مذاهب اربعه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مذاهب اربعه''' [[اهل سنت]] که یکی از "[[ثقلین]]" را کنار گذاشتند و از منبع زلال [[علوم]] معارف [[اهل بیت]] [[محروم]] گشتند، در پی سلطۀ [[امویان]] و [[عباسیان]] و میدان یافتن آنان که با [[عترت]] میانۀ خوبی نداشتند، از [[روایات]] و سخنان و آراء دیگران بهره گرفتند و در برداشت‌های [[دینی]] با عمل به قیاس و رأی، مکتب‌های [[فقهی]] و [[فکری]] جدیدی یافتند. [[مذاهب]] بسیاری پدید آمد و در هر شهری کسانی داعیۀ [[دین‌شناسی]] و فهم [[حدیث]] و بیان [[فقه]] و طرح [[عقاید]] داشتند و هرکدام نیز پیروانی می‌یافتند که اغلب آنها یا از بین رفتند، یا طرفداران اندکی داشتند. تنها چهار [[مذهب]] از [[مذاهب]] [[اهل سنت]] باقی ماند، به نام‌های: [[حنفی]]، [[شافعی]]، [[مالکی]] و [[حنبلی]].

[[پیشوایان]] این چهار [[مذهب]] تسنّن عبارت بودند از: ۱. [[ابو حنیفه]]، نعمان بن ثابت (۸۰- ۱۵۰ق) ۲. [[محمّد]] بن [[ادریس]] [[شافعی]] (۱۵۰--> ۱۹۸ق) ۳. [[مالک بن انس]](۹۳- ۱۷۹ق) ۴. [[احمد]] بن [[محمّد]] بن حنبل (۱۶۴- ۲۴۱ق)<ref> الامام الصادق والمذاهب الأربعة، ج ۱ ص ۱۶۰.</ref> همچنان‌که از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] آنان برمی‌آید، اغلب در قرن دوم هجری زیسته و نشو و نما یافته و [[علم]] و [[حدیث]] آموخته‌اند. پیشوای [[مذهب]] [[حنفی]] و [[مالکی]] از محضر [[امام صادق]] {{ع}} بهره‌های فراوان گرفته‌اند. دستگاه‌های [[حکومت]] و [[خلافت]]، نقش اساسی در شکل‌گیری، رواج و [[شهرت]] این [[مذاهب]] داشتند و به این [[مذاهب]] در مقابل [[مکتب]] [[اهل بیت]] و [[مذهب جعفری]] و [[شیعیان]]، بال‌وپر و [[قدرت]] و امکانات می‌دادند و رسمیت می‌بخشیدند و [[مشروعیت]] خود را در سایۀ این [[مذاهب]] و حمایت‌های علمای وابسته به [[خلافت]] تأمین می‌کردند. [[پیروان]] این [[مذاهب]] و دستگاه [[خلافت]]، رفته‌رفته بیش از خود [[ائمه]] [[مذاهب چهارگانه]]، برای آنان و آراءشان ارج نهادند و ایشان را مطلق ساختند و چنان شد که هیچ مذهبی جز آن چهار [[مذهب]]، نه رسمیت داشته باشد، نه اجازۀ نشر و [[تبلیغ]]. [[امامان]] [[معصوم]] که پروردۀ خانۀ [[وحی]] و داناترین افراد به [[قرآن]] و [[دین]] و برخوردار از [[عصمت]] و [[علم لدنی]] و [[وارث]] [[علوم]] [[پیامبر]] بودند، در [[انزوا]] قرار گرفتند و دیگران که بعضی نزد [[ائمه]] [[شیعه]] شاگردی کرده بودند، به عنوان [[امام]] مطرح شدند، تا آنجا که اگر کسانی از [[اهل]] [[علم]] و [[روایت]] و درایت، خطایی هم در [[اندیشه]] و فتوای [[پیشوایان]] مذاهب اربعه می‌دیدند، جرأت [[مخالفت]] نداشتند. ازاین‌رو نوعی [[جمود]] [[فکری]] و [[تعصّب]] و [[تقلید]] بر آنان [[حاکم]] شد. کشمکش‌هایی نیز بین خود مذاهب اربعه پیش‌آمد که ناشی از تعصّبات مذهبی [[پیروان]] آنها بود<ref>ر.ک: «الامام الصادق و المذاهب الأربعه»، اسد حیدر، ج ۱ تا ۴.</ref>. دریغ، که از فروغ [[هدایت]] و [[امامت اهل بیت]] [[محروم]] ماندند و به دیگران روی آوردند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|نحن شجرة العلم، و نحن أهل بیت النّبیّ، و فی دارنا مهبط جبرائیل، و نحن خزّان علم اللّه و نحن معادن وحی اللّه، من تبعنا نجی و من تخلّف عنّا هلک}}<ref>«ما درخت دانش و خاندان پیامبریم، فرود آمدن جبرئیل در خانۀ ما بود، ما گنجینه‌داران علم خدا و سرچشمه‌های وحی الهی هستیم، هرکس از ما پیروی کند نجات می‌یابد و هرکس از ما تخلّف کند، هلاک می‌شود» اهل البیت فی الکتاب والسنّه، ص ۱۷۸ به نقل از امالی صدوق</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۳۵.</ref>

== منابع ==

{{منابع}}

# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]

[[رده:مذاهب اسلامی]]