آیه والسابقون الاولون: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| مداخل مرتبط =  
| مداخل مرتبط =  
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
{{جعبه اطلاعات آیات نامدار
| نام آیه = آیه والسابقون الاولون
| نام تصویر =
| توضیح تصویر =
| متن آیه = وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ ...
| معنی آیه = و خداوند از نخستین پیش‌آهنگان مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی از آنان پیروی کرده‌اند خشنود است و آنها نیز از وی خشنودند ...
| شماره آیه = ۱۰۰
| نام سوره = توبه
| شماره جزء = ۱۱
| نام‌های دیگر =
| شأن نزول =
| مصداق آیه = امیرالمؤمنین {{ع}}
| دلالت آیه = {{فهرست جعبه | دلالت بر [[افضلیت امام علی]] {{ع}} | }}
| نتایج آیه =
}}
}}


خط ۱۵: خط ۳۰:
{{متن قرآن|وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ}}: در این آیه شریفه از سه گروه سخن به میان آمده است:
{{متن قرآن|وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ}}: در این آیه شریفه از سه گروه سخن به میان آمده است:


گروه اوّل: «[[مهاجرین]]»: آنها مسلمانانی بودند که در [[مکّه]] تحت فشار شدید [[دشمن]] واقع شدند و هنگامی که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد به دنبال آن حضرت و برای [[نجات]] از فشارها و [[آزارها]] و اذیّت‌های [[مشرکان]] و جهت [[تقویت دین]] نوپای [[اسلام]]، [[خانه]] و کاشانه و [[اموال]] و [[زمین‌ها]] و [[اقوام]] و [[خویشان]] و [[قبیله]] و خلاصه همه هستی خویش را رها کردند و با دست خالی به مدینه هجرت نمودند. خطرات زیادی مهاجرین را [[تهدید]] می‌کرد؛ خطر مشرکان مکّه که درصدد [[انتقام]] و نابودی آنها بودند. خطر [[گرسنگی]]، چون همه چیزشان را در مکّه گذاشته بودند.
گروه اوّل: «[[مهاجرین]]»: آنها مسلمانانی بودند که در [[مکّه]] تحت فشار شدید [[دشمن]] واقع شدند و هنگامی که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد به دنبال آن حضرت و برای [[نجات]] از فشارها و [[آزارها]] و اذیّت‌های [[مشرکان]] و جهت تقویت دین نوپای [[اسلام]]، [[خانه]] و کاشانه و [[اموال]] و [[زمین‌ها]] و اقوام و [[خویشان]] و [[قبیله]] و خلاصه همه هستی خویش را رها کردند و با دست خالی به مدینه هجرت نمودند. خطرات زیادی مهاجرین را [[تهدید]] می‌کرد؛ خطر مشرکان مکّه که درصدد [[انتقام]] و نابودی آنها بودند. خطر [[گرسنگی]]، چون همه چیزشان را در مکّه گذاشته بودند.


خطر [[بیکاری]] و نداشتن [[شغل]] مناسب و [[غم]] [[غربت]] و تنهایی و دوری از اقوام و خویشان و [[وطن]] و خطراتی از این قبیل؛ ولی این [[مسلمانان]] راستین تمام این خطرات را به [[جان]] خریده و به مدینه هجرت کردند. [[وضع اقتصادی]] برخی از آنان به‌قدری خراب بود که در کنار [[مسجد النبی]] سکّویی برای آنها در نظر گرفته شد، تا شب و [[روز]] خود را در آنجا بگذرانند! این دسته بعداً به «[[اصحاب صفه]]» معروف شدند. این [[مسلمانان]] [[تهیدست]] در کنار مسجد النّبی [[روزگار]] می‌گذراندند و آماده هرگونه خدمت و [[فداکاری]] برای [[اسلام]] بودند.
خطر [[بیکاری]] و نداشتن [[شغل]] مناسب و [[غم]] [[غربت]] و تنهایی و دوری از اقوام و خویشان و [[وطن]] و خطراتی از این قبیل؛ ولی این [[مسلمانان]] راستین تمام این خطرات را به [[جان]] خریده و به مدینه هجرت کردند. [[وضع اقتصادی]] برخی از آنان به‌قدری خراب بود که در کنار [[مسجد النبی]] سکّویی برای آنها در نظر گرفته شد، تا شب و [[روز]] خود را در آنجا بگذرانند! این دسته بعداً به «[[اصحاب صفه]]» معروف شدند. این [[مسلمانان]] [[تهیدست]] در کنار مسجد النّبی [[روزگار]] می‌گذراندند و آماده هرگونه خدمت و [[فداکاری]] برای [[اسلام]] بودند.
خط ۳۱: خط ۴۶:
ما [[معتقد]] به [[عصمت]] همه آنها نیستیم و [[آیه شریفه]] فوق می‌تواند دلیل خوبی بر این [[اعتقاد شیعه]] باشد. بنابراین [[تابعین]] باید در [[کارهای نیک]] و خوب [[مهاجرین]] و [[انصار]] از آنها [[پیروی]] و [[تبعیّت]] کنند. نه در تمام کارها و گفتار و کردارشان، حتّی اگر در غیر مسیر [[حقّ]] باشد!
ما [[معتقد]] به [[عصمت]] همه آنها نیستیم و [[آیه شریفه]] فوق می‌تواند دلیل خوبی بر این [[اعتقاد شیعه]] باشد. بنابراین [[تابعین]] باید در [[کارهای نیک]] و خوب [[مهاجرین]] و [[انصار]] از آنها [[پیروی]] و [[تبعیّت]] کنند. نه در تمام کارها و گفتار و کردارشان، حتّی اگر در غیر مسیر [[حقّ]] باشد!


{{متن قرآن|رَّضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ}}: [[خداوند]] پس از این که سه گروه از [[پیشگامان]] نخستین را نام می‌برد و از آنها به [[عظمت]] یاد می‌کند، به پاداش‌های [[معنوی]] و [[مادّی]] آنها می‌پردازد.
{{متن قرآن|رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ}}: [[خداوند]] پس از این که سه گروه از پیشگامان نخستین را نام می‌برد و از آنها به [[عظمت]] یاد می‌کند، به پاداش‌های [[معنوی]] و [[مادّی]] آنها می‌پردازد.


پاداش‌های معنوی آنها عبارت است از: «[[خشنودی خداوند]] از آنها؛ و [[خشنودی]] آنها از [[خداوند متعال]]». امّا خشنودی خداوند از آنها مطلب روشن و واضحی است؛ زیرا آنها خطّ [[نصرت اسلام]] و [[مسلمین]] و [[هجرت]] را در پیش گرفتند و این امور موجبات [[خشنودی پروردگار]] را به دنبال داشت و مراد از خشنودی آنها از خداوند این است که خداوند در [[برزخ]] و [[قیامت]] هر چه بخواهند در اختیارشان می‌نهد و آنها از این جهت از پروردگارشان [[خشنود]] می‌شوند.
پاداش‌های معنوی آنها عبارت است از: «[[خشنودی خداوند]] از آنها؛ و [[خشنودی]] آنها از [[خداوند متعال]]». امّا خشنودی خداوند از آنها مطلب روشن و واضحی است؛ زیرا آنها خطّ [[نصرت اسلام]] و [[مسلمین]] و [[هجرت]] را در پیش گرفتند و این امور موجبات [[خشنودی پروردگار]] را به دنبال داشت و مراد از خشنودی آنها از خداوند این است که خداوند در [[برزخ]] و [[قیامت]] هر چه بخواهند در اختیارشان می‌نهد و آنها از این جهت از پروردگارشان [[خشنود]] می‌شوند.


و امّا [[پاداش]] مادّی آنها این است که از هم اکنون باغ‌های [[بهشتی]]، که دارای دو ویژگی است، برای آنها آماده شده است؛ نخست این که از زیر درختان آن همواره آب جاری است و دیگر این که [[بهشتیان]] پس از سکونت در این باغ‌ها [[غم]] از دست‌ دادن آن را نخواهند داشت؛ زیرا این باغ‌ها برای همیشه در [[اختیار]] آنها قرار می‌گیرد و آنها [[جاودانه]] در آن باغ‌ها خواهند ماند و بدون [[شک]] [[خشنودی خداوند]] از آنها و [[خشنودی]] آنها از [[خداوند]] و داشتن چنان باغ‌های [[بهشتی]] برای این گروه‌های سه‌گانه [[پیروزی]] بزرگی محسوب می‌شود، و بالاتر از این پیروزی [[تصوّر]] نمی‌شود.
و امّا [[پاداش]] مادّی آنها این است که از هم اکنون باغ‌های [[بهشتی]]، که دارای دو ویژگی است، برای آنها آماده شده است؛ نخست این که از زیر درختان آن همواره آب جاری است و دیگر این که [[بهشتیان]] پس از سکونت در این باغ‌ها [[غم]] از دست‌ دادن آن را نخواهند داشت؛ زیرا این باغ‌ها برای همیشه در [[اختیار]] آنها قرار می‌گیرد و آنها [[جاودانه]] در آن باغ‌ها خواهند ماند و بدون [[شک]] [[خشنودی خداوند]] از آنها و [[خشنودی]] آنها از [[خداوند]] و داشتن چنان باغ‌های [[بهشتی]] برای این گروه‌های سه‌گانه [[پیروزی]] بزرگی محسوب می‌شود، و بالاتر از این پیروزی تصوّر نمی‌شود.


== نخستین مرد مسلمان‌ ==
== نخستین مرد مسلمان‌ ==
سؤال: از [[آیه ۱۰۰ سوره توبه]] استفاده شد که [[پیشگامان]] سه گروه بودند، امّا اکنون این سؤال مطرح می‌شود که پیشگام‌ترین پیشگامان کیست؟ اوّلین شخصی که از بین مردان [[مسلمان]] [[دعوت پیامبر اسلام]] را لبّیک گفت، چه کسی بود؟
سؤال: از [[آیه ۱۰۰ سوره توبه]] استفاده شد که پیشگامان سه گروه بودند، امّا اکنون این سؤال مطرح می‌شود که پیشگام‌ترین پیشگامان کیست؟ اوّلین شخصی که از بین مردان [[مسلمان]] [[دعوت پیامبر اسلام]] را لبّیک گفت، چه کسی بود؟


پاسخ: [[روایات]] فراوانی در ذیل همین [[آیه]] وارد شده که اوّلین مسلمان را معرّفی می‌کند، طبق این روایات اوّلین نفر از مردان که به [[اسلام]] گروید، [[علی بن أبی طالب]]{{ع}} و اوّلین [[زن]] [[حضرت خدیجه]] {{س}} بوده است.
پاسخ: [[روایات]] فراوانی در ذیل همین [[آیه]] وارد شده که اوّلین مسلمان را معرّفی می‌کند، طبق این روایات اوّلین نفر از مردان که به [[اسلام]] گروید، [[علی بن أبی طالب]]{{ع}} و اوّلین [[زن]] [[حضرت خدیجه]] {{س}} بوده است.


این مطلب در میان تمام [[دانشمندان اسلامی]] از [[شیعه]] و [[سنّی]] از واضحات محسوب می‌شود. چندین نفر از علمای [[اهل سنت]] نسبت به مطلب فوق ادّعای [[اجماع]] کرده‌اند؛ به کلمات این دانشمندان توجّه کنید:
این مطلب در میان تمام [[دانشمندان اسلامی]] از [[شیعه]] و [[سنّی]] از واضحات محسوب می‌شود. چندین نفر از علمای [[اهل سنت]] نسبت به مطلب فوق ادّعای [[اجماع]] کرده‌اند؛ به کلمات این دانشمندان توجّه کنید:
# [[ابن عبد البر]]، از دانشمندان معروف اهل سنّت می‌گوید: «دانشمندان مسلمان اتّفاق نظر دارند که (از [[زنان]]) [[خدیجه]] اوّلین کسی بود که به خداوند و پیامبرش [[ایمان]] آورد و [[دین اسلام]] را تصدیق نمود و پس از او (از مردان) [[علی]] (اوّلین کسی بود که) [[ایمان]] آورد»<ref>{{عربی|اتّفقوا علی ان خدیجة اوّل من آمن باللَّه و رسوله و صدّقته فیما جاء به، ثم علیٌّ بعدها}}؛ [[الاستیعاب]]، جلد ۲، صفحه ۴۵۷، (به نقل از [[الغدیر]]، جلد ۳، صفحه ۲۳۸).</ref>.
# [[ابن عبد البر]]، از دانشمندان معروف اهل سنّت می‌گوید: «دانشمندان مسلمان اتّفاق نظر دارند که (از [[زنان]]) [[خدیجه]] اوّلین کسی بود که به خداوند و پیامبرش [[ایمان]] آورد و [[دین اسلام]] را تصدیق نمود و پس از او (از مردان) [[علی]] (اوّلین کسی بود که) [[ایمان]] آورد»<ref>{{عربی|"اتّفقوا علی ان خدیجة اوّل من آمن باللَّه و رسوله و صدّقته فیما جاء به، ثم علیٌّ بعدها"}}؛ الاستیعاب، ج۲، ص۴۵۷، (به نقل از [[الغدیر]]، ج۳، ص۲۳۸).</ref>.
# [[ابو جعفر اسکافی]] معتزلی، استاد [[ابن ابی الحدید معتزلی]] که در سال ۲۴۰ فوت کرده است، در مورد اوّلین مسلمان می‌گوید: «نه تنها [[علماء]] اسلام، بلکه همه [[مردم]] افتخار علی را در [[سبقت]] گرفتن به اسلام (و به عنوان اوّلین مسلمان از بین مردان) [[روایت]] نموده‌اند»<ref>{{عربی|ا قد روی النّاس کافة افتخار علیّ بن أبی طالب بالسّبق الی الاسلام‌}}؛  [[الغدیر]]، جلد ۳، صفحه ۲۳۷.</ref>.
# [[ابو جعفر اسکافی]] معتزلی، استاد [[ابن ابی الحدید معتزلی]] که در سال ۲۴۰ فوت کرده است، در مورد اوّلین مسلمان می‌گوید: «نه تنها [[علماء]] اسلام، بلکه همه [[مردم]] افتخار علی را در [[سبقت]] گرفتن به اسلام (و به عنوان اوّلین مسلمان از بین مردان) [[روایت]] نموده‌اند»<ref>{{عربی|"ا قد روی النّاس کافة افتخار علیّ بن أبی طالب بالسّبق الی الاسلام‌"}}؛  [[الغدیر]]، ج۳، ص۲۳۷.</ref>.
# [[حاکم نیشابوری]] در «مستدرک الصّحیحین» که همسنگ و همطراز «[[صحیح بخاری]]» و «[[صحیح مسلم]]» است، می‌گوید: «هیچ اختلافی در بین [[تاریخ‌نگاران]] در مورد این که علیّ بن أبی طالب اوّلین [[مرد]] [[مسلمان]] است، [[مشاهده]] نکردم. البتّه در مورد این که: آیا به هنگام [[پذیرش اسلام]] بالغ بوده یا نه؟ [[اختلاف]] نظرهایی وجود دارد»<ref>{{عربی| لا اعلم خلافاً بین اصحاب التّواریخ انّ علیّ بن أبی طالب رضی اللَّه عنه اوّلهم اسلاماً و انّما اختلفوا فی بلوغه}}؛  المستدرک علی الصّحیحین، کتاب المعرفة، صفحه ۲۲، (به نقل از الغدیر، جلد ۳، صفحه ۲۳۸).</ref>.
# [[حاکم نیشابوری]] در «مستدرک الصّحیحین» که همسنگ و همطراز «[[صحیح بخاری]]» و «[[صحیح مسلم]]» است، می‌گوید: «هیچ اختلافی در بین [[تاریخ‌نگاران]] در مورد این که علیّ بن أبی طالب اوّلین [[مرد]] [[مسلمان]] است، [[مشاهده]] نکردم. البتّه در مورد این که: آیا به هنگام [[پذیرش اسلام]] بالغ بوده یا نه؟ [[اختلاف]] نظرهایی وجود دارد»<ref>{{عربی|"لا اعلم خلافاً بین اصحاب التّواریخ انّ علیّ بن أبی طالب رضی اللَّه عنه اوّلهم اسلاماً و انّما اختلفوا فی بلوغه"}}؛  المستدرک علی الصّحیحین، کتاب المعرفة، ص۲۲، (به نقل از الغدیر، ج۳، ص۲۳۸).</ref>.


گذشته از کلمات فوق که مشتمل بر ادّعای [[اجماع]] بر [[سبقت]] علی{{ع}} در پذیرش اسلام بود، مرحوم علّامه امینی ۲۵ [[روایت]] از [[معصومین]]{{عم}} و نظریه ۶۶ تن از بزرگان [[اسلام]] و شعرای والامقام را در این زمینه نقل کرده است! و بعضی از دانشمندان شیعه یکصد [[حدیث]] از منابع اهل سنّت در این زمینه نقل نموده‌اند و این عدد فوق‌العاده‌ای است!<ref>{{عربی|"لا اعلم خلافاً بین اصحاب التّواریخ انّ علیّ بن أبی طالب رضی اللَّه عنه اوّلهم اسلاماً و انّما اختلفوا فی بلوغه"}}؛  المستدرک علی الصّحیحین، کتاب المعرفة، صفحه ۲۲، (به نقل از الغدیر، جلد ۳، صفحه ۲۳۸).</ref>. به چند نمونه از روایات مذکور توجّه کنید:
گذشته از کلمات فوق که مشتمل بر ادّعای [[اجماع]] بر [[سبقت]] علی{{ع}} در پذیرش اسلام بود، مرحوم علّامه امینی ۲۵ [[روایت]] از [[معصومین]]{{عم}} و نظریه ۶۶ تن از بزرگان [[اسلام]] و شعرای والامقام را در این زمینه نقل کرده است! و بعضی از دانشمندان شیعه یکصد [[حدیث]] از منابع اهل سنّت در این زمینه نقل نموده‌اند و این عدد فوق‌العاده‌ای است!<ref>{{عربی|"لا اعلم خلافاً بین اصحاب التّواریخ انّ علیّ بن أبی طالب رضی اللَّه عنه اوّلهم اسلاماً و انّما اختلفوا فی بلوغه"}}؛  المستدرک علی الصّحیحین، کتاب المعرفة، ص۲۲، (به نقل از الغدیر، ج۳، ص۲۳۸).</ref>. به چند نمونه از روایات مذکور توجّه کنید:


۱. [[أنس]]، [[خادم]] مخصوص [[پیامبر]]{{صل}} چنین روایت می‌کند: «[[پیامبر اسلام]]{{صل}} در [[روز]] [[دوشنبه]] [[مبعوث]] به [[رسالت]] شد و علی{{ع}} در روز بعد، روز سه [[شنبه]]، [[اسلام]] آورد. (و در روایت دیگری آمده است که:) و علی{{ع}} در روز سه‌شنبه [[نماز]] گزارد»<ref>{{عربی|"نُبِّأَ النّبی یوم الاثنین و اسلم علیٌّ یوم الثّلثاء. (و فی روایة اخری) بعث رسول اللَّه{{صل}} و سلم یوم الاثنین و صلّی علیٌّ یوم الثّلثاء"}}؛ [[فرائد]] السّمطین، باب ۴۷ (به نقل از [[الغدیر]]، جلد ۳، صفحه ۲۲۴).</ref>.
۱. أنس، خادم مخصوص [[پیامبر]]{{صل}} چنین روایت می‌کند: «[[پیامبر اسلام]]{{صل}} در [[روز]] دوشنبه [[مبعوث]] به [[رسالت]] شد و علی{{ع}} در روز بعد، روز سه شنبه، [[اسلام]] آورد. (و در روایت دیگری آمده است که:) و علی{{ع}} در روز سه‌شنبه [[نماز]] گزارد»<ref>{{عربی|"نُبِّأَ النّبی یوم الاثنین و اسلم علیٌّ یوم الثّلثاء. (و فی روایة اخری) بعث رسول اللَّه{{صل}} یوم الاثنین و صلّی علیٌّ یوم الثّلثاء"}}؛ فرائد السّمطین، باب ۴۷ (به نقل از [[الغدیر]]، ج۳، ص۲۲۴).</ref>.


سؤال: آیا علیّ بن أبی طالب{{ع}} هرگز در مقابل [[بت]] [[سجده]] کرد و به غیر [[توحید]] [[اعتقاد]] داشت؟ پاسخ: علیّ بن أبی طالب به [[شهادت]] [[تاریخ]]، حتّی برای یک لحظه در مقابل بت سر بر سجده نگذاشت و [[دین]] و آیینی غیر از [[آیین]] توحید [[اختیار]] نکرد<ref>مقریزی در الإمتاع، صفحه ۱۶ در این مورد چنین می‌گوید: {{عربی|و امّا علیّ بن أبی طالب فلم یشرک باللَّه قطّ}}؛ علیّ بن أبی طالب هرگز به [[خداوند]] [[شرک]] نورزید». (الغدیر، جلد ۳، صفحه ۲۳۸).</ref>؛ بنابراین‌ معنای جملات فوق این است که آن حضرت یک [[روز]] بعد از [[بعثت]]، [[اسلام]] خویش را ابراز و اعلام کرد و منافاتی ندارد که قبل از آن هم اسلام را در [[قلب]] پذیرفته باشد.
سؤال: آیا علیّ بن أبی طالب{{ع}} هرگز در مقابل [[بت]] [[سجده]] کرد و به غیر [[توحید]] [[اعتقاد]] داشت؟ پاسخ: علیّ بن أبی طالب به [[شهادت]] [[تاریخ]]، حتّی برای یک لحظه در مقابل بت سر بر سجده نگذاشت و [[دین]] و آیینی غیر از [[آیین]] توحید [[اختیار]] نکرد<ref>مقریزی در الإمتاع، صفحه ۱۶ در این مورد چنین می‌گوید: {{عربی|و امّا علیّ بن أبی طالب فلم یشرک باللَّه قطّ}}؛ علیّ بن أبی طالب هرگز به [[خداوند]] [[شرک]] نورزید». (الغدیر، ج۳، ص۲۳۸).</ref>؛ بنابراین‌ معنای جملات فوق این است که آن حضرت یک [[روز]] بعد از [[بعثت]]، [[اسلام]] خویش را ابراز و اعلام کرد و منافاتی ندارد که قبل از آن هم اسلام را در [[قلب]] پذیرفته باشد.


۲. [[سلمان فارسی]]، [[صحابی]] معروف [[پیامبر]]{{صل}}، در مورد اوّلین [[مسلمان]] می‌گوید: «اوّلین [[مسلمانی]] که در [[روز قیامت]] در کنار [[حوض کوثر]] بر [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و سلم وارد می‌شود، همان کسی است که در [[دنیا]] در [[اسلام آوردن]] بر همه [[مسلمانان]] [[سبقت]] گرفت، و او علیّ بن أبی طالب است»<ref>{{عربی|اوّل هذه الامّة وروداً علی نبیّها الحوض اوّلها اسلاماً علیّ بن أبی طالب}}؛ [[مجمع الزوائد]]، جلد ۹، صفحه ۱۰۲ (به نقل از [[الغدیر]]، جلد ۳، صفحه ۲۲۷).</ref>.
۲. [[سلمان فارسی]]، [[صحابی]] معروف [[پیامبر]]{{صل}}، در مورد اوّلین [[مسلمان]] می‌گوید: «اوّلین [[مسلمانی]] که در [[روز قیامت]] در کنار [[حوض کوثر]] بر [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و سلم وارد می‌شود، همان کسی است که در [[دنیا]] در [[اسلام آوردن]] بر همه [[مسلمانان]] [[سبقت]] گرفت، و او علیّ بن أبی طالب است»<ref>{{عربی|"اوّل هذه الامّة وروداً علی نبیّها الحوض اوّلها اسلاماً علیّ بن أبی طالب"}}؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۲ (به نقل از الغدیر، ج۳، ص۲۲۷).</ref>.


همان‌گونه که قبلًا گفته شد، پاداش‌های [[اخروی]] انعکاس [[اعمال انسان]] در دنیاست و از آنجا که [[حضرت علی]]{{ع}} اوّلین مسلمان است، پس همو اوّلین شخصی است که بر پیامبر{{صل}} در کنار حوض کوثر وارد می‌شود.
همان‌گونه که قبلًا گفته شد، پاداش‌های [[اخروی]] انعکاس [[اعمال انسان]] در دنیاست و از آنجا که [[حضرت علی]]{{ع}} اوّلین مسلمان است، پس همو اوّلین شخصی است که بر پیامبر{{صل}} در کنار حوض کوثر وارد می‌شود.


۳. [[خلیفه دوم]]، [[عمر بن خطاب]]، نیز به این مطلب اعتراف دارد. عبد الله بن عبّاس، صحابی معروف پیامبر و شاگرد مخصوص حضرت علی{{ع}}، می‌گوید: من و عدّه‌ای دیگر از مسلمانان نزد [[عمر]] بودیم، در مورد اوّلین مسلمان [[گفت‌وگو]] شد، عمر در این باره [[حدیثی]] نقل کرد، که من با گوش خودم از وی شنیدم: «در مورد [[علی بن أبی طالب]] سه ویژگی از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} شنیدم که اگر یکی از آنها را داشتم از تمام [[دنیا]] و آنچه در آن است برایم ارزشمندتر بود. من و [[أبو عبیده]] و عدّه‌ای از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} در خدمت آن حضرت بودیم، حضرت بر شانه علی زد (تا مبادا شخصی از حاضرین، یا دیگری که نامش علی است، ادّعا کند که این سخن در مورد اوست) و فرمود: «ای علی! تو اوّلین [[مؤمن]] و اوّلین [[مسلمان]] هستی، تو نسبت به من، همانند [[هارون]] ([[جانشین]] حضرت [[موسی‌]]) نسبت به موسی‌ هستی»<ref>{{عربی| امّا علیٌّ فسمعت رسول اللَّه یقول: فیه ثلاث خصال لوددت ان تکون لی واحدة منهن، وَ کانت احبّ الیّ مما طلعت علیه الشّمس، کنت انا و أبو [[عبیدة]] و جماعة من اصحابه اذ ضرب النّبی{{صل}} علی منکب علیٍّ فقال یا علی: «انْتَ اوَّلُ الْمُؤْمِنینَ ایماناً، وَ اوَّلُ الْمُسْلِمینَ اسْلاماً، وَ انْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هارُونَ مِنْ مُوسی‌»}}؛ الغدیر، جلد ۳، صفحه ۲۲۸.</ref>.
۳. [[خلیفه دوم]]، [[عمر بن خطاب]]، نیز به این مطلب اعتراف دارد. عبد الله بن عبّاس، صحابی معروف پیامبر و شاگرد مخصوص حضرت علی{{ع}}، می‌گوید: من و عدّه‌ای دیگر از مسلمانان نزد [[عمر]] بودیم، در مورد اوّلین مسلمان گفت‌وگو شد، عمر در این باره [[حدیثی]] نقل کرد، که من با گوش خودم از وی شنیدم: «در مورد [[علی بن أبی طالب]] سه ویژگی از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} شنیدم که اگر یکی از آنها را داشتم از تمام [[دنیا]] و آنچه در آن است برایم ارزشمندتر بود. من و [[أبو عبیده]] و عدّه‌ای از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} در خدمت آن حضرت بودیم، حضرت بر شانه علی زد (تا مبادا شخصی از حاضرین، یا دیگری که نامش علی است، ادّعا کند که این سخن در مورد اوست) و فرمود: «ای علی! تو اوّلین [[مؤمن]] و اوّلین [[مسلمان]] هستی، تو نسبت به من، همانند [[هارون]] ([[جانشین]] حضرت [[موسی‌]]) نسبت به موسی‌ هستی»<ref>{{عربی|"امّا علیٌّ فسمعت رسول اللَّه یقول: فیه ثلاث خصال لوددت ان تکون لی واحدة منهن، وَ کانت احبّ الیّ مما طلعت علیه الشّمس، کنت انا و أبوعبیدة و جماعة من اصحابه اذ ضرب النّبی{{صل}} علی منکب علیٍّ فقال یا علی: «انْتَ اوَّلُ الْمُؤْمِنینَ ایماناً، وَ اوَّلُ الْمُسْلِمینَ اسْلاماً، وَ انْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هارُونَ مِنْ مُوسی‌»"}}؛ الغدیر، ج۳، ص۲۲۸.</ref>.


سؤال: آیا جمله «اوّلین مسلمان» عبارت دیگر «اوّلین مؤمن» است، یا معنای متفاوتی دارد؟
سؤال: آیا جمله «اوّلین مسلمان» عبارت دیگر «اوّلین مؤمن» است، یا معنای متفاوتی دارد؟
خط ۶۶: خط ۸۱:
سؤال: آیا علیّ بن أبی طالب{{ع}} به هنگام [[تشرّف]] به [[دین اسلام]]، بالغ بود؟ اگر در آن [[زمان]] به سنّ بلوغ نرسیده بود، آیا ایمان آوردنش فضیلتی است، تا به عنوان اوّلین مسلمان مطرح شود؟ پاسخ: در پاسخ به این سؤال توجّه به چهار نکته لازم و ضروری است:
سؤال: آیا علیّ بن أبی طالب{{ع}} به هنگام [[تشرّف]] به [[دین اسلام]]، بالغ بود؟ اگر در آن [[زمان]] به سنّ بلوغ نرسیده بود، آیا ایمان آوردنش فضیلتی است، تا به عنوان اوّلین مسلمان مطرح شود؟ پاسخ: در پاسخ به این سؤال توجّه به چهار نکته لازم و ضروری است:


نکته اوّل: اگر شخصی به سنّ بلوغ نرسیده باشد، ولی بچّه‌ای باهوش و زرنگ، [[عاقل]] و [[هوشیار]] و ممیّز باشد و خوب و بد را به‌خوبی تشخیص دهد، به نظر ما اسلام و ایمان چنین شخصی پذیرفته می‌شود. نه تنها ایمانش پذیرفته است، بلکه طبق آنچه فقهای ما گفته‌اند: [[عبادات]] چنین [[نوجوانی]] هم صحیح است؛ نمازش، روزه‌اش، [[حجّ]] و عمره‌اش و سایر عباداتی را که با رعایت تمام شرایطش انجام می‌دهد صحیح می‌باشد و به تعبیر [[فقهای اسلام]]، عبادت‌های چنین شخصی [[شرعی]] است، نه تمرینی! <ref>مرحوم سیّد [[یزدی]] در کتاب [[عروة الوثقی]]، جلد دوم، صفحه ۲۱۷ به این مسأله اشاره دارد.</ref> بنابراین‌ وقتی عبادت‌های چنین نوجوان غیر بالغی صحیح و شرعی باشد، ایمانش به طریق أولی پذیرفته می‌شود. نتیجه اینکه، [[ایمان]] قبل از [[بلوغ]] از نوجوان ممیّز پذیرفته می‌شود. از این فراتر، ما معتقدیم چنین نوجوانانی در مقابل برخی [[گناهان]] [[مسئول]] هستند و به صرف نرسیدن به سنّ [[تکلیف]]، نمی‌توان آنها را از پیامد تمام گناهان معاف داشت و بدین وسیله چراغ سبزی به آنها نشان داد! بدین جهت اگر بچّه ممیّزی که هنوز به سنّ بلوغ نرسیده و می‌داند کشتن یک بی‌گناه کار [[زشتی]] است، شخص بی‌گناهی را به [[قتل]] برساند، ضامن [[خون]] اوست و در پیشگاه [[خداوند]] مسئول است!
'''نکته اوّل:''' اگر شخصی به سنّ بلوغ نرسیده باشد، ولی بچّه‌ای باهوش و زرنگ، [[عاقل]] و [[هوشیار]] و ممیّز باشد و خوب و بد را به‌خوبی تشخیص دهد، به نظر ما اسلام و ایمان چنین شخصی پذیرفته می‌شود. نه تنها ایمانش پذیرفته است، بلکه طبق آنچه فقهای ما گفته‌اند: [[عبادات]] چنین نوجوانی هم صحیح است؛ نمازش، روزه‌اش، [[حجّ]] و عمره‌اش و سایر عباداتی را که با رعایت تمام شرایطش انجام می‌دهد صحیح می‌باشد و به تعبیر [[فقهای اسلام]]، عبادت‌های چنین شخصی [[شرعی]] است، نه تمرینی! <ref>مرحوم سیّد یزدی در کتاب عروة الوثقی، ج۲، ص۲۱۷ به این مسأله اشاره دارد.</ref> بنابراین‌ وقتی عبادت‌های چنین نوجوان غیر بالغی صحیح و شرعی باشد، ایمانش به طریق أولی پذیرفته می‌شود. نتیجه اینکه، [[ایمان]] قبل از [[بلوغ]] از نوجوان ممیّز پذیرفته می‌شود. از این فراتر، ما معتقدیم چنین نوجوانانی در مقابل برخی [[گناهان]] [[مسئول]] هستند و به صرف نرسیدن به سنّ [[تکلیف]]، نمی‌توان آنها را از پیامد تمام گناهان معاف داشت و بدین وسیله چراغ سبزی به آنها نشان داد! بدین جهت اگر بچّه ممیّزی که هنوز به سنّ بلوغ نرسیده و می‌داند کشتن یک بی‌گناه کار [[زشتی]] است، شخص بی‌گناهی را به [[قتل]] برساند، ضامن [[خون]] اوست و در پیشگاه [[خداوند]] مسئول است!


نتیجه اینکه، اشخاص غیر بالغ در صورتی که [[عاقل]] و [[هوشیار]] و ممیّز باشند، ایمانشان پذیرفته می‌شود. بنابراین بلوغ شرط [[پذیرش اسلام]] و [[ایمان]] نمی‌باشد.
نتیجه اینکه، اشخاص غیر بالغ در صورتی که [[عاقل]] و [[هوشیار]] و ممیّز باشند، ایمانشان پذیرفته می‌شود. بنابراین بلوغ شرط پذیرش اسلام و [[ایمان]] نمی‌باشد.


نکته دوم: جمعی از [[انبیاء]] و [[پیامبران الهی]] در سنّ طفولیّت به مقام [[نبوّت]] رسیده‌اند. چگونه بلوغ در نبوّت ـ که قابل مقایسه با پذیرش ایمان نیست، شرط نمی‌باشد، ولی در پذیرش اسلام شرط باشد؟! به دو نمونه از اعطای مقام نبوّت در طفولیّت توجّه کنید:
'''نکته دوم:''' جمعی از [[انبیاء]] و [[پیامبران الهی]] در سنّ طفولیّت به مقام [[نبوّت]] رسیده‌اند. چگونه بلوغ در نبوّت ـ که قابل مقایسه با پذیرش ایمان نیست، شرط نمی‌باشد، ولی در پذیرش اسلام شرط باشد؟! به دو نمونه از اعطای مقام نبوّت در طفولیّت توجّه کنید:
# حضرت یحیی‌{{ع}} در سنّ طفولیّت به [[پیامبری]] رسید؛ [[خداوند متعال]] در [[آیه]] ۱۲ [[سوره مریم]] در این باره چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا}}<ref>«ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری  دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.</ref>.
# حضرت یحیی‌{{ع}} در سنّ طفولیّت به [[پیامبری]] رسید؛ [[خداوند متعال]] در [[آیه]] ۱۲ [[سوره مریم]] در این باره چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا}}<ref>«ای یحیی، کتاب (آسمانی) را با توانمندی بگیر! و ما به او در کودکی (نیروی) داوری  دادیم؛» سوره مریم، آیه ۱۲.</ref>.
# حضرت عیسی‌ نیز در سنّ طفولیّت به پیامبری رسید؛ خداوند در سوره مریم، آیه ۳۰، از زبان آن حضرت به هنگامی که در گهواره بود، چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا}}<ref>«(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.</ref>. اینکه تأکید می‌کند من [[بنده خدا]] هستم برای این است که بعداً او را [[فرزند خدا]] نخوانند و اینکه می‌گوید: {{متن قرآن|جَعَلَنِي}} و نمی‌گوید: {{عربی|یجعلنی}} برای این است که از همان [[زمان]] کودکی وی [[پیامبر خدا]] بوده است. در مورد بعضی دیگر از [[پیامبران]] نیز این مطلب نقل شده است<ref>مرحوم علّامه مجلسی قدس سرّه به نقل از اهل سنّت می‌گوید: «حضرت سلیمان{{ع}} و حضرت دانیال{{ع}} نیز در طفولیّت به پیامبری برگزیده شدند» (بحار الأنوار، جلد ۳۸، صفحه ۲۳۶).</ref>.
# حضرت عیسی‌ نیز در سنّ طفولیّت به پیامبری رسید؛ خداوند در سوره مریم، آیه ۳۰، از زبان آن حضرت به هنگامی که در گهواره بود، چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا}}<ref>«(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.</ref>. اینکه تأکید می‌کند من [[بنده خدا]] هستم برای این است که بعداً او را [[فرزند خدا]] نخوانند و اینکه می‌گوید: {{متن قرآن|جَعَلَنِي}} و نمی‌گوید: {{عربی|یجعلنی}} برای این است که از همان [[زمان]] کودکی وی [[پیامبر خدا]] بوده است. در مورد بعضی دیگر از [[پیامبران]] نیز این مطلب نقل شده است<ref>مرحوم علّامه مجلسی قدس سرّه به نقل از اهل سنّت می‌گوید: «حضرت سلیمان{{ع}} و حضرت دانیال{{ع}} نیز در طفولیّت به پیامبری برگزیده شدند» (بحار الأنوار، ج۳۸، ص۲۳۶).</ref>.


خلاصه اینکه، وقتی در [[نبوّت]] که مقامی بزرگ و والاست، سنّ خاصّی مطرح نباشد، در [[ایمان آوردن]] و [[پذیرش اسلام]] به طریق أولی سنّ [[بلوغ]] نباید شرط باشد.
خلاصه اینکه، وقتی در [[نبوّت]] که مقامی بزرگ و والاست، سنّ خاصّی مطرح نباشد، در [[ایمان آوردن]] و [[پذیرش اسلام]] به طریق أولی سنّ [[بلوغ]] نباید شرط باشد.


نکته سوم: [[پیامبر اکرم]]{{صل}} سه سال پس از [[بعثت]] [[مأمور]] شد [[اقوام]] و خویشاوندانش را [[دعوت]] کند و [[اسلام]] را بر آنها عرضه نماید، یعنی پس از اینکه سه سال [[دعوت به اسلام]] به صورت مخفیانه و پنهانی‌ از معدود افرادی که زمینه پذیرش اسلام داشتند، صورت گرفت، پیامبر اکرم{{صل}} مأمور [[تبلیغ]] و [[ترویج]] [[آیین توحیدی]] اسلام به صورت علنی و آشکار گشت. پیامبر اکرم{{صل}} علی را مأمور تهیّه مقدّمات این میهمانی نمود و به وی دستور داد که به کمک بقیّه [[مسلمانان]] غذای مناسبی تهیّه کند و اقوام و بستگان پیامبر را به آن مجلس دعوت نماید.
'''نکته سوم:''' [[پیامبر اکرم]]{{صل}} سه سال پس از [[بعثت]] مأمور شد اقوام و خویشاوندانش را [[دعوت]] کند و [[اسلام]] را بر آنها عرضه نماید، یعنی پس از اینکه سه سال [[دعوت به اسلام]] به صورت مخفیانه و پنهانی‌ از معدود افرادی که زمینه پذیرش اسلام داشتند، صورت گرفت، پیامبر اکرم{{صل}} مأمور [[تبلیغ]] و ترویج [[آیین توحیدی]] اسلام به صورت علنی و آشکار گشت. پیامبر اکرم{{صل}} علی را مأمور تهیّه مقدّمات این میهمانی نمود و به وی دستور داد که به کمک بقیّه [[مسلمانان]] غذای مناسبی تهیّه کند و اقوام و بستگان پیامبر را به آن مجلس دعوت نماید.


میهمان‌ها آمدند و غذا صرف شد. پس از صرف غذا پیامبر اکرم{{صل}} برخاست و [[دین جدید]] را با اقوام و بستگان خویش در میان گذارد و خود را پیامبر [[خداوند]] خواند، سپس فرمود: هر کس که دعوت مرا بپذیرد [[وصیّ]] و [[وزیر]] و [[خلیفه]] من خواهد شد! پیامبر سخنانش را سه بار تکرار کرد، ولی هیچ کس جز [[حضرت علی]]{{ع}} پاسخ مثبتی به پیامبر نداد. پیامبر خطاب به اقوام و بستگانش در مورد علیِ [[نوجوان]] فرمود: «این نوجوان (علیّ بن أبی طالب) [[برادر]]، [[وصیّ]] و [[خلیفه]] من است؛ سخنانش را گوش دهید و از وی [[اطاعت]] نمایید»<ref>{{متن حدیث|انَّ هذا اخی وَ وَصِیِّی وَ خَلیفَتی عَلَیْکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ اطیعُوهُ}}؛ تاریخ طبری، جلد ۲، صفحه ۶۲؛ تاریخ کامل، جلد ۲، صفحه ۴۰؛ مسند احمد، جلد ۱، صفحه ۱۱۱ (به نقل از فروغ ابدیّت، جلد اوّل، صفحه ۲۵۹).</ref>.
میهمان‌ها آمدند و غذا صرف شد. پس از صرف غذا پیامبر اکرم{{صل}} برخاست و [[دین جدید]] را با اقوام و بستگان خویش در میان گذارد و خود را پیامبر [[خداوند]] خواند، سپس فرمود: هر کس که دعوت مرا بپذیرد [[وصیّ]] و [[وزیر]] و [[خلیفه]] من خواهد شد! پیامبر سخنانش را سه بار تکرار کرد، ولی هیچ کس جز [[حضرت علی]]{{ع}} پاسخ مثبتی به پیامبر نداد. پیامبر خطاب به اقوام و بستگانش در مورد علیِ [[نوجوان]] فرمود: «این نوجوان (علیّ بن أبی طالب) [[برادر]]، [[وصیّ]] و [[خلیفه]] من است؛ سخنانش را گوش دهید و از وی [[اطاعت]] نمایید»<ref>{{متن حدیث|انَّ هذا اخی وَ وَصِیِّی وَ خَلیفَتی عَلَیْکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ اطیعُوهُ}}؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۶۲؛ تاریخ کامل، ج۲، ص۴۰؛ مسند احمد، ج۱، ص۱۱۱ (به نقل از فروغ ابدیّت، ج۱، ص۲۵۹).</ref>.


طبق نظر کسانی که معتقدند [[حضرت علی]]{{ع}} به هنگام [[پذیرش اسلام]] و در ابتدای [[بعثت]] ده‌ساله بوده و بدین جهت [[ایمان]] او [[ارزش]] چندانی نداشته، آن حضرت به هنگام داستان فوق ۱۳ ساله بوده است. اگر ایمان علی قبل از [[بلوغ]] ارزشی نداشته، پس چرا پیامبر اسلام{{صل}} چنان جملات [[زیبایی]] را در مورد او به عنوان خلیفه پس از خودش به کار برده است؟! کسی که در این فضیلت علی [[شک و تردید]] کند، در [[حقیقت]] در مقام و گفتار پیامبر اسلام{{صل}} و سلم [[شک]] نموده است! و اگر بگویید که این سخنان در سنّ سیزده سالگی و قبل از بلوغ شایسته آن حضرت بوده، باید بپذیرید که ایمان آن حضرت در سنّ ده سالگی نیز معتبر و با ارزش بوده است.
طبق نظر کسانی که معتقدند [[حضرت علی]]{{ع}} به هنگام [[پذیرش اسلام]] و در ابتدای [[بعثت]] ده‌ساله بوده و بدین جهت [[ایمان]] او [[ارزش]] چندانی نداشته، آن حضرت به هنگام داستان فوق ۱۳ ساله بوده است. اگر ایمان علی قبل از [[بلوغ]] ارزشی نداشته، پس چرا پیامبر اسلام{{صل}} چنان جملات [[زیبایی]] را در مورد او به عنوان خلیفه پس از خودش به کار برده است؟! کسی که در این فضیلت علی [[شک و تردید]] کند، در [[حقیقت]] در مقام و گفتار پیامبر اسلام{{صل}} و سلم [[شک]] نموده است! و اگر بگویید که این سخنان در سنّ سیزده سالگی و قبل از بلوغ شایسته آن حضرت بوده، باید بپذیرید که ایمان آن حضرت در سنّ ده سالگی نیز معتبر و با ارزش بوده است.


نکته چهارم: گذشته از همه این بحث‌ها، بالغ نبودن حضرت علی{{ع}} به هنگام [[بعثت پیامبر]] و پذیرش اسلام، مسلّم و [[قطعی]] نیست؛ بلکه در این زمینه بین [[علماء]] و [[دانشمندان اسلامی]] [[اختلاف]] نظر وجود دارد. همان‌گونه که صاحب مستدرک الصّحیحین در بحث‌های سابق به این مطلب اشاره کرد. به گوشه‌ای از نظرات [[دانشمندان]] [[مسلمان]] در این زمینه توجّه کنید:
'''نکته چهارم:''' گذشته از همه این بحث‌ها، بالغ نبودن حضرت علی{{ع}} به هنگام [[بعثت پیامبر]] و پذیرش اسلام، مسلّم و [[قطعی]] نیست؛ بلکه در این زمینه بین [[علماء]] و [[دانشمندان اسلامی]] [[اختلاف]] نظر وجود دارد. همان‌گونه که صاحب مستدرک الصّحیحین در بحث‌های سابق به این مطلب اشاره کرد. به گوشه‌ای از نظرات [[دانشمندان]] [[مسلمان]] در این زمینه توجّه کنید:
# [[ابن عبد البر]] در کتاب‌ الاستیعاب‌، جلد ۲، صفحه ۴۷۱ می‌گوید: «علی{{ع}} در سنّ شانزده، یا پانزده سالگی مسلمان شد و او اوّلین مسلمان (در بین مردان) بود»<ref>{{عربی|اوّل من اسلم بعد خدیجة علیّ بن أبی طالب و هو ابن [[خمس]] عشر سنة او ستّ عشر سنة}}.</ref>.
# [[ابن عبد البر]] در کتاب‌ الاستیعاب‌، جلد ۲، صفحه ۴۷۱ می‌گوید: «علی{{ع}} در سنّ شانزده، یا پانزده سالگی مسلمان شد و او اوّلین مسلمان (در بین مردان) بود»<ref>{{عربی|"اوّل من اسلم بعد خدیجة علیّ بن أبی طالب و هو ابن خمس عشر سنة او ستّ عشر سنة"}}.</ref>.
# نویسنده کتاب‌ «أسد الغابة فی معرفة الصّحابة» در جلد ۴، صفحه ۱۷، سه نظریّه در این زمینه نقل کرده است که طبق یکی از آن نظریّه‌ها، عدّه‌ای معتقدند سنّ آن حضرت در آن [[زمان]] پانزده سال بوده است.
# نویسنده کتاب‌ «أسد الغابة فی معرفة الصّحابة» در ج۴، ص۱۷، سه نظریّه در این زمینه نقل کرده است که طبق یکی از آن نظریّه‌ها، عدّه‌ای معتقدند سنّ آن حضرت در آن [[زمان]] پانزده سال بوده است.
# مرحوم [[علّامه مجلسی]] رضی الله عنه نیز متعرّض این مسأله شده و هفت قول پیرامون آن نقل کرده است<ref>[[بحار الأنوار]]، جلد ۳۸، صفحه ۷ و ۲۳۶.</ref>.
# مرحوم [[علّامه مجلسی]] رضی الله عنه نیز متعرّض این مسأله شده و هفت قول پیرامون آن نقل کرده است<ref>[[بحار الأنوار]]، ج۳۸، ص۷ و ۲۳۶.</ref>.


بنابراین، نابالغ بودن [[حضرت علی]]{{ع}} به هنگام تشرّف به اسلام، [[امر]] مسلّم و [[قطعی]] نیست، بلکه [[دانشمندان اسلامی]] در این زمینه [[اختلاف]] نظر دارند.
بنابراین، نابالغ بودن [[حضرت علی]]{{ع}} به هنگام تشرّف به اسلام، [[امر]] مسلّم و [[قطعی]] نیست، بلکه [[دانشمندان اسلامی]] در این زمینه [[اختلاف]] نظر دارند.
خط ۹۲: خط ۱۰۷:


== «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! ==
== «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! ==
شاید بعضی تصوّر کنند «اوّل المؤمنین» بودن امتیازی محسوب نمی‌شود و تفاوتی بین کسی که قبل از همه [[ایمان]] می‌آورد، با کسانی که پس از وی به صفّ [[مؤمنان]] می‌پیوندند وجود ندارد. ولی [[انصاف]] آن است که تفاوت بسیاری بین این دو می‌باشد. برای روشن‌تر شدن این مطلب، داستان «[[ساحران]] [[فرعون]]» را با هم مرور می‌کنیم: فرعون برای [[شکست]] حضرت [[موسی‌]]{{ع}} دستور داد تمام [[جادوگران]] از سراسر [[مصر]] جمع شوند و در [[روز]] [[موعود]] به [[مبارزه]] با آن حضرت بشتابند. وی به آنها وعده‌های فراوان داد که مهمترین آنها این بود که: «آنها جزء مقرّبان درگاه فرعون خواهند شد<ref>[[سوره اعراف]]، [[آیه]] ۱۱۴.</ref>.
شاید بعضی تصوّر کنند «اوّل المؤمنین» بودن امتیازی محسوب نمی‌شود و تفاوتی بین کسی که قبل از همه [[ایمان]] می‌آورد، با کسانی که پس از وی به صفّ [[مؤمنان]] می‌پیوندند وجود ندارد. ولی [[انصاف]] آن است که تفاوت بسیاری بین این دو می‌باشد. برای روشن‌تر شدن این مطلب، داستان «[[ساحران]] [[فرعون]]» را با هم مرور می‌کنیم: فرعون برای [[شکست]] حضرت [[موسی‌]]{{ع}} دستور داد تمام [[جادوگران]] از سراسر [[مصر]] جمع شوند و در [[روز]] [[موعود]] به [[مبارزه]] با آن حضرت بشتابند. وی به آنها وعده‌های فراوان داد که مهمترین آنها این بود که: «آنها جزء مقرّبان درگاه فرعون خواهند شد<ref>سوره اعراف، آیه ۱۱۴.</ref>.


فرعون همه چیز را برای روز موعود آماده کرد و [[اطمینان]] داشت که [[پیروز]] خواهد شد. روز موعود فرا رسید؛ ابتدا ساحران [[فرعونی]] وسایل [[سحر]] خود را افکندند و [[مردم]] را با سحر و چشم‌بندی ترساندند و در [[حیرت]] عجیبی فروبردند! سپس حضرت موسی‌{{ع}} به [[فرمان خداوند]] عصای خویش را به سمت جادوی جادوگران فرعون انداخت، ناگاه آن [[عصا]] تبدیل به مار عظیمی شد و تمام وسایل جادوگران را بلعید! جادوگران که دریافته بودند این کار حضرت موسی‌، مانند کار جادوگران نیست و او از ناحیه [[خداوند]] [[تأیید]] شده است، همگی بی‌اختیار به [[سجده]] افتادند و گفتند: {{متن قرآن|آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«گفتند به پروردگار جهانیان ایمان آوردیم،» سوره اعراف، آیه ۱۲۱.</ref>.
فرعون همه چیز را برای روز موعود آماده کرد و [[اطمینان]] داشت که [[پیروز]] خواهد شد. روز موعود فرا رسید؛ ابتدا ساحران [[فرعونی]] وسایل [[سحر]] خود را افکندند و [[مردم]] را با سحر و چشم‌بندی ترساندند و در [[حیرت]] عجیبی فروبردند! سپس حضرت موسی‌{{ع}} به [[فرمان خداوند]] عصای خویش را به سمت جادوی جادوگران فرعون انداخت، ناگاه آن [[عصا]] تبدیل به مار عظیمی شد و تمام وسایل جادوگران را بلعید! جادوگران که دریافته بودند این کار حضرت موسی‌، مانند کار جادوگران نیست و او از ناحیه [[خداوند]] [[تأیید]] شده است، همگی بی‌اختیار به [[سجده]] افتادند و گفتند: {{متن قرآن|آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«گفتند به پروردگار جهانیان ایمان آوردیم،» سوره اعراف، آیه ۱۲۱.</ref>.
خط ۱۰۴: خط ۱۱۹:
[[حضرت علی]]{{ع}} که در بین [[مسلمانان]] اوّل المؤمنین است، نیز امتیاز خاصّ و ویژه‌ای دارد. [[شجاعت]] و شهامت آن حضرت باعث شد وقتی دعوت پیامبر را شنید و تشخیص داد که این [[دعوت]]، [[پیام]] [[خدا]] است، و به [[آیات قرآن]] [[مجید]] گوش فراداد، درنگ نکرد و بی‌درنگ به عنوان اوّل المؤمنین[[ایمان]] آورد.
[[حضرت علی]]{{ع}} که در بین [[مسلمانان]] اوّل المؤمنین است، نیز امتیاز خاصّ و ویژه‌ای دارد. [[شجاعت]] و شهامت آن حضرت باعث شد وقتی دعوت پیامبر را شنید و تشخیص داد که این [[دعوت]]، [[پیام]] [[خدا]] است، و به [[آیات قرآن]] [[مجید]] گوش فراداد، درنگ نکرد و بی‌درنگ به عنوان اوّل المؤمنین[[ایمان]] آورد.


[[شیعیان]] آن حضرت نیز باید به هنگام [[مفاسد]] و آلودگی‌ها صف‌شکن باشند و حتّی اگر همراه و [[یاوری]] ندارند به [[تنهایی]] به [[مبارزه]] با مفاسد و ناپاکی‌ها بپردازند و اوّلین آمرین به معروف و ناهین عن المنکر باشند. [[جوانان]] عزیزی که در [[مجالس جشن]] و [[سرور]] شرکت می‌کنند، اگر [[مشاهده]] کردند که مجلس [[آلوده]] به [[گناه]] است و [[اهل]] مجلس حاضر نیستند از گناه[[دست]] بردارند، نباید همرنگ [[جماعت]] شوند، که در اینجا همرنگ جماعت شدن [[رسوایی]] است، بلکه باید مجلس گناه را ترک کنند و همه [[ملامت‌ها]] و مذمّت‌ها را به خاطر رضای [[خداوند]] با [[جان]] و [[دل]] پذیرا باشند.
[[شیعیان]] آن حضرت نیز باید به هنگام [[مفاسد]] و آلودگی‌ها صف‌شکن باشند و حتّی اگر همراه و [[یاوری]] ندارند به [[تنهایی]] به [[مبارزه]] با مفاسد و ناپاکی‌ها بپردازند و اوّلین آمرین به معروف و ناهین عن المنکر باشند. [[جوانان]] عزیزی که در مجالس جشن و [[سرور]] شرکت می‌کنند، اگر [[مشاهده]] کردند که مجلس [[آلوده]] به [[گناه]] است و [[اهل]] مجلس حاضر نیستند از گناه[[دست]] بردارند، نباید همرنگ [[جماعت]] شوند، که در اینجا همرنگ جماعت شدن [[رسوایی]] است، بلکه باید مجلس گناه را ترک کنند و همه ملامت‌ها و مذمّت‌ها را به خاطر رضای [[خداوند]] با [[جان]] و دل پذیرا باشند.


[[پیروان]] و [[شیعیان امیر المؤمنین]]{{ع}} نباید در طی مسیر و راه علی از تنهایی بترسند،؛ چراکه آن حضرت فرمود: «در راه [[حقّ]] از کمی همراهان [[وحشت]] نداشته باشید»<ref>{{متن حدیث|لا تَسْتَوْحِشُوا فی طَریقِ الْهُدی لِقِلَّةِ اهْلِه}}؛‌ نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱.</ref>
[[پیروان]] و شیعیان امیر المؤمنین{{ع}} نباید در طی مسیر و راه علی از تنهایی بترسند،؛ چراکه آن حضرت فرمود: «در راه [[حقّ]] از کمی همراهان وحشت نداشته باشید»<ref>{{متن حدیث|لا تَسْتَوْحِشُوا فی طَریقِ الْهُدی لِقِلَّةِ اهْلِه}}؛‌ نهج البلاغه، خ۲۰۱.</ref>


خلاصه اینکه «اوّل المؤمنین» هم [[شجاعت]] بیشتر، هم [[معرفت]] فزونتر و هم [[قدرت]] شکستن قید و بندهای [[تقلید]] از نیاکان را باید داشته باشد و تمام اینها در وجود [[حضرت علی]]{{ع}} جمع بود<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[آیات ولایت در قرآن - مکارم شیرازی (کتاب)| آیات ولایت در قرآن]]، ص۳۵۳ ـ ۳۶۹.</ref>.
خلاصه اینکه «اوّل المؤمنین» هم [[شجاعت]] بیشتر، هم [[معرفت]] فزونتر و هم [[قدرت]] شکستن قید و بندهای [[تقلید]] از نیاکان را باید داشته باشد و تمام اینها در وجود [[حضرت علی]]{{ع}} جمع بود<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[آیات ولایت در قرآن - مکارم شیرازی (کتاب)| آیات ولایت در قرآن]]، ص۳۵۳ ـ ۳۶۹.</ref>.
۱۱۷٬۵۸۵

ویرایش