زهد امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

زهد امام علی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۶

۵٬۳۱۲ بایت اضافه‌شده ، ۲۰ اوت

←‏زهد در سیره عملی امام علی{{ع}}

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۶۳۷

ویرایش

@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 مشهور است علی{{ع}} از سکونت در [[قصر حکومتی]] [[کوفه]]، [[امتناع]] ورزید تا خانه‌اش از [[خانه]] [[فقرا]] و [[بیچارگان]] بسیاری که در دخمه‌های کوچک خود به سر می‌بردند، [[برتر]] نباشد، این سخنش جلوه‌ای از [[شیوه زندگی]] اوست: {{متن حدیث|أَ أَقْنَعُ مِنْ نَفْسِي بِأَنْ يُقَالَ هَذَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ لَا أُشَارِكُهُمْ فِي مَكَارِهِ الدَّهْرِ}}؛ آیا به این [[دل]] خوش کنم که به من [[امیر مؤمنان]] گفته شود ولی در دشواری‌های [[روزگار]]، در کنار [[مردم]] نباشم؟<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[‌پیشوایان هدایت ج۲ (کتاب)|‌پیشوایان هدایت ج۲]]، ص۴۰.</ref>
+زهد [[واقعی]] و [[راستین]] در سیرۀ و [[صفات پیامبر]] و علی{{ع}} تجلّی دارد و [[بی‌رغبتی]] آن حضرت به دنیا و [[ریاست]] و مقام و ثروت و [[ساده‌زیستی]] و [[قناعت]] او تا آنجا بارز است که [[صوفیه]] هم او را پیشوای خود می‌شمرند و از او دم می‌زنند. امام علی{{ع}} دربارۀ زهد می‌فرماید: «زهد میان دو سخن قرآنی گرد آمده است، خداوند می‌فرماید: تا بر آنچه از دست داده‌اید غصّه نخورید و بر آنچه به شما می‌دهد خوشحال نشوید. هرکس بر از دست رفته ناراحت نشود و بر به دست آمده خوشحال نگردد، زهد را با هردو طرفش داراست»<ref>{{متن حدیث|الزّهد کلّه بین کلمتین من القرآن، قال اللّه سبحانه: «لکیلا تأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم» و من لم یأس علی الماضی و لم یفرح بالآتی، فقد اخذ الزّهد بطرفیه}}؛ نهج البلاغه، صبحی صالح، حکمت ۴۳۹.</ref> علی{{ع}} [[مظهر تام]] این صفت بود. برای رسیدن به [[قدرت]] و [[ریاست]] تلاش نمی‌کرد، با آنکه [[حاکم]] [[جهان]] پهناور [[اسلام]] بود، امّا ساده می‌زیست و ساده می‌خورد و می‌پوشید، به زر و سیم خطاب می‌کرد که: دیگری را بفریبید، می‌فرمود: [[دنیا]] را سه طلاقه کرده‌ام، [[حکومت]] در نظر او بی‌ارزش‌تر از لنگه [[کفش]] پاره بود، سیم‌وزری هم نمی‌اندوخت. عبادتش هم عاشقانه بود، نه تاجرانه یا غلامانه. نامۀ عتاب‌آمیزی که به [[عثمان بن حنیف]] [[والی بصره]] نوشت، گویای دیدگاه و عمل او دربارۀ [[زهد]] است (نامۀ ۴۵ [[نهج البلاغه]]). از دسترنج خود [[غلامان]] بسیاری خرید و [[آزاد]] کرد، [[چاه]] و قنات‌های متعدد حفر کرد و باغ‌ها و نخلستان‌ها احداث نمود و همه را [[وقف]] [[فقرا]] کرد. از [[پیامبر خدا]]{{صل}} پرسیدند: [[زاهدترین]] و فقیرترین [[مردم]] کیست؟ حضرت فرمود: [[وصیّ]] و پسرعمو و [[برادر]] و تیغ برّان و شیر صف‌شکن من علی!<ref>مناقب، ج ۳ ص۲۵۹.</ref> از قول [[عمر بن عبد العزیز]] نقل شده که: ما در این [[امّت]] پس از پیامبر خدا{{صل}} کسی را زاهدتر از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} نمی‌شناسیم<ref>محجّة البیضاء، ج ۴ ص۱۹۰.</ref> همین‌که اموالی به دستش می‌رسید، فوری آنها را میان [[نیازمندان]] تقسیم می‌کرد. [[اهل]] لذّت‌جویی از [[دنیا]] نبود، از چرب و شیرین دنیا [[پرهیز]] داشت و خود را با محروم‌ترین افراد هم‌سطح می‌ساخت. [[فرمانداران]] و خانوادۀ خود را هم به [[پارسایی]] و زهد سفارش می‌کرد. در نامه‌اش به عثمان بن حنیف، ضمن بیان گوشه‌ای از [[زندگی]] زاهدانه‌اش در عین [[حاکمیت]] و قدرت، افزوده است: {{عربی|ألا و انّکم لا تقدرون علی ذلک، و لکن أعینونی بورع و اجتهاد و عفّة و سداد}}<ref>نهج البلاغه، نامۀ ۴۵.</ref>، شما قدرت و توان عمل به شیوۀ مرا ندارید، لکن با [[پرهیزگاری]] و تلاش و با [[عفاف]] و [[درستکاری]] مرا [[یاری]] کنید. آنچه از [[زهد علی]]{{ع}} باید آموخت، تنها در [[زندگی فردی]] و [[شؤون]] شخصی نیست، بلکه زهد در حکومت و [[فرمانروایی]] و دوران [[مسؤولیت]] و [[زمامداری]] مهمتر است؛ چراکه اینها بیشتر عامل [[دلبستگی]] و [[دنیازدگی]] می‌شود و [[هنر]]، [[پارسایی]] در عین [[قدرت]] و [[ثروت]] و [[شهرت]] است.<ref>دربارۀ زهد علی از جمله ر. ک: «کیهان فرهنگی» شمارۀ ۱۷۰ ص۹۸ مقالۀ سودمند و مبسوط «زهد عالی، علی زاهد»، «حیاة امیر المؤمنین» ناظم‌زاده، ص۲۲۹، «مناقب» ج ۲ ص۹۳، «فضائل الخمسة من الصحاح السته» ج ۳ ص۷. و دربارۀ زهد از دیدگاه علی{{ع}} ر. ک سیری در «نهج البلاغه» شهید مطهّری، بخش ششم و هفتم.</ref> کنیۀ زیبای [[ابو تراب]] که حاکی از [[تواضع]] و [[خاکساری]] و [[زهد]] اوست، محبوب‌ترین کنیه‌ها برای آن حضرت بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۹۰.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==