تقریب بین مذاهب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '\=\=\sمنابع\s\=\=↵\{\{منابع\}\}↵\*(.*)↵\=\=' به '== منابع == {{منابع}} *$1 ==')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = وحدت امت اسلامی
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امامت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| عنوان مدخل =
| مداخل مرتبط =  
| پرسش مرتبط  =
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
* [[اختلاف]] در [[عقیده]] اگر به [[اختلاف]] و جدایی و [[تعارض]] و [[تفرقه]] در "[[امّت اسلامی]]" بیانجامد، ناخوشایند است. در طول [[تاریخ]]، بسیاری تفرقه‌انگیزی‌ها از سوی [[دشمنان]] [[آگاه]] و [[دوستان]] [[جاهل]] بوده که شکوه [[امت]] را شکسته و [[دشمن]] را مسلط ساخته است. ازاین‌رو دلسوزان و آگاهان کوشیده‌اند با همۀ [[اختلافات]] [[اعتقادی]] و [[فقهی]] [[مذاهب]]، [[الفت]] و تقریب بین آنان پدید آید و به مسائل اختلافی هم در جوّی سالم و محیطی دوستانه و [[علمی]] پرداخته شود. کسانی پیشگام تقریب و [[وحدت]] بوده‌اند، مؤسسه‌ها و نهادهایی برای این [[هدف]] تأسیس شده و نشریات، کتاب‌ها و مقالات، سمینارها و نشست‌هایی برای دستیابی به این [[هدف]]، وارد صحنه شده‌اند، تا هم نقش [[دشمنان]] را در ایجاد [[تفرقه]] خنثی کنند، هم [[شناخت]] [[پیروان]] [[مذاهب]] را نسبت به هم افزایش دهند، هم راه‌های ایجاد [[وحدت]] را بررسی کنند و هم از طریق بحث‌های سالم و دور از [[تعصّب]] و عالمانه، نشان دهند که می‌توان [[عقاید]] مختلف داشت، ولی با تفاهم زیست. تأسیس "[[دار التقریب]]" در [[مصر]]<ref>ابتدا در سال ۱۹۴۷ م «دار التقریب بین المذاهب الاسلامیه» در قاهره تأسیس شد و مجلۀ «رسالة الاسلام» را منتشر ساخت، سپس تلاش‌های عالمان شیعه و سنّی به صدور فتوای مشروعیت عمل به فقه شیعه از سوی شیخ شلتوت انجامید</ref>، اعزام مرحوم [[شیخ محمّد تقی قمی]] از سوی [[آیت اللّه بروجردی]] به نمایندگی در آن مرکز، [[فتوای شیخ شلتوت]] در به رسمیت شمردن [[مذهب جعفری]]، مناظرات سیّد [[شرف]] الدین با [[شیخ سلیم]] در [[کتاب ]]"المراجعات"، برگزاری هفتۀ [[وحدت]] در [[ایران]]، تأسیس "مجمع التقریب بین المذاهب" پس از [[پیروزی انقلاب]]، با [[حکم]] [[مقام معظم رهبری]] در سال ۱۳۶۹ش، انتشار فصلنامۀ "رسالة التقریب" در [[ایران]]، برگزاری همه سالۀ "کنفرانس [[وحدت اسلامی]]"، گوشه‌هایی از این اقدامات است. پرداختن [[علامۀ امینی]] به این موضوع و بحث او در [[الغدیر]] با عنوان {{عربی|الغدیر، یوحّد الصّفوف فی الملأ الإسلامی}}<ref>الغدیر، ج ۸، مقدمه</ref> گامی در همین مسیر است، تا طرح [[علمی]] مباحث مورد [[اختلاف]]، ابزاری برای [[تفرقه]] و جدایی نشود. تلاش‌های تقریبی، هم از سوی محافل [[شیعی]] انجام می‌گیرد، هم از طرف [[اهل سنت]]، گاهی هم [[انگیزه‌ها]] و دیدگاه‌ها یکسان نیست، لکن اصل اهتمام به مسألۀ [[وحدت]] [[مسلمین]] و تلاش برای ایجاد تقریب و تفاهم ستودنی است، گاهی هم [[پاسخ به شبهات]] و ردّ [[دروغ‌ها]] و اتّهامات و افشای توطئه‌های تفرقه‌افکنانه، زمینه‌ساز این [[وحدت]] است. منادیان [[وحدت]] نیز کم نبوده‌اند که با تأکید بر مشترکات [[اسلامی]] و بر [[حذر]] داشتن از طرح مسائل خلاف‌برانگیز، برای بازگرداندن [[عزت]] و شکوه [[امت اسلامی]] [[مجاهدت]] کرده‌اند، همچون [[سیّد جمال الدین اسدآبادی]]، [[اقبال لاهوری]]، [[کاشف الغطاء]]، [[شرف الدین]]، [[امام موسی صدر]]، [[آیت اللّه بروجردی]]، [[امام خمینی]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۶۹.</ref>.
[[اختلاف]] در [[عقیده]] اگر به [[اختلاف]] و جدایی و [[تعارض]] و [[تفرقه]] در "[[امّت اسلامی]]" بیانجامد، ناخوشایند است. در طول [[تاریخ]]، بسیاری تفرقه‌انگیزی‌ها از سوی [[دشمنان]] [[آگاه]] و [[دوستان]] [[جاهل]] بوده که شکوه [[امت]] را شکسته و [[دشمن]] را مسلط ساخته است. ازاین‌رو دلسوزان و آگاهان کوشیده‌اند با همۀ [[اختلافات]] [[اعتقادی]] و [[فقهی]] [[مذاهب]]، [[الفت]] و تقریب بین آنان پدید آید و به مسائل اختلافی هم در جوّی سالم و محیطی دوستانه و [[علمی]] پرداخته شود. کسانی پیشگام تقریب و [[وحدت]] بوده‌اند، مؤسسه‌ها و نهادهایی برای این [[هدف]] تأسیس شده و نشریات، کتاب‌ها و مقالات، سمینارها و نشست‌هایی برای دستیابی به این [[هدف]]، وارد صحنه شده‌اند، تا هم نقش [[دشمنان]] را در ایجاد [[تفرقه]] خنثی کنند، هم [[شناخت]] [[پیروان]] [[مذاهب]] را نسبت به هم افزایش دهند، هم راه‌های ایجاد [[وحدت]] را بررسی کنند و هم از طریق بحث‌های سالم و دور از [[تعصّب]] و عالمانه، نشان دهند که می‌توان [[عقاید]] مختلف داشت، ولی با تفاهم زیست. تأسیس "[[دار التقریب]]" در [[مصر]]<ref>ابتدا در سال ۱۹۴۷ م «دار التقریب بین المذاهب الاسلامیه» در قاهره تأسیس شد و مجلۀ «رسالة الاسلام» را منتشر ساخت، سپس تلاش‌های عالمان شیعه و سنّی به صدور فتوای مشروعیت عمل به فقه شیعه از سوی شیخ شلتوت انجامید</ref>، اعزام مرحوم [[شیخ محمّد تقی قمی]] از سوی [[آیت اللّه بروجردی]] به نمایندگی در آن مرکز، [[فتوای شیخ شلتوت]] در به رسمیت شمردن [[مذهب جعفری]]، مناظرات سیّد [[شرف]] الدین با [[شیخ سلیم]] در [[کتاب]]"المراجعات"، برگزاری هفتۀ [[وحدت]] در [[ایران]]، تأسیس "مجمع التقریب بین المذاهب" پس از [[پیروزی انقلاب]]، با [[حکم]] [[مقام معظم رهبری]] در سال ۱۳۶۹ش، انتشار فصلنامۀ "رسالة التقریب" در [[ایران]]، برگزاری همه سالۀ "کنفرانس [[وحدت اسلامی]]"، گوشه‌هایی از این اقدامات است. پرداختن [[علامۀ امینی]] به این موضوع و بحث او در [[الغدیر]] با عنوان {{عربی|الغدیر، یوحّد الصّفوف فی الملأ الإسلامی}}<ref>الغدیر، ج ۸، مقدمه</ref> گامی در همین مسیر است، تا طرح [[علمی]] مباحث مورد [[اختلاف]]، ابزاری برای [[تفرقه]] و جدایی نشود. تلاش‌های تقریبی، هم از سوی محافل [[شیعی]] انجام می‌گیرد، هم از طرف [[اهل سنت]]، گاهی هم [[انگیزه‌ها]] و دیدگاه‌ها یکسان نیست، لکن اصل اهتمام به مسألۀ [[وحدت]] [[مسلمین]] و تلاش برای ایجاد تقریب و تفاهم ستودنی است، گاهی هم [[پاسخ به شبهات]] و ردّ [[دروغ‌ها]] و اتّهامات و افشای توطئه‌های تفرقه‌افکنانه، زمینه‌ساز این [[وحدت]] است. منادیان [[وحدت]] نیز کم نبوده‌اند که با تأکید بر مشترکات [[اسلامی]] و بر [[حذر]] داشتن از طرح مسائل خلاف‌برانگیز، برای بازگرداندن [[عزت]] و شکوه [[امت اسلامی]] [[مجاهدت]] کرده‌اند، همچون [[سیّد جمال الدین اسدآبادی]]، [[اقبال لاهوری]]، [[کاشف الغطاء]]، [[شرف الدین]]، [[امام موسی صدر]]، [[آیت اللّه بروجردی]]، [[امام خمینی]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۶۹.</ref>.


==رابطه امامت با آموزه وحدت و تقریب مذاهب==
== رابطه امامت با آموزه وحدت و تقریب مذاهب ==
*ممکن است گفته شود: بازبینی و بررسی آنچه در [[صدر اسلام]] پس از [[وفات]] [[نبی اکرم]]{{صل}} اتفاق افتاده در زمان ما چه چیزی را تغییر خواهد داد؟ و چه فایده‌ و ثمری جز عمیق‌تر کردن [[دشمنی‌ها]] بر آن مترتب می‌گردد؟ آنهم در زمانی که [[وحدت]] کلمه و [[انسجام]] [[مسلمانان]] در [[اولویت]] بالایی قرار دارد و [[اسلام]] ستیزی [[دشمنان]] مشترک به اوج رسیده است.  
ممکن است گفته شود: بازبینی و بررسی آنچه در [[صدر اسلام]] پس از [[وفات]] [[نبی اکرم]] {{صل}} اتفاق افتاده در زمان ما چه چیزی را تغییر خواهد داد؟ و چه فایده‌ و ثمری جز عمیق‌تر کردن [[دشمنی‌ها]] بر آن مترتب می‌گردد؟ آنهم در زمانی که [[وحدت]] کلمه و [[انسجام]] [[مسلمانان]] در [[اولویت]] بالایی قرار دارد و [[اسلام]] ستیزی [[دشمنان]] مشترک به اوج رسیده است.
*در پاسخ می‌گوییم:
 
#[[منازعه]] و انشقاق نتیجه پیمودن راه نادرست و برخورد دور از [[تعقل]] و همراه با [[عصبیت]] و [[کینه‌توزی]] است. اگر [[انسان]] تشنه، [[آب]] زلال را با ظرف آلوده بنوشد آیا می‌توان او را بخاطر نوشیدن [[آب]] [[سرزنش]] نموده و از خوردن [[آب]] منع کرد؟ واضح است که [[انتخاب]] شیوه نادرست و گاه مهلک در نوشیدن [[آب]] مجوز ممنوعیت یک ماده حیاتی برای [[انسان]] نمی‌شود بلکه [[ضرورت]] تنبه و [[بیداری]] را دو چندان می‌گرداند. لذا بر [[دانشمندان]] و فرهیختگان [[امت اسلامی]] لازم است که این مایه حیات [[امت]] را به درستی و در محیط سالم و صمیمی و با تأکید بر مشترکات و به دوز از آلودگی‌های [[تفرقه]] انگیز و مهلک مورد توجه و اهتمام ویژه قرار دهند. در فضای غبارآلود ناشی از [[عدم آگاهی]] و [[شناخت]] درست از یکدیگر و وارد کردن اتهامات ناروا<ref>نمونه‌ای از شواهد فراوان اتهامات ناروا: ابن تیمیة در منهاج السنة النبویة، ج ۲، ص ۳۶۸ می‌نویسد:{{عربی| ولکن الإمامیة تُخَالِفْ أَهْلِ البیت فی عَامَّةً أُصُولِهِمْ، فلیس فی أَئِمَّةِ أَهْلِ البیت - مَثَلُ علی بْنِ الحسین، وأبی جَعْفَرِ الْبَاقِرِ، وَ ابْنِهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ الصَّادِقِ - مِنْ کان ینکر الرؤیة، أَوْ یقول بِخَلْقِ الْقُرْآنِ‏، أَوْ ینکر القدر، أَوْ یقول بِالنَّصِّ عَلَى علیّ، أَوْ بِعِصْمَةِ الْأَئِمَّةِ الاثنی عَشَرَ}}. [[ابن خلدون]] می‌نویسد: {{عربی| وَ شَذَّ أَهْلَ الْبَيْتِ بمذاهب ابْتَدَعُوها وَفَّقَهُ انْفَرَدُوا بِهِ وَ بَنُوهُ عَلَى مَذْهَبَهُمْ فِي تَنَاوُلِ بَعْضُ الصَّحَابَةِ بالقدح وَ عَلَى قَوْلِهِمْ بِعِصْمَةِ الْأَئِمَّةِ وَ رَفَعَ الْخِلَافِ عَنْ أَقْوَالِهِمْ وَ هِيَ كُلُّهَا أُصُولِ واهِيَةُ }}؛ تاریخ ابن خلدون ج۱، ص ۴۴۶.</ref> و [[غفلت]] از حلیه‌ها و برنامه‌های [[تفرقه]] افکن [[دشمن]] مشترک، [[تقریب بین مذاهب]] هیچ‌گاه تحقق نخواهد یافت<ref>ر.ک: بخشی مبسوط در آموزش عقاید، ج ۲، ص ۲۲۸ ببعد. </ref>.
در پاسخ می‌گوییم:
#مطالعه و بحث پیرامون مسأله [[امامت]] از جنبه [[تاریخی]] صرف به این معنی که گذشته را تغییر دهیم هرگز مورد نظر هیچ محققی در [[باب ]] [[امامت]] نیست. بلکه بررسی وقایع [[صدر اسلام]] صرفا یک ارزیابی و سنجش «ماوقع» است با معیارهای به‌دست آمده از [[قرآن کریم]] و [[سنت]] [[قطعیه ]] [[رسول خدا]]{{صل}} تا اینکه بدانیم آنچه بعد از آن [[حضرت]] اتفاق افتاده مطابق با [[تعالیم]] و [[ضوابط اسلامی]] بوده یا مغایر آن.  
# [[منازعه]] و انشقاق نتیجه پیمودن راه نادرست و برخورد دور از [[تعقل]] و همراه با [[عصبیت]] و [[کینه‌توزی]] است. اگر [[انسان]] تشنه، [[آب]] زلال را با ظرف آلوده بنوشد آیا می‌توان او را بخاطر نوشیدن [[آب]] [[سرزنش]] نموده و از خوردن [[آب]] منع کرد؟ واضح است که [[انتخاب]] شیوه نادرست و گاه مهلک در نوشیدن [[آب]] مجوز ممنوعیت یک ماده حیاتی برای [[انسان]] نمی‌شود بلکه [[ضرورت]] تنبه و [[بیداری]] را دو چندان می‌گرداند. لذا بر [[دانشمندان]] و فرهیختگان [[امت اسلامی]] لازم است که این مایه حیات [[امت]] را به درستی و در محیط سالم و صمیمی و با تأکید بر مشترکات و به دوز از آلودگی‌های [[تفرقه]] انگیز و مهلک مورد توجه و اهتمام ویژه قرار دهند. در فضای غبارآلود ناشی از [[عدم آگاهی]] و [[شناخت]] درست از یکدیگر و وارد کردن اتهامات ناروا<ref>نمونه‌ای از شواهد فراوان اتهامات ناروا: ابن تیمیة در منهاج السنة النبویة، ج ۲، ص ۳۶۸ می‌نویسد:{{عربی| ولکن الإمامیة تُخَالِفْ أَهْلِ البیت فی عَامَّةً أُصُولِهِمْ، فلیس فی أَئِمَّةِ أَهْلِ البیت - مَثَلُ علی بْنِ الحسین، وأبی جَعْفَرِ الْبَاقِرِ، وَ ابْنِهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ الصَّادِقِ - مِنْ کان ینکر الرؤیة، أَوْ یقول بِخَلْقِ الْقُرْآنِ‏، أَوْ ینکر القدر، أَوْ یقول بِالنَّصِّ عَلَى علیّ، أَوْ بِعِصْمَةِ الْأَئِمَّةِ الاثنی عَشَرَ}}. [[ابن خلدون]] می‌نویسد: {{عربی| وَ شَذَّ أَهْلَ الْبَيْتِ بمذاهب ابْتَدَعُوها وَفَّقَهُ انْفَرَدُوا بِهِ وَ بَنُوهُ عَلَى مَذْهَبَهُمْ فِي تَنَاوُلِ بَعْضُ الصَّحَابَةِ بالقدح وَ عَلَى قَوْلِهِمْ بِعِصْمَةِ الْأَئِمَّةِ وَ رَفَعَ الْخِلَافِ عَنْ أَقْوَالِهِمْ وَ هِيَ كُلُّهَا أُصُولِ واهِيَةُ }}؛ تاریخ ابن خلدون ج۱، ص ۴۴۶.</ref> و [[غفلت]] از حلیه‌ها و برنامه‌های [[تفرقه]] افکن [[دشمن]] مشترک، [[تقریب بین مذاهب]] هیچ‌گاه تحقق نخواهد یافت<ref>ر. ک: بخشی مبسوط در آموزش عقاید، ج ۲، ص ۲۲۸ ببعد. </ref>.
#نیاز مبرم به بحث [[امامت]] برای تعیین [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]]، مربوط به همه مسلمانها و در همه زمانها است تا با [[تعالیم]] و [[آموزه‌های اسلامی]] به صورت درست به دور از [[انحراف]] آشنا شوند<ref>ر.ک: محاضرات فی الالهیات، ص ۳۴۰ الفصل الاول لماذا نبحث عن الامام. </ref>. نقش بی‌بدیل [[امام]] در [[معرفت]] [[دینی]] و [[تبیین]] صحیح از [[عقاید]] و [[معارف]] و [[احکام اسلامی]] و نیز جنبه [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[امام]]، اهمیت پرداختن به بحث از [[امامت]] را بوضوح آشکار می‌سازد<ref>در مباحث دیگر با عنوان شئون و مسوولیت‌های امام به تفصیل سخن می‌گوییم.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۱''']]؛ ج5، ص20-21.</ref>
# مطالعه و بحث پیرامون مسأله [[امامت]] از جنبه [[تاریخی]] صرف به این معنی که گذشته را تغییر دهیم هرگز مورد نظر هیچ محققی در [[باب]] [[امامت]] نیست. بلکه بررسی وقایع [[صدر اسلام]] صرفا یک ارزیابی و سنجش «ماوقع» است با معیارهای به‌دست آمده از [[قرآن کریم]] و [[سنت]] [[قطعیه]] [[رسول خدا]] {{صل}} تا اینکه بدانیم آنچه بعد از آن [[حضرت]] اتفاق افتاده مطابق با [[تعالیم]] و [[ضوابط اسلامی]] بوده یا مغایر آن.  
# نیاز مبرم به بحث [[امامت]] برای تعیین [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]]، مربوط به همه مسلمانها و در همه زمانها است تا با [[تعالیم]] و [[آموزه‌های اسلامی]] به صورت درست به دور از [[انحراف]] آشنا شوند<ref>ر. ک: محاضرات فی الالهیات، ص ۳۴۰ الفصل الاول لماذا نبحث عن الامام. </ref>. نقش بی‌بدیل [[امام]] در [[معرفت]] [[دینی]] و [[تبیین]] صحیح از [[عقاید]] و [[معارف]] و [[احکام اسلامی]] و نیز جنبه [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[امام]]، اهمیت پرداختن به بحث از [[امامت]] را بوضوح آشکار می‌سازد<ref>در مباحث دیگر با عنوان شئون و مسؤولیت‌های امام به تفصیل سخن می‌گوییم.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۱''']]؛ ج5، ص20-21.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[وحدت امت اسلامی]]
* [[وحدت امت اسلامی]]
{{پایان منابع}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۱''']]
# [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۱''']]
* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']].
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']].
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۶: خط ۳۱:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:وحدت]]
[[رده:مقاله‌های اولویت سه]]
[[رده:مقاله‌های اولویت سه]]
۱۱۷٬۳۶۸

ویرایش