علم مستأثر در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱: خط ۱۱:
[[علم مستأثر]] از [[علوم مختص خداوند]] است که گاهی در برابر [[علم موقوف]] به [[کار]] می‌‌رود و گاهی هر دو در یک معنا استفاده می‌‌شوند. همچنین باید دانست [[علم مکنون]] یا [[علم مکفوف]] یا علم موقوف یا مخزون و یا محفوظ تعابیری از یک تعریف هستند که در عبارات مختلف از آنها استفاده شده است. در مقابل علم مستأثر [[علم مبذول]] قرار دارد که از آن با نام‌های دیگری همچون [[علم عام]] و [[علم محمول]] نیز یاد شده است<ref>ر. ک: بهشادفر, علیرضا، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام.</ref>.
[[علم مستأثر]] از [[علوم مختص خداوند]] است که گاهی در برابر [[علم موقوف]] به [[کار]] می‌‌رود و گاهی هر دو در یک معنا استفاده می‌‌شوند. همچنین باید دانست [[علم مکنون]] یا [[علم مکفوف]] یا علم موقوف یا مخزون و یا محفوظ تعابیری از یک تعریف هستند که در عبارات مختلف از آنها استفاده شده است. در مقابل علم مستأثر [[علم مبذول]] قرار دارد که از آن با نام‌های دیگری همچون [[علم عام]] و [[علم محمول]] نیز یاد شده است<ref>ر. ک: بهشادفر, علیرضا، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام.</ref>.


== معناشناسی علم مستأثر ==
== معناشناسی ==
"استیثار" در لغت ‏به معنی [[برگزیدن]] و به خود اختصاص دادن است<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غرایب القرآن، ص۱۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۸۵، حدیث ۱، ص۲۵۵.</ref>. از [[روایات]] استفاده می‌‌‏شود، [[اسماء مستأثره]] از مراتب [[غیبی]] [[اسم اعظم]] هستند و کسی از آنها [[آگاه]] نیست. علم مستأثر یکی از معانی [[علم غیب]] است. علم غیب به این معنی مختص به خداست و احدی از [[مخلوقات]] از آن اطلاعی ندارند؛ چراکه اگر کسی غیر از [[خداوند]] از آن اطلاع داشته باشد دیگر از دایره علم مستأثر خارج می‌شود و نمی‌توان گفت مختص خداست.
"استیثار" در لغت ‏به معنی [[برگزیدن]] و به خود اختصاص دادن است<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غرایب القرآن، ص۱۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۸۵، حدیث ۱، ص۲۵۵.</ref>. از [[روایات]] استفاده می‌‌‏شود، [[اسماء مستأثره]] از مراتب [[غیبی]] [[اسم اعظم]] هستند و کسی از آنها [[آگاه]] نیست. علم مستأثر یکی از معانی [[علم غیب]] است. علم غیب به این معنی مختص به خداست و احدی از [[مخلوقات]] از آن اطلاعی ندارند؛ چراکه اگر کسی غیر از [[خداوند]] از آن اطلاع داشته باشد دیگر از دایره علم مستأثر خارج می‌شود و نمی‌توان گفت مختص خداست.


این اصطلاح از مفاهیم لطیف [[عرفانی]] در بحث [[اسماء الهی]] محسوب می‌‌‌‌شود و ریشه در روایات دارد. [[امام باقر]] {{ع}} در این مورد می‏ فرمایند: «هفتاد و دو حرف از حروف اسم اعظم در پیش ما ([[اهل بیت]]) است (به آن [[آگاهی]] داریم) و تنها یک حرف از آن نزد [[پروردگار متعال]] است که آن را در [[علم]] غیبش به خود اختصاص داده است (کسی از آن آگاه نیست)»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏۱، ص۲۳۰</ref>. همچنین [[امام هادی]] {{ع}} پس از بیان تعداد اسم اعظم فرمودند: «و یک حرف نزد [[خداوند متعال]] و ویژۀ ایشان در علم غیب است»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏۱، ص۲۳۰.</ref> [[بیهقی]] از [[عبدالله بن مسعود]] در کتاب «الأسماء و الصفات» [[نقل]] کرده که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} ضمن دعائی فرمود: {{متن حدیث|و اسالک بکل اسم هو لک... او استأثرت به فی علم الغیب عندک}}<ref>«و تو را می‌خوانم به هر نامی که برای توست... یا اینکه آن را مخصوص خود در علم غیب نزد خود قرار فرمودی»؛ الکافی، ج۲، ص۵۶۱.</ref>.<ref>ر. ک: جزیری احسائی، علی، دفع الریب عن علم الغیب، ص۴۶؛ صادقی ارزگانی، محمدامین، مقالۀ اسماء الهی از نگاه عرفانی امام خمینی.</ref>
این اصطلاح از مفاهیم لطیف [[عرفانی]] در بحث [[اسماء الهی]] محسوب می‌‌‌‌شود و ریشه در روایات دارد. [[امام باقر]] {{ع}} در این مورد می‏ فرمایند: «هفتاد و دو حرف از حروف اسم اعظم در پیش ما ([[اهل بیت]]) است (به آن [[آگاهی]] داریم) و تنها یک حرف از آن نزد [[پروردگار متعال]] است که آن را در [[علم]] غیبش به خود اختصاص داده است (کسی از آن آگاه نیست)»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏۱، ص۲۳۰</ref>. همچنین [[امام هادی]] {{ع}} پس از بیان تعداد اسم اعظم فرمودند: «و یک حرف نزد [[خداوند متعال]] و ویژۀ ایشان در علم غیب است»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏۱، ص۲۳۰.</ref> بیهقی از [[عبدالله بن مسعود]] در کتاب «الأسماء و الصفات» [[نقل]] کرده که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} ضمن دعائی فرمود: {{متن حدیث|و اسالک بکل اسم هو لک... او استأثرت به فی علم الغیب عندک}}<ref>«و تو را می‌خوانم به هر نامی که برای توست... یا اینکه آن را مخصوص خود در علم غیب نزد خود قرار فرمودی»؛ الکافی، ج۲، ص۵۶۱.</ref>.<ref>ر. ک: جزیری احسائی، علی، دفع الریب عن علم الغیب، ص۴۶؛ صادقی ارزگانی، محمدامین، مقالۀ اسماء الهی از نگاه عرفانی امام خمینی.</ref>


== معناشناسی [[علم موقوف]] ==
== معناشناسی [[علم موقوف]] ==
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش