عید غدیر در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = عید غدیر

| عنوان مدخل  = عید غدیر

آن‌گونه که از [[احادیث]] استفاده می‌شود، پیامبر {{صل}} قصد داشت در [[سرزمین عرفات]]، در آن [[اجتماع]] [[عظیم]]، به موضوع [[ولایت]] و [[خلافت]] [[امامان]] بعد از خود و از جمله [[امام علی]] {{ع}} بپردازد.

== نخستین خطابه در [[منی]] ==

در این [[خطبه]] ابتدا به [[امنیت اجتماعی]] مسلمین از نظر [[جان]] و [[مال]] و آبروی مردم اشاره نمودند، و سپس خون‌های به ناحق ریخته شده و [[اموال]] به ناحق گرفته شده در [[جاهلیت]] را رسماً مورد [[عفو]] قرار دادند تا کینه‌توزی‌ها از میان برداشته شود و جو [[اجتماع]] برای تأمین امنیت آماده گردد.

سپس [[حدیث ثقلین]] بر لسان [[مبارک]] حضرت جاری شد و فرمودند: «من دو چیز گران‌بها در میان شما باقی می‌گذارم که اگر به این دو تمسک کنید هرگز [[گمراه]] نمی‌شوید: [[کتاب خدا]] و عترتم یعنی [[اهل]] بیتم».

== خطبه پیامبر {{صل}} در [[مسجد]] خیف ==

در این [[خطبه]] به [[اخلاص]] عمل و دلسوزی برای [[امام]] [[مسلمین]] و [[تفرقه]] نینداختن سفارش فرمودند و [[تساوی]] همه [[مسلمانان]] در برابر [[حقوق]] و [[قوانین الهی]] را اعلام کردند. بعد از آن بار دیگر متعرض مسأله [[خلافت]] شدند و حدیث ثقلین بر لسان آن حضرت جاری شد، و بار دیگر برای [[غدیر]] زمینه را آماده کردند.

در این مقطع، [[منافقین]] کاملاً [[احساس]] خطر کردند و قضیه را جدی گرفتند و برنامه‌های خود را آغاز کردند و [[پیمان]] نامه نوشتند و هم قسم شدند که خلافت و [[جانشینی]] در [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} اتفاق نیفتد و برای [[قتل]] آن حضرت [[برنامه‌ریزی]] کردند<ref>بحار الأنوار، ج۳۷، ص۱۱۴.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۳۹۵.</ref>

پس از پایان [[خطبه]]، مردم به سوی [[پیامبر]] و [[امیرالمؤمنین]] - [[صلوات]] [[الله]] علیهما و آلهما - هجوم آورند، و با ایشان به عنوان بیعت دست می‌دادند. نخستین کسانی که با [[رسول خدا]] {{صل}} بیعت کردند، [[خلیفه اول]] و دوم بودند و پس از آن دو دیگر [[مهاجران]] و [[انصار]] و مردم به ترتیب قدر و [[منزلت]] خویش بیعت کردند. آنها به پیامبر و امیرالمؤمنین {{عم}} تبریک و تهنیت می‌گفتند، و پیامبر {{صل}} هم می‌فرمودند: {{متن حدیث|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنَا عَلَى جَمِيعِ الْعَالَمِينَ‌}}؛ [[سپاس]] خداوندی را که ما را بر همه مردم [[فضیلت]] داده است.

برای آنکه رسمیت مسأله محکم‌تر شود، و آن جمعیت انبوه بتوانند مراسم بیعت را به طور [[منظم]] و [[برنامه‌ریزی]] شده‌ای انجام دهند، پیامبر {{صل}} دستور دادند تا در [[خیمه]] برپا شود. یکی را مخصوص خودشان قرار دادند تا در آن جلوس نمایند، و امر کردند تا مردم جمع شوند. و یکی هم برای [[بیعت]] با [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}.

پس از آن [[مردم]] دسته دسته در [[خیمه]] [[پیامبر]] {{صل}} حضور می‌یافتند و با آن حضرت بیعت نموده و به ایشان تبریک و تهنیت می‌گفتند. سپس در خیمه مخصوص امیرالمؤمنین {{ع}} حاضر می‌شدند و به عنوان [[امام]] و [[خلیفه]] بعد از پیامبرشان با آن حضرت بیعت می‌کردند و به عنوان امیرالمؤمنین برایشان [[سلام]] می‌کردند، و این مقام والا را به آن حضرت تبریک و تهنیت می‌گفتند.

{{متن حدیث|بَخْ بَخْ يَا ابْنَ أَبِي طَالِبٍ أَصْبَحْتَ مَوْلَايَ وَ مَوْلَا كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ}}<ref>الطرائف، ج۱، ص۱۴۷؛ الإرشاد، ج۱، ص۱۷۷.</ref>؛ افتخار برایت باد، گوارایت باد، ای پسر [[ابی طالب]]! اکنون تو مولای من و مولای هر مرد و [[زن]] مؤمنی شده‌ای!

پیامبر {{صل}} دستور دادند تا ظرف آبی آوردند، و پرده‌ای زدند که نیمی از ظرف آب در یک سوی پرده و نیم دیگر آن در سوی دیگر قرار بگیرد، تا زنان با قرار دادن دست خود در یک سوی آب، و قرار دادن [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} دستشان را در سوی دیگر با حضرت [[بیعت]] کنند؛ به این صورت بیعت [[زنان]] هم انجام گرفت.

یادآور می‌شود که بانوی بزرگ [[اسلام]]، [[حضرت فاطمه زهرا]] {{س}} از حاضرین در [[غدیر]] بودند. همچنین همه [[همسران پیامبر]] {{صل}} در آن مراسم حضور داشتند<ref>الغدیر، ج۱، ص۲۷۱؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۱۷۶.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۲.</ref>

[[پیامبر]] {{صل}} در این مراسم عمامه خود را که سحاب نام داشت، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین {{ع}} قرار دادند و انتهای عمامه را بر دوش آن حضرت آویزان نمودند و فرمودند: «عمامه تاج [[عرب]] است»<ref>مکارم الأخلاق، ص۱۱۹.</ref>.

مسأله دیگری که پس از خطبه پیامبر {{صل}} پیش آمد و بار دیگر [[حجت]] را بر همگان تمام کرد، این بود که مردی [[زیبا]] صورت و خوشبوی را دیدند که در کنار [[مردم]] ایستاده بود و می‌گفت:

[[عمر]] نزد او آمد و گفت: ای [[بنده خدا]] تو کیستی؟ پاسخی نداد. نزد پیامبر {{صل}} رفت و گفت: مردی را در کنار مردم دیدم که چنین می‌گفت! حضرت فرمودند: او جبرئیل بود. تو مواظب باش این [[پیمان]] را نشکنی!<ref>قرب الإسناد، ص۶۱.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۳.</ref>

بخش دیگری از مراسم پرشور غدیر، درخواست [[حسان بن ثابت]] بود. او به حضور [[رسول خدا]] {{صل}} آمد و عرضه داشت: آیا اجازه می‌دهید در این باره اشعاری به عرض برسانم که [[خدا]] از آنها [[راضی]] باشد؟ فرمودند: به نام خدا بگو! [[حسان]] در جای بلندی قرار گرفت و [[مسلمان‌ها]] هم همچنان آماده گوش دادن بودند. وی این چنین سرود:

اشعار [[حسان بن ثابت]] به عنوان یک سند [[تاریخی]] از [[غدیر]] ثبت شد و به یادگار ماند<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۴.</ref>.

== پایان مراسم غدیر ==

بدین ترتیب پس از سه [[روز]]، مراسم پایان پذیرفت و آن روزها به عنوان «ایام الولایه» در ذهن‌ها نقش بست. گروه‌ها و قبائل [[عرب]]، هر یک با [[دنیایی]] از معارف [[اسلام]]، پس از وداع با پیامبرشان و [[معرفت]] کامل به [[جانشین]] او راهی [[شهر]] و دیار خود شدند، و [[پیامبر]] {{صل}} عازم [[مدینه]] گردید. خبر [[واقعه غدیر]] در [[شهرها]] منتشر شد و به سرعت به گوش همگان رسید. و بدین‌گونه [[خداوند]] حجتش را بر [[مردم]] تمام کرد.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۵.</ref>

{{متن حدیث|أَنَّ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ أَخِي وَ وَصِيِّي وَ خَلِيفَتِي وَ الْإِمَامُ مِنْ بَعْدِي الَّذِي مَحَلُّهُ مِنِّي مَحَلُ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي وَلِيُّكُمْ بَعْدَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ}}؛ به [[راستی]] [[علی بن ابی‌طالب]] [[برادر]]، [[وصی]] و جانشین من و [[امام]] بعد از من است؛ کسی که نسبت او به من همانند نسبت [[هارون]] به [[موسی]] است، جز اینکه [[پیامبری]] بعد از من نیست و او صاحب اختیار شما بعد از [[خدا]] و رسولش می‌باشد<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۵.</ref>.

{{متن حدیث|ثُمَّ مِنْ بَعْدِي عَلِيٌّ وَلِيُّكُمْ وَ إِمَامُكُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ مِنْ رَبِّكُمْ ثُمَّ الْأَئِمَّةُ الَّذِينَ مِنْ صُلْبِهِ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَا حَلَالٌ إِلَّا مَا أَحَلَّهُ اللَّهُ وَ لَا حَرَامٌ إِلَّا مَا حَرَّمَهُ اللَّهُ عَرَّفَنِي الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ}}؛ و بعد از من علی صاحب اختیار شما و [[امام]] شما به [[امر خداوند]]، [[پروردگار]] شماست، و سپس [[امامت]] در نسل من از [[فرزندان]] اوست تا روزی که [[خدا]] و رسولش را [[ملاقات]] کنید. حلالی نیست مگر آنچه خدا و رسولش و آنان ([[امامان]]) [[حلال]] کرده باشند و حرامی نیست مگر آنچه خدا و رسولش و آنان [[حرام]] کرده باشند.

{{متن حدیث|مَعَاشِرَ النَّاسِ سَيَكُونُ مِنْ بَعْدِي أَئِمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يُنْصَرُونَ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ وَ أَنَا بَرِيئَانِ مِنْهُمْ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّهُمْ وَ أَنْصَارَهُمْ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ}}؛ ای [[مردم]]! پس از من به زودی [[پیشوایان]] و امامانی خواهند بود که مردم را به آتش فرا می‌خوانند و [[روز رستاخیز]] [[یاری]] نخواهند شد. ای مردم! [[خداوند]] و من از آنان بیزاریم و همانا آنان و [[یاران]] و [[شیعیان]] و [[پیروان]] ایشان در پست‌ترین طبقه دوزخ‌اند و بسیار بد است جایگاه [[متکبران]]<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۷.</ref>.

{{متن حدیث|قَدْ بَلَّغْتُ مَا بَلَّغْتُ حُجَّةً عَلَى كُلِّ حَاضِرٍ وَ غَائِبٍ وَ عَلَى كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ وُلِدَ وَ شَهِدَ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَشْهَدْ يُبَلِغُ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}؛ آنچه را باید برسانم، رساندم و این برای هر حاضر و غایب و بر هر کس چه در اینجا حاضر است و چه حاضر نیست و هنوز متولد نشده است حجت است. البته تا [[روز قیامت]] باید [[شاهدان]] به غایبان و پدران به [[فرزندان]] برسانند<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۸.</ref>.

اوست که [[دین]] را آشکار می‌سازد و از [[ستمگران]] [[انتقام]] می‌گیرد. همانا که او گشاینده و ویرانگر دژهاست، و اوست که تمام فرقه‌های [[مشرکان]] را می‌کشد، او [[انتقام]] [[خون]] همه [[اولیای خدا]] را می‌گیرد، او ناصر [[دین]] [[خداوند]] است، او از دریاهای ژرف به دست خویش آب بر می‌دارد، او صاحب هر فضلی را به فضیلتش و هر [[جاهلی]] را به جهلش نام و نشان می‌دهد.

و در پایان [[خطبه]] فرمودند: ای [[مردم]]! هر کس خدا و رسولش و علی و امامانی را که ذکر کردم [[اطاعت]] کند، به [[رستگاری]] بزرگ دست یافته است<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۴۰۸.</ref>.

[[رده:غدیر]]