←منابع
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
محقق کتاب [[اخبار]] مکه از ابن ظهیره نقل کرده است که گفت: {{عربی|و هذا المسجد لا يعرف الآن}}<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۱.</ref>. اما همو در مورد دیگری در پاورقی نوشته است: سوق الغنم در قدیم، داخل وادی‌ای در شرق [[کوه]] الرقمتین قرار داشت و اکنون سوق الجودریه - یا [[بازار]] [[ابوسفیان]]!- نام دارد. در آنجا مسجد کوچکی وجود دارد با نام مسجد الغنم که بعید نمی‌نماید، این همان مسجدی باشد که ازرقی از آن یاد کرد و گفت در محله قرن مسقله است. گفتنی است در ابتدای بازار مزبور، از سمت [[حرم]] به سمت بالا و دست چپ، زاویه کوچکی حدود [[دوازده]] متر وجود داشته که مصلّی بوده و حدود سال‌های ۱۳۷۴ یا ۱۳۷۵ تخریب و در جایش مغازه‌ای با نام «السریحی للخردوات و الهدایا» ساخته شده است. در جستجوی محدود ما، مسجد دیگری در این منطقه شناخته نشد. شخصی از مغازه‌داران آن حدود می‌گفت: نام این [[زاویه]]«زاویة الامام الطبری» بوده است. | محقق کتاب [[اخبار]] مکه از ابن ظهیره نقل کرده است که گفت: {{عربی|و هذا المسجد لا يعرف الآن}}<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۱.</ref>. اما همو در مورد دیگری در پاورقی نوشته است: سوق الغنم در قدیم، داخل وادی‌ای در شرق [[کوه]] الرقمتین قرار داشت و اکنون سوق الجودریه - یا [[بازار]] [[ابوسفیان]]!- نام دارد. در آنجا مسجد کوچکی وجود دارد با نام مسجد الغنم که بعید نمی‌نماید، این همان مسجدی باشد که ازرقی از آن یاد کرد و گفت در محله قرن مسقله است. گفتنی است در ابتدای بازار مزبور، از سمت [[حرم]] به سمت بالا و دست چپ، زاویه کوچکی حدود [[دوازده]] متر وجود داشته که مصلّی بوده و حدود سال‌های ۱۳۷۴ یا ۱۳۷۵ تخریب و در جایش مغازه‌ای با نام «السریحی للخردوات و الهدایا» ساخته شده است. در جستجوی محدود ما، مسجد دیگری در این منطقه شناخته نشد. شخصی از مغازه‌داران آن حدود می‌گفت: نام این [[زاویه]]«زاویة الامام الطبری» بوده است. | ||
از این مسجد با عنوان «مسجد البیعه» هم یاد شده که [[عبدالملک بن دهیش]] [[معتقد]] است این مسجد از میان رفته است. [[عاتق بن غیث بلادی]] متخصص [[تاریخ مکه]] گفت: مسجد البیعه یا مسجد الغنم همان است که روبروی اداره تلفنخانه، [[پایین‌تر]] از پل حجُون است. او می‌گفت قرن مسقله دقیقا همان‌جاست. بدین ترتیب به [[طور]] دقیق نمی‌توان درباره محل این مسجد نظریه‌ای داد<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۱۲۳.</ref>. | از این مسجد با عنوان «مسجد البیعه» هم یاد شده که [[عبدالملک بن دهیش]] [[معتقد]] است این مسجد از میان رفته است. [[عاتق بن غیث بلادی]] متخصص [[تاریخ مکه]] گفت: مسجد البیعه یا مسجد الغنم همان است که روبروی اداره تلفنخانه، [[پایین‌تر]] از پل حجُون است. او می‌گفت قرن مسقله دقیقا همان‌جاست. بدین ترتیب به [[طور]] دقیق نمی‌توان درباره محل این مسجد نظریه‌ای داد<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۱۲۳.</ref>. | ||
'''[[مسجد]] کَبش''': از [[مساجد]] [[مکه]] است. هنگامی که ابراهیم{{ع}} [[مأمور]] شد تا اسماعیل{{ع}} را در [[راه خدا]] [[قربانی]] کند، [[خداوند]] پس از [[سربلندی]] او در این [[آزمایش]] بزرگ به جای فرزند دلبند او، قوچ یا کبشی را [[هبوط]] داد. می‌گویند قوچ مذکور در این مکان ظاهر و سپس قربانی شد. به همین مناسبت مسجدی ساختند که به «مسجد الکبش» یا «مسجد النَّحر» معروف شد<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۴، ص۱۸.</ref>. [[ابو الولید]] از [[ابن عباس]] [[روایت]] می‌کند که صخره‌ای که در [[منی]] بر دامنه [[کوه]] «[[ثبیر]]» است، همان جایی بوده که ابراهیم{{ع}} قوچ را بر آن قربانی کرد. [[ابن جبیر]] نیز می‌گوید اثر پاهای کوچکی بر [[صخره]] نمایان است که گویند جای پای آن قوچ است<ref>الرحله، ابن جبیر، ص۱۳۲.</ref>. [[رفعت]] پاشا این صخره را کنار کوه دیده و ارتفاع آن را چهار متر و عرض آن را ۵ / ۲ متر ذکر کرده است. این صخره نیز در دوران سعودی به علت ازدحام بیش از حد [[مردم]] برای مسح و لمس کردن و [[زیارت]] آن تخریب شد. سازنده مسجد یادشده را «لُبابه» دختر [[علی بن عبدالله بن عباس]] ذکر کرده‌اند<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۴۴۲.</ref>. مکان دقیق آن بین «جمره اُولی» و «جمره وُسطی» (در شمال جمره عقبی در دامنه کوه ثبیر) واقع بوده، ولی در جریان احداث پل هوایی «جمرات ثلاثه» در دوران سعودی تخریب شده است. می‌گویند [[رسول خدا]]{{صل}} در این مسجد [[نماز ظهر]] را به جا آورد و قربانی خود را در کنار مسجد [[ذبح]] کرد<ref>التاریخ القدیم، ج۶، ص۲۸.</ref>. این مسجد به «[[مسجد صخره]]» هم معروف است به خاطر ذبح قوچ (کبش) در جوار صخره‌ای. صخره در جوار مسجد به دلیل لمس و مسح توسط مردم تخریب شد. | |||
'''مسجد [[کوثر]]''': این مسجد در وسط «منی» قرار داشته و بعضی گفته‌اند [[سوره]] «کوثر» در این مکان بر [[پیامبر]]{{صل}} نازل شده است. به گفته رفعت پاشا «مسجد [[الکوثر]]» بسیار کوچک و در چهل متری سمت راست جاده اصلی بوده است. وی در این [[مسجد]] کتیبه‌ای به خط [[مغربی]] دیده است<ref>مرآة الحرمین، رفعت پاشا، ج۱، ص۳۲۶.</ref>. مسجد یاد شده در دوران سعودی، هنگام احداث پل‌های هوایی مسیر [[منی]] - [[عرفات]] تخریب گردید. | |||
'''[[مسجد]] متّکا''': این مسجد در [[شهر مقدس]] [[مکه]]، در [[اجیاد]] صغیر، درون [[شعبی]] کوچک است که به پشت [[کوه]] [[ابوقبیس]] چسبیده است. | |||
[[ازرقی]] ذیل مدخل اجیاد صغیر می‌نویسد: این شعب، شعبی است کوچک که به کوه ابوقبیس چسبیده شده و اجیاد کبیر در برابر آن - در ابتدای [[خانه]] [[هشام بن ابی‌العاص]] و خانه [[زهیر بن ابی‌امیه]] است تا برسد به مسجد المتکا- قرار دارد<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۹۰.</ref>. | |||
همو در جای دیگر درباره مساجدی که حضرت در آنها [[نماز]] خوانده، می‌نویسد: {{عربی|و مسجد بأجياد و موضع يقال له المتكا}}. پس از آن چند نقل آورده که نشان می‌دهد [[نماز خواندن]] [[پیامبر]]{{صل}} در اجیاد [[قطعی]] نیست. با این [[حال]] وی [[معتقد]] است که [[رسول خدا]]{{صل}} به [[یقین]] در اجیاد نماز خوانده است<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۲.</ref>. | |||
[[عبدالملک بن دهیش]] از [[محققان]] معاصر [[تاریخ]] و آثار مکه می‌نویسد: مسجد المتکا در شعبی است که [[چاه]] [[عکرمه]] در آن است و آن در اجیاد صغیر در دامنه [[کوه خندمه]] واقع است<ref>اخبار مکه، ج۴، ص۹ پاورقی.</ref>. | |||
[[زهیر]] کُتبی از معاصرین نوشته است: مسجد متّکا اخیراً تخریب شد و به جای آن هتل قاهره را ساختند. این هتل نیز پس از مدتی خراب شد و هتل کعکی را جای آن بنا کردند. در حال حاضر روبروی باب اجیاد، خیابانی است که در ابتدای آن، دستِ چپِ کسی که از [[حرم]] داخل آن خیابان می‌آید، مستشفی العام است و بعد از آن پلی قرار دارد و پس از حدود یک صد متر، در دست راست، هتل کعکی است و روبروی آن هتل [[ایلاف]] واقع است که درِ ورودی آن هتل تا خیابان فاصله دارد. به نظر می‌رسد فاصله هتل کعکی تا [[مسجد الحرام]] ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر باشد<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۱۱۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۹۴۰.</ref>. | |||
'''[[مسجد]] نَمِره''': «نَمِرة» نام کوهی در [[عرفات]] است که بر دامنه آن، یعنی محلی که [[پیامبر]]{{صل}} وقوف کرده و [[نماز]] خوانده‌اند به نام «مسجد نَمِرَة» یا «[[عَرَفه]]» بنا شده است. بعضی نیز آن را «مسجد ابراهیم{{ع}}» خوانده‌اند. به روایتی، [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در این مکان به نماز و [[عبادت]] ایستاده‌اند. این مسجد در محدوده [[شرعی]] عرفات نیست و به [[اعتقاد]] [[علمای شیعه]] و [[سنّی]]، در [[زمان]] وقوف، کسی [[حق]] توقف در آن را ندارد. | |||
این مسجد که در ابتدای عرفات است، در [[سال ۱۵۰ ق]] به [[روزگار]] [[خلافت]] «[[عباسیان]]» ساخته شد. فاکهی می‌گوید: پیامبر{{صل}} [[روز عرفه]] نزدیک صخره‌ای فرود آمدند که اکنون [[خلفا]] در کنار آن فرود می‌آیند. از [[ابن عمر]] نقل شده است که پیامبر{{صل}} روز عرفه را در «[[وادی]] نمره» [[نزول]] می‌کردند. در این مکان غاری (شکافی) بوده و ایشان کنار آن می‌نشستند<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۴، ص۳۲۷؛ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۴۵۷.</ref> که امروزه از آن اثری نیست. مساحت مسجد [[عرفه]] در [[قرن سوم]] ۳۱۳ ذراع (برابر با ۱۵۳ متر) در طول و ۳۴۰ ذراع (برابر با ۱۶۶ متر) در عرض بوده که مساحت آن به ۲۵۳۹ متر می‌رسیده است<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۵، ص۵.</ref>. در [[قرن ششم هجری]] بیش از چهار هزار متر بر آن افزوده شد. مساحت کنونی مسجد که در دوران سعودی افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است به ۱۲۴۰۰۰ متر مربع می‌رسد و حدود ۳۰۰ هزار [[نمازگزار]] را در خود جای می‌دهد. این مسجد به مسجد عُرَنَه، مسجد عرفه، مسجد ابراهیم و جامع ابراهیم هم شناخته می‌شود.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۹۴۶.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||