اثبات عصمت پیامبران در فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[عصمت]]، واژه‌ای عربی و از ماده {{عربی|«عَصِمَ يَعْصِمُ»}} است که در لغت سه معنا برای آن ذکر شده؛ یکی: {{عربی|«مَسَکَ»}} به معنای [[حفظ]] و نگهداری<ref>راغب اصفهانی این معنا را برای واژه «عَصَمَ» آورده و می‌گوید: {{عربی|العصم: الإمساک و الاعتصام الاستمساک... (وقوله: «وَلَا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوَافِرِ» والعصام ما یعصم به‌ ای یشد و عصمة الأنبیاء حفظه إیاهم}}؛ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ص۵۶۹ ـ ۵۷۰ و {{عربی|عصم الله فلاناً من المکروه: ای حفظه و وقاه}}؛ یعنی [[خداوند]] فلانی را از [[مکروه]] حفظ کرده ({{عربی|عصمه}}) بعنی او را حفظ کرد و نگهداشت. المنجد، ص۱۵۰.</ref>، دوم: {{عربی|«مَنَعَ»}} به معنای مانع شدن<ref>ر.ک: فراهیدی،خلیل بن احمد، العین ج ۱ ص۳۱۴؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس محیط، ج۴، ص۱۵۱؛ الجوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، ج۵، ص۱۹۸۶، ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۳.</ref> و سوم به معنای وسیله بازداشتن <ref>ابن‌منظور، از زجاج نقل می‌کند: {{عربی|أَصْلُ العِصْمَةِ الحبْلُ. و كلُّ ما أَمْسَكَ شَيئاً فقد عَصَمَهُ}}لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۵. یعنی، لغت عصمت در اصل به معنای طناب و ریسمان وضع شده است، ولی سپس از این معنا توسعه یافته و برای هر چیزی که موجب امساک و [[حفظ]] چیز دیگری شود، به کار می‌رود.</ref>. با این وجود واژه «[[عصمت]]»، به معنای «گرفتن» و «نگهداری» مناسب‌تر از معنای «مانع شدن» است و شاید به همین جهت است که برخی لغویون نیز «اعصم» را به معنای «مَسْک»  و «[[اعتصام]]» را به «استمساک» معنا کرده‌اند<ref>ر.ک: المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۶ ـ ۳۳۷.</ref>.<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[عصمت از منظر فریقین (کتاب)|عصمت از منظر فریقین]]، ص ۱۴.</ref>

وقتی [[نفس انسان]] به مرحله [[عقل]] مستفاد<ref>توضیح عقل مستفاد، ر. ک: نهایة الحکمه، مرحله ۱۱، فصل ۶.</ref> رسید همه [[علوم]]، حقایق و ویژگی‌های [[نبوت]] را دارا می‌شود و بر این اساس [[پیامبران الهی]] در رسیدن به حقایق نیز [[مصونیت]] [[الهی]] داشته و در عمل به آن نیز از [[عصمت]] برخوردارند؛ زیرا کسی که به مقام {{متن قرآن|ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى * فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى}}<ref>«سپس نزدیک شد و فروتر آمد * آنگاه (میان او و پیامبر) به اندازه دو کمان یا نزدیک‌تر رسید» سوره نجم، آیه ۸-۹.</ref> رسیده از نفوذ قوه خیال و نیروی واهمه از درون و [[شیطان]] و نیروهای [[ابلیس]] از بیرون کاملاً محفوظ است، لذا در بُعد [[علمی]] دچار [[سهو]] و [[نسیان]] و در بُعد عملی گرفتار [[معصیت]] نمی‌شود و به همین دلیل [[ابن سینا]] در "الهیات شفا" می‌گوید: [[ساحت]] [[قدس]] [[پیامبران]] [[برتر]] از آن است که سهو و غلط در آن راه پیدا کند چه اینکه وقتی نفس به کمال [[عقل]] نظری و عملی و مقام [[شهود]] و [[ولایت]] رسید به [[مقام عصمت]] نائل می‌شود و از این لحاظ شایستگی [[پیامبری]] و [[امامت]] را پیدا می‌کند<ref>ر.ک: عصمت، مرکز مطالعات، ص۲۹.</ref>.<ref>[[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[مقامات امامان (کتاب)|مقامات امامان]]، ص۲۶۰.</ref>