موعظه در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==))
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = موعظه
| عنوان مدخل  = موعظه
| مداخل مرتبط = [[موعظه در قرآن]] - [[موعظه در نهج البلاغه]] - [[موعظه در کلام اسلامی]] - [[موعظه در تاریخ اسلامی]] - [[موعظه در معارف دعا و زیارات]] - [[موعظه در معارف و سیره سجادی]] - [[موعظه در معارف و سیره حسینی]]
| پرسش مرتبط  =
}}
 
[[پرونده:13681369.jpeg|300px|بندانگشتی|موعظه]]
[[پرونده:13681369.jpeg|300px|بندانگشتی|موعظه]]
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[موعظه]]''' است. "'''[[موعظه]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[موعظه در قرآن]] - [[موعظه در حدیث]] - [[موعظه در نهج البلاغه]] - [[موعظه در کلام اسلامی]] - [[موعظه در فلسفه اسلامی]] - [[موعظه در عرفان اسلامی]] - [[موعظه در معارف دعا و زیارات]] - [[موعظه در معارف و سیره سجادی]] - [[موعظه در معارف و سیره حسینی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">


[[اهل منبر]] و [[وعظ]]، که در [[محافل دینی]] و [[مجالس حسینی]] برای [[مردم]] [[القای سخن]] و ایراد [[موعظه]] و [[ذکر مصیبت]] می‌کنند، چون با [[دل]] و [[دین]] مردم سر و کار دارند و شنوندگان، کلامشان را [[حجت]] می‌شمارند، باید خود به حرف‌هایشان [[معتقد]] و عامل باشند، تا هم سخن تأثیر کند و هم از وجهه دین و [[علمای دینی]] کاسته نشود<ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۲۶.</ref>.
اهل منبر و [[وعظ]]، که در محافل دینی و [[مجالس حسینی]] برای [[مردم]] القای سخن و ایراد [[موعظه]] و [[ذکر مصیبت]] می‌کنند، چون با [[دل]] و [[دین]] مردم سر و کار دارند و شنوندگان، کلامشان را [[حجت]] می‌شمارند، باید خود به حرف‌هایشان [[معتقد]] و عامل باشند، تا هم سخن تأثیر کند و هم از وجهه دین و [[علمای دینی]] کاسته نشود<ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۲۶.</ref>.


==مقدمه==
== مقدمه ==
* بر فراز [[منبر]] رفتن و به موعظه خلایق یا نشر خلایق پرداختن، کار هر کس نیست و صلاحیت‌ها و شرایطی می‌طلبد. علمای بزرگ که [[دلسوز]] دین بوده‌اند، همواره چه کتبی و چه شفاهی به [[اندرز]] و رهنمود در این زمینه‌ها پرداخته‌اند از جمله مرحوم [[میرزا حسین نوری]] در کتاب ارزنده خود (لؤلؤ و مرجان) به بیان [[آداب اهل منبر]] پرداخته و [[اخلاص]] را پله اول منبر و [[صدق]] را پله دوم آن دانسته و نکاتی را هم به‌عنوان [[مهالک]] عظیمه [[روضه خوانان]] و اهل منبر دانسته که بعضی از آنها از این قرار است:
بر فراز [[منبر]] رفتن و به موعظه خلایق یا نشر خلایق پرداختن، کار هر کس نیست و صلاحیت‌ها و شرایطی می‌طلبد. علمای بزرگ که [[دلسوز]] دین بوده‌اند، همواره چه کتبی و چه شفاهی به [[اندرز]] و رهنمود در این زمینه‌ها پرداخته‌اند از جمله مرحوم [[میرزا حسین نوری]] در کتاب ارزنده خود (لؤلؤ و مرجان) به بیان آداب اهل منبر پرداخته و [[اخلاص]] را پله اول منبر و [[صدق]] را پله دوم آن دانسته و نکاتی را هم به‌عنوان [[مهالک]] عظیمه [[روضه خوانان]] و اهل منبر دانسته که بعضی از آنها از این قرار است:
# [[ریاکاری]] و به خاطر [[دنیا]] کار کردن.
# [[ریاکاری]] و به خاطر [[دنیا]] کار کردن.
# [[روضه‌خوانی]] را وسیله کسب خویش ساختن.
# [[روضه‌خوانی]] را وسیله کسب خویش ساختن.
# [[آخرت]] خود را به دنیا، و به دنیای دیگران فروختن.
# [[آخرت]] خود را به دنیا، و به دنیای دیگران فروختن.
#عمل نکردن [[روضه]] خوان به گفته‌هایی که خود نقل می‌کند.
# عمل نکردن [[روضه]] خوان به گفته‌هایی که خود نقل می‌کند.
# [[دروغ]] بافتن در منبر و رعایت نکردن صدق [[احادیث]] و حکایات<ref>لؤلؤ و مرجان محدث نوری</ref>
# [[دروغ]] بافتن در منبر و رعایت نکردن صدق [[احادیث]] و حکایات<ref>لؤلؤ و مرجان محدث نوری</ref>


[[شاگرد]] وی [[مرحوم محدث قمی]] در [[منتهی الآمال]]، پس از بیانی مبسوط در [[زشتی]] دروغ در [[مجالس عزاداری]] و منبر و مرثیه و استفاده از [[غنا]] در [[نوحه‌خوانی]] و رعایت نکردن دقت در نقل‌های [[تاریخی]]، سخنانی دارد، تحت عنوان نصح و تحذیر و اهل منبر را بر [[حذر]] می‌دارد از [[مبتلا]] شدن به دروغ گفتن و [[افترا]] بستن بر [[خدا]] و [[ائمه]] و [[علماء]]، غنا خواندن، اطفال امارد را با الحان [[فسوق]] پیش از خود به خوانندگی واداشتن، بی‌اذن، بلکه با [[نهی]] صریح به [[خانه]] مردم در آمدن و بر [[منبر]] رفتن و [[آزردن]] حاضرین بر [[گریه]] نکردن به کلمات بلیغه، [[ترویج باطل]] در وقت [[دعا]]، [[مدح]] کسانی که مست [[حق]] مدح نیستند، [[مغرور]] کردن مجرمین و متجری نمودن [[فاسقین]]، خلط کردن [[حدیثی]] به [[حدیث]] دیگر به طور تدلیس، [[تفسیر]] [[آیات شریفه]] به آراء کاسده، نقل [[اخبار]] به معانی باطله، [[فتوا]] دادن با نداشتن اهلیت آن، [[متوسل]] شدن برای [[زینت]] دادن [[کلام]] و رونق گرفتن مجلس به سخنان کفره و حکایت مضحکه و اشعار [[فجره]] و [[فسقه]] در مطالب منکره و تصحیح کردن اشعار [[دروغ]] [[مراثی]] را به‌عنوان زبان حال، ذکر آنچه منافی [[عصمت]] و [[طهارت اهل بیت]] [[نبوت]] است، طول دادن سخن به جهت اغراض کثیره فاسده و [[محروم]] نمودن حاضرین از اوقات [[فضیلت نماز]] وامثال این [[مفاسد]] که لا تعد و لا تحصی است<ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۲۶.</ref>.
شاگرد وی [[مرحوم محدث قمی]] در [[منتهی الآمال]]، پس از بیانی مبسوط در [[زشتی]] دروغ در [[مجالس عزاداری]] و منبر و مرثیه و استفاده از [[غنا]] در [[نوحه‌خوانی]] و رعایت نکردن دقت در نقل‌های [[تاریخی]]، سخنانی دارد، تحت عنوان نصح و تحذیر و اهل منبر را بر [[حذر]] می‌دارد از [[مبتلا]] شدن به دروغ گفتن و [[افترا]] بستن بر [[خدا]] و [[ائمه]] و [[علماء]]، غنا خواندن، اطفال امارد را با الحان [[فسوق]] پیش از خود به خوانندگی واداشتن، بی‌اذن، بلکه با [[نهی]] صریح به [[خانه]] مردم در آمدن و بر [[منبر]] رفتن و [[آزردن]] حاضرین بر [[گریه]] نکردن به کلمات بلیغه، [[ترویج باطل]] در وقت [[دعا]]، [[مدح]] کسانی که مست [[حق]] مدح نیستند، [[مغرور]] کردن مجرمین و متجری نمودن [[فاسقین]]، خلط کردن [[حدیثی]] به [[حدیث]] دیگر به طور تدلیس، [[تفسیر]] [[آیات شریفه]] به آراء کاسده، نقل [[اخبار]] به معانی باطله، [[فتوا]] دادن با نداشتن اهلیت آن، [[متوسل]] شدن برای [[زینت]] دادن [[کلام]] و رونق گرفتن مجلس به سخنان کفره و حکایت مضحکه و اشعار [[فجره]] و [[فسقه]] در مطالب منکره و تصحیح کردن اشعار [[دروغ]] [[مراثی]] را به‌عنوان زبان حال، ذکر آنچه منافی [[عصمت]] و [[طهارت اهل بیت]] [[نبوت]] است، طول دادن سخن به جهت اغراض کثیره فاسده و [[محروم]] نمودن حاضرین از اوقات [[فضیلت نماز]] وامثال این [[مفاسد]] که لا تعد و لا تحصی است<ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۲۶.</ref>.
 
==پیوند [[خطابه]] در [[شیعه]] با [[حادثه عاشورا]]==
خطابه و منبر در [[کشور]] ما مولود حادثه عاشورا است، چطور مولود حادثه عاشورا است؟ [[امام حسین]]{{ع}} در [[زمان]] خودش علیه جریانی [[قیام]] کرد و [[شهید]] شد، به همان ترتیبی که می‌دانیم، روایاتی هم در زمینه [[عزاداری]] برای آن [[حضرت]] وارد شده است که برای یک نفر [[شیعی]] [[مذهب]] امکان ندارد که آن [[روایات]] را [[انکار]] کند، یعنی از مسلّمات [[مذهب شیعه]] است.


از ناحیه [[ائمه اطهار]]{{عم}} توصیه و تأکید فراوان به [[احیاء]] [[سنت]] [[عاشورا]] شده است. و به اشخاصی که شاعر بوده‌اند بسیار توصیه شده که در این موضوع [[شعر]] بگویید و [[احساسات مردم]] را تحریک کنید، نسبت به اشخاصی که در مجالس [[اقامه سنت]] عاشورا متأثر می‌شوند و [[اشک]] می‌ریزند [[تقدیس]] رسیده است. [[احادیث]] زیادی هست راجع به [[ثواب گریه بر سیدالشهداء]]{{ع}}، این احادیث را امشب نمی‌خواهم بخوانم ولی اجمالاً همین‌قدر عرض کنم برای یک نفر شیعه مذهب جای تردید نیست که این [[دستور]] در مذهبه ما هست.
== پیوند خطابه در [[شیعه]] با [[حادثه عاشورا]] ==
اینجا دو مطلب وجود دارد که لازم است طرح شود: یکی اینکه [[فلسفه قیام امام حسین]]{{ع}} چه بود؟ چرا [[امام حسین]]{{ع}} [[قیام]] کرد؛ [[انگیزه]] قیام چه بود؟ دیگر اینکه [[فلسفه]] این [[دستور]] از طرف [[پیشوایان دین]] که موضوع [[قیام امام حسین]]{{ع}} برای همیشه باقی بماند و زنده بماند و فراموش نشود چیست؟ فلسفه اینکه [[عاشورا]] زنده بماند چیست؟
خطابه و منبر در [[کشور]] ما مولود حادثه عاشورا است، چطور مولود حادثه عاشورا است؟ [[امام حسین]] {{ع}} در [[زمان]] خودش علیه جریانی [[قیام]] کرد و [[شهید]] شد، به همان ترتیبی که می‌دانیم، روایاتی هم در زمینه [[عزاداری]] برای آن حضرت وارد شده است که برای یک نفر [[شیعی]] [[مذهب]] امکان ندارد که آن [[روایات]] را [[انکار]] کند، یعنی از مسلّمات [[مذهب شیعه]] است.
مطابق [[عقیده]] ما که [[شیعه]] هستیم هیچ [[دستوری]] از [[دین]] خالی از [[حکمت]] و فلسفه نیست. این دو تا باید معلوم بشود، اگر این دو تا معلوم شد آن [[وقت معلوم]] خواهد شد که این دستور چه دستور بزرگی است و چقدر باید از [[حادثه عاشورا]] و از دستوری که درباره آن رسیده استفاده کرد.<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[خطابه و منبر (مقاله)|مقاله «خطابه و منبر»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۶ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۶]] ص۱۵.</ref>


== جستارهای وابسته ==
از ناحیه [[ائمه اطهار]] {{عم}} توصیه و تأکید فراوان به [[احیاء]] [[سنت]] [[عاشورا]] شده است. و به اشخاصی که شاعر بوده‌اند بسیار توصیه شده که در این موضوع [[شعر]] بگویید و [[احساسات مردم]] را تحریک کنید، نسبت به اشخاصی که در مجالس [[اقامه سنت]] عاشورا متأثر می‌شوند و [[اشک]] می‌ریزند [[تقدیس]] رسیده است. [[احادیث]] زیادی هست راجع به [[ثواب گریه بر سیدالشهداء]] {{ع}}، این احادیث را امشب نمی‌خواهم بخوانم ولی اجمالاً همین‌قدر عرض کنم برای یک نفر شیعه مذهب جای تردید نیست که این [[دستور]] در مذهبه ما هست.
اینجا دو مطلب وجود دارد که لازم است طرح شود: یکی اینکه [[فلسفه قیام امام حسین]] {{ع}} چه بود؟ چرا [[امام حسین]] {{ع}} [[قیام]] کرد؛ [[انگیزه]] قیام چه بود؟ دیگر اینکه [[فلسفه]] این [[دستور]] از طرف [[پیشوایان دین]] که موضوع [[قیام امام حسین]] {{ع}} برای همیشه باقی بماند و زنده بماند و فراموش نشود چیست؟ فلسفه اینکه [[عاشورا]] زنده بماند چیست؟
مطابق [[عقیده]] ما که [[شیعه]] هستیم هیچ [[دستوری]] از [[دین]] خالی از [[حکمت]] و فلسفه نیست. این دو تا باید معلوم بشود، اگر این دو تا معلوم شد آن [[وقت معلوم]] خواهد شد که این دستور چه دستور بزرگی است و چقدر باید از [[حادثه عاشورا]] و از دستوری که درباره آن رسیده استفاده کرد<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[خطابه و منبر (مقاله)|مقاله «خطابه و منبر»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۶ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۶]]، ص۱۵.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۲: خط ۳۳:
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:موعظه]]
[[رده:موعظه]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش