←اعمال شب و روز جمعه
(←منابع) |
|||
| (۵۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[جمعه در قرآن]] - [[جمعه در حدیث]] - [[جمعه در معارف مهدویت]] - [[جمعه در معارف دعا و زیارات]] - [[جمعه در معارف و سیره سجادی]] - [[جمعه در فقه اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
'''جمعه''' نام روز آخر هفته، و روزی است که [[مردم]] برای [[نماز جمعه]] گرد هم می‌‌آیند. اهمیت و [[فضیلت]] شب و [[روز جمعه]] در [[احادیث]] بسیاری بیان شده و [[اعمال]] و ادعیۀ فراوانی برای آن مقرر گشته است. برخی از [[اعمال]] [[روز جمعه]] عبارت است از: [[عبادت]]، دید و بازدید، رفتن سر خاک مردگان، دادن [[صدقه]]، شرکت در [[نماز جمعه]] و ... . [[روز جمعه]] از روزهایی است که از چند جهت اختصاص به [[امام زمان]] {{ع}} دارد، یکی آنکه ولادت حضرت در آن روز بوده است، همچنین [[ظهور]] آن جناب در [[روز جمعه]] خواهد بود. | |||
== | == معناشناسی == | ||
«جمعه» نام روز آخر هفته، روز تعطیلی [[مسلمانان]] و روزی است که [[مردم]] برای [[نماز جمعه]] گرد هم می‌‌آیند و به عقیدۀ برخی، جمعه از آنرو جمعه نامیده شده است که در آن روز جهت [[نماز]] اجتماع میکنند<ref>راغب اصفهانی، مفردات.</ref>. | |||
اولین کسی که جمعه را جمعه نامید «کعب بن لؤی بن غالب» ـ یکی از اجداد پیامبر {{صل}} ـ بود، پیش از آن، این روز را «عروبة» می‌گفتند<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱/۵۹۳؛ معارف و معاریف، ج ۲، ص ۵۶۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۵۰.</ref> | |||
«[[جُمعه]]» از ریشه «جمع» به معنای ضمیمه‌کردن چیزی به چیز دیگر<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغه، ۱/۴۷۹.</ref> و نام یکی از روزهای هفته است<ref>فیومی، المصباح المنیر، ۱۰۹.</ref> که در [[عرب جاهلی]] به آن «[[یوم]] العَرُوبه» می‌گفتند<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۲/۱۲۸؛ زمخشری، الکشاف، ۴/۵۳۲؛ صالحی شامی، سبل الهدی و الرشاد، ۱/۲۷۸.</ref> و طبق نقل دیگری [[مردم مدینه]] پیش از [[هجرت پیامبر]]{{صل}} این [[روز]] را برای [[عبادت]] و تجمع [[انتخاب]] کردند و آن را به [[روز جمعه]] [[تغییر]] نام دادند<ref>طبرسی، جوامع الجامع، ۴/۳۹۲.</ref>.<ref>[[حسین علی برزگران|برزگران، حسین]]، [[نماز جمعه (مقاله)|مقاله «نماز جمعه»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱۰، ص۱۱۱–۱۱۹.</ref> | |||
==پرسش مستقیم== | ==دیدگاه روایی== | ||
{{اصلی|جمعه در حدیث}} | |||
اهمیت و [[فضیلت]] شب و [[روز جمعه]] در [[احادیث]] بسیاری بیان شده و [[اعمال]] و ادعیۀ فراوانی برای آن مقرر گشته است. برخی از احادیثی که در [[فضیلت]] [[روز جمعه]] وارد شده عبارت‌اند از: | |||
# [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمودند: «[[روز جمعه]]، [[بهترین]] روزها‌ست و نزد [[خداوند]] از روز [[عید قربان]] و [[عید فطر]] ارجمند‌تر است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۳۶۷.</ref>. | |||
# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: «خوبی و بدی در [[روز جمعه]] دو چندان میشود»<ref>{{متن حدیث|اَلْخَیْرُ وَ اَلشَّرُّ یُضَاعَفُ یَوْمَ اَلْجُمُعَةِ}}؛ ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الاعمال، ج۲، ص۱۴۲.</ref>. | |||
# [[پیامبر]] {{صل}} فرمودند: «[[خداوند]] در [[روز جمعه]]، ششصد هزار نفر را از [[آتش]] [[آزاد]] میسازد که همه مستحق [[دوزخ]] بودهاند»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸۹، ص ۲۶۸؛ ج ۵۹، ص ۳۶.</ref>. | |||
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «[[قائم]] ما [[اهل بیت]] در [[روز جمعه]] خروج می‌کند»<ref>{{متن حدیث|یخرج قائمنا أهل‌البیت یوم الجمعه}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۵۰.</ref> | |||
== اعمال شب و روز جمعه == | |||
=== مستحبات === | |||
[[نماز جمعه]] با وجود شرایط آن در روز جمعه، [[واجب]] است و از نماز ظهر کفایت می‌کند. خواندن سوره جمعه و [[سوره اعلی]] در [[نماز]] [[مغرب]] و عشای [[شب جمعه]] به قول مشهور<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۴۰۵.</ref> و سوره جمعه و [[سوره توحید]] به قول برخی یا سوره جمعه و [[سوره منافقون]] بنابر قول برخی دیگر در نماز صبح [[روز جمعه]]<ref>جواهر الکلام، ص۴۰۶ ـ ۴۰۷.</ref>. [[نوافل]] زیادی در روز جمعه وارد شده که خواندن آنها در این [[روز]] مستحب است؛ از قبیل [[نماز]] [[پیامبر]]، نماز جعفر طیار و نماز اعرابی<ref>تحریر الاحکام، ج ۱، ص۲۹۵ ـ ۲۹۶؛ العروة الوثقی، ج ۳، ص۴۰۴.</ref>. | |||
از دیگر [[مستحبات]] شب یا روز جمعه [[اعمال]] زیر است: [[غسل]] جمعه به قول مشهور<ref>جواهر الکلام، ج۵، ص۲.</ref>؛ حمام کردن<ref>الدروس الشرعیة، ج ۱، ص۱۲۸.</ref>، استعمال بوی خوش<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۶۴.</ref>، آراستن خویش و پوشیدن پاکیزه‌ترین لباس‌ها<ref>مجمع الفائدة، ج ۲، ص۳۹۳.</ref>، گرفتن ناخن و چیدن شارب<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۳۵۵.</ref>؛ خوردن انار<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۵.</ref>، زیارت پیامبر {{صل}} و [[امامان]]{{عم}}<ref>الدروس الشرعیة، ج ۲، ص۱۶.</ref>، به‌ویژه [[زیارت امام حسین]]{{ع}}<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص۴۷۹.</ref>، [[زیارت اهل قبور]] قبل از طلوع خورشید؛<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۵.</ref> [[صدقه دادن]]<ref>وسائل الشیعة، ج ۷، ص۴۱۲.</ref> و [[توسعه]] بر [[خانواده]] در خوراک<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۰۱.</ref>. | |||
=== مکروهات === | |||
حجامت کردن<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۳۶۳.</ref> و [[شعر]] خواندن<ref>وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۰۲.</ref> در روز جمعه و نیز [[ذبح]] حیوان تا ظهر آن<ref>جواهر الکلام، ج ۳۶، ص۱۳۵.</ref> [[مکروه]] است<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۳، صفحه ۱۱۰- ۱۱۲.</ref>. | |||
== نماز جمعه == | |||
{{اصلی|نماز جمعه}} | |||
«نماز جمعه» یکی از عبادت‌های هفتگی [[مسلمانان]] که روزهای جمعه برگزار میشود و دو رکعت است و پیش از برپایی آن، [[امام]] جمعه دو سخنرانی می‌کند که "[[خطبه]]" نام دارد. اولین [[نماز]] جمعه‌ای را که [[پیامبر اسلام]] {{صل}} برگزار کرد، هنگام [[هجرت]] به [[مدینه]] و قبل از ورود به این [[شهر]] بود. در خطبه‌های این [[نماز]]، غیر از [[موعظه]] و [[دعوت]] نمازگزاران به [[تقوا]] و [[پاکی]]، مسائل [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] [[مسلمانان]] نیز مطرح میشود. از این رو نماز جمعه یکی از مظاهر و عوامل [[آگاهی]] [[مسلمانان]] و رمز [[همبستگی]] آنان است. نماز جمعه در زمان [[پیامبر]] و دوران حضور امام [[معصوم]]، [[واجب]] است، ولی در دوران غیبت، [[انسان]] میان [[خواندن نماز]] ظهر و جمعه مخیر است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۳۶.</ref>. | |||
== انتساب به امام زمان {{ع}} == | |||
{{اصلی|جمعه در معارف مهدویت}} | |||
[[روز جمعه]] از چند جهت اختصاص به [[امام زمان]] {{ع}} دارد، یکی آنکه ولادت حضرت در آن روز بوده است و نیز [[ظهور]] آن جناب در [[روز جمعه]] خواهد بود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۹.</ref> و [[انتظار فرج]] در این روز بیشتر از روزهای دیگر است، بلکه [[عید]] بودن [[روز جمعه]] به جهت آن است که در این روز [[زمین]] را از لوث [[شرک]] و [[کفر]] و از وجود ملحدین و کافرین [[پاک]] میفرماید<ref>مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه.</ref>. | |||
از مهمترین [[اعمال]] [[مؤمنان]] در [[روز جمعه]]، توجه به [[حضرت مهدی]] {{ع}} و [[انتظار فرج]] آن بزرگوار است. و [[زیارت]] آن حضرت و [[دعا برای تعجیل فرج]] او [[مستحب]] است<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۶۱ ـ ۱۶۲؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۴.</ref>. در [[زیارت امام زمان]] {{ع}} که [[امام هادی]] {{ع}} برای [[روز جمعه]] فرمودند، آمده است: «بگو ای مولای من، ای [[صاحب الزمان]]! [[صلوات]] [[خدا]] بر تو و بر [[اهل بیت]] تو؛ این روز، جمعه است، روز توست که در آن [[ظهور]] تو [[انتظار]] می‌‌رود و راحتی و [[گشایش]] امور [[مؤمنین]] به دست تو و نابودی [[کافران]] به [[شمشیر]] تو در این روز خواهد بود. من در این روز مهمان تو هستم و به همجواری تو آمده‌ام. ای مولای من، تو بخشندهای و از [[خاندان]] [[بخشنده]] هستی و تو (از جانب [[خداوند]]) عهدهدار مهمانداری و پناه دادن ([[مؤمنین]]) هستی، پس مرا به مهمانی طلب و پناهم ده. [[صلوات]] بر تو و [[خاندان]] [[پاک]] تو»<ref>{{متن حدیث|يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى آلِ بَيْتِكَ هَذَا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ يَوْمُكَ الْمُتَوَقَّعُ فِيهِ ظُهُورُكَ وَ الْفَرَجُ فِيهِ لِلْمُؤْمِنِينَ عَلَى يَدِكَ وَ قَتْلُ الْكَافِرِينَ بِسَيْفِكَ وَ أَنَا يَا مَوْلَايَ فِيهِ ضَيْفُكَ وَ جَارُكَ وَ أَنْتَ يَا مَوْلَايَ كَرِيمٌ مِنْ أَوْلَادِ الْكِرَامِ وَ مَأْمُورٌ بِالضِّيَافَةِ وَ الْإِجَارَةِ فَأَضِفْنِي وَ أَجِرْنِي صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ}}؛ جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص۳۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۲۰۶.</ref> | |||
== پرسش مستقیم == | |||
* [[امام مهدی در چه روزی ظهور می‌کند؟ (پرسش)]] | * [[امام مهدی در چه روزی ظهور می‌کند؟ (پرسش)]] | ||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان جمعه}} | {{پرسمان جمعه}} | ||
== | == منابع == | ||
{{: | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']] | |||
# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | # [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | ||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | # [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | ||
# [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']]. | # [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']] | ||
{{پایان}} | # [[پرونده:IM009957.jpg|22px]] [[حسین علی برزگران|برزگران، حسین علی]]، [[نماز جمعه (مقاله)|'''نماز جمعه''']]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱۰]] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده: | [[رده:عیدهای اسلامی]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگنامه آخرالزمان]] | [[رده:مدخل فرهنگنامه آخرالزمان]] | ||