←علم کلام
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
=== [[علم کلام]] === | === [[علم کلام]] === | ||
[[احادیث]] [[روایت]] شده از [[پیامبر خاتم]] و [[خاندان]] او، [[امامان از اهل بیت]]{{عم}} را [[وارثان]] علوم نبوی در مباحث [[قرآنی]] و حدیثی معرفی می‌کنند. از این روایات می‌توان [[استنباط]] کرد که آنان [[مرجع دینی]] [[مردم]] در [[اصول دین]] و [[مباحث اعتقادی]] نیز بوده‌اند؛ زیرا این [[دانش]]، بخشی از [[علوم قرآن]] و حدیث است. البته بخشی از این دانش، [[آموختن]] مهارت مناظره است که روایات نشان می‌دهد ائمه{{عم}} در این بخش نیز از | [[احادیث]] [[روایت]] شده از [[پیامبر خاتم]] و [[خاندان]] او، [[امامان از اهل بیت]]{{عم}} را [[وارثان]] علوم نبوی در مباحث [[قرآنی]] و حدیثی معرفی می‌کنند. از این روایات می‌توان [[استنباط]] کرد که آنان [[مرجع دینی]] [[مردم]] در [[اصول دین]] و [[مباحث اعتقادی]] نیز بوده‌اند؛ زیرا این [[دانش]]، بخشی از [[علوم قرآن]] و حدیث است. البته بخشی از این دانش، [[آموختن]] مهارت مناظره است که روایات نشان می‌دهد ائمه{{عم}} در این بخش نیز از تأییدات ویژه الهی برخوردار بوده‌اند. در روایات متعددی، تأکید شده است که ائمه{{ع}} از «[[فصل الخطاب]]» برخوردار بوده‌اند. فصل الخطاب، دانش و مهارتی است که [[حق]] را از [[باطل]] جدا کرده، مخاطب را قانع کرده و سخن نهایی و پایان دهنده گفت و گو به شمار می‌آید. | ||
=== [[علم فقه]] === | === [[علم فقه]] === | ||
در برخی از احادیث روایت شده از پیامبر خاتم و خاندان او، تصریح شده است که [[علم]] [[حلال]] و حرام و تنزیل و [[تأویل قرآن]] از علومی بوده است که [[پیامبر]] به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} آموخته است. در روایتی از امیرالمؤمنین{{ع}}، نقل شده است که علم به حلال و [[حرام‌ها]] تا [[قیامت]]، علم به [[مرگ‌ها]] و [[بلاها]] و فصل الخطاب، بخشی از [[هزار باب]] [[علمی]] است که [[رسول خدا]]{{صل}} به ایشان آموخت. | در برخی از احادیث روایت شده از پیامبر خاتم و خاندان او، تصریح شده است که [[علم]] [[حلال]] و حرام و تنزیل و [[تأویل قرآن]] از علومی بوده است که [[پیامبر]] به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} آموخته است. در روایتی از امیرالمؤمنین{{ع}}، نقل شده است که علم به حلال و [[حرام‌ها]] تا [[قیامت]]، علم به [[مرگ‌ها]] و [[بلاها]] و فصل الخطاب، بخشی از [[هزار باب]] [[علمی]] است که [[رسول خدا]]{{صل}} به ایشان آموخت. | ||
=== [[علم اخلاق]] === | === [[علم اخلاق]] === | ||
علم اخلاق یکی دیگر از شاخه‌های [[علوم دینی]] است که [[سیره]] و [[روایات]] [[ائمه]]{{عم}} به خوبی دلالت بر آن دارند که ائمه{{عم}} [[پیشوایان]] [[مردم]] در این حوزه نیز بوده‌اند. سخنان امیرالمؤمنین{{ع}} در مباحث [[اخلاقی]] در [[نهج البلاغه]]، [[صحیفه]] مبارکه [[امام سجاد]]{{ع}} و حجم انبوه روایات اخلاقی سایر ائمه{{ع}} به خوبی بر [[مرجعیت دینی]] آنان در این شاخه علمی نیز اشاره دارد. | علم اخلاق یکی دیگر از شاخه‌های [[علوم دینی]] است که [[سیره]] و [[روایات]] [[ائمه]]{{عم}} به خوبی دلالت بر آن دارند که ائمه{{عم}} [[پیشوایان]] [[مردم]] در این حوزه نیز بوده‌اند. سخنان امیرالمؤمنین{{ع}} در مباحث [[اخلاقی]] در [[نهج البلاغه]]، [[صحیفه]] مبارکه [[امام سجاد]]{{ع}} و حجم انبوه روایات اخلاقی سایر ائمه{{ع}} به خوبی بر [[مرجعیت دینی]] آنان در این شاخه علمی نیز اشاره دارد. | ||
=== [[علم]] [[قضاوت]] === | === [[علم]] [[قضاوت]] === | ||
[[دانش]] قضاوت، بر دانستن [[احکام فقهی]] و [[حکمت]] و درایت [[قاضی]] مبتنی است. با توجه به مباحث مرتبط با [[علم امامان]] و احاطه آنان بر [[علوم]] و [[معارف دینی]]، مجموعه این شرایط در بالاترین درجه آن، نزد ائمه{{عم}} وجود داشته است. روایات مباحث مرتبط با علم امامان و احاطه آنان بر علوم و معارف دینی، [[مرجعیت فقهی]] بی‌بدیل ائمه{{عم}} و [[فصل الخطاب]] بودن سخنان آنان را [[اثبات]] می‌کند. روایاتی نیز نشان می‌دهند که ائمه{{عم}} سرچشمه حکمت و تدبیرند. سخنان و سیره ایشان نیز همین مطلب را [[تأیید]] می‌کند. بنابراین آنان [[علم کامل]] و جامع به قضاوت بین افراد داشته‌اند. | [[دانش]] قضاوت، بر دانستن [[احکام فقهی]] و [[حکمت]] و درایت [[قاضی]] مبتنی است. با توجه به مباحث مرتبط با [[علم امامان]] و احاطه آنان بر [[علوم]] و [[معارف دینی]]، مجموعه این شرایط در بالاترین درجه آن، نزد ائمه{{عم}} وجود داشته است. روایات مباحث مرتبط با علم امامان و احاطه آنان بر علوم و معارف دینی، [[مرجعیت فقهی]] بی‌بدیل ائمه{{عم}} و [[فصل الخطاب]] بودن سخنان آنان را [[اثبات]] می‌کند. روایاتی نیز نشان می‌دهند که ائمه{{عم}} سرچشمه حکمت و تدبیرند. سخنان و سیره ایشان نیز همین مطلب را [[تأیید]] می‌کند. بنابراین آنان [[علم کامل]] و جامع به قضاوت بین افراد داشته‌اند. | ||
=== [[علوم پیامبران]] گذشته === | === [[علوم پیامبران]] گذشته === | ||
در روایات متعددی این مضمون نقل شده است که علوم تمام [[پیامبران]] به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} منتقل شده و این علوم از آن حضرت به [[امیرالمؤمنین]] و سپس نسل به نسل به [[امامان]] پس از ایشان منتقل شده است. محدوده [[یقینی]] این علوم، علوم دینی پیامبران گذشته است. [[وظیفه]] اصلی پیامبران چنین اقتضایی دارد، هر چند ممکن است دانش‌های بشری نیز در ضمن آن باشد<ref>[[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]]، فصل اول.</ref>. | |||
در روایات متعددی این مضمون نقل شده است که علوم تمام [[پیامبران]] به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} منتقل شده و این علوم از آن حضرت به [[امیرالمؤمنین]] و سپس | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||