیْدی که از معاریف و مشاهیر علمای عامّه است آن را در کتاب خود «الجمع بین الصحیحَیْن، یعنی [[صحیح مسلم]] و [[بخاری]]» نقل کرده است<ref>رواه فی کنزالعمّال، ج۱، ص۱۸۶ ط حیدر آباد؛ شرح مقاصد، تفتازانی، ج۲، ص۲۷۵؛ مجمع الزوائد، ج۵، ص۲۱۸؛ مسند احمد، ج۴، ص۹۶؛ حلیة الأولیاء، ج۳، ص۲۲۴؛ شیخ علی قاری صاحب کتاب مرقاه در خاتمه کتاب الجواهر المضیئه، ج۲، ص۵۰۹.</ref>.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|لَوْ لَمْ يَبْقَ فِي الْأَرْضِ إِلَّا اثْنَانِ لَكَانَ أَحَدُهُمَا}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۹، {{عربی|باب أنّه لو لم یبق فی الأرض إلا رجلان لکان أحدهما الحجه}}، حدیث ۱.</ref>؛ اگر روی [[زمین]] غیر از دو نفر باقی نماند، یکی از آنها [[حجّت خدا]] خواهد بود.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|لَوْ لَمْ يَبْقَ فِي الْأَرْضِ إِلَّا اثْنَانِ لَكَانَ أَحَدُهُمَا}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۹، {{عربی|باب أنّه لو لم یبق فی الأرض إلا رجلان لکان أحدهما الحجه}}، حدیث ۱.</ref>؛ اگر روی [[زمین]] غیر از دو نفر باقی نماند، یکی از آنها [[حجّت خدا]] خواهد بود.
خط ۱۵۴: خط ۱۵۴:
# [[ابی حمزه]] می‌گوید: {{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَ تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ فَقَالَ لَوْ بَقِيَتِ الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ لَسَاخَتْ‌}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۸، {{عربی|باب أنّ الأرض لا تخلو من حجه}}، حدیث ۱۰.</ref>؛ از [[امام صادق]] {{ع}} سؤال کردم آیا [[زمین]] بدون [[امام]] باقی خواهد بود؟ فرمود: اگر زمین بدون امام باشد فرو خواهد رفت.
# [[ابی حمزه]] می‌گوید: {{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَ تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ فَقَالَ لَوْ بَقِيَتِ الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ لَسَاخَتْ‌}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۸، {{عربی|باب أنّ الأرض لا تخلو من حجه}}، حدیث ۱۰.</ref>؛ از [[امام صادق]] {{ع}} سؤال کردم آیا [[زمین]] بدون [[امام]] باقی خواهد بود؟ فرمود: اگر زمین بدون امام باشد فرو خواهد رفت.
# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|لَوْ أَنَّ الْإِمَامَ رُفِعَ مِنَ الْأَرْضِ سَاعَةً لَمَاجَتْ بِأَهْلِهَا كَمَا يَمُوجُ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۸، {{عربی|باب أنّ الأرض لا تخلو من حجه}}، حدیث ۱۲.</ref>؛ اگر امام لحظه ای از روی زمین برداشته شود، زمین مانند موجی که در دریا پدید آید (و همه مسافران کشتی‌ها را غرق کند) به موج در آمده و تمام افراد ساکن روی خود را هلاک خواهد نمود<ref>[[سید قاسم علی‌احمدی|علی‌احمدی، سید قاسم]]، [[حقانیت در اوج مظلومیت ج۱ (کتاب)|حقانیت در اوج مظلومیت ج۱]]، ص ۱۰۴.</ref>.
# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|لَوْ أَنَّ الْإِمَامَ رُفِعَ مِنَ الْأَرْضِ سَاعَةً لَمَاجَتْ بِأَهْلِهَا كَمَا يَمُوجُ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۷۸، {{عربی|باب أنّ الأرض لا تخلو من حجه}}، حدیث ۱۲.</ref>؛ اگر امام لحظه ای از روی زمین برداشته شود، زمین مانند موجی که در دریا پدید آید (و همه مسافران کشتی‌ها را غرق کند) به موج در آمده و تمام افراد ساکن روی خود را هلاک خواهد نمود<ref>[[سید قاسم علی‌احمدی|علی‌احمدی، سید قاسم]]، [[حقانیت در اوج مظلومیت ج۱ (کتاب)|حقانیت در اوج مظلومیت ج۱]]، ص ۱۰۴.</ref>.
#{{متن حدیث|قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}}:‏ لَا تَخْلُو الْأَرْضُ‏ مِنْ‏ إِمَامٍ‏ قَائِمٍ بِحُجَّةِ اللَّهِ- إِمَّا ظَاهِرٍ مَشْهُورٍ وَ إِمَّا خَائِفٍ مَقْهُورٍ- لِئَلَّا يَبْطُلَ حُجَجُ اللَّهِ وَ بَيِّنَاتُهُ‏}}<ref>تفسیر القمی (ط. دار الکتاب. ۱۴۰۴ﻫ.ق)، ج۱، ص۳۵۹.</ref>.
#{{متن حدیث|عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ {{ع}} قَالَ: نَحْنُ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الْعَالَمِينَ وَ سَادَةُ الْمُؤْمِنِينَ‏ وَ قَادَةُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ وَ مَوَالِي الْمُؤْمِنِينَ وَ نَحْنُ أَمَانُ أَهْلِ الْأَرْضِ كَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ نَحْنُ الَّذِينَ بِنَا يُمْسِكُ اللَّهُ‏ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏ وَ بِنَا يُمْسِكُ الْأَرْضَ أَنْ تَمِيدَ بِأَهْلِهَا وَ بِنَا يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ بِنَا يَنْشُرُ الرَّحْمَةَ وَ يُخْرِجُ بَرَكَاتِ الْأَرْضِ وَ لَوْ لَا مَا فِي الْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا قَالَ: وَ لَمْ تخلو [تَخْلُ‏] الْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةِ اللَّهِ فِيهَا ظَاهِرٌ مَشْهُورٌ أَوْ غَائِبٌ مَسْتُورٌ وَ لَا تَخْلُو إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِيهَا وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ يُعْبَدِ اللَّهُ}}<ref>الأمالی (للصدوق) (ط. کتابچی، ۱۳۷۶ ه. ش)، ص۱۸۶.</ref>.
# [[عمرو بن ثابت]] از پدر خود نقل می‌کند که در محضر [[امام باقر]] {{ع}} قرارداشت و حضرت پیرامون [[ضرورت]] وجود دائمی [[حجت الهی]] بر زمین فرمود: {{متن حدیث|لَوْ بَقِيَتِ‏ الْأَرْضُ‏ يَوْماً وَاحِداً بِلَا إِمَامٍ مِنَّا لَسَاخَتِ الْأَرْضُ بِأَهْلِهَا، وَ لَعَذَّبَهُمُ اللَّهُ‏ بِأَشَدِّ عَذَابِهِ، وَ ذَلِكَ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَنَا حُجَّةً فِي أَرْضِهِ وَ أَمَاناً فِي الْأَرْضِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ، لَنْ يَزَالُوا بِأَمَانٍ مِنْ‏ أَنْ تَسِيخَ بِهِمْ الْأَرْضُ مَا دُمْنَا بَيْنَ أَظْهُرِهِمْ، فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يُهْلِكَهُمْ، ثُمَّ لَا يُمْهِلَهُمْ، وَ لَا يُنْظِرَهُمْ، ذَهَبَ بِنَا مِنْ بَيْنِهِمْ، ثُمَّ يَفْعَلُ اللَّهُ (تَعَالَى) بِهِمْ مَا يَشَاءُ}}<ref>دلائل الإمامة (ط. بعثت، ۱۴۱۳ ﻫ.ق)، ص۴۳۷.</ref>. توضیح آنکه: در بیان حضرت، فقدان [[امام]] بر روی [[زمین]]، مساوی با [[عذاب]] آنان بیان شده. روشن است که عدم جریان [[رحمت]] رحیمیه [[الهی]] بر [[بنی‌آدم]]، عذاب را به دنبال دارد؛ چنان‌که [[خداوند]] شبیه به این تعبیر را در [[آیه]] حبل [[اللّه]] بیان می‌دارد و می‌فرماید: {{متن قرآن|وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنید و نعمت‌های خداوند را بر خود فرا یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید و در لبه پرتگاهی از آتش بودید که شما را از آن رهانید؛ بدین‌گونه خداوند آیات خود را برای شما روشن می‌گوید باشد که شما راهیاب گردید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>.
# شبیه به همین بیان در سؤال [[زراره]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده که می‌گوید: {{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}: يَمْضِي‏ الْإِمَامُ‏ وَ لَيْسَ‏ لَهُ‏ عَقِبٌ‏؟ قَالَ: لَا يَكُونُ ذَلِكَ. قُلْتُ: فَيَكُونُ؟ قَالَ: لَا يَكُونُ، إِلَّا أَنْ يَغْضَبَ اللَّهُ عَلَى خَلْقِهِ فَيُعَاجِلَهُمْ‏}} همین نگاه درباره [[امامت]] است که در بیانات مختلف، اولاً [[ضرورت وجود امام]] حاضر را در همه دوران ثابت می‌کند و ثانیاً، نبود [[حجت]] در میان [[خلق]] را به منزله نزول عذاب و نابودی [[بشریت]] معرفی می‌نماید؛ چنان‌که ابی هَراسة از [[امام باقر]] {{ع}} نقل می‌نماید که فرمودند: {{متن حدیث|لَوْ أَنَّ الْإِمَامَ رُفِعَ لَمَاجَتِ الْأَرْضُ بِأَهْلِهَا، كَمَا يَمُوجُ‏ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ}}<ref>هر دو روایت از دلائل الإمامة (ط. بعثت، ۱۴۱۳ ﻫ.ق)، ص۴۳۶.</ref>.
# بهره‌مندی [[امت]]، بنابر [[قاعده امکان اشرف]]، تنها به وجود عینی امام در میان [[مردم]] نیست؛ بلکه بنا بر مبانی که طی [[برهان]] اشاره شد، [[فیض]] مقام [[اشرف]]، خواه حاضر یا [[غائب]] باشد، به امت می‌رسد؛ چنان‌که در [[نصوص]] [[روایی]]، وجود [[مبارک]] [[امام عصر]] {{ع}} را به [[خورشید پشت ابر]] تشبیه نموده‌اند که هرچند ظاهر نیست، ولی خلایق از [[نور]] وجود او بهره می‌برند: {{متن حدیث|عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ عَنْ جَابِرٍ الْأَنْصَارِيِ‏ أَنَّهُ سَأَلَ النَّبِيَّ {{صل}}: هَلْ‏ يَنْتَفِعُ‏ الشِّيعَةُ بِالْقَائِمِ {{ع}} فِي غَيْبَتِهِ فَقَالَ {{صل}}: إِي وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ لَيَنْتَفِعُونَ بِهِ وَ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِ وَلَايَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ جَلَّلَهَا السَّحَابُ}}<ref>تفسیر نور الثقلین (ط، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ﻫ.ق)، ج۱، ص۴۹۹.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۳ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۳]]، ص ۳۳۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:11124.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، '''[[فقه نظام سیاسی اسلام ج۲ (کتاب)|فقه نظام سیاسی در اسلام، ج۲]]'''.
# [[پرونده:11124.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۲ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی در اسلام، ج۲''']]
# [[پرونده:457575.jpeg|22px]] [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|'''بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت''']]
# [[پرونده:457575.jpeg|22px]] [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|'''بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت''']]
# [[پرونده:1379151.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱''']]
# [[پرونده:1379151.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱''']]
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش