←ذاتی به معنای استقلالی
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
|||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{علم معصوم | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = علم معصوم | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[علم ذاتی در قرآن]] - [[علم ذاتی در کلام اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = علم معصوم (پرسش) | |||
}} | |||
'''علم ذاتی''' دو معنا دارد یکی | '''علم ذاتی''' دو معنا دارد یکی ذاتی به معنای استقلالی بدان معنا که تصور شود علم [[امام]] مستقل و غیروابسته به [[خداوند]] است، این معنا با توجه به معارف توحیدی و [[اسلامی]] باطل است و تنها [[علم خداوند]] ذاتی است. معنای دوم، ذاتی به معنای غیر استقلالی است، یعنی اگر چه [[علم امام]] غیر ذاتی و وابسته به عطای [[خداوند متعال]] است، اما خداوند، هرگاه امامی را می‌آفریند، [[علم ویژه]] را همراه او در فطرتش قرار می‌دهد لذا علم امام ذاتی یعنی فطری است. | ||
==معناشناسی | == معناشناسی == | ||
[[علم ذاتی]] [[امامان]] {{عم}} دارای دو معنا است: | |||
=== ذاتی به معنای استقلالی === | |||
این صورت بدان معناست که تصور شود [[امام]] دانش‌های خود را به طور غیر وابسته به [[خداوند]] و صرف نظر از عطای الهی در ذات خود دارد؛ به عبارت دیگر [[علم]] او هیچ ارتباطی با خداوند نداشته و ذات امام به طور مستقل دارای این [[علوم]] باشد. این معنا با توجه به معارف توحیدی و [[اسلامی]] [[باطل]] است و تنها [[علم خداوند]] ذاتی است. | |||
[[علم ذاتی]] [[امامان]]{{عم}} دارای دو معنا است: | |||
===ذاتی به معنای استقلالی=== | |||
این صورت بدان معناست که | |||
در [[آیات قرآن]] به | در [[آیات قرآن]] به صراحت تأکید شده است، [[علمی]] که به [[انسان‌ها]] و [[برگزیدگان خداوند]] می‌رسد، به [[اذن]] و [[خواست الهی]] است و اگر خداوند نخواهد، دانشی نخواهند داشت: {{متن قرآن|إِن كُلُّ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدًا}}<ref>«بلکه هیچ موجودی در آسمان‌ها و زمین نیست جز اینکه خدا را بنده فرمانبردار است» سورۀ مریم، آیۀ ۹۳.</ref>. | ||
[[روایات]] نیز اشاره به این مطلب دارند که علوم [[اهل بیت]]{{عم}} از طریق فراگیری از [[پیامبر]]{{صل}}، بهره‌مندی از کتاب‌های [[الهی]] و ویژه، [[الهام]]، [[تحدیث فرشتگان]] و... به دست می‌آید؛ یعنی وقتی علوم آنان کسبی است، ذاتی بودن آن [[نفی]] می‌شود و علوم ایشان غیرذاتی است. در روایتی [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: "گاهی (درهای) علم به روی ما گشوده می‌شود و ما (مطالبی را) می‌دانیم و گاهی بسته می‌شود و نمی‌دانیم امام فردی مانند دیگر انسان‌هاست؛ همانند آنان به [[دنیا]] می‌آید؛ (...) | [[روایات]] نیز اشاره به این مطلب دارند که علوم [[اهل بیت]] {{عم}} از طریق فراگیری از [[پیامبر]] {{صل}}، بهره‌مندی از کتاب‌های [[الهی]] و ویژه، [[الهام]]، [[تحدیث فرشتگان]] و... به دست می‌آید؛ یعنی وقتی علوم آنان کسبی است، ذاتی بودن آن [[نفی]] می‌شود و علوم ایشان غیرذاتی است. در روایتی [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "گاهی (درهای) علم به روی ما گشوده می‌شود و ما (مطالبی را) می‌دانیم و گاهی بسته می‌شود و نمی‌دانیم امام فردی مانند دیگر انسان‌هاست؛ همانند آنان به [[دنیا]] می‌آید؛ (...) امتیاز او نسبت به دیگران این است که علومی ویژه به او داده شده و دعای او [[مستجاب]] است"<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، خصال، ج ۲، ص۵۲۸.</ref>. علاوه بر اینکه ایشان برای نگه داری [[علوم]] و کمالاتی که [[خداوند]] به آنها عنایت کرده است [[رنج]] بیشتری از سایرین را تحمل می‌کنند<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان (کتاب)|ادب فنای مقربان]]، ج ۶، ص۳۱۸ و ۳۱۹؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن (مقاله)|قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن]]، ص۲۷۶؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۹؛ [[مصطفی سلطانی|سلطانی، مصطفی]]، [[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه]]، ص۶۹.</ref>. | ||
===ذاتی به معنای غیر استقلالی ([[فطری]])=== | === ذاتی به معنای غیر استقلالی ([[فطری]]) === | ||
اگر چه [[علم امام]] غیر ذاتی و وابسته به عطای [[خداوند متعال]] است، اما خداوند، هرگاه امامی را می‌آفریند، [[علم ویژه]] را همراه او در فطرتش قرار می‌دهد لذا علم امام ذاتی یعنی فطری است. البته این معنا مورد [[اختلاف]] میان [[علما]] قرار گرفته است، برخی از علما<ref>مانند مرحوم ملاصالح مازندرانی.</ref> از فطری بودن علم امام طرفداری کرده‌اند؛ اما عده‌ای دیگر علم امام را تدریجی و افزایش پذیر دانسته‌اند<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه]].</ref>. | اگر چه [[علم امام]] غیر ذاتی و وابسته به عطای [[خداوند متعال]] است، اما خداوند، هرگاه امامی را می‌آفریند، [[علم ویژه]] را همراه او در فطرتش قرار می‌دهد لذا علم امام ذاتی یعنی فطری است. البته این معنا مورد [[اختلاف]] میان [[علما]] قرار گرفته است، برخی از علما<ref>مانند مرحوم ملاصالح مازندرانی.</ref> از فطری بودن علم امام طرفداری کرده‌اند؛ اما عده‌ای دیگر علم امام را تدریجی و افزایش پذیر دانسته‌اند<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه]].</ref>. | ||
==نتیجه گیری== | == نتیجه گیری == | ||
بنابراین بی‌تردید [[علوم ویژه]] [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} ذاتی نبوده، بلکه | بنابراین بی‌تردید [[علوم ویژه]] [[پیامبران]] و [[امامان]] {{عم}} ذاتی نبوده، بلکه موهبت و عطای خداوند متعال است و دیگر [[برگزیدگان خداوند]] نیز در این [[حکم]] با ایشان شریک‌اند و [[باور]] به آن از [[ضروریات دین]] به شمار می‌آید<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه]].</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{ | {{پرسش وابسته}} | ||
* [[علم ذاتی معصوم چیست؟ (پرسش)]] | * [[علم ذاتی معصوم چیست؟ (پرسش)]] | ||
* [[آیا علم معصوم ذاتی است یا خداوند به او علم می‌آموزد؟ (پرسش)]] | * [[آیا علم معصوم ذاتی است یا خداوند به او علم می‌آموزد؟ (پرسش)]] | ||
* [[علم | * [[ذاتی بودن علم به عنوان یکی از ویژگی‌های علوم برگزیدگان خداوند به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
* [[ذاتی یا الهی بودن علم به عنوان یکی از ویژگی‌های علوم اهل بیت به چه معناست؟ (پرسش)]] | |||
{{پایان پرسش وابسته}} | |||
* [[ | |||
{{پایان}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۵۸: | خط ۳۶: | ||
# [[پرونده:Adab-1.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان (کتاب)|'''ادب فنای مقربان''']] | # [[پرونده:Adab-1.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان (کتاب)|'''ادب فنای مقربان''']] | ||
# [[پرونده:234323.jpg|22px]] [[مصطفی سلطانی|سلطانی، مصطفی]]، [[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|'''امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه''']] | # [[پرونده:234323.jpg|22px]] [[مصطفی سلطانی|سلطانی، مصطفی]]، [[امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه (کتاب)|'''امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه''']] | ||
# [[پرونده:18465721.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی | # [[پرونده:18465721.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن (مقاله)|'''قلمرو علوم برگزیدگان خداوند در قرآن''']] | ||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی | # [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه (مقاله)|'''ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمی امامیه''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۶۵: | خط ۴۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:علم معصوم]] | |||
[[رده:علم | |||
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]] | [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]] | ||
[[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]] | [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]] | ||