←حق ذکر
(←حق ذکر) |
|||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اهل بیت | | موضوع مرتبط = اهل بیت | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
[[مردم]] در برابر '''[[اهل بیت]]{{ع}} حقوقی''' را برعهده دارند که این [[تکالیف]] خود را باید به خوبی انجام دهند. این [[حقوق]] و [[وظایف]] به دو قسم فردی و [[اجتماعی]] تقسیم می‌شود. برخی از حقوق فردی عبارت است از: [[حق معرفت]]؛ [[حق محبت]]؛ [[حق ترفیع بیوت]]؛ [[حق زیارت]]؛ [[حق توسل]]؛ [[حق سلام]]؛ [[حق صلوات]]؛ [[حق تکریم]]؛ [[حق صله رحم]]؛ [[حق دعا]]؛ [[حق ذکر]] و [[حق شکرگزاری]]. مهمترین [[حقوق اجتماعی]] نیز عبارت است از: [[حق وصایت]]؛ حق [[امامت]] و [[ولایت]]؛ [[حق مرجعیت علمی]]؛ [[حق تقدیم]] ([[حق]] [[افضلیت]])؛ [[حق اسوه بودن]]؛ [[حق اطاعت]]؛ [[حق نصرت]]؛ [[حق انتظار]] و [[حقوق مالی]]. | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
==== حق ترفیع بیوت ==== | ==== حق ترفیع بیوت ==== | ||
{{اصلی|ترفیع بیت امام}} | {{اصلی|ترفیع بیت امام}} | ||
از جمله حقوقی که مصداق [[تکریم]] [[اهل بیت]] است، [[حق ترفیع بیوت]]: {{متن قرآن|فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ}}<ref>«(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود» سوره نور، آیه ۳۶-۳۷.</ref>. [[امام کاظم]] {{ع}} از پدر گرامیش [[نقل]] کرده که "مقصود [[آیه]]، خانه‌های [[آل محمد]] {{صل}} و | از جمله حقوقی که مصداق [[تکریم]] [[اهل بیت]] است، [[حق ترفیع بیوت]]: {{متن قرآن|فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ}}<ref>«(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود» سوره نور، آیه ۳۶-۳۷.</ref>. [[امام کاظم]] {{ع}} از پدر گرامیش [[نقل]] کرده که "مقصود [[آیه]]، خانه‌های [[آل محمد]] {{صل}} و خانه علی و [[فاطمه]] و [[حسن]] و [[حسین]] و [[حمزه]] و جعفر {{عم}} است"<ref>استرآبادی، تأویل الآیات الظاهرة، ص۳۵۹.</ref>. | ||
[[اذن]] در هر چیز، به معنای اعلام این معنا است که مانعی از انجام آن نیست و مراد از رفع، بالا بردن [[قدر]]، [[منزلت]] است و آن [[تعظیم]] ([[تکریم]]) است، در اینجا این عظمت و [[علو]]، [[مال]] [[خدای تعالی]] است که در این رفع، بالا بردن، کسی با [[خدا]] شریک نمی‌شود الا اینکه به [[الله]] تعالی منتسب شود<ref>المیزان، ج۱۵، ص۱۲۶؛ فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۴، ص۳۹۶.</ref> و مراد از رفع، [[تعظیم]] و رفع کثیفی و [[زشتی]] است و تطهیر [[معاصی]] و چیزهای [[پست]]. "بنابراین [[آیه]] دلایت می‌کند بر جواز تزیئن [[بیوت]] [[انبیاء]] و تعمیر بیوت در زمان حیاتشان و بعد از ممات ایشان و یا مراد رفع [[معنوی]] و عظمت معنوی است و بنابراین [[آیه]] به [[تکریم]] آن بیوت و [[تعظیم]] و ضیافت و تطهیر بیوت از آن چیزهایی که درشان آنها نیست دلالت می‌کند"<ref>جعفر سبحانی، مفاهیم القرآن، ج۱۰، ص۲۹۶.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۳- ۱۰۰.</ref> | [[اذن]] در هر چیز، به معنای اعلام این معنا است که مانعی از انجام آن نیست و مراد از رفع، بالا بردن [[قدر]]، [[منزلت]] است و آن [[تعظیم]] ([[تکریم]]) است، در اینجا این عظمت و [[علو]]، [[مال]] [[خدای تعالی]] است که در این رفع، بالا بردن، کسی با [[خدا]] شریک نمی‌شود الا اینکه به [[الله]] تعالی منتسب شود<ref>المیزان، ج۱۵، ص۱۲۶؛ فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۴، ص۳۹۶.</ref> و مراد از رفع، [[تعظیم]] و رفع کثیفی و [[زشتی]] است و تطهیر [[معاصی]] و چیزهای [[پست]]. "بنابراین [[آیه]] دلایت می‌کند بر جواز تزیئن [[بیوت]] [[انبیاء]] و تعمیر بیوت در زمان حیاتشان و بعد از ممات ایشان و یا مراد رفع [[معنوی]] و عظمت معنوی است و بنابراین [[آیه]] به [[تکریم]] آن بیوت و [[تعظیم]] و ضیافت و تطهیر بیوت از آن چیزهایی که درشان آنها نیست دلالت می‌کند"<ref>جعفر سبحانی، مفاهیم القرآن، ج۱۰، ص۲۹۶.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۳- ۱۰۰.</ref> | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۹: | ||
==== حق ذکر ==== | ==== حق ذکر ==== | ||
{{اصلی|ذکر در حقوق اسلامی}} | {{اصلی|ذکر در حقوق اسلامی}} | ||
یکی از [[حقوق اهل بیت]] {{عم}} [[ذکر]] ایشان است. [[ذکر]] به معنای [[غافل]] نبودن و یادآور بودن (در مقابل [[غفلت]] و | یکی از [[حقوق اهل بیت]] {{عم}} [[ذکر]] ایشان است. [[ذکر]] به معنای [[غافل]] نبودن و یادآور بودن (در مقابل [[غفلت]] و فراموشی) است از این جهت است {{عربی|اجعلني منك على ذكر}} یعنی فراموشم نکن، پس از آن، یاد کردن زبانی را نیز [[ذکر]] نامیده‌اند<ref>عبد الله جوادی آملی، ادب فنای مقربان، ج۳، ص۳۲.</ref>. | ||
یاد خوبان و [[اولیای الهی]] [[یاد خدا]]ست و از این‌رو [[خداوند]] یاد برخی از [[انبیا]] را از [[پیامبر گرامی]] خواسته است: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ}}<ref>«و از بنده ما ایّوب یاد کن» سوره ص، آیه ۴۱.</ref>. در مورد [[اهل بیت]] نیز این‌گونه است؛ چرا که یاد ایشان هم یاد خداست چون که ایشان تجلی اسماء و [[صفات الهی]] می‌باشند؛ پس برای یاد ایشان توجه و عنایت خداوند ضروری است و بدون توجه او کسی موفق به یادش نمی‌شود: "[[شیعیان]] ما با خود مهربان‌اند، چون تنها باشند [[خدا]] را یاد کنند همانا یاد ما یاد خداست هرگاه ما یاد شویم [[خدا]] یاد شود"<ref>{{متن حدیث|أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ: شِيعَتُنَا الرُّحَمَاءُ بَيْنَهُمُ الَّذِينَ إِذَا خَلَوْا ذَكَرُوا اللَّهَ إِنَّ ذِكْرَنَا مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ إِنَّا إِذَا ذُكِرْنَا ذُكِرَ اللَّهُ...}}؛ الکافی، ج۲، ص۱۸۶، ترجمه سید جواد مصطفوی، ج۳، ص۲۶۸.</ref>. | یاد خوبان و [[اولیای الهی]] [[یاد خدا]]ست و از این‌رو [[خداوند]] یاد برخی از [[انبیا]] را از [[پیامبر گرامی]] خواسته است: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ}}<ref>«و از بنده ما ایّوب یاد کن» سوره ص، آیه ۴۱.</ref>. در مورد [[اهل بیت]] نیز این‌گونه است؛ چرا که یاد ایشان هم یاد خداست چون که ایشان تجلی اسماء و [[صفات الهی]] می‌باشند؛ پس برای یاد ایشان توجه و عنایت خداوند ضروری است و بدون توجه او کسی موفق به یادش نمی‌شود: "[[شیعیان]] ما با خود مهربان‌اند، چون تنها باشند [[خدا]] را یاد کنند همانا یاد ما یاد خداست هرگاه ما یاد شویم [[خدا]] یاد شود"<ref>{{متن حدیث|أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ: شِيعَتُنَا الرُّحَمَاءُ بَيْنَهُمُ الَّذِينَ إِذَا خَلَوْا ذَكَرُوا اللَّهَ إِنَّ ذِكْرَنَا مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ إِنَّا إِذَا ذُكِرْنَا ذُكِرَ اللَّهُ...}}؛ الکافی، ج۲، ص۱۸۶، ترجمه سید جواد مصطفوی، ج۳، ص۲۶۸.</ref>. | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۴: | ||
===== [[حق خمس]] ===== | ===== [[حق خمس]] ===== | ||
===== [[حق صله]] ([[حق هدیه دادن|هدیه دادن]]) ===== | ===== [[حق صله]] ([[حق هدیه دادن|هدیه دادن]]) ===== | ||
== منابع == | == منابع == | ||