نهضتهای شیعی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== * +==منابع== {{منابع}} * )) |
(←منابع) |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = شیعه | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
{{ | == مقدمه == | ||
از آنجا که [[شیعیان]] دربارۀ [[حکومت]]، نظر خاصّ دارند و [[خلافت]] را ویژۀ [[امامان معصوم از اهل بیت]] می‌دانند، ازاین‌رو [[حکّام جور]] و [[خلفای غاصب]] را به عنوان [[امام جائر]] می‌شناسند و زیر بار آنان نمی‌روند. این [[تفکّر]] از صدر [[اسلام]] وجود داشت و نهضت‌هایی را پایه‌ریزی کرد. در [[عراق]] و [[حجاز]] و سرزمین‌های دیگر، [[شیعه]] بر ضدّ [[حکّام جور]] [[شورش]] می‌کرد. نهضت‌هایی که بر ضدّ [[امویان]] و [[عباسیان]] در سده‌های آغاز در تواریخ [[ثبت]] شده بسیار است. گاهی شورش‌های فردی بوده، گاهی حرکت‌های عمومی که به [[فتح]] [[شهرها]] و مناطقی انجامیده و حکومت‌هایی هم برپا شده است. در دورۀ [[امویان]]، [[قیام حجر بن عدی]] در [[کوفه]]، [[نهضت امام حسین]] {{ع}} در [[عاشورا]]، [[قیام مردم مدینه]] و [[واقعۀ حرّه]]، [[قیام توابین]] در [[کوفه]]، [[خروج مختار]] و [[قیام ابراهیم پسر مالک اشتر]] را می‌توان نام برد. در دورۀ [[عباسیان]] هم [[شاهد]] حرکت‌های انقلابی و نهضتهای [[شیعی]] هستیم، از قبیل: [[قیام محمد بن عبدالله محض|قیام نفس زکیّه]] ([[محمد بن عبدالله محض]]) در [[حجاز]]، [[قیام ابراهیم بن عبد اللّه]] در [[بصره]]، [[قیام حسین بن علی شهید فخ]]، [[جنبش زید بن علی]] و [[قیام یحیی بن زید|یحیی بن زید]]، [[قیام صاحب الزنج]] ([[احمد بن عیسی]])، [[قیام ابو مسلم خراسانی]]، [[قیام ابن طباطبا]] در [[کوفه]]، [[قیام ابو السرایا]] و [[خروج محمد دیباج]]<ref>در این زمینه‌ها از جمله ر. ک: «الانتفاضات الشیعیّه عبر التاریخ» هاشم معروف الحسنی، «جهادالشیعه» سمیره مختار اللیثی، «تشیّع» برگرفته از دائرة‌المعارف تشیّع، ص ۳۱۵ (جنبش‌ها و دولت‌ها)، «امامان شیعه و جنبش‌های مکتبی» محمدتقی مدرسی، ترجمه حمیدرضا آژیر</ref>. [[امامان اهل بیت]] اغلب با این نهضت‌ها که [[فرزندان]] [[فاطمه زهرا]] {{عم}} در [[شهرها]] و آبادی‌ها انجام می‌داند [[همراهی]] نمی‌کردند و به [[دلیل]] شرایط [[تقیّه]] یا [[آگاهی]] از اینکه آن [[قیام‌ها]] به ثمر مطلوب نخواهد رسید، موضع طرفدارانه نمی‌گرفتند، هرچند ستایش‌هایی از برخی سران این [[قیام‌ها]] (همچون مختار و [[زید بن علی]]) از سوی [[ائمه]] [[نقل]] شده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۸۶.</ref> | |||
== [[نهضتهای شیعی در دوران امویان]]== | |||
== | == [[نهضتهای شیعی در دوران عباسیان]]== | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]. | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:شیعه]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۵
مقدمه
از آنجا که شیعیان دربارۀ حکومت، نظر خاصّ دارند و خلافت را ویژۀ امامان معصوم از اهل بیت می‌دانند، ازاین‌رو حکّام جور و خلفای غاصب را به عنوان امام جائر می‌شناسند و زیر بار آنان نمی‌روند. این تفکّر از صدر اسلام وجود داشت و نهضت‌هایی را پایه‌ریزی کرد. در عراق و حجاز و سرزمین‌های دیگر، شیعه بر ضدّ حکّام جور شورش می‌کرد. نهضت‌هایی که بر ضدّ امویان و عباسیان در سده‌های آغاز در تواریخ ثبت شده بسیار است. گاهی شورش‌های فردی بوده، گاهی حرکت‌های عمومی که به فتح شهرها و مناطقی انجامیده و حکومت‌هایی هم برپا شده است. در دورۀ امویان، قیام حجر بن عدی در کوفه، نهضت امام حسین (ع) در عاشورا، قیام مردم مدینه و واقعۀ حرّه، قیام توابین در کوفه، خروج مختار و قیام ابراهیم پسر مالک اشتر را می‌توان نام برد. در دورۀ عباسیان هم شاهد حرکت‌های انقلابی و نهضتهای شیعی هستیم، از قبیل: قیام نفس زکیّه (محمد بن عبدالله محض) در حجاز، قیام ابراهیم بن عبد اللّه در بصره، قیام حسین بن علی شهید فخ، جنبش زید بن علی و یحیی بن زید، قیام صاحب الزنج (احمد بن عیسی)، قیام ابو مسلم خراسانی، قیام ابن طباطبا در کوفه، قیام ابو السرایا و خروج محمد دیباج[۱]. امامان اهل بیت اغلب با این نهضت‌ها که فرزندان فاطمه زهرا (ع) در شهرها و آبادی‌ها انجام می‌داند همراهی نمی‌کردند و به دلیل شرایط تقیّه یا آگاهی از اینکه آن قیام‌ها به ثمر مطلوب نخواهد رسید، موضع طرفدارانه نمی‌گرفتند، هرچند ستایش‌هایی از برخی سران این قیام‌ها (همچون مختار و زید بن علی) از سوی ائمه نقل شده است[۲]
نهضتهای شیعی در دوران امویان
نهضتهای شیعی در دوران عباسیان
منابع
پانویس
- ↑ در این زمینه‌ها از جمله ر. ک: «الانتفاضات الشیعیّه عبر التاریخ» هاشم معروف الحسنی، «جهادالشیعه» سمیره مختار اللیثی، «تشیّع» برگرفته از دائرة‌المعارف تشیّع، ص ۳۱۵ (جنبش‌ها و دولت‌ها)، «امامان شیعه و جنبش‌های مکتبی» محمدتقی مدرسی، ترجمه حمیدرضا آژیر
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۸۶.