|
|
خط ۵۶: |
خط ۵۶: |
| # '''[[ابو قتاده انصاری]]:''' ابو قتاده انصاری در زمره [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} و از شجاعان و دلاوران و افاضل [[یاران]] آن حضرت و همچنین از [[یاران]] [[مخلص]] و با وفای [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نیز محسوب میشود<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۲۷۵؛ الاصابه، ج۷، ص۳۲۹ و رجال طوسی، ص۶۳.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} هنگامی که به [[خلافت]] رسید، [[خالد بن عاصی بن هاشم بن مغیره مخزومی]] را که از سوی [[عثمان]] [[والی]] مکه بود، [[عزل]] کرد و ابو قتاده انصاری را بر آن [[شهر]] گماشت ولی پس از مدتی [[ابو قتاده]] را نیز از [[ولایت]] مکه برکنار نموده<ref>ظاهرا علت برکناری ابوقتاده از ولایت مکه، جهت فراخوانی او به همراهی با حضرت در جنگ جمل، صفین و نهروان بوده است.</ref> و [[قثم فرزند عباس]] را به جای او [[منصوب]] کرد<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۱۲۰؛ [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص ۱۱۷ - ۱۲۳.</ref>. | | # '''[[ابو قتاده انصاری]]:''' ابو قتاده انصاری در زمره [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} و از شجاعان و دلاوران و افاضل [[یاران]] آن حضرت و همچنین از [[یاران]] [[مخلص]] و با وفای [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نیز محسوب میشود<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۲۷۵؛ الاصابه، ج۷، ص۳۲۹ و رجال طوسی، ص۶۳.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} هنگامی که به [[خلافت]] رسید، [[خالد بن عاصی بن هاشم بن مغیره مخزومی]] را که از سوی [[عثمان]] [[والی]] مکه بود، [[عزل]] کرد و ابو قتاده انصاری را بر آن [[شهر]] گماشت ولی پس از مدتی [[ابو قتاده]] را نیز از [[ولایت]] مکه برکنار نموده<ref>ظاهرا علت برکناری ابوقتاده از ولایت مکه، جهت فراخوانی او به همراهی با حضرت در جنگ جمل، صفین و نهروان بوده است.</ref> و [[قثم فرزند عباس]] را به جای او [[منصوب]] کرد<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۱۲۰؛ [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص ۱۱۷ - ۱۲۳.</ref>. |
| # '''[[قثم بن عباس قرشی]]:''' [[پسر عمو]] و [[صحابی رسول خدا]] {{صل}} و نیز از [[اصحاب خاص]] [[حضرت علی]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۵۵، ش۷.</ref>. هنگامی که [[حضرت علی]] {{ع}} به [[خلافت]] رسید، روی اعتمادی که به قثم داشت او را به کارهای مهمی گماشت و از همان اوایل [[خلافت]] قثم را [[والی]] و استاندار مکه قرار داد و تا زمان [[شهادت]] آن حضرت، وی به این سمت باقی بود. [[طبری]] قثم را [[کارگزار مکه]] و طائف دانسته است<ref>تاریخ طبری (هشت جلدی)، ج۴، ص۶۹؛ ابن دمشقی، جواهر المطالب فی مناقب الامام علی{{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۰-۱۱۱۲؛ [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص۱۲۳ - ۱۲۵.</ref> | | # '''[[قثم بن عباس قرشی]]:''' [[پسر عمو]] و [[صحابی رسول خدا]] {{صل}} و نیز از [[اصحاب خاص]] [[حضرت علی]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۵۵، ش۷.</ref>. هنگامی که [[حضرت علی]] {{ع}} به [[خلافت]] رسید، روی اعتمادی که به قثم داشت او را به کارهای مهمی گماشت و از همان اوایل [[خلافت]] قثم را [[والی]] و استاندار مکه قرار داد و تا زمان [[شهادت]] آن حضرت، وی به این سمت باقی بود. [[طبری]] قثم را [[کارگزار مکه]] و طائف دانسته است<ref>تاریخ طبری (هشت جلدی)، ج۴، ص۶۹؛ ابن دمشقی، جواهر المطالب فی مناقب الامام علی{{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۰-۱۱۱۲؛ [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص۱۲۳ - ۱۲۵.</ref> |
|
| |
| ==اقامت در [[مکه]]==
| |
| از مسائلی که درباره مکه مطرح است، [[کراهت]] سکونت در این [[شهر]] میباشد. البته چنین نیست که [[زندگی]] در آن مکان [[مقدس]] خود بخود کراهت داشته باشد، بلکه به معنای آن است که چون مکه و [[حرم مقدس]] است، ممکن است نسبت به آنجا [[بیاحترامی]] شود و در اثر آن گرفتار [[عذاب الهی]] گردد؛ {{متن قرآن|وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«به هر کس که در آن از سر ستم آهنگ کژروی کند، از عذابی دردناک میچشانیم» سوره حج، آیه ۲۵.</ref>.
| |
| به استناد [[تفسیری]] که از [[امام صادق]]{{ع}} رسیده، آن حضرت اقامت در مکه را کراهت داشتند<ref>صهبای صفا، آیة الله جوادی آملی، ص۲۲.</ref>. همچنین در صورت سکونت در مکه [[خوف]] آن هست که [[انسان]] در [[حرم]] و مکه [[مرتکب گناه]] شود و [[کیفر]] [[گناه]] در مکه مضاعف است<ref>کافی، ج۴، ص۱۹۶.</ref>.
| |
| طبق بیان برخی [[روایات]]، ماندن و اقامت گزیدن در مکه [[قساوت قلب]] میآورد. شاید علتش این باشد که اثر گناه در این مکان بیشتر است و لذا ساکن شدن در مکه، در روایات [[مکروه]] دانسته شده و در بعضی از روایات دستور دادهاند که وقتی از [[مناسک]] و [[اعمال]] [[حج]] فارغ شدید در مکه نمانید و به [[وطن]] برگردید.
| |
| همان [[طور]] که گناه در مکه کیفر مضاعف دارد، [[ثواب]] عمل خیر و [[عبادت]] نیز چندین برابر است. از [[امام سجاد]]{{ع}} [[روایت]] شده است که: «اگر کسی در مکه [[قرآن]] را ختم کند نمیمیرد مگر این که [[رسول خدا]]{{صل}} را میبیند و جایگاهش را در [[بهشت]] [[مشاهده]] میکند و [[تسبیح]] در مکه معادل با [[خراج]] [[کوفه]] و [[بصره]] است که در [[راه خدا]] [[انفاق]] کند و اگر کسی در مکه هفتاد رکعت [[نماز]] بخواند و در هر رکعت [[سوره توحید]] و قدر [[آیه سخره]] و [[آیه الکرسی]] را بخواند، نمیمیرد مگر [[شهید]]. [[غذا خوردن]] در مکه مثل [[روزه]] گرفتن در غیر مکه است و یک [[روز]] روزه گرفتن در مکه معادل یک سال [[روزه]] گرفتن در غیر [[مکه]] است و [[راه رفتن]] در مکه [[عبادت]] است»<ref>جواهر، ج۲۰، ص۷۲.</ref>. از این [[روایت]] و دیگر [[روایات]] استفاده میشود که صرف اقامت و ساکن شدن در مکه [[کراهت]] ندارد و این کراهت به خاطر آن خصوصیاتی است که گفته شد.
| |
|
| |
| [[صاحب جواهر]] از [[شهید]] نقل میکند که او بین این دو دسته از روایات را اینگونه جمع کرده است:
| |
| «اگر کسی به خودش [[اطمینان]] داشته باشد که در مکه [[تخلف]] نمیکند، [[مستحب]] است در آنجا بماند»<ref>جواهر، ج۲۰، ص۷۲.</ref>.
| |
| و اما [[اراده]] و [[نیت]] [[گناه]] در مکه؛ آن گونه که از روایات استفاده میشود، برای نیت و اراده گناه، چیزی نوشته نمیشود؛ یعنی اگر کسی اراده و نیت گناه کند، لیکن آن را به مرحله عمل درنیاورد و مرتکب آن نشود، [[خداوند]] سیئهای برایش نمینویسد.
| |
| [[امام صادق]]{{ع}} میگوید: «خداوند خطاب به [[حضرت آدم]]{{ع}} فرمود: من برای تو مقرر کردهام که اگر کسی از [[ذریه]] تو اراده گناه کرد چیزی برای او نوشته نمیشود و اگر آن را انجام داد برایش ثبت میشود و اگر اراده عمل صالحی را کرد، گرچه آن را انجام ندهد، خداوند یک [[حسنه]] برای او مینویسد و اگر آن را انجام داد، ده حسنه برای او مینویسد»<ref>جواهر، ج۲۰، ص۷۲.</ref>.
| |
|
| |
| حتی در بعضی از روایات، در مورد کسی که معصیتی را مرتکب شود، آمده است: «خداوند به او مهلت میدهد که اگر پشیمان شد و [[استغفار]] کرد برایش چیزی ننویسند. (در بعضی از روایات مهلت هفت [[ساعت]] مشخص گردیده است) و اگر در آن مهلت مقرر استغفار نکرد، خداوند برای او یک [[سیئه]] ثبت میکند»<ref>کافی، ج۲، ص۴۴۰.</ref>.
| |
| با این که از روایات استفاده میشود که خداوند بسیار [[آمرزنده]] و [[بخشنده]] است و از [[گناهان]] [[بندگان]] میگذرد، اما نسبت به کسی که در مکه گناه کند، اولاً: [[کیفر]] آن را مضاعف قرار داده است.
| |
| ثانیاً: برای کسی که اراده گناه کند، گر چه آن را انجام هم ندهد گناه برای او نوشته میشود.
| |
| در [[بحار الانوار]] از [[پیامبر]]{{صل}} روایتی نقل شده که آن حضرت فرمود: «اگر کسی تصمیم بگیرد که در [[مکه]] گناهی مرتکب شود گر چه آن را انجام ندهد، [[خداوند]] گناهی برای او مینویسد» حضرت آن گاه فرمود: زیرا خداوند فرموده است: {{متن قرآن|وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«به هر کس که در آن از سر ستم آهنگ کژروی کند، از عذابی دردناک میچشانیم» سوره حج، آیه ۲۵.</ref>. و این ویژگی و خصوصیت در [[شهر]] دیگری وجود ندارد. پیامبر{{صل}} آنگاه میافزاید: «[[اصحاب فیل]] فقط [[اراده]] کردند که [[کعبه]] را خراب کنند، ولی خداوند آنها را [[عذاب]] کرد، پیش از آنکه کاری را انجام دهند»<ref>کافی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۱۸.</ref>
| |
|
| |
| ==ام الصفا==
| |
| از نامهای مکه است، چون برای کسانی که با [[خلوص]] [[فریضه]] [[حج]] میکنند، [[گشایش]] خاطر و [[صفا]] حاصل میشود<ref>فصلنامه میقات حج، ش۲۱، ص۱۲۳.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۲۴.</ref>
| |
|
| |
| ==اُمّ [[راحم]]==
| |
| از نامهای مکه است<ref>راهنمای حرمین شرفین، ابراهیم غفاری، ج۱، ص۲۳۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۱.</ref>
| |
|
| |
| ==اُمّ رُحم==
| |
| از نامهای مکه است.
| |
| مکه امّ رُحم نامیده شد. چون هرگاه افراد، مجاور مکه میشدند، مورد [[رحمت]] قرار میگرفتند. مکه امّ رحم است یعنی اصل و ریشه رحمت است.
| |
| ابن منظور در لسان العرب آورده است: اُمّ رُحم همان مکه است و «المرحومه» از نامهای [[مدینه]] [[پیامبر]]{{صل}} است<ref>فصلنامه میقات حج، ش۵۳، ص۱۱۷ و ۱۲۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۱.</ref>
| |
|
| |
| ==اُمّ [[رحمان]]==
| |
| یکی از نامهای مکه است<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۷۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۱.</ref>
| |
|
| |
| ==أمّ رحمه==
| |
| از نامهای مکه است<ref>فصلنامه میقات حج، ش۴، ص۱۴۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۲.</ref>
| |
|
| |
| ==أمّ [[روح]]==
| |
| یکی از نامهای مکه است<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۷۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۲.</ref>
| |
|
| |
| ==أمّ زُحم==
| |
| یکی از نامهای مکه است.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۳۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |