امام علی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

امام علی در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۳

۲۶٬۶۹۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۱ اوت ۲۰۲۴

←‏منابع

Bahmani

مدیران

۱۱۸٬۱۲۲

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 | موضوع مرتبط = امام علی
 | عنوان مدخل  = امام علی
-| مداخل مرتبط = [[امام علی در قرآن]] - [[امام علی در حدیث]] - [[امام علی در نهج البلاغه]] - [[امام علی در تاریخ اسلامی]] - [[امام علی در معارف و سیره نبوی]] - [[امام علی در معارف و سیره حسینی]] - [[امام علی در معارف و سیره رضوی]] - [[امام علی در معارف مهدویت]] - [[امام علی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
+| مداخل مرتبط = [[امام علی در قرآن]] - [[امام علی در حدیث]] - [[امام علی در نهج البلاغه]] - [[امام علی در تاریخ اسلامی]] - [[امام علی در معارف و سیره نبوی]] - [[امام علی در معارف و سیره علوی]] - [[امام علی در معارف و سیره حسینی]] - [[امام علی در معارف و سیره رضوی]] - [[امام علی در معارف و سیره معصومان]] - [[امام علی در معارف مهدویت]] - [[امام علی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
 | پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
 }}
-در '''[[قرآن کریم]]''' گذشته از آیاتی که اشاره به [[ولایت]] [[امام علی|علی]] {{ع}} پس از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} دارند، آیاتی ناظر به [[حب]] علی {{ع}} و [[فضایل]] ایشان نیز وجود دارد، آیاتی مانند: [[آیه ولایت]]، [[آیه اکمال دین]]، [[آیه مباهله]]، [[آیه تطهیر]] و... .
+در '''[[قرآن کریم]]''' گذشته از آیاتی که اشاره به [[ولایت]] [[امام علی|علی]] {{ع}} پس از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} دارند، آیاتی ناظر به [[حب]] علی {{ع}} و [[فضایل]] ایشان نیز وجود دارد، آیاتی مانند: [[آیه ولایت]]، [[آیه اکمال دین]]، [[آیه مباهله]]، [[آیه تطهیر]] و...
 == مقدمه ==
 در [[قرآن کریم]] گذشته از آیاتی که اشاره به [[ولایت]] [[امام علی|علی]] {{ع}} پس از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} دارند، آیاتی ناظر به [[حب]] [[علی]] {{ع}} و [[فضایل]] ایشان نیز وجود دارد. از جمله این [[آیه]] که [[خداوند]] به [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} [[امر]] می‌کند تا [[اجر]] و مزد [[رسالت]] را [[محبت]] خویشاوندانش معرفی کند: {{متن قرآن| ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref>این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است؛ سوره شوری، آیه۲۳.</ref>.
@@ خط ۳۰: / خط ۲۹: @@
 # آیۀ دعوت‌کننده به [[همراه بودن با صادقان]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>توبه، آیه ۱۱۹</ref>.
-و [[آیات]] فراوان دیگر، که به گفتۀ [[روایات]]، دربارۀ [[امام علی|حضرت]] {{ع}} نازل شده است، مثل: ق ۲۱، فصلت ۴۰، عبس ۳۸ و ۳۹، رعد ۲۹، [[اعراف]] ۴۶، نحل ۴۳، رعد ۷ و ۴۳، [[آل عمران]] ۱۴۶، صف ۴، [[احزاب]] ۲۳ و ۲۵، [[یونس]] ۲۵، [[هود]] ۱۲ و ۱۷، شعراء ۲۱۴، [[ابراهیم]] ۲۷، [[حدید]] ۲۸، نبأ ۱ و ۲ و ۳۸، [[یوسف]] ۱۸۴، [[انفال]] ۶۴، [[اسراء]] ۸۰، [[تحریم]] ۴، [[توبه]] ۱۹، [[حشر]] ۹،۱۰، واقعه ۱۰ و ۱۱، [[لقمان]] ۲۲، انعام ۸۲، بقره ۴۳، [[مریم]] ۹۶، [[سجده]] ۱۸، حجرات ۱۵، [[نساء]] ۶۹، بیّنه ۷، [[رحمن]] ۱۹ تا ۲۲.<ref>در این زمینه ر. ک: «دانشنامۀ امام علی» {{ع}}، ج ۱۰ مقالۀ «امام علی در قرآن» علامه عسکری، «شواهد التنزیل» ابن رویش، «آیات الفضائل» سیّد محمّد حسینی بهارانچی «علی فی الکتاب و السنّه» حسین شاکری، «نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار»، ج ۲۰، «سیمای امام علی در قرآن»، حسکانی ترجمه یعقوب جعفری، «احقاق الحق»، ج ۲ و ۳، «آیات الأئمّه»، محمّد علی حسنی لاریجانی «پرتوی از فضایل امیر المؤمنین در قرآن»، ابو الحسن مطّلبی، «آیات الولایه» سید باقر محمّدی نسب، «دلائل الصدق»، ج ۲، نیز تفسیر «البرهان» و «نور الثقلین».</ref>. علاوه بر اینها برخی کلمات و تعابیر در [[آیات قرآن]] به وجود [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[امامان]] [[تفسیر]] شده و در [[تفاسیر]] [[روایی]] آمده است، از قبیل تعابیر [[امام مبین]]، [[سابق بالخیرات]]، [[امانت]]، [[بئر معطّله]] و [[قصر مشید]]، [[طوبی]]، وسیله، [[آل یاسین]]، کلمات، [[کلمة التقوی]] و برخی کلمات [[قرآنی]] دیگر<ref>در روایاتی در کتاب «معانی الأخبار»، به ترتیب در صفحات ۹۵،۱۰۵،۱۰۸،۱۱۱،۱۱۲،۱۱۶،۱۲۲،۱۲۵، و ۱۲۶، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۵ و ۳۶</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۲.</ref>
+و [[آیات]] فراوان دیگر، که به گفتۀ [[روایات]]، دربارۀ [[امام علی|حضرت]] {{ع}} نازل شده است، مثل: ق ۲۱، فصلت ۴۰، عبس ۳۸ و ۳۹، رعد ۲۹، [[اعراف]] ۴۶، نحل ۴۳، رعد ۷ و ۴۳، [[آل عمران]] ۱۴۶، صف ۴، [[احزاب]] ۲۳ و ۲۵، [[یونس]] ۲۵، [[هود]] ۱۲ و ۱۷، شعراء ۲۱۴، [[ابراهیم]] ۲۷، [[حدید]] ۲۸، نبأ ۱ و ۲ و ۳۸، [[یوسف]] ۱۸۴، [[انفال]] ۶۴، [[اسراء]] ۸۰، [[تحریم]] ۴، [[توبه]] ۱۹، [[حشر]] ۹،۱۰، واقعه ۱۰ و ۱۱، [[لقمان]] ۲۲، انعام ۸۲، بقره ۴۳، [[مریم]] ۹۶، [[سجده]] ۱۸، حجرات ۱۵، [[نساء]] ۶۹، بیّنه ۷، [[رحمن]] ۱۹ تا ۲۲.<ref>در این زمینه ر. ک: «دانشنامۀ امام علی» {{ع}}، ج ۱۰ مقالۀ «امام علی در قرآن» علامه عسکری، «شواهد التنزیل» ابن رویش، «آیات الفضائل» سیّد محمّد حسینی بهارانچی «علی فی الکتاب و السنّه» حسین شاکری، «نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار»، ج ۲۰، «سیمای امام علی در قرآن»، حسکانی ترجمه یعقوب جعفری، «احقاق الحق»، ج ۲ و ۳، «آیات الأئمّه»، محمّد علی حسنی لاریجانی «پرتوی از فضایل امیر المؤمنین در قرآن»، ابو الحسن مطّلبی، «آیات الولایه» سید باقر محمّدی نسب، «دلائل الصدق»، ج ۲، نیز تفسیر «البرهان» و «نور الثقلین».</ref>.
+علاوه بر اینها برخی کلمات و تعابیر در [[آیات قرآن]] به وجود [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[امامان]] [[تفسیر]] شده و در [[تفاسیر]] [[روایی]] آمده است، از قبیل تعابیر [[امام مبین]]، [[سابق بالخیرات]]، [[امانت]]، [[بئر معطّله]] و [[قصر مشید]]، [[طوبی]]، وسیله، [[آل یاسین]]، کلمات، [[کلمة التقوی]] و برخی کلمات [[قرآنی]] دیگر<ref>در روایاتی در کتاب «معانی الأخبار»، به ترتیب در صفحات ۹۵،۱۰۵،۱۰۸،۱۱۱،۱۱۲،۱۱۶،۱۲۲،۱۲۵، و ۱۲۶، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۵ و ۳۶</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۲.</ref>
 == آیات در ارتباط پیامبر {{صل}} و امام علی {{ع}} ==
@@ خط ۱۹۲: / خط ۱۹۳: @@
 #{{متن قرآن|فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ * فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ}}<ref>«پس هر که ترازوهایش (در کار نیک) سنگین آید * و او در زندگانی پسندیده‌ای به سر خواهد برد» سوره قارعة، آیه ۶-۷.</ref>. ابن عباس در این باره می‌گوید: نخستین کسی که در ترازوی [[قیامت]]، حسناتش بر سیئاتش فزونی می‌گیرد، علی بن ابی طالب{{ع}} است. در [[میزان]] او چیزی جز [[حسنات]] نباشد و کفه [[سیئات]] بدون [[سیئه]] می‌ماند؛ زیرا او یک لحظه خدا را [[نافرمانی]] نکرده است...<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۲، ص۳۶۷.</ref>.
 #{{متن قرآن|وَجَاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ}}<ref>«و با هر کسی که می‌آید گسیل‌کننده و گواهی است» سوره ق، آیه ۲۱.</ref>. از [[ام سلمه]] نقل شده است: در آن [[روز]]، [[رسول خدا]]{{صل}} سوق دهنده، و [[امیرمؤمنان]]{{ع}} [[گواه]] دهنده است<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۲، ص۱۸۸.</ref>.<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[امام علی در قرآن (مقاله)| مقاله «امام علی در قرآن»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]] ص ۱۳۴.</ref>.
+== علی از زبان قرآن ==
+[[علی]] {{ع}}، رازدار بزرگ [[قرآن کریم]] و رمزْ آشنای والای این کتاب الهی، همبَر و زبان گویای این پیک آسمانی است. پیوند [[علی]] {{ع}} و [[قرآن]]، پیوندی ژرف و ناگسستنی است که تا دامنه [[قیامت]] و کنار [[حوض کوثر]]، ادامه خواهد داشت. [[پیامبر خدا]]، از این [[حقیقت]] بزرگ در [[حدیث]] گرانسنگ [[ثَقَلین]] سخن‌گفته و نیز در [[حدیث]] دیگری فرموده‌است: [[علی]] با [[قرآن]] است و [[قرآن]] با [[علی]]. از هم‌جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۴، ح ۴۶۲۸.</ref>. این گفتار پربها گویای آن است که [[علی]] {{ع}}، هم‌تراز [[قرآن]] و مدافع خستگی‌ناپذیر [[معارف]] آن، و هم‌پیمان بزرگ و شارح‌آموزه‌های والای آن‌است، چنان‌که‌خود فرموده است: این، [[قرآن]] است. آن را به سخن درآورید، و هرگز سخن نمی‌گوید؛ ولی من شما را از آن می‌آگاهانم<ref>نهج البلاغه: خطبه ۱۵۸.</ref>. و فرموده: [[سوگند]] به [[خدا]]، هیچ آیه‌ای نازل نشده، جز آنکه تحقیقاً می‌دانم درباره چه و در کجا و به چه کسی نازل شده است<ref>الطبقات الکبری، ج ۲، ص ۳۳۸.</ref>. و این، حقیقتی است که از همان روزگاران نخست، همگان به آن [[اذعان]] داشتند و [[صحابیان]] و همراهان [[رسول خدا]] بر آن معترف بودند.
+از سوی دیگر، از این سخن بلند [[رسول خدا]] می‌توان فهمید که [[قرآن]]، [[برترین]] [[سند]] [[راهنما]] بر [[عظمت]] [[علی]]، گویای [[شأن]] و [[منزلت]] و ارجمندی‌های اوست که: [[قرآن]] با [[علی]] است<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۴، ح ۴۶۲۸.</ref>. این نکته از همان روزگاران [[نزول قرآن]]، بر هیچ کس پوشیده نبود که [[پیامبر خدا]] فرمود: [[خداوند]]، آیه‌ای نفرستاد که در آن "ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید" باشد، جز آنکه [[علی]] در قله آن و [[امیر]] آن بود<ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص ۶۴.</ref>.
+[[مفسر]] بزرگ [[قرآن]]، [[عبد الله]] بن [[عباس]]، نیز گفته است:
+در [[قرآن]]، آیه‌ای نیست که در آن، "ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید" باشد، جز آنکه [[علی]]، قله، [[امیر]] و [[شریف]] آن است. [[خداوند]]، [[یاران]] [[محمد]] را در [[قرآن]]، مورد [[سرزنش]] قرار داده و از [[علی]]، جز به [[نیکی]] یاد نکرده است<ref>فضائل الصحابة، ابن حنبل، ج ۲، ص ۶۵۴، ح ۱۱۱۴.</ref>. و نیز گفته است: درباره هیچ کسی آن مقدار [[آیه قرآنی]] نازل نشده که درباره [[علی]] نازل شده است<ref>تاریخ الخلفاء، ص ۲۰۳.</ref>. [[حذیفة بن یمان]] نیز گفته است: در [[قرآن]]، آیه‌ای با خطاب "ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید" نازل نشده، مگر آنکه [[علی]] هسته و کانون آن است<ref>شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۶۳، ح ۶۷.</ref>. [[مجاهد]] گفته است: درباره [[علی]]، هفتاد [[آیه]] نازل شده که هیچ‌کس در آنها با وی شریک نیست<ref>شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۵۲، ح ۵۰.</ref>.
+[[عبد الرحمان بن ابی لیلی]] گفته است: درباره [[علی]]، هشتاد [[آیه]] روشن و شفاف از [[کتاب خدا]] نازل شده است و هیچ‌کس از این [[امت]] با او در این آیه‌ها سهیم نیست<ref>شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۵۵، ح ۵۵.</ref>. آنچه در سطور این مجموعه در این باره گزارش می‌کنیم، اندکی است از بسیار. البته ما در عرضه این حقایق، راه اختصار پیش گرفته‌ایم و از آوردن بسیاری از [[آیات]] که بر اساس منابع [[فریقین]]، [[شأن نزول]] آنها [[علی]] {{ع}} و یا [[اهل بیت]] {{عم}} است، تن زده‌ایم.
+=== [[جان]] [[پیامبر]] {{صل}}‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[امام علی]] {{ع}}: [[مسیحیان]]، چیزی [درباره [[پیامبر]]] ادعا کردند. [[خداوند]] عز و جل درباره آن [چنین‌] نازل کرد: "پس هر که در این [باره‌]، پس از دانشی که تو را [حاصل‌] آمده است، با تو [[محاجه]] کند، بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان را، و زنانمان و زنانتان را، و ما خودمان و شما خودتان را فرا خوانیم؛ سپس [[مباهله]] کنیم و [[لعنت خدا]] را بر [[دروغگویان]] قرار دهیم". بنا بر این، "جانِ" من، جانِ [[پیامبر خدا]] بود و "[[زنان]]"، [[فاطمه]] و "پسران"، [[حسن]] و [[حسین]] بودند<ref>{{متن حدیث|الإمام علی {{ع}}: إن النصارَی ادعَوا أمراً فَأَنزَلَ اللهُ عَز وجَل فیهِ: «فَمَنْ حَآجک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَآءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَآءَنَا وَأَبْنَآءَکمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُم نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لعْنَتَ اللهِ عَلَی الْکذِبِینَ»، فَکانَت نَفسی نَفسُ رَسولِ اللهِ {{صل}}؛ وَالنساءُ فاطِمَةُ {{س}}، وَالأَبناء الحَسَنُ وَالحُسَینُ}} (الخصال، ص ۵۷۶، ح ۱).</ref>.
+=== شاهدی از [[پیامبر]] {{صل}}‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ}}<ref>«پس آیا کسی که از سوی پروردگارش برهانی دارد و گواهی از (خویشان) وی پیرو اوست... [دروغ می‌بافد]؟» سوره هود، آیه ۱۷.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[پیامبر]] {{صل}}: مراد از "آیا کسی که از جانب پروردگارش بر حجتی روشن است"، منم و مراد از "و شاهدی از او" [[علی]] است<ref>{{متن حدیث|رسول الله {{صل}}: «أَفَمَن کانَ عَلَی‌ بَینَةٍ من ربهِ»: أنَا، «وَ یتْلُوهُ شَاهِدٌ منْهُ»: عَلِی}} (الدر المنثور، ج ۴، ص ۴۱۰).</ref>.
+=== آن که [[دانش]] کتاب، نزد اوست‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[الکافی‌ (کتاب)|الکافی‌]]- به [[نقل]] از [[برید بن معاویه]]-: از [[امام باقر]] {{ع}} [درباره‌] "بگو: کافی است [[خدا]] و آن کس که نزد او [[علم کتاب]] است، میان من و شما [[گواه]] باشد"، پرسیدم. فرمود: "مقصود، ماییم‌ وعلی {{ع}} اولین وبالاترین و بهترینِ ما پس از [[پیامبر]] خداست"<ref>{{متن حدیث|الکافی عن برید بن معاویة: قُلتُ لِأَبی جَعفَرٍ {{ع}}: «قُلْ کفَی‌ بِاللهِ شَهِیدًا بَینِی وَ بَینَکمْ وَ مَنْ عِندَهُ‌و عِلْمُ الْکتبِ»؟ قالَ {{ع}}: إیانا عَنی‌، وعَلِی {{ع}} أولُنا وأفضَلُنا وخَیرُنا بَعدَ النبِی {{صل}}}} (الکافی، ج ۱، ص ۲۲۹، ح ۶).</ref>.
+=== مؤمن‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا لَا يَسْتَوُونَ}}<ref>«آیا آنکه مؤمن است همگون کسی است که نافرمان است؟ (هرگز) برابر نیستند» سوره سجده، آیه ۱۸.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[تفسیر الطبری‌ (کتاب)|تفسیر الطبری‌]]- به [[نقل]] از [[عطاء بن یسار]]، درباره همین [[آیه شریف]]-: در [[مدینه]] و درباره [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} و [[ولید بن عقبة بن ابی معیط]] نازل شده است. بین [[ولید]] و [[علی]] {{ع}} سخنی به میان آمد. [[ولید]] بن [[عقبه]] گفت: من از تو سخنورتر، و در نیزه‌زنی تیزتر و در هنگام [[هجوم]] [[دشمن]]، بازدارنده‌ترم. [[علی]] {{ع}} فرمود: "ساکت باش که تو فاسقی". در پی آن، [[خداوند]]، درباره آن دو چنین نازل کرد: "آیا کسی که [[مؤمن]] است، چون کسی است که نافرمان است؟ یکسان نیستند... دروغش می‌پنداشتید"<ref>تفسیر الطبری، ج ۱۱ الجزء ۲۱، ص ۱۰۷.</ref>.
+=== پیشتاز ===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ}}<ref>«و (سوم) پیشتازان پیشتاز * آنانند که نزدیکان (به خداوند) اند» سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. {{متن قرآن|وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ}}<ref>«و نخستین پیش‌آهنگان مهاجران و انصار»... سوره توبه، آیه ۱۰۰.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[الأمالی‌ (کتاب)|الأمالی‌]]، مفید- به [[نقل]] از [[ابن عباس]]-: از [[پیامبر خدا]] درباره سخن [[خدا]] عز و جل: "و پیشتازان، مقدم‌اند. آنان‌اند همان [[مقربان]] [خدا]، در باغستان‌های پُر [[نعمت]]"، پرسیدم. فرمود: "[[جبرئیل]] به من گفت: آنان، [[علی]] و [[پیروان]] اویند. آنان، پیشتازان به [سوی‌] بهشت‌اند و به [[لطف خدا]] بر آنان، [[مقربان]] درگاه الهی‌اند"<ref>الأمالی، مفید، ص ۲۹۸، ح ۷.</ref>.
+=== [[صالح]] مؤمنان‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ}}<ref>«اگر شما دو زن به درگاه خداوند توبه کنید (بسی شایسته است) چرا که به راستی دلتان برگشته است و اگر از هم در برابر پیامبر پشتیبانی کنید بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند و فرشتگان هم پس از آن پشتیبان وی‌اند» سوره تحریم، آیه ۴.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[پیامبر خدا]] {{صل}}: [[صالح]] [[مؤمنان]]، [[علی بن ابی طالب]] است<ref>{{متن حدیث|رسول الله {{صل}}: صالِحُ المُؤمِنینَ عَلِی بنُ أبی طالِبٍ}} (تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۳۶۲).</ref>.
+=== بهترینِ آفریدگان‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>«بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۷.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[پیامبر خدا]] {{صل}}‌- درباره [[کلام]] [[خداوند تعالی]]: "آنان بهترینِ آفریدگان‌اند"-: ای [[علی]]! تو و پیروانت [بهترینِ آفریدگان‌] هستید<ref>{{متن حدیث|رسول الله {{صل}}- فی قَولِهِ تَعالی‌: «أُولئِک هُمْ خَیرُ الْبَرِیةِ» -: أنتَ یا عَلِی وشیعَتُک}} (تفسیر الطبری، ج ۱۵ الجزء ۳۰، ص ۲۶۵).</ref>. [[امام باقر]] {{ع}}: [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "ای [[علی]]! "در [[حقیقت]]، کسانی که گرویده‌اند و کارهای [[شایسته]] کرده‌اند، آنان‌اند که بهترینِ آفریدگان‌اند" تویی و [[پیروان]] تو. تو و پیروانت بر من وارد خواهید شد، در حالی که [[راضی]] و مورد [[رضایت]] هستید"<ref>{{متن حدیث|الإمام الباقر {{ع}}: إن النبِی {{صل}} قالَ: یا عَلِی‌ «إِن الذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصالِحاتِ أُولئِک هُمْ خَیرُ الْبَرِیةِ» \E: أنتَ وشیعَتُک. تَرِدُ عَلَی أنتَ وشیعَتُک راضینَ مَرضِیینَ}} (تفسیر الحبری، ص ۳۷۲، ح ۹۹).</ref>.
+=== دشمنِ کافران‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِي رَبِّهِمْ}}<ref>«اینان دو گروه دشمنند که درباره پروردگارشان با هم به دشمنی برخاستند» سوره حج، آیه ۱۹.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[صحیح البخاری‌ (کتاب)|صحیح البخاری‌]]- به [[نقل]] از [[قیس بن عباد]]-: از [[ابوذر]] شنیدم که [[سوگند]] می‌خورد که [[آیه]] "این دو [گروه‌]، [[دشمنان]] یکدیگرند که درباره پروردگارشان ستیزه می‌کنند"، درباره کسانی که در [[جنگ بدر]] برای [[مبارزه]] پیش‌قدم شدند، نازل شد: [[حمزه]]، [[علی]] {{ع}}، عُبیدة بن [[حارث]]، عُتبه و شیبه ([[فرزندان]] [[ربیعه]]) و [[ولید]] بن عتبه<ref>صحیح البخاری، ج ۴، ص ۱۷۶۹، ح ۴۴۶۷.</ref>.
+=== [[راهنما]] ===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ}}<ref>«تو، تنها بیم‌دهنده‌ای و هر گروهی رهنمونی دارد» سوره رعد، آیه ۷.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[تاریخ دمشق‌ (کتاب)|تاریخ دمشق‌]]- به [[نقل]] از [[ابن عباس]]-: هنگامی که [[آیه]] " [ای [[پیامبر]]!] تو فقط هشدار دهنده‌ای و برای هر قومی، [[راهنمایی]] است" نازل شد، [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "من هشدار دهنده‌ام و [[علی]] راهنماست. ای [[علی]]! [[هدایت]] یافتگان، به وسیله تو [[راهنمایی]] می‌شوند"<ref>تاریخ دمشق، {{متن حدیث|عن ابن عباس: لَما نَزَلَت: «إِنما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکل قَوْمٍ هادٍ» \E قالَ النبِی {{صل}}: أنَا المُنذِرُ، وعَلِی الهادی، بِک یا عَلِی یهتَدِی المُهتَدونَ}} (تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۳۵۹).</ref>.
+=== ولی صدقه‌دهنده در رکوع‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[المعجم الأوسط (کتاب)|المعجم الأوسط]]- به [[نقل]] از [[عمار بن یاسر]]-: گدایی، در حالی که [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} در [[رکوع]] [[نماز]] مستحبی بود، در کنار او ایستاد. [[علی]] {{ع}}، [[انگشتر]] خود را درآورد و به آن گدا داد. وی، نزد [[پیامبر خدا]] آمد و او را از جریان، [[آگاه]] ساخت. سپس این [[آیه]] بر [[پیامبر]] {{صل}} نازل شد: "ولی شما، تنها [[خدا]] و [[پیامبر]] اوست و کسانی که [[ایمان]] آورده‌اند؛ همان کسانی که [[نماز]] برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]]، [[زکات]] می‌دهند". [[پیامبر خدا]]، [[آیه]] را خواند و فرمود: "هر آنکه من مولای اویم، [[علی]]، مولای اوست. پروردگارا! [[دوست]] بدار کسی را که با [[علی]] [[دوستی]] ورزد و [[دشمن]] دار کسی را که با علی‌ [[دشمنی]] ورزد"<ref>المعجم الأوسط، ج ۶، ص ۲۱۸، ح ۶۲۳۲.</ref>.
+=== سوداکننده [[جان]] برای [[خشنودی خدا]] ===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>«و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[امام]] [[زین العابدین]] {{ع}}‌- درباره همین [[آیه شریف]]-: [این‌] [[آیه]]، درباره [[علی]] {{ع}} هنگامی که [[شب]] را در بستر [[پیامبر]] {{صل}} به سر کرد، نازل شده است<ref>{{متن حدیث|الإمام زین العابدین {{ع}}- فِی الآیةِ الکریمَةِ-: نَزَلَت فی عَلِی {{ع}} حینَ باتَ عَلی‌ فِراشِ رَسولِ اللهِ {{صل}}}} (الأمالی، طوسی، ص ۴۴۶، ح ۹۹۶).</ref>.
+=== [[انفاق]] کننده در [[شب]] و روز ===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[المعجم الکبیر (کتاب)|المعجم الکبیر]]- به [[نقل]] از [[ابن عباس]]، درباره سخن [[خداوند]] عز و جل: "کسانی که [[اموال]] خود را شب‌ و روز، و [[نهان]] و آشکارا [[انفاق]] می‌کنند"-: [این آیه‌] درباره [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} نازل شده است. چهار درهم نزد وی بود. در [[شب]]، یک درهم و در روز، یک درهم، در [[نهان]]، یک درهم و در آشکار، یک درهم بخشید<ref>المعجم الکبیر، ج ۱۱، ص ۸۰، ح ۱۱۱۶۴.</ref>.
+=== آواز دهنده میان [[بهشتیان]] و [[جهنمیان]] است‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ مَا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ}}<ref>«و بهشتیان، دمسازان آتش را ندا می‌کنند که ما وعده پروردگار خویش را راستین یافته‌ایم آیا شما (نیز) وعده پروردگارتان را راستین یافته‌اید؟ می‌گویند: آری آنگاه بانگ برآورنده‌ای در میان آنان بانگ برمی‌دارد که لعنت خداوند بر ستمکاران!» سوره اعراف، آیه ۴۴.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[الکافی‌ (کتاب)|الکافی‌]]- به [[نقل]] از [[احمد بن عمر حلال]]-: از [[ابوالحسن]] ([[امام کاظم]] یا [[امام رضا]] {{عم}}) درباره گفته [[خداوند متعال]] پرسیدم که: "پس آواز دهنده‌ای میان آنان آواز در می‌دهد که: [[لعنت خدا]] بر [[ستمکاران]] باد!". فرمود: "آواز دهنده، [[امیر مؤمنان]] است"<ref>در تفسیر القمی (ج ۱، ص ۲۳۱) در ادامه آمده است: «اذانی می‌گوید که همه خلایق می‌شنوند».</ref><ref>الکافی، {{متن حدیث|عن أحمد بن عمر الحلال: سَأَلتُ أبَا الحَسَنِ {{ع}} عَن قَولِهِ تَعالی‌:\i «فَأَذنَ مُؤَذنٌ بَینَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللهِ عَلَی الظالِمِینَ»؟ \E قالَ {{ع}}: المُؤَذنُ أمیرُالمُؤمِنینَ {{ع}}}} (الکافی، ج ۱، ص ۴۲۶، ح ۷۰).</ref>.
+=== ولایتش کامل کننده [[دین]] است‌===
+'''قرآن‌''': {{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز کافران از دین شما نومید شدند پس، از ایشان مهراسید و از من بهراسید! امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref>. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>.
+'''حدیث‌''': [[تاریخ دمشق‌ (کتاب)|تاریخ دمشق‌]]- به [[نقل]] از [[ابو سعید خدری]]-: [[آیه]] " [ای [[پیامبر]]!] آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، [[ابلاغ]] کن"، در روز [[غدیر خم]]، درباره [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} بر [[پیامبر خدا]] فرو فرستاده شد<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۲۳۷.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۶۰۷-۶۱۸.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۲۰۰: / خط ۲۸۱: @@
 # [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[علی بن ابی طالب - کوشا (مقاله)|مقاله «علی بن ابی طالب»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
 # [[پرونده:1368108.jpg|22px]] [[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[امام علی در قرآن (مقاله)|مقاله «امام علی در قرآن»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۱۰''']]
+# [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
 {{پایان منابع}}