عزاداری در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶۶: خط ۶۶:


=== به یاد مصیبت امام حسین {{ع}} بودن، هنگام آشامیدن آب ===
=== به یاد مصیبت امام حسین {{ع}} بودن، هنگام آشامیدن آب ===
[[داوود رقی]] نقل کرده است: در [[محضر امام]] صادق {{ع}} بودم که آب‌طلبید. وقتی از آن نوشید، [[اشک]] ریخت و چشمانش اشکبار شد. آن گاه به من فرمود: «ای [[داوود]]! [[خدا]] [[لعنت]] کند کُشنده [[حسین]] را! هیچ کس نیست که آب بنوشد و از حسین {{ع}} و خاندانش یاد کند و کُشنده‌اش را [[لعن]] کند، مگر این که [[خداوند]]، برایش یک صد هزار [[حسنه]] می‌نویسد و یک صد هزار [[گناه]] را از او می‌زُداید و یکصد هزار درجه به او می‌دهد و گویی که یکصد هزار برده، [[آزاد]] کرده است. همچنین [[خداوند عزوجل]] وی را در [[قیامت]]، خنک‌دل [[محشور]] می‌کند»<ref>{{متن حدیث|كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} إِذَا اسْتَسْقَى الْمَاءَ فَلَمَّا شَرِبَهُ رَأَيْتُهُ قَدِ اسْتَعْبَرَ وَ اغْرَوْرَقَتْ عَيْنَاهُ بِدُمُوعِهِ ثُمَّ قَالَ لِي يَا دَاوُدُ- لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَ الْحُسَيْنِ {{ع}} وَ مَا مِنْ‏ عَبْدٍ شَرِبَ‏ الْمَاءَ فَذَكَرَ الْحُسَيْنَ {{ع}} وَ أَهْلَ بَيْتِهِ وَ لَعَنَ قَاتِلَهُ إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ حَطَّ عَنْهُ مِائَةَ أَلْفِ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ كَأَنَّمَا أَعْتَقَ مِائَةَ أَلْفِ نَسَمَةٍ وَ حَشَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثَلِجَ الْفُؤَادِ}} (الکافی، ج۶، ص۳۹۱، ح۶).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۷۹۵.</ref>
[[داوود رقی]] نقل کرده است: در محضر [[امام صادق]] {{ع}} بودم که آب‌طلبید. وقتی از آن نوشید، [[اشک]] ریخت و چشمانش اشکبار شد. آن گاه به من فرمود: «ای [[داوود]]! [[خدا]] [[لعنت]] کند کُشنده [[حسین]] را! هیچ کس نیست که آب بنوشد و از حسین {{ع}} و خاندانش یاد کند و کُشنده‌اش را [[لعن]] کند، مگر این که [[خداوند]]، برایش یک صد هزار [[حسنه]] می‌نویسد و یک صد هزار [[گناه]] را از او می‌زُداید و یکصد هزار درجه به او می‌دهد و گویی که یکصد هزار برده، [[آزاد]] کرده است. همچنین [[خداوند عزوجل]] وی را در [[قیامت]]، خنک‌دل [[محشور]] می‌کند»<ref>{{متن حدیث|كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} إِذَا اسْتَسْقَى الْمَاءَ فَلَمَّا شَرِبَهُ رَأَيْتُهُ قَدِ اسْتَعْبَرَ وَ اغْرَوْرَقَتْ عَيْنَاهُ بِدُمُوعِهِ ثُمَّ قَالَ لِي يَا دَاوُدُ- لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَ الْحُسَيْنِ {{ع}} وَ مَا مِنْ‏ عَبْدٍ شَرِبَ‏ الْمَاءَ فَذَكَرَ الْحُسَيْنَ {{ع}} وَ أَهْلَ بَيْتِهِ وَ لَعَنَ قَاتِلَهُ إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ حَطَّ عَنْهُ مِائَةَ أَلْفِ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ كَأَنَّمَا أَعْتَقَ مِائَةَ أَلْفِ نَسَمَةٍ وَ حَشَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثَلِجَ الْفُؤَادِ}} (الکافی، ج۶، ص۳۹۱، ح۶).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۷۹۵.</ref>


=== [[اندوه]] فراوان [[امام صادق]] {{ع}} به هنگام یادکرد [[مصیبت]] جدّش ===
=== [[اندوه]] فراوان [[امام صادق]] {{ع}} به هنگام یادکرد [[مصیبت]] جدّش ===
از [[ابوعماره منشد]] نقل شده است: روزی نشد که در [[محضر امام]] صادق {{ع}} از [[امام حسین]] {{ع}} یاد شود و دیده شود که ایشان، از صبح تا شبِ آن [[روز]]، خندان باشد. می‌فرمود: «حسین {{ع}}، اشک هر مؤمنی است»<ref>{{متن حدیث|مَا ذُكِرَ الْحُسَيْنُ {{ع}} عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي‏ يَوْمٍ‏ قَطُّ فَرُئِيَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} مُتَبَسِّماً فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ إِلَى اللَّيْلِ وَ كَانَ {{ع}} يَقُولُ الْحُسَيْنُ {{ع}} عَبْرَةُ كُلِّ مُؤْمِنٍ}} (کامل الزیارات، ص۲۱۴، ح۳۰۹).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۷۹۵.</ref>
از [[ابوعماره منشد]] نقل شده است: روزی نشد که در محضر امام صادق {{ع}} از [[امام حسین]] {{ع}} یاد شود و دیده شود که ایشان، از صبح تا شبِ آن [[روز]]، خندان باشد. می‌فرمود: «حسین {{ع}}، اشک هر مؤمنی است»<ref>{{متن حدیث|مَا ذُكِرَ الْحُسَيْنُ {{ع}} عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي‏ يَوْمٍ‏ قَطُّ فَرُئِيَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} مُتَبَسِّماً فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ إِلَى اللَّيْلِ وَ كَانَ {{ع}} يَقُولُ الْحُسَيْنُ {{ع}} عَبْرَةُ كُلِّ مُؤْمِنٍ}} (کامل الزیارات، ص۲۱۴، ح۳۰۹).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۷۹۵.</ref>


== شیوه‌های [[عزاداری]] ==
== شیوه‌های [[عزاداری]] ==
خط ۱۱۰: خط ۱۱۰:
=== تعطیلی [[کسب و کار]] ===
=== تعطیلی [[کسب و کار]] ===
از نمودهای روشن ماتم‌زدگی و [[عزادار]] بودن، دست کشیدن از کسب و کار و تعطیل کردن بازارهاست. در ارتباط با ترک تلاش و کوشش [[دنیوی]] در [[روز عاشورا]] روایتی نیز وارد شده است. [[امام رضا]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ تَرَكَ السَّعْيَ فِي حَوَائِجِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ يَوْمَ مُصِيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُكَائِهِ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ}}؛ «هر کس در [[روز عاشورا]] تلاش و کوشش [[دنیوی]] را رها سازد، [[خداوند]] حوایج [[دنیا]] و [[آخرت]] او را برآورده کند و هر کس که روز عاشورا را [[روز]] [[مصیبت]] و [[اندوه]] و [[گریه]] قرار دهد، خداوند [[روز قیامت]] را برای وی روز [[شادی]] و [[سرور]] قرار خواهد داد»<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۴.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]]، ص ۸۳.</ref>
از نمودهای روشن ماتم‌زدگی و [[عزادار]] بودن، دست کشیدن از کسب و کار و تعطیل کردن بازارهاست. در ارتباط با ترک تلاش و کوشش [[دنیوی]] در [[روز عاشورا]] روایتی نیز وارد شده است. [[امام رضا]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ تَرَكَ السَّعْيَ فِي حَوَائِجِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ يَوْمَ مُصِيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُكَائِهِ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ}}؛ «هر کس در [[روز عاشورا]] تلاش و کوشش [[دنیوی]] را رها سازد، [[خداوند]] حوایج [[دنیا]] و [[آخرت]] او را برآورده کند و هر کس که روز عاشورا را [[روز]] [[مصیبت]] و [[اندوه]] و [[گریه]] قرار دهد، خداوند [[روز قیامت]] را برای وی روز [[شادی]] و [[سرور]] قرار خواهد داد»<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۴.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]]، ص ۸۳.</ref>
==[[عزاداران]] [[امام حسین]]{{ع}} در [[مدینه]]==
===[[نوحه‌گر]] اول «[[ام سلمه]]» زوجه [[رسول خدا]]{{صل}}===
در [[سنن ترمذی]]، [[سیر]] النبلاء، ریاض النضره، [[تاریخ]] [[ابن کثیر]]، تاریخ الخمیس و دیگر کتب از قول «سلمی» گوید: نزد «ام سلمه» رفتم و دیدم که می‌گرید. گفتم: چرا [[گریه]] می‌کنی؟ گفت: رسول خدا{{صل}} را با سر و روی خاک‌آلود - به [[خواب]] - دیدم و گفتم: «یا [[رسول الله]]! شما را چه می‌شود؟ فرمود: «اندکی پیش [[شاهد]] کشته شدن حسین بودم!»<ref>سنن ترمذی، ج۱۳، ص۱۹۴؛ مستدرک حاکم، ج۴، ص۱۹؛ سیر النبلاء، ج۳، ص۲۱۳؛ ریاض النضره، ص۱۴۸؛ تاریخ ابن اثیر، ج۳، ص۳۸؛ تاریخ ابن کثیر، ج۸، ص۲۰۱؛ تاریخ سیوطی، ص۲۰۸؛ تاریخ ابن عساکر، حدیث ۷۲۶؛ تهذیب آن، ج۴، ص۲۴۰.</ref>.
[[یعقوبی]] گوید: نخستین نوحه‌گر مدینه «ام سلمه» زوجه رسول خدا{{صل}} بود. چون [[پیامبر]] شیشه‌ای از [[تربت]] [[قبر حسین]] را به او سپرده و فرموده بود: «[[جبرئیل]] مرا [[آگاه]] کرد که امتم حسین را می‌کشند و این تربت را به من داد» و ام سلمه گفته است: پیامبر به من فرمود: «هرگاه این خاک به [[خون]] تازه بدل شد بدان که حسین کشته شده است» و این خاک نزد او بود تا آنگاه که لحظه [[موعود]] فرارسید و او دم‌به‌دم به این شیشه نظر می‌کرد و چون شیشه را خونین دید ناله {{عربی|واحسينا}} و {{متن حدیث|يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ‌!}} سرداد و [[زنان]] اطراف با او همصدا شدند و شیون و [[زاری]]، به گونه‌ای بی‌سابقه، سراسر مدینه را فراگرفت<ref>تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۴۷ - ۲۴۸.</ref>.<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[ترجمه معالم المدرستین ج۳ (کتاب)|ترجمه معالم المدرستین ج۳]]، ص ۱۸۹.</ref>
===نوحه‌گر دوم «[[ابن عباس]]»===
در [[مسند]] [[احمد بن حنبل]] و [[فضائل]] او، [[معجم الکبیر]] [[طبرانی]]، [[مستدرک حاکم]]، ریاض النضره و دیگر کتب از قول «[[عمار بن ابی عمار]]» و او از «ابن عباس» گوید: «رسول خدا{{صل}} را در نیمه‌های [[روز]]، ژولیده و غبارآلود با شیشه‌ای از خون، به خواب دیدم و گفتم: «یا رسول الله! پدر و مادرم فدای تو باد چه شده؟» فرمود: «این [[خون حسین]] و [[یاران]] اوست که از صبح امروز یکسره برداشت کرده‌ام!» [[عمار]] گوید: آن [[روز]] را ثبت کردیم و بعدها دریافتیم که حسین{{ع}} در آن روز کشته شده بود<ref>مسند احمد، ج۱، ص۲۴۲ و ۲۸۲؛ فضائل احمد، حدیث ۲۰ و ۲۲ و ۲۶؛ معجم طبرانی، حدیث ۵۶؛ مستدرک حاکم، ج۴، ص۳۹۸؛ سیر النبلاء، ج۳، ص۳۲۳؛ ریاض النضره، ص۱۴۸؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۹۳ و ۱۹۴؛ تذکره سبط ابن جوزی، ص۱۵۲؛ تاریخ ابن اثیر، ج۳، ص۳۸؛ تاریخ ابن کثیر، ج۶، ص۲۳۱؛ ج۸، ص۲۰۰؛ تاریخ الخمیس، ج۲، ص۳۰۰؛ الاصابه، ج۱، ص۳۳۴؛ تاریخ سیوطی، ص۲۰۸؛ امالی شجری، ص۱۶۰.</ref>.
در [[تاریخ ابن عساکر]] و [[ابن کثیر]] از قول «[[علی بن زید بن جدعان]]» گوید: [[ابن عباس]] از [[خواب]] بیدار شد و گفت: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> به‌خدا [[سوگند]] حسین کشته شد! به او گفتند: به چه دلیل؟ گفت: «[[رسول خدا]]{{صل}} را با شیشه‌ای از [[خون]] در خواب دیدم که فرمود: «آیا می‌دانی امتم پس از من چه کردند؟ حسین را کشتند! این خون او و خون [[یاران]] اوست که به‌سوی [[خدا]] بالا می‌برم» حاضران، آن روز و آن [[ساعت]] را ثبت کردند و چون بیست و چهار روز بعد خبر [[قتل حسین]] به [[مدینه]] رسید معلوم شد که آن حضرت در همان روز و همان ساعت [[شهید]] شده بود<ref>تاریخ ابن کثیر، ج۸، ص۲۰۰؛ تاریخ ابن عساکر، حدیث ۷۲۳ - ۷۲۵.</ref>.<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[ترجمه معالم المدرستین ج۳ (کتاب)|ترجمه معالم المدرستین ج۳]] ص ۱۹۰.</ref>
===[[نوحه‌گر]] سوم===
[[طبری]] و دیگران از قول «[[عمرو بن عکرمه]]» گوید: صبح روزی که حسین کشته شد در مدینه گردهم آمده بودیم که ناگهان یکی از [[موالی]] ما گفت: «دیشب ندای یک منادی را شنیدم که می‌گفت: ای [[قاتلان]] نابخرد حسین! به [[عذاب]] و [[عقاب]] بشارتتان باد، که همه [[آسمانیان]] بر شما [[نفرین]] می‌کنند و همه [[پیامبران]] و [[فرشتگان]] و [[مردمان]]، آری، شما از زبان زاده داوود و [[موسی]] و حامل [[انجیل]] [[لعنت]] شدید!<ref>{{عربی|أَيُّهَا الْقَاتِلُونَ جَهْلًا حُسَيْناً *** أَبْشِرُوا بِالْعَذَابِ وَ التَّنْكِيلِ‌
كُلُّ أَهْلِ السَّمَاءِ يَدْعُو عَلَيْكُمْ *** مِنْ نَبِيٍّ وَ مَلْأَكٍ وَ قَبِيلِ‌
قَدْ لُعِنْتُمْ عَلَى لِسَانِ ابْنِ دَاوُدَ *** وَ مُوسَى وَ حَامِلِ الْإِنْجِيلِ}}</ref>
و در [[روایات]] دیگری از «[[ام سلمه]]» و غیر او آمده است که آنها [[نوحه‌گری]] «[[جنیان]]» بر حسین{{ع}} با ابیات مذکور را شنیده‌اند<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[ترجمه معالم المدرستین ج۳ (کتاب)|ترجمه معالم المدرستین ج۳]]، ص ۱۹۱.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۱۱۶: خط ۱۳۳:
# [[پرونده:13681353.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امام حسین''']]
# [[پرونده:13681353.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امام حسین''']]
# [[پرونده:1100843.jpg|22px]] [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|'''عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها''']]
# [[پرونده:1100843.jpg|22px]] [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|'''عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها''']]
# [[پرونده:1100846.jpg|22px]] [[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[ترجمه معالم المدرستین ج۳ (کتاب)|'''ترجمه معالم المدرستین ج۳''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش