گستره علم معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
# بیشترین دلیلی که این گروه به آن [[استدلال]] کرده‌اند [[روایات]] افزایش پذیری [[علم معصوم]] است، بدین صورت که از روایات متعددی استفاده می‌شود، علم [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و امامان {{عم}} به منبعی اتصال دارد که پیوسته در حال ازدیاد است. بنابراین [[علوم]] آنان را می‌توان افزایش‌پذیر دانست. اگر علوم آنان تام و بی‌نقص می‌بود، فراگیری دانش به شیوه‌های مختلف مثل [[الهام]]، [[شهود]] و... معنایی نداشت و تکرار علوم پیشین می‌بود؛ در حالی‌ که این موارد شیوه‌های انتقال [[علوم الهی]] به آنان است. این افزایش پذیری به اندازه‌ای مهم است که امامان {{عم}} به اصحابشان فرموده‌اند اگر این افزایش نباشد علم ایشان پایان می‌یابد<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَا أَنَّا نَزْدَادُ لَأَنْفَدْنَا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۴ و ۲۵۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]، [[ملائکه و دیدار با امامان (مقاله)|ملائکه و دیدار با امامان]]، ماهنامه پاسداران اسلام، ش ۲۴۸؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص۳۳۹؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، فصلنامه مشرق موعود، ش ۳۷.</ref>
# بیشترین دلیلی که این گروه به آن [[استدلال]] کرده‌اند [[روایات]] افزایش پذیری [[علم معصوم]] است، بدین صورت که از روایات متعددی استفاده می‌شود، علم [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و امامان {{عم}} به منبعی اتصال دارد که پیوسته در حال ازدیاد است. بنابراین [[علوم]] آنان را می‌توان افزایش‌پذیر دانست. اگر علوم آنان تام و بی‌نقص می‌بود، فراگیری دانش به شیوه‌های مختلف مثل [[الهام]]، [[شهود]] و... معنایی نداشت و تکرار علوم پیشین می‌بود؛ در حالی‌ که این موارد شیوه‌های انتقال [[علوم الهی]] به آنان است. این افزایش پذیری به اندازه‌ای مهم است که امامان {{عم}} به اصحابشان فرموده‌اند اگر این افزایش نباشد علم ایشان پایان می‌یابد<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَا أَنَّا نَزْدَادُ لَأَنْفَدْنَا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۴ و ۲۵۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]، [[ملائکه و دیدار با امامان (مقاله)|ملائکه و دیدار با امامان]]، ماهنامه پاسداران اسلام، ش ۲۴۸؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص۳۳۹؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، فصلنامه مشرق موعود، ش ۳۷.</ref>
# تفاضل بین [[امامان]] {{عم}}: در روایاتی از تفاضل [[علمی]] بین امامان {{عم}} خبر داده شده است؛ چنین روایاتی، این مطلب را [[اثبات]] می‌کنند که [[علوم]] ایشان تام و کامل نبوده است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "همه ما در [[اطاعت]] و امر [[امامت]] یک [[حکم]] داریم و بعضی از ما از برخی دیگر داناترند"<ref>{{متن حدیث|کُلُّنَا نَجْرِی فِی الطَّاعَةِ وَ الْأَمْرِ مَجْرَی وَاحِدٍ وَ بَعْضُنَا أَعْلَمُ مِنْ بَعْضٍ}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۴۷۹.</ref>. این‌گونه [[روایات]] ـ که بیان‌گر [[برتری]] علمی برخی از [[ائمه]] بر برخی دیگرند ـ کامل بودن علوم ایشان را [[نفی]] می‌کنند؛ زیرا در فرض کامل بودن علوم آنان، تمایز علمی در [[کار]] نخواهد بود.
# تفاضل بین [[امامان]] {{عم}}: در روایاتی از تفاضل [[علمی]] بین امامان {{عم}} خبر داده شده است؛ چنین روایاتی، این مطلب را [[اثبات]] می‌کنند که [[علوم]] ایشان تام و کامل نبوده است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "همه ما در [[اطاعت]] و امر [[امامت]] یک [[حکم]] داریم و بعضی از ما از برخی دیگر داناترند"<ref>{{متن حدیث|کُلُّنَا نَجْرِی فِی الطَّاعَةِ وَ الْأَمْرِ مَجْرَی وَاحِدٍ وَ بَعْضُنَا أَعْلَمُ مِنْ بَعْضٍ}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۴۷۹.</ref>. این‌گونه [[روایات]] ـ که بیان‌گر [[برتری]] علمی برخی از [[ائمه]] بر برخی دیگرند ـ کامل بودن علوم ایشان را [[نفی]] می‌کنند؛ زیرا در فرض کامل بودن علوم آنان، تمایز علمی در [[کار]] نخواهد بود.
# روایاتی که از عدم [[علم]] امامان {{عم}} حکایت می‌کنند و این نشان دهندۀ [[محدودیت علم]] ایشان است، مانند اینکه در روایتی [[ابوبصیر]] از امام صادق {{ع}} [[سؤال]] کرد: می‌گویند شما تعداد قطره‌های [[باران]]، شمار [[ستارگان]]، تعداد برگ‌های درختان، وزن [[آب]] دریا و شمار [ذرات] خاک را می‌دانید!" [[امام]] دستان خود را به [[آسمان]] بلند کرد و فرمود: "منزه است [[خداوند]]! منزه است خداوند! نه؛ به [[خدا]] قسم! اینها را جز خداوند نمی‌داند"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} إِنَّهُمْ یَقُولُونَ! قَالَ: وَ مَا یَقُولُونَ قُلْتُ یَقُولُونَ تَعْلَمُ قَطْرَ الْمَطَرِ وَ عَدَدَ النُّجُومِ وَ وَرَقَ الشَّجَرِ وَ وَزْنَ مَا فِی الْبَحْرِ وَ عَدَدَ التُّرَابِ، فَرَفَعَ یَدَهُ إِلَی السَّمَاءِ، وَ قَالَ: سُبْحَانَ اللَّهِ سُبْحَانَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ مَا یَعْلَمُ هَذَا إِلَّا اللَّهُ}}؛ رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۲۹۹</ref>.<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟، وبگاه خبرگزاری فارس؛ [[سید امین موسوی|موسوی، سید امین]]، [[گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی (کتاب)|گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی]]، ص۲۲۷ ـ ۲۲۹.</ref>
# روایاتی که از عدم [[علم]] امامان {{عم}} حکایت می‌کنند و این نشان دهندۀ [[محدودیت علم]] ایشان است، مانند اینکه در روایتی [[ابوبصیر]] از امام صادق {{ع}} [[سؤال]] کرد: می‌گویند شما تعداد قطره‌های [[باران]]، شمار [[ستارگان]]، تعداد برگ‌های درختان، وزن [[آب]] دریا و شمار [ذرات] خاک را می‌دانید!" [[امام]] دستان خود را به [[آسمان]] بلند کرد و فرمود: "منزه است [[خداوند]]! منزه است خداوند! نه؛ به [[خدا]] قسم! اینها را جز خداوند نمی‌داند"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} إِنَّهُمْ یَقُولُونَ! قَالَ: وَ مَا یَقُولُونَ قُلْتُ یَقُولُونَ تَعْلَمُ قَطْرَ الْمَطَرِ وَ عَدَدَ النُّجُومِ وَ وَرَقَ الشَّجَرِ وَ وَزْنَ مَا فِی الْبَحْرِ وَ عَدَدَ التُّرَابِ، فَرَفَعَ یَدَهُ إِلَی السَّمَاءِ، وَ قَالَ: سُبْحَانَ اللَّهِ سُبْحَانَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ مَا یَعْلَمُ هَذَا إِلَّا اللَّهُ}}؛ رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۲۹۹</ref>.<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، وبگاه خبرگزاری فارس؛ [[سید امین موسوی|موسوی، سید امین]]، [[گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی (کتاب)|گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی]]، ص۲۲۷ ـ ۲۲۹.</ref>


== جمع‌بندی میان [[ادله]] تام یا [[محدود بودن علم معصوم]] ==
== جمع‌بندی میان [[ادله]] تام یا [[محدود بودن علم معصوم]] ==
۱۱۲٬۵۱۸

ویرایش