←مقام ابراهیم
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
|||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلًا}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده * بگو: هر کس به فرا خور خویش کار میکند و پروردگار شما داناتر است که چه کس رهیافتهتر است» سوره اسراء، آیه ۸۴.</ref> {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده * اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دینها برتری دهد و خداوند، گواه بس» سوره فتح، آیه ۲۸.</ref> {{عربی|السلطان محمد خان الخامس ابن السلطان الغازي عبد المجيد خان بن السلطان محمدخان بن السلطان عبد الحميد خان}} {{عربی|ابن السلطان أحمد خان خلد الله خلافته و أيد بالعدل سلطنته الى انتهاء الزمان و نهاية الدوران سنة ١٣٢٧ه}}.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۲۲۵.</ref> | {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلًا}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده * بگو: هر کس به فرا خور خویش کار میکند و پروردگار شما داناتر است که چه کس رهیافتهتر است» سوره اسراء، آیه ۸۴.</ref> {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده * اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دینها برتری دهد و خداوند، گواه بس» سوره فتح، آیه ۲۸.</ref> {{عربی|السلطان محمد خان الخامس ابن السلطان الغازي عبد المجيد خان بن السلطان محمدخان بن السلطان عبد الحميد خان}} {{عربی|ابن السلطان أحمد خان خلد الله خلافته و أيد بالعدل سلطنته الى انتهاء الزمان و نهاية الدوران سنة ١٣٢٧ه}}.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۲۲۵.</ref> | ||
== | ==مقام ابراهیم== | ||
نام سنگی است که [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} هنگام ساختن [[بنای کعبه]]، روی آن ایستاد. اسماعیل سنگ میآورد و به دست پدر میداد و او [[دیوار کعبه]] را بالا میبرد تا آن گاه که از دسترس ابراهیم فراتر رفت و هر دو این [[دعا]] را میخواندند: {{متن قرآن|رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ}}<ref>«و هنگامی که ابراهیم و اسماعیل پایههای خانه (کعبه) را فرا میبردند (گفتند): پروردگارا! از ما بپذیر، بیگمان تویی که شنوای دانایی» سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref><ref>فتح الباری، ج۶، ص۳۱۴.</ref>. | نام سنگی است که [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} هنگام ساختن [[بنای کعبه]]، روی آن ایستاد. اسماعیل سنگ میآورد و به دست پدر میداد و او [[دیوار کعبه]] را بالا میبرد تا آن گاه که از دسترس ابراهیم فراتر رفت و هر دو این [[دعا]] را میخواندند: {{متن قرآن|رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ}}<ref>«و هنگامی که ابراهیم و اسماعیل پایههای خانه (کعبه) را فرا میبردند (گفتند): پروردگارا! از ما بپذیر، بیگمان تویی که شنوای دانایی» سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref><ref>فتح الباری، ج۶، ص۳۱۴.</ref>. | ||
مقام ابراهیم یکی از نشانههای [[شکوه]] و [[عظمت پروردگار]] در [[مکه مکرمه]] و [[مسجد الحرام]] است. [[حاجیان]] پس از هر [[طواف]] واجبی، پشت [[مقام]] دو رکعت [[نماز]] میخوانند و خواستههای خویش را از [[خدا]] [[طلب]] میکنند. | مقام ابراهیم یکی از نشانههای [[شکوه]] و [[عظمت پروردگار]] در [[مکه مکرمه]] و [[مسجد الحرام]] است. [[حاجیان]] پس از هر [[طواف]] واجبی، پشت [[مقام]] دو رکعت [[نماز]] میخوانند و خواستههای خویش را از [[خدا]] [[طلب]] میکنند. | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
[[خداوند]] در دو [[آیه]] از [[آیات قرآن کریم]]، جایگاه باعظمت مقام را بیان فرموده است: | [[خداوند]] در دو [[آیه]] از [[آیات قرآن کریم]]، جایگاه باعظمت مقام را بیان فرموده است: | ||
{{متن قرآن|وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که خانه (کعبه) را برای مردم جای بازگشت و امن کردیم و (گفتیم) از «مقام ابراهیم» نمازگاه گزینید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه مرا برای طوافکنندگان (مسافر) و مجاوران (حرم) و رکوعکنندگان سجدهگزار، پاکیزه بدارید» سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> در این آیه خداوند از [[مسلمانان]] خواسته است تا مقام ابراهیم را برای [[اقامه نماز]] [[انتخاب]] و در آنجا نماز بگزارند. در آیه دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ * فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا}}<ref>«بیگمان نخستین خانهای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان * در آن نشانههایی روشن (چون) مقام ابراهیم وجود دارد و هر که در آن در آید در امان است» سوره آل عمران، آیه ۹۶-۹۷.</ref>. | {{متن قرآن|وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که خانه (کعبه) را برای مردم جای بازگشت و امن کردیم و (گفتیم) از «مقام ابراهیم» نمازگاه گزینید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه مرا برای طوافکنندگان (مسافر) و مجاوران (حرم) و رکوعکنندگان سجدهگزار، پاکیزه بدارید» سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> در این آیه خداوند از [[مسلمانان]] خواسته است تا مقام ابراهیم را برای [[اقامه نماز]] [[انتخاب]] و در آنجا نماز بگزارند. در آیه دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ * فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا}}<ref>«بیگمان نخستین خانهای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان * در آن نشانههایی روشن (چون) مقام ابراهیم وجود دارد و هر که در آن در آید در امان است» سوره آل عمران، آیه ۹۶-۹۷.</ref>. | ||
در این [[آیه شریفه]] نیز [[خداوند]] | در این [[آیه شریفه]] نیز [[خداوند]] مقام ابراهیم را به عنوان [[آیه]] و نشانهای روشن از [[آیات]] [[پروردگار]] یاد کرده است. | ||
[[مفسران قرآن کریم]]، [[فرورفتن]] پاهای [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در سنگی سخت، و نگهداشتن این سنگ از هر گونه تعرض و نابودی با گذشت هزاران سال را دلیل [[عظمت]] و [[نشانه بودن]] مقام ابراهیم دانستهاند. | [[مفسران قرآن کریم]]، [[فرورفتن]] پاهای [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} در سنگی سخت، و نگهداشتن این سنگ از هر گونه تعرض و نابودی با گذشت هزاران سال را دلیل [[عظمت]] و [[نشانه بودن]] مقام ابراهیم دانستهاند. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
خصوصیاتی که [[مورخان]] از کیفیت فرورفتگی پاها و اثر انگشتان نقل کردهاند، بیانگر آن است که ابراهیم در آن هنگام پابرهنه بوده و [[ابیطالب]] نیز در [[شعر]] خود به این نکته اشاره کرده است<ref>حج در اندیشه اسلامی، سید علی قاضی عسکر، مشعر، ص۱۴۹.</ref>. | خصوصیاتی که [[مورخان]] از کیفیت فرورفتگی پاها و اثر انگشتان نقل کردهاند، بیانگر آن است که ابراهیم در آن هنگام پابرهنه بوده و [[ابیطالب]] نیز در [[شعر]] خود به این نکته اشاره کرده است<ref>حج در اندیشه اسلامی، سید علی قاضی عسکر، مشعر، ص۱۴۹.</ref>. | ||
پیش از آنکه | پیش از آنکه مقام ابراهیم در محفظهای فلزی و طلایی رنگ قرار بگیرد، روی مقام قبهای وجود داشت که آن را از چوب ساخته و از چهار سوی پنجرههایی برای آن گذاشته بودند. درب ورودی مقام در قسمت شرقی آن قرار داشت که [[حاجیان]] پس از ورود، پشت مقام ایستاده [[نماز]] میگزاردند، پرده خاصی نیز برای مقام بافته و روی این [[قبه]] چوبی میانداختند. مطالبی نیز بر پرده مقام ابراهیم نوشته شده بود<ref>حج در اندیشه اسلامی، قاضی عسکر، مشعر، ص۱۵۱.</ref>. | ||
مقام ابراهیم، سنگی [[بهشتی]] است که [[خداوند]] آن را به [[زمین]] فرو فرستاده است. | مقام ابراهیم، سنگی [[بهشتی]] است که [[خداوند]] آن را به [[زمین]] فرو فرستاده است. | ||
[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: سه سنگ از بهشتاند: مقام ابراهیم، سنگ [[بنیاسرائیل]]، [[حجر الاسود]]<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۳. </ref>. [[عبدالله بن عمر]] گفت: از [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که فرمود: [[حجرالاسود]] و مقام ابراهیم، دو یاقوت بهشتی هستند که خداوند [[نور]] آن دو را مخفی و پنهان ساخته است و اگر [[خدا]] چنین نمیکرد، نور حجر الاسود و مقام، میان [[مشرق]] و [[مغرب]] را روشن میساخت<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۴.</ref>. | [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: سه سنگ از بهشتاند: مقام ابراهیم، سنگ [[بنیاسرائیل]]، [[حجر الاسود]]<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۳. </ref>. [[عبدالله بن عمر]] گفت: از [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که فرمود: [[حجرالاسود]] و مقام ابراهیم، دو یاقوت بهشتی هستند که خداوند [[نور]] آن دو را مخفی و پنهان ساخته است و اگر [[خدا]] چنین نمیکرد، نور حجر الاسود و مقام، میان [[مشرق]] و [[مغرب]] را روشن میساخت<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۴.</ref>. | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
[[ابن عباس]] با بیان این که حجرالاسود و مقام ابراهیم، دو یاقوت از یاقوتهای بهشتاند میگوید: سرانجام این دو به [[بهشت]] بازگردانده میشوند<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۴۴۴.</ref>. | [[ابن عباس]] با بیان این که حجرالاسود و مقام ابراهیم، دو یاقوت از یاقوتهای بهشتاند میگوید: سرانجام این دو به [[بهشت]] بازگردانده میشوند<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۴۴۴.</ref>. | ||
همچنین [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: بین رکن (حجر الاسود) و مقام ابراهیم [[باغی]] از باغهای [[بهشت]] است. هر کس در آنجا چهار رکعت [[نماز]] بگزارد، از درون [[عرش]] به او خطاب میشود: ای [[بنده خدا]]، [[گناهان]] گذشتهات را [[خداوند]] بخشید، عمل را از نو آغاز کن<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۴۶۸.</ref>. | همچنین [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: بین رکن (حجر الاسود) و مقام ابراهیم [[باغی]] از باغهای [[بهشت]] است. هر کس در آنجا چهار رکعت [[نماز]] بگزارد، از درون [[عرش]] به او خطاب میشود: ای [[بنده خدا]]، [[گناهان]] گذشتهات را [[خداوند]] بخشید، عمل را از نو آغاز کن<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۴۶۸.</ref>. | ||
در [[صدر اسلام]]، فاصله میان رکن [[حجر الاسود]] و | در [[صدر اسلام]]، فاصله میان رکن [[حجر الاسود]] و مقام ابراهیم از چنان اهمیتی برخوردار بوده که اگر میخواستند کسی را [[سوگند]] دهند او را آنجا برده سوگندش میدادند تا [[جرأت]] [[دروغ]] گفتن به خود ندهد و به [[حقیقت]] اعتراف کند. | ||
[[امام]] [[زمان حضرت مهدی]]{{ع}} نیز پس از آنکه ظهور میکند، کنار [[کعبه]] ایستاده و سیصدوسیزده نفر از [[شهدای بدر]]، میان حجر الاسود و مقام ابراهیم با آن حضرت [[بیعت]] میکنند. | [[امام]] [[زمان حضرت مهدی]]{{ع}} نیز پس از آنکه ظهور میکند، کنار [[کعبه]] ایستاده و سیصدوسیزده نفر از [[شهدای بدر]]، میان حجر الاسود و مقام ابراهیم با آن حضرت [[بیعت]] میکنند. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
در بیان علت نامگذاری آن سنگ، به «مقام ابراهیم» سه گفته وجود دارد: | در بیان علت نامگذاری آن سنگ، به «مقام ابراهیم» سه گفته وجود دارد: | ||
#عدهای گفتهاند: آن [[زمان]] که ابراهیم برای دیدار فرزندش اسماعیل آمد و او را نیافت، [[همسر]] اسماعیل به عنوان ادای [[احترام]]، از ابراهیم خواست [[اجازه]] دهد تا سر او را بشوید. او نیز اجازه داد و در حالی که سوار بر مرکب بود، سنگی زیر پای راست او قرار داد و نیمه سر او را شست. با فرو ریختن آب بر روی سنگ، پای ابراهیم در آن فرو رفت. سپس سنگ را زیر پای چپ او گذاشت و نیمه دیگر سرش را شستشو داد، پای چپ او نیز در سنگ فرو رفت و در نتیجه جای هر دو پای ابراهیم در سنگ باقی ماند و از این رو آن سنگ را | #عدهای گفتهاند: آن [[زمان]] که ابراهیم برای دیدار فرزندش اسماعیل آمد و او را نیافت، [[همسر]] اسماعیل به عنوان ادای [[احترام]]، از ابراهیم خواست [[اجازه]] دهد تا سر او را بشوید. او نیز اجازه داد و در حالی که سوار بر مرکب بود، سنگی زیر پای راست او قرار داد و نیمه سر او را شست. با فرو ریختن آب بر روی سنگ، پای ابراهیم در آن فرو رفت. سپس سنگ را زیر پای چپ او گذاشت و نیمه دیگر سرش را شستشو داد، پای چپ او نیز در سنگ فرو رفت و در نتیجه جای هر دو پای ابراهیم در سنگ باقی ماند و از این رو آن سنگ را «مقام ابراهیم» نامیدند<ref>سیره حلبی، ج۱، ص۱۵۷؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۶۹.</ref>. | ||
# بعضی نیز گفتهاند: [[ابراهیم خلیل الرحمان]] هنگام ساختن [[بنای کعبه]] بر روی این سنگ که سپس «مقام ابراهیم» نامبردار گردید، میایستاد و [[دیوار کعبه]] را بالا میبرد. آنگاه به [[قدرت خداوند]]، سنگ [[خشن]] و سخت چونان گل نرم شده پاهای ابراهیم{{ع}} را در خود فرو برد و از آن [[زمان]] تاکنون جای پای ابراهیم، به عنوان نمونهای از [[اعجاز]] و قدرتنمایی [[خداوند]] باقی مانده و [[حاجیان]] [[خانه خدا]] از نزدیک آن را [[مشاهده]] میکنند<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۳۲؛ صحیح بخاری، کتاب الانبیاء، ج۶، ص۳۹۸.</ref>. | # بعضی نیز گفتهاند: [[ابراهیم خلیل الرحمان]] هنگام ساختن [[بنای کعبه]] بر روی این سنگ که سپس «مقام ابراهیم» نامبردار گردید، میایستاد و [[دیوار کعبه]] را بالا میبرد. آنگاه به [[قدرت خداوند]]، سنگ [[خشن]] و سخت چونان گل نرم شده پاهای ابراهیم{{ع}} را در خود فرو برد و از آن [[زمان]] تاکنون جای پای ابراهیم، به عنوان نمونهای از [[اعجاز]] و قدرتنمایی [[خداوند]] باقی مانده و [[حاجیان]] [[خانه خدا]] از نزدیک آن را [[مشاهده]] میکنند<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۳۲؛ صحیح بخاری، کتاب الانبیاء، ج۶، ص۳۹۸.</ref>. | ||
#گفته سوم آن که: هنگامی که ساختن [[خانه کعبه]] توسط ابراهیم{{ع}} پایان یافت، [[جبرئیل]] فرود آمد و [[مناسک حج]] را به او آموخت، آنگاه ابراهیم بر سنگی - که همان مقام ابراهیم کنونی است- بر آمد و فرمود: ای [[مردم]]، پروردگارتان را پاسخ گویید<ref>صحیح بخاری، ج۶، ص۳۹۸.</ref>. | #گفته سوم آن که: هنگامی که ساختن [[خانه کعبه]] توسط ابراهیم{{ع}} پایان یافت، [[جبرئیل]] فرود آمد و [[مناسک حج]] را به او آموخت، آنگاه ابراهیم بر سنگی - که همان مقام ابراهیم کنونی است- بر آمد و فرمود: ای [[مردم]]، پروردگارتان را پاسخ گویید<ref>صحیح بخاری، ج۶، ص۳۹۸.</ref>. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
به نظر میرسد از میان این سه گفته، قول دوم صحیح بوده، در [[تفاسیر]] و کتب [[روایی]] و [[تاریخی]] نیز شواهد و قرائن بسیاری وجود دارد. البته میتوان گفتههای دوم و سوم را نیز با یکدیگر جمع کرده بگوییم: سنگی که [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} بر آن میایستاد و [[خانه کعبه]] را میساخت، همان سنگی است که پس از پایان یافتن ساختمان [[کعبه]]، ابراهیم{{ع}} بر آن برآمد و [[مردم]] را به [[حج]] فرا خواند<ref>حج در اندیشه اسلامی، سیدعلی قاضی عسکر، مشعر، ص۱۴۶.</ref>. | به نظر میرسد از میان این سه گفته، قول دوم صحیح بوده، در [[تفاسیر]] و کتب [[روایی]] و [[تاریخی]] نیز شواهد و قرائن بسیاری وجود دارد. البته میتوان گفتههای دوم و سوم را نیز با یکدیگر جمع کرده بگوییم: سنگی که [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} بر آن میایستاد و [[خانه کعبه]] را میساخت، همان سنگی است که پس از پایان یافتن ساختمان [[کعبه]]، ابراهیم{{ع}} بر آن برآمد و [[مردم]] را به [[حج]] فرا خواند<ref>حج در اندیشه اسلامی، سیدعلی قاضی عسکر، مشعر، ص۱۴۶.</ref>. | ||
م'''قام کجا بوده است؟''' [[مورخان]] در این که | م'''قام کجا بوده است؟''' [[مورخان]] در این که مقام ابراهیم، پیش از [[پیامبر]] و [[زمان]] [[حیات]] آن حضرت و بعد از آن کجا بوده، [[اختلاف]] نظر بسیار دارند، لیکن مشهورترین آنها را میتوان در سه گفته بیان داشت: | ||
# مقام ابراهیم{{ع}} در طول [[تاریخ]] خود، درست در همین مکانی که امروز واقع شده قرار داشته، و تا [[زمان خلیفه اول]] و دوم نیز به همین شکل باقی بوده است، تا آنکه در دوران [[خلیفه دوم]] سیل شدیدی در [[مکه]] جاری شد و [[مقام]] را از جای کند و تا پایین [[شهر مکه]] با خود برد. پس از فرو نشستن سیل، خلیفه دوم بار دیگر آن را در همان مکان قبلی قرار داد. | # مقام ابراهیم{{ع}} در طول [[تاریخ]] خود، درست در همین مکانی که امروز واقع شده قرار داشته، و تا [[زمان خلیفه اول]] و دوم نیز به همین شکل باقی بوده است، تا آنکه در دوران [[خلیفه دوم]] سیل شدیدی در [[مکه]] جاری شد و [[مقام]] را از جای کند و تا پایین [[شهر مکه]] با خود برد. پس از فرو نشستن سیل، خلیفه دوم بار دیگر آن را در همان مکان قبلی قرار داد. | ||
[[ابن حجر]] پس از نقل این مطلب از [[ازرقی]]، مینویسد: تا این زمان نیز مقام ابراهیم در همان جای پیشین خود باقی است<ref>فتح الباری، ج۱، ص۴۹۹.</ref>. | [[ابن حجر]] پس از نقل این مطلب از [[ازرقی]]، مینویسد: تا این زمان نیز مقام ابراهیم در همان جای پیشین خود باقی است<ref>فتح الباری، ج۱، ص۴۹۹.</ref>. | ||
#بعضی گفتهاند: مقام ابراهیم در [[زمان پیامبر]]{{صل}} و قبل و بعد از آن تا زمان [[عمر بن خطاب]] چسبیده به [[بیت]] بوده که [[عمر]] آن را به مکان کنونی منتقل ساخته است. [[حافظ]] بن کثیر میگوید: مقام ابراهیم در گذشته به [[دیوار کعبه]] چسبیده بود و جای آن نیز میان درب کعبه و [[حجر اسماعیل]] قرار داشت تا آنکه عمر بن خطاب آن را از دیوار کعبه دور ساخت و در مکان فعلی نهاد<ref>سنن ترمذی، ج۱، ص۳۷؛ مسند احمد، ج۵، ص۳۸۲.</ref>. [[بیهقی]] به نقل از [[عایشه]] میگوید: مقام در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} و زمان ابیبکر چسبیده به بیت و خانه کعبه بود، سپس عمر آن را جدا ساخت<ref>سنن کبری، ج۵، ص۷۵.</ref>. عبدالرزاق نیز به نقل از عطا و [[مجاهد]] آورده است: اولین کسی که | #بعضی گفتهاند: مقام ابراهیم در [[زمان پیامبر]]{{صل}} و قبل و بعد از آن تا زمان [[عمر بن خطاب]] چسبیده به [[بیت]] بوده که [[عمر]] آن را به مکان کنونی منتقل ساخته است. [[حافظ]] بن کثیر میگوید: مقام ابراهیم در گذشته به [[دیوار کعبه]] چسبیده بود و جای آن نیز میان درب کعبه و [[حجر اسماعیل]] قرار داشت تا آنکه عمر بن خطاب آن را از دیوار کعبه دور ساخت و در مکان فعلی نهاد<ref>سنن ترمذی، ج۱، ص۳۷؛ مسند احمد، ج۵، ص۳۸۲.</ref>. [[بیهقی]] به نقل از [[عایشه]] میگوید: مقام در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} و زمان ابیبکر چسبیده به بیت و خانه کعبه بود، سپس عمر آن را جدا ساخت<ref>سنن کبری، ج۵، ص۷۵.</ref>. عبدالرزاق نیز به نقل از عطا و [[مجاهد]] آورده است: اولین کسی که مقام ابراهیم را در موضع کنونی آن قرار داد، [[عمر بن خطاب]] بود<ref>المصنف، ج۵، ص۴۸؛ الفتح، ج۸، ص۱۶۹.</ref>. [[ابن کثیر]] ضمن [[تأیید]] این نکته، که [[مقام]] را عمر بن خطاب از [[بیت]] جدا ساخته و آن را در محل فعلی قرار داده، دلیل آن را [[توانایی]] [[مردم]] برای [[اقامه نماز]] [[طواف]]، بدون ایجاد مزاحمت برای طوافکنندگان، ذکر کرده است<ref>تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۱، ص۳۸۴.</ref>. فاکهی نیز به نقل از [[سعید بن جبیر]] میگوید: مقام چسبیده به [[دیوار کعبه]] بوده، آنگاه که [[جمعیت]] زیاد شد عمر بن خطاب از [[ترس]] آنکه مردم آن را زیر پا بگذارند، به مکان کنونی آن منتقل ساخت، درست روبروی جایی که قبلاً قرار داشت<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج۱، ص۴۵۴.</ref>. همچنین [[ازرقی]]<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۳۰.</ref> و فاکهی<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج۶، ص۴۰۶.</ref> از [[نوفل بن معاویه]] دیلمی نقل کردهاند که وی گفته است: در [[زمان]] [[عبدالمطلب]] من مقام را دیدم که به [[کعبه]] چسبیده بود و چونان «مهاة» درخشان بود. پرسیدند مهاة چیست؟ [[ابوالولید]] پاسخ گفت: «[[مهره]] سفید درخشان» | ||
# مجاهد گفته است: مقام چسبیده به [[خانه کعبه]] بوده و [[رسول خدا]]{{صل}} آن را در مکان کنونی قرار داد<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۱۷۰؛ ابن حجر، فتح الباری، ج۸، ص۱۶۹.</ref>. | # مجاهد گفته است: مقام چسبیده به [[خانه کعبه]] بوده و [[رسول خدا]]{{صل}} آن را در مکان کنونی قرار داد<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۱۷۰؛ ابن حجر، فتح الباری، ج۸، ص۱۶۹.</ref>. | ||
لیکن ابن کثیر و [[ابن حجر]] این [[روایت]] را [[ضعیف]] دانستهاند<ref>مصنف عبدالرزاق، ج۵، ص۴۸.</ref>. فاسی در [[شفاء]] الغرام (ج ۱، ص۲۰۶) نیز به نقل از [[موسی بن عقبه]] آورده است که: آنان [[گمان]] میکردند مقام چسبیده به کعبه بوده و رسول خدا{{صل}} آن را در مکان کنونیاش قرار داد. | لیکن ابن کثیر و [[ابن حجر]] این [[روایت]] را [[ضعیف]] دانستهاند<ref>مصنف عبدالرزاق، ج۵، ص۴۸.</ref>. فاسی در [[شفاء]] الغرام (ج ۱، ص۲۰۶) نیز به نقل از [[موسی بن عقبه]] آورده است که: آنان [[گمان]] میکردند مقام چسبیده به کعبه بوده و رسول خدا{{صل}} آن را در مکان کنونیاش قرار داد. | ||
[[ابن حجر هیثمی]] مکی نیز بدون ذکر دلیل، این نقل را ترجیح داده است. | [[ابن حجر هیثمی]] مکی نیز بدون ذکر دلیل، این نقل را ترجیح داده است. | ||
با توجه به [[دلایل]] و قرائن موجود در [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] میتوان قول اول را بر دیگر اقوال ترجیح داد و آن را صحیح دانست، زیرا: | با توجه به [[دلایل]] و قرائن موجود در [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] میتوان قول اول را بر دیگر اقوال ترجیح داد و آن را صحیح دانست، زیرا: | ||
# در منابع کهن تاریخی مانند [[اخبار]] [[مکه]] تصریح شده به این که | # در منابع کهن تاریخی مانند [[اخبار]] [[مکه]] تصریح شده به این که مقام ابراهیم در [[زمان پیامبر]]{{صل}} و [[خلفا]] در موضع کنونی بوده است. | ||
# «مطلب بن ابی وَداعه سَهمی» در جریان سیل امّ [[نهشل]] پس از آنکه سیلاب [[مقام]] را تا پایین [[مکه]] با خود برد و [[مردم]] آن را به [[خلیفه]] خبر دادند، اظهار داشت من مکان مقام و فاصله آن تا [[حجرالاسود]]، [[حجر اسماعیل]] و [[زمزم]] را میدانم و قبلاً آن را با نخ اندازهگیری کردهام. این [[شهادت]]، تنها با فاصله داشتن مقام با [[کعبه]] سازگار است. | # «مطلب بن ابی وَداعه سَهمی» در جریان سیل امّ [[نهشل]] پس از آنکه سیلاب [[مقام]] را تا پایین [[مکه]] با خود برد و [[مردم]] آن را به [[خلیفه]] خبر دادند، اظهار داشت من مکان مقام و فاصله آن تا [[حجرالاسود]]، [[حجر اسماعیل]] و [[زمزم]] را میدانم و قبلاً آن را با نخ اندازهگیری کردهام. این [[شهادت]]، تنها با فاصله داشتن مقام با [[کعبه]] سازگار است. | ||
# در [[روایت]] آمده که [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[طواف]] مقام را میان خود و کعبه قرار داد و دو رکعت [[نماز]] طواف به جای آورد. این سخن نیز نشان از آن است که مقام با کعبه فاصله داشته است. | # در [[روایت]] آمده که [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[طواف]] مقام را میان خود و کعبه قرار داد و دو رکعت [[نماز]] طواف به جای آورد. این سخن نیز نشان از آن است که مقام با کعبه فاصله داشته است. |