|
|
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{مدخل مرتبط |
| | | موضوع مرتبط = نشانه‌های آخرالزمان |
| | | عنوان مدخل = |
| | | مداخل مرتبط = [[دابة الارض در قرآن]] - [[دابة الارض در حدیث]] - [[دابة الارض در معارف مهدویت]] |
| | | پرسش مرتبط = |
| | }} |
|
| |
|
| {{مهدویت}}
| | '''دابة الارض''' به معنای بیرون آمدن [[جنبنده]] از [[زمین]] موضوعی است که به عنوان یکی از [[نشانه‌های ظهور]] و [[قیامت]] در [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] بدان پرداخته شده است و [[روایات]] [[شیعی]] آن را بر [[رجعت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تطبیق داده‌اند. |
| <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''[[امام مهدی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] - [[امام مهدی در حدیث]] - [[امام مهدی در نهج البلاغه]] - [[امام مهدی در معارف دعا و زیارات]] - [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| '''دابة الارض''' به معنای بیرون آمدن [[جنبنده]] [[زمین]] است. این پدیده، هم در [[روایات]] [[شیعه]] و هم در [[روایات]] [[اهل سنت]]، مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان "[[اشراط الساعه]] و یکی از نشانه‌های نزدیک شدن [[قیامت]] یاد شده است<ref> ر. ک: شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۷۳؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ۲۶۶؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۱۰۲، و در کتب اهل سنّت ر. ک: بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ذیل: ۸۲ سوره نمل؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۶، ص ۲۱۰</ref>.
| | == معناشناسی == |
| | دابة الارض به معنای بیرون آمدن [[جنبنده]] از [[زمین]] است. این پدیده، هم در [[روایات]] [[شیعه]] و هم در [[روایات]] [[اهل سنت]]، مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان "[[اشراط الساعه]] و یکی از نشانه‌های نزدیک شدن [[قیامت]] یاد شده است<ref>ر.ک: شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۷۳؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ۲۶۶؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۱۰۲، و در کتب اهل سنّت ر.ک: بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ذیل: ۸۲ سوره نمل؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۶، ص ۲۱۰</ref>. |
|
| |
|
| ==[[دابة الارض در قرآن]]== | | == [[دابة الارض در قرآن]] == |
| *[[قرآن]] با رمز و ابهام از [[خروج]] جنبنده‌ای حکایت می‌کند که هنگام روی‌گردانی [[مردم]] از [[معنویت]]، از [[زمین]] خارج شده، با [[مردم]] سخن می‌گوید<ref>المیزان، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref>. {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ}}<ref> و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل، آیه ۸۲.</ref> در [[تفاسیر]]، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده <ref>جامع‌البیان، مج۱۱، ج۲۰، ص۱۸ ـ ۲۰؛ کشف‌الأسرار، ج۷، ص۲۵۶ ـ۲۵۸؛ قرطبی، ج۱۳، ص۱۵۶ ـ ۱۵۸.</ref> که تا حد بسیاری غیر واقعی و بی‌اساس به نظر می‌رسد<ref>المیزان، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref> و در ظاهر برگرفته از منابع [[اسرائیلی]] است <ref>کتاب مقدس، مکاشفه یوحنا ۱۳.</ref><ref>[http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم: ج۱، ص ۱۲۲.]</ref>.
| | [[قرآن]] با رمز و ابهام از [[خروج]] جنبنده‌ای حکایت می‌کند که هنگام روی‌گردانی [[مردم]] از [[معنویت]]، از [[زمین]] خارج شده، با [[مردم]] سخن می‌گوید<ref>المیزان، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref>: {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ}}<ref>و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل، آیه ۸۲.</ref>. در [[تفاسیر]]، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده<ref>جامع‌البیان، مج۱۱، ج۲۰، ص۱۸ ـ ۲۰؛ کشف‌الأسرار، ج۷، ص۲۵۶ ـ۲۵۸؛ قرطبی، ج۱۳، ص۱۵۶ ـ ۱۵۸.</ref> که تا حد بسیاری غیر واقعی و بی‌اساس به نظر می‌رسد<ref>المیزان، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref> و در ظاهر برگرفته از منابع [[اسرائیلی]] است<ref>کتاب مقدس، مکاشفه یوحنا ۱۳.</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی، سید رضا]]، [[دابة الارض (مقاله)|دابة الارض]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲]]، ص ۱۲۲.</ref> |
| ==[[دابة الارض در حدیث]]==
| |
| *"خُروج دابة الارض"، به معنای بیرون آمدن جنبندۀ [[زمین]] است. این پدیده، هم در [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]]، مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان [[اشراط الساعه|اَشراط السّاعة]] و یکی از نشانه‌های نزدیک شدن [[قیامت]] یاد شده است <ref>علل الشرایع، ج ۱، ص ۷۳؛ الغیبة للطوسی، ۲۶۶؛ المناقب، ج ۳، ص ۱۰۲؛ و در کتب اهل سنّت ر.ک: بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ذیل: ۸۲ سوره نمل؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۶، ص ۲۱۰.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۳.]</ref>.
| |
| *دربارۀ ماهیت "دابه" و چگونگی [[خروج]] او، سخن‌هایی گفته و گمانه‌هایی زده شده است. برخی نوشته‌اند: "دابه"، به معنای [[جنبنده]] و "ارض" به معنای [[زمین]] است. بر خلاف آنچه برخی می‌پندارند، دابه فقط به جنبندگان غیر [[انسان]] اطلاق نمی‌شود؛ بلکه مفهوم وسیعی دارد که [[انسان‌ها]] را نیز در بر می‌گیرد؛ چنان که در [[آیه]] ۶ سوره هود می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ}}<ref> و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است و خداوند آرامشگاه و ودیعه‌گاه او را می‌داند؛ این همه در کتابی روشن آمده است؛ سوره هود، آیه ۶.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۴.]</ref>.
| |
| *دربارۀ تطبیق این کلمه، بنای [[قرآن]] بر اجمال و ابهام بوده و یگانه وصفی که برای آن ذکر کرده، این است که با [[مردم]] سخن می‌گوید و افراد [[بی‌ایمان]] را مشخص می‌کند؛ ولی در [[روایات اسلامی]] و سخنان [[مفسران]]، بحث‌های فراوانی در این زمینه دیده می‌شود. در یک جمع بندی می‌توان آن را در دو دیدگاه خلاصه کرد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۴.]</ref>:
| |
| #گروهی، آن را یک موجود جاندار و جنبندۀ غیرعادی از غیر جنس [[انسان]]، با شکل عجیب دانسته و برای آن عجایبی [[نقل]] کرده‌اند. این [[جنبنده]] در [[آخر الزمان]] ظاهر می‌شود و از [[کفر]] و [[ایمان]] سخن می‌گوید و [[منافقان]] را رسوا می‌سازد و بر آنها علامت می‌نهد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۴.]</ref>.
| |
| #جمعی دیگر به [[پیروی]] از [[روایات]]، او را یک [[انسان]] فوق‌العاده، متحرک، [[جنبنده]] و فعال می‌دانند که یکی از کارهای اصلی‌اش جدا ساختن صفوف [[مسلمین]] از [[کفار]] و [[منافقان]] و علامت گذاری آنان است. حتی از بعضی [[روایات]] استفاده می‌شود که عصای [[حضرت موسی]] و [[خاتم سلیمان]]، با او است. می‌دانیم عصای [[حضرت موسی]]، رمز [[قدرت]] و [[اعجاز]]، و [[خاتم سلیمان]] رمز [[حکومت]] و [[سلطه]] الهی است؛ بنابراین او یک [[انسان]] قدرتمند و افشاگر است<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۴.]</ref>.
| |
| *در روایاتی دابة الارض بر شخص [[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}} تطبیق شده است. در [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم]] از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: مردی به [[عمار یاسر]] گفت: "آیه‌ای در [[قرآن]] است که [[فکر]] مرا پریشان ساخته و مرا در [[شک]] انداخته است. عمار گفت: کدام [[آیه]]؟ گفت: {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ}}<ref> و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل، آیه ۸۲.</ref>این کدام [[جنبنده]] است؟ عمار گفت: به [[خدا]] [[سوگند]]! روی [[زمین]] نمی‌نشینم، غذا نمی‌خورم و آبی نمی‌نوشم، تا دابة الاَرض را به تو نشان دهم. پس به همراه آن مرد خدمت [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} آمد؛ در حالی که حضرت غذا می‌خورد. هنگامی که چشم [[امام]] به عمار افتاد، فرمود: بیا. عمار آمد و نشست و با [[امام]] غذا خورد. آن مرد سخت در تعجب فرو رفت و ناباورانه به این صحنه نگریست؛ چرا که عمار به او قول داده و قسم خورده بود تا به وعده‌اش وفا نکند، غذا نخورد. گویی قول و قسم خود را فراموش کرده است!. هنگامی که عمار برخاست و با [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} خداحافظی کرد، آن مرد به او گفت: عجیب است! تو [[سوگند]] یاد کردی که غذا نخوری و [[آب]] ننوشی و بر [[زمین]] نشینی، مگر اینکه "دابة الارض" را به من نشان دهی!. عمار در پاسخ گفت: من او را به تو نشان دادم، اگر فهمیدی<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۵۵۱ – ۵۵۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۵.]</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود:[[امام علی]]{{ع}} پس از ذکر اوصاف خود، فرمود: ... من، همان جنبنده‌ای هستم که با [[مردم]] سخن می‌گوید...»<ref>«... إنّی .... وَ الدَّابَّةُ الَّتی تُکَلِّمُ النَّاس»؛ الکافی، ج ۱، ص ۱۹۸، ح ۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۵.]</ref>.
| |
|
| |
|
| ==دابة الارض چیست؟== | | == دابة الارض از نشانه‌های ظهور و قیامت == |
| * [[پیامبر اسلام]]{{صل}}، فرمود: ناگزیر، ده چیز پیش از [[قیامت]] رخ خواهد داد: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دود]]، دابه، [[خروج قائم]]، طلوع [[خورشید]] از مغربش، [[نزول]] [[عیسی بن مریم]]، [[خسف]] به [[مشرق]]، [[خسف]] به جزیره العرب و آتشی که از قعر عدن خارج می‌شود و [[مردم]] را به سوی [[محشر]] میبرد<ref> {{عربی|" عَشْرٌ قَبْلَ السَّاعَةِ لَا بُدَّ مِنْهَا السُّفْيَانِيُّ وَ الدَّجَّالُ وَ الدُّخَانُ وَ الدَّابَّةُ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَ نُزُولُ عِيسَى{{ع}} وَ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَ خَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنَ تَسُوقُ النَّاسَ إِلَى الْمَحْشَرِ "}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۶</ref>
| | "خُروج دابة الارض" در [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان [[اشراط الساعه|اَشراط السّاعة]] و یکی از نشانه‌های نزدیک شدن [[قیامت]] یاد شده است<ref>علل الشرایع، ج ۱، ص ۷۳؛ الغیبة للطوسی، ۲۶۶؛ المناقب، ج ۳، ص ۱۰۲؛ و در کتب اهل سنّت ر.ک: بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ذیل: ۸۲ سوره نمل؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۶، ص ۲۱۰.</ref>. [[پیامبر اسلام]] {{صل}}، فرمود: ناگزیر، ده چیز پیش از [[قیامت]] رخ خواهد داد: [[سفیانی]]، [[دجال]]، [[دود]]، دابه، [[خروج قائم]]، طلوع [[خورشید]] از مغربش، [[نزول]] [[عیسی بن مریم]]، [[خسف]] به [[مشرق]]، [[خسف]] به جزیره العرب و آتشی که از قعر عدن خارج می‌شود و [[مردم]] را به سوی [[محشر]] میبرد<ref>{{متن حدیث|عَشْرٌ قَبْلَ السَّاعَةِ لَا بُدَّ مِنْهَا السُّفْيَانِيُّ وَ الدَّجَّالُ وَ الدُّخَانُ وَ الدَّابَّةُ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَ نُزُولُ عِيسَى {{ع}} وَ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَ خَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنَ تَسُوقُ النَّاسَ إِلَى الْمَحْشَرِ}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۶، ح ۴۲۶.</ref>. |
| *آنچه این اتفاق را نزد [[شیعه]] مهم ساخته، روایاتی است که از "[[خروج دابة الارض]]" به عنوان [[رجعت]] [[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} یاد کرده است.
| |
| *[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: [[امام علی]]{{ع}} پس از ذکر اوصاف خود، فرمود: "... من، همان جنبنده‌ای هستم که با [[مردم]] سخن می‌گوید .... "<ref> {{عربی|" إِنِّي ... الدَّابَّةُ الَّتِي تُكَلِّمُ النَّاسَ "}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۸، ح ۳</ref>
| |
| *درباره ماهیت دابه و چگونگی [[خروج]] او- به ویژه میان [[اهل سنت]]- سخنهای فراوانی گفته و گمانههای بسیاری زده شده است. برخی نوشته‌اند: دابه، به معنای [[جنبنده]] و ارض به معنای [[زمین]] است. بر خلاف آنچه برخی می‌پندارند، دابه فقط به جنبندگان غیر [[انسان]] اطلاق نمی‌شود؛ بلکه مفهوم وسیعی دارد که انسان‌ها را نیز در بر می‌گیرد؛ چنان که در [[آیه]] ۶ سوره هود می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا }}<ref> هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه روزی او بر خدا است؛ سوره هود ، آیه: ۶.</ref>
| |
| *درباره تطبیق این کلمه، بنای [[قرآن]] بر اجمال و ابهام بوده و تنها وصفی که برای آن ذکر کرده این است که با [[مردم]] سخن می‌گوید و افراد بی‌ایمان را اجمالا مشخص می‌کند؛ ولی در [[روایات اسلامی]] و سخنان [[مفسران]]، بحث‌های فراوانی در این زمینه دیده می‌شود. در یک جمع‌بندی می‌توان آن را در دو [[تفسیر]] خلاصه کرد:
| |
| #گروهی، آن را یک موجود جاندار و [[جنبنده]] غیر عادی از غیر جنس [[انسان]]، با شکل عجیب دانستهاند و برای آن عجایبی [[نقل]] کرده‌اند که شبیه خارق عادات و [[معجزه]] [[انبیا]] است. این [[جنبنده]] در [[آخر الزمان]] ظاهر می‌شود و از [[کفر]] و [[ایمان]] سخن می‌گوید و [[منافقان]] را رسوا می‌سازد و بر آنها علامت می‌نهد.
| |
| #جمعی دیگر به [[پیروی]] از [[روایات]] پرشماری که در این زمینه وارد شده، او را یک [[انسان]] می‌دانند؛ یک [[انسان]] فوق العاده، یک [[انسان]] متحرک و [[جنبنده]] و فعال که یکی از کارهای اصلی‌اش جدا ساختن صفوف [[مسلمین]] از [[کفار]] و [[منافقان]] و علامت‌گذاری آنان است. حتی از بعضی [[روایات]] استفاده می‌شود که [[عصای موسی]] و [[خاتم سلیمان]]، با او است. می‌دانیم [[عصای موسی]]، رمز [[قدرت]] و [[اعجاز]]، و [[خاتم سلیمان]] رمز [[حکومت]] و [[سلطه]] الهی است؛ بنابراین او یک [[انسان]] قدرتمند و افشاگر است.
| |
| *در [[روایات]] فراوانی دابة الارض بر شخص [[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} تطبیق شده است. در [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم]] از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است: مردی به [[عمار یاسر]] گفت: آیه‌ای در [[قرآن]] است که [[فکر]] مرا پریشان ساخته و مرا در [[شک]] انداخته است. عمار گفت: کدام [[آیه]]؟ گفت: آیه {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ}}<ref> سوره نمل، آیه: ۸۲.</ref>، این کدام [[جنبنده]] است عمار گفت: به [[خدا]] [[سوگند]]! روی [[زمین]] نمی‌نشینم، غذا نمی‌خورم و آبی نمی‌نوشم، تا دابة الارض را به تو نشان دهم. پس همراه آن مرد خدمت [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} آمد؛ در حالی که حضرت غذا می‌خورد. هنگامی که چشم [[امام]]{{ع}} به عمار افتاد، فرمود: بیا. عمار آمد و نشست و با [[امام]]{{ع}} غذا خورد. آن مرد سخت در تعجّب فرورفت و ناباورانه به این صحنه نگریست؛ چرا که عمار به او قول داده بود و قسم خورده بود تا به وعده‌اش وفا نکند، غذا نخورد. گویی قول و قسم خود را فراموش کرده است. هنگامی که عمار برخاست و با [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} خداحافظی کرد، آن مرد رو به او کرد و گفت: عجیب است! تو [[سوگند]] یاد کردی که غذا نخوری و [[آب]] ننوشی و بر [[زمین]] ننشینی، مگر اینکه "دابة الارض" را به من نشان دهی. عمار در پاسخ گفت: من او را به تو نشان دادم اگر فهمیدی<ref> ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۵۵۱- ۵۵۳</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۹۹ - ۲۰۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==دابة الارض در موعودنامه==
| | آنچه این اتفاق را نزد [[شیعه]] مهم ساخته، روایاتی است که از "[[خروج دابة الارض]]" به عنوان [[رجعت]] [[امام علی|امیر مؤمنان علی]] {{ع}} یاد کرده است. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: [[امام علی]] {{ع}} پس از ذکر اوصاف خود، فرمود: "... من، همان جنبنده‌ای هستم که با [[مردم]] سخن می‌گوید ...."<ref>{{متن حدیث|إِنِّي ... الدَّابَّةُ الَّتِي تُكَلِّمُ النَّاسَ}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۹۸، ح ۳</ref>. |
| *از [[القاب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} شمرده شده و [[خروج]] آن از [[علائم]] [[آخر الزمان]] است. [[امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: "[[آگاه]] باشید! قسم به [[خداوند]] که دابّة الارض، [[انسان]] است"<ref>نجم الثاقب، باب دوم.</ref>. این واژه، متّخذ از [[آیه مبارکه]] {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ...}}<ref>سوره نمل، ۸۲.</ref> می‌باشد. این [[آیه]] و سه [[آیه]] بعد از آن، از واقعه هولناکی که در آینده به وقوع می‌پیوندد خبر می‌دهند. معنی ظاهر [[آیه]] این است: هنگامی که [[مردم]] مستوجب [[عذاب]] شدند (و دوران مهلت پایان پذیرفت)، جانوری (جنبنده‌ای) را از [[زمین]] بیرون می‌آوریم که با آنها سخن می‌گوید که [[مردم]] به [[آیات]] ما [[یقین]] نمی‌آورند. مشهور میان شرّاح [[حدیث]] و اغلب [[مفسران]]، این است که دابّة الارض از [[علامات قیامت]] است، یا نخستین علامت است که کوه [[صفا]] منشق می‌شود. در [[اخبار]] [[شیعه]]، مکرر آمده که "دابّة الارض" از نشانه‌های [[قیامت]] است و [[امام علی|امیر المؤمنین علی]] {{ع}} است. در بیشتر کتب [[حدیث]] [[اهل سنت]] آمده که دابّة الارض، همان [[صاحب]] عصا و میسم (آلت نشان‌گذار) است<ref>معارف و معاریف، ج ۵، ص ۳۱۵.</ref>. منظور از عصا، عصای [[حضرت موسی]] {{ع}} است که در دست آن حضرت خواهد بود، و "میسم" به‌معنای چیزی است که به وسیله آن بر پیشانی چارپایان داغ می‌زنند و نشان‌دار می‌کنند، چنان‌که در [[آخرت]]، [[امیر مؤمنان]] قسیم الجنّه و النار هستند، در [[رجعت]] نیز [[دوست]] و [[دشمن]] را از یکدیگر جدا می‌کنند و بر روی بینی [[دشمنان]] [[مهر]] باطله می‌زنند<ref>بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۲۷.</ref>.
| | |
| *در حدیثی آمده که در روزِ سوم ورود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به بیت المقدّس، دابّة الارض خارج می‌شود<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵؛ الزام الناصب، ص ۱۷۷ و ۱۸۰.</ref>.
| | دربارۀ ماهیت "دابه" و چگونگی [[خروج]] او، سخن‌هایی گفته و گمانه‌هایی زده شده است. برخی نوشته‌اند: "دابه"، به معنای [[جنبنده]] و "ارض" به معنای [[زمین]] است. برخلاف آنچه برخی می‌پندارند، دابه فقط به جنبندگان غیر [[انسان]] اطلاق نمی‌شود؛ بلکه مفهوم وسیعی دارد که [[انسان‌ها]] را نیز در برمی‌گیرد؛ چنان که در [[آیه]] ۶ سوره هود می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَمَا مِن دَابَّةٍ فِي الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ}}<ref> و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است و خداوند آرامشگاه و ودیعه‌گاه او را می‌داند؛ این همه در کتابی روشن آمده است؛ سوره هود، آیه ۶.</ref>. |
| *از نظر [[روایات]] [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] هیچ تردیدی نیست که منظور از {{عربی|"دَابَّةُ الْأَرْضِ"}} [[رجعت]] وجود مقدّس [[امام علی|حضرت علی بن ابی طالب]] {{ع}} می‌باشد که [[احادیث]] فراوانی در این زمینه به دست ما رسیده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: [[امام باقر]] {{ع}} از [[حضرت علی]] {{ع}} [[نقل]] می‌کنند که فرمود: "من تقسیم‌کننده [[بهشت]] و دوزخم، کسی وارد آنها نمی‌شود جز براساس تقسیم من. من فاروق اکبرم. من پیشوای آیندگانم. من گزارشگر گذشتگانم. جز [[رسول اکرم]] {{صل}} کسی بر من پیشی نمی‌گیرد. او و من در یک [[صراط]] هستیم، جز اینکه این صراط به نام اوست. به من شش [[فضیلت]] داده شد:
| | |
| #[[علم منایا و بلایا]] و وصایا به من داده شد.
| | دربارۀ تطبیق این کلمه، بنای [[قرآن]] بر اجمال و ابهام بوده و یگانه وصفی که برای آن ذکر کرده، این است که با [[مردم]] سخن می‌گوید و افراد [[بی‌ایمان]] را مشخص می‌کند؛ ولی در [[روایات اسلامی]] و سخنان [[مفسران]]، بحث‌های فراوانی در این زمینه دیده می‌شود. در یک جمع‌بندی می‌توان آن را در دو دیدگاه خلاصه کرد: |
| #سخن فصل (جدا کننده حقّ و [[باطل]]) به من عطا شد.
| | # گروهی، آن را یک موجود جاندار و جنبندۀ غیرعادی از غیر جنس [[انسان]]، با شکل عجیب دانسته و برای آن عجایبی [[نقل]] کرده‌اند. این [[جنبنده]] در [[آخر الزمان]] ظاهر می‌شود و از [[کفر]] و [[ایمان]] سخن می‌گوید و [[منافقان]] را رسوا می‌سازد و بر آنها علامت می‌نهد. |
| #من [[صاحب]] رجعت‌ها هستم.
| | # جمعی دیگر به [[پیروی]] از [[روایات]]، او را یک [[انسان]] فوق‌العاده، متحرک، [[جنبنده]] و فعال می‌دانند که یکی از کارهای اصلی‌اش جدا ساختن صفوف [[مسلمین]] از [[کفار]] و [[منافقان]] و علامت‌گذاری آنان است. حتی از بعضی [[روایات]] استفاده می‌شود که عصای [[حضرت موسی]] و [[خاتم سلیمان]]، با اوست. می‌دانیم عصای [[حضرت موسی]]، رمز [[قدرت]] و [[اعجاز]]، و [[خاتم سلیمان]] رمز [[حکومت]] و [[سلطه]] الهی است؛ بنابراین او یک [[انسان]] قدرتمند و افشاگر است. |
| #فرمانروائی کل به من عطا شده.
| | |
| #من [[صاحب]] عصا و میسم هستم.
| | در روایاتی دابة الارض بر شخص [[امام علی|امیرمؤمنان علی]] {{ع}} تطبیق شده است. در [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: مردی به [[عمار یاسر]] گفت: "آیه‌ای در [[قرآن]] است که [[فکر]] مرا پریشان ساخته و مرا در [[شک]] انداخته است. عمار گفت: کدام [[آیه]]؟ گفت: {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ}}<ref>و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل، آیه ۸۲.</ref> این کدام [[جنبنده]] است؟ عمار گفت: به [[خدا]] [[سوگند]]! روی [[زمین]] نمی‌نشینم، غذا نمی‌خورم و آبی نمی‌نوشم، تا دابة الاَرض را به تو نشان دهم. پس به همراه آن مرد خدمت [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} آمد؛ در حالی که حضرت غذا می‌خورد. هنگامی که چشم [[امام]] به عمار افتاد، فرمود: بیا. عمار آمد و نشست و با [[امام]] غذا خورد. آن مرد سخت در تعجب فرو رفت و ناباورانه به این صحنه نگریست؛ چرا که عمار به او قول داده و قسم خورده بود تا به وعده‌اش وفا نکند، غذا نخورد. گویی قول و قسم خود را فراموش کرده است! هنگامی که عمار برخاست و با [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} خداحافظی کرد، آن مرد به او گفت: عجیب است! تو [[سوگند]] یاد کردی غذا نخوری و [[آب]] ننوشی و بر [[زمین]] نشینی، مگر اینکه "دابة الارض" را به من نشان دهی! عمار در پاسخ گفت: من او را به تو نشان دادم، اگر فهمیدی<ref>ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۵، ص ۵۵۱ ـ ۵۵۳.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: [[امام علی]] {{ع}} پس از ذکر اوصاف خود، فرمود: ... من، همان جنبنده‌ای هستم که با [[مردم]] سخن می‌گوید...»<ref>«... إنّی .... وَ الدَّابَّةُ الَّتی تُکَلِّمُ النَّاس»؛ الکافی، ج ۱، ص ۱۹۸، ح ۳.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]]، ص۱۴۳ ـ ۱۴۵ و [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۹۹ ـ ۲۰۱.</ref> |
| #من {{عربی|"دَابَّةُ الْأَرْضِ"}} هستم که با [[مردم]] سخن خواهم گفت"<ref>تفسیر برهان، ج ۳، ص ۲۰۹؛ نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۷؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵.</ref>.
| | |
| *[[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: روزی [[رسول اکرم]] {{صل}} وارد [[مسجد]] شدند و مشاهده کردند که [[امیر مؤمنان]] {{ع}} شن‌های [[مسجد]] را زیر سرش بالش کرده و خوابیده است. با پای مبارک‌شان او را حرکت دادند و فرمودند: "ای دابّة الارض! برخیز". یکی از [[اصحاب]] گفت: ای [[رسول]] گرامی! آیا ما همدیگر را با این نام بخوانیم؟ فرمود: نه، به‌خدا [[سوگند]] که این نام به او اختصاص دارد. او همان "دابّة الارض" است که [[خدای تبارک و تعالی]] در کتابش فرموده: "چون سخن بر آنها فرود آید جنبنده‌ای را از [[زمین]] بیرون می‌آوریم و برای [[مردم]] سخن می‌گوید که [[مردم]] به [[آیات]] ما باور نمی‌کردند". سپس خطاب به [[علی]] {{ع}} فرمود:- "ای [[علی]]! چون [[آخر الزمان]] فرارسد [[خداوند]] تو را در زیباترین صورتی ظاهر می‌سازد و در دست تو میسمی (آهنی) هست که دشمنانت را با آن علامت می‌گذاری"<ref>بحار الانوار، ج ۳۹، ص ۲۴۳؛ تفسیر قمی، ص ۴۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۴، نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸، تفسیر برهان، ج ۳، ص ۲۰۹.</ref>.
| | == دابة الارض از القاب [[امام مهدی]] {{ع}} == |
| *[[رسول اکرم]] {{صل}} در [[وصف]] "دابّة الارض" فرمود: "تیزپائی به او نمی‌رسد، فرارکننده‌ای از او فوت نمی‌شود. [[مؤمن]] را نشان [[مؤمن]]، و [[کافر]] را نشان [[کافر]] می‌زند. عصای [[حضرت موسی]] و انگشتر [[حضرت سلیمان]] با اوست"<ref>بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۰؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۳۴؛ نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵.</ref>.
| | از [[القاب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} شمرده شده و [[خروج]] آن از [[علائم]] [[آخر الزمان]] است. [[امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: "[[آگاه]] باشید! قسم به [[خداوند]] که دابّة الارض، [[انسان]] است"<ref>نجم الثاقب، باب دوم.</ref>. این واژه، متّخذ از [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ...}}<ref>سوره نمل، ۸۲.</ref> است. این [[آیه]] و سه [[آیه]] بعد از آن، از واقعه هولناکی که در آینده به وقوع می‌پیوندد خبر می‌دهند. معنی ظاهر [[آیه]] این است: هنگامی که [[مردم]] مستوجب [[عذاب]] شدند (و دوران مهلت پایان پذیرفت)، جانوری (جنبنده‌ای) را از [[زمین]] بیرون می‌آوریم که با آنها سخن می‌گوید و [[مردم]] به [[آیات]] ما [[یقین]] نمی‌آورند. مشهور میان شرّاح [[حدیث]] و اغلب [[مفسران]]، این است که دابّة الارض از [[علامات قیامت]] است، یا نخستین علامت است که کوه [[صفا]] منشق می‌شود. در [[اخبار]] [[شیعه]]، مکرر آمده که "دابّة الارض" از نشانه‌های [[قیامت]] است و [[امام علی|امیر المؤمنین علی]] {{ع}} است. در بیشتر کتب [[حدیث]] [[اهل سنت]] آمده که دابّة الارض، همان [[صاحب]] عصا و میسم (آلت نشان‌گذار) است<ref>معارف و معاریف، ج ۵، ص ۳۱۵.</ref>. منظور از عصا، عصای [[حضرت موسی]] {{ع}} است که در دست آن حضرت خواهد بود، و "میسم" به‌معنای چیزی است که به وسیله آن بر پیشانی چارپایان داغ می‌زنند و نشان‌دار می‌کنند، چنان‌که در [[آخرت]]، [[امیر مؤمنان]] قسیم الجنّه و النار هستند، در [[رجعت]] نیز [[دوست]] و [[دشمن]] را از یکدیگر جدا می‌کنند و بر روی بینی [[دشمنان]] [[مهر]] باطله می‌زنند<ref>بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۲۷.</ref>. |
| *[[امام صادق]] {{ع}} از [[رسول اکرم]] {{صل}} [[نقل]] می‌کند که در شب [[معراج]] گفته شد: "ای [[محمد]]! [[علی]] اوّل است، زیرا او نخستین امامی است که [[پیمان]] مرا پذیرفته است. [[علی]] آخر است، زیرا او آخرین امامی است که روحش را قبض می‌کنم. او همان دابّة است که با [[مردم]] سخن می‌گوید"<ref>بحار الانوار، ج ۴۰، ص ۳۸ و بصائر الدرجات، ص ۱۵۰.</ref>.
| | |
| *[[رسول اکرم]] {{صل}} در ضمن [[حدیث]] مفصّلی می‌فرماید که "دابّة الارض" سه بار ظاهر می‌شود و هرسه را بیان می‌فرماید<ref>نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۳۴ و بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۰.</ref>. از محضر [[امیر مؤمنان]] در مورد "دابّة الارض" پرسیدند، فرمود: -"به [[خدا]] [[سوگند]]، آن جنبنده‌ای نیست که دم داشته باشد، بلکه جنبنده‌ای است که ریش دارد"<ref>تفسیر تبیان، ج ۸، ص ۱۱۹ و نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸.</ref>.
| | در حدیثی آمده که در روزِ سوم ورود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به بیت المقدّس، دابّة الارض خارج می‌شود<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵؛ الزام الناصب، ص ۱۷۷ و ۱۸۰.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۱۰-۳۱۳.</ref> |
| *[[امیر مؤمنان]] در ضمن [[خطبه]] مفصّلی که در مورد "[[دجال]]" ایراد فرموده است، بعد از شرح کشته شدن [[دجّال]] می‌فرماید: "پس از آن (طامّه کبری) است" [[اصحاب]] پرسیدند: "طامه کبری" چیست؟ فرمود: "[[خروج]] دابّة الارض است که در نزدیکی ([[صفا]]) ظاهر می‌شود. [[انگشتر حضرت سلیمان]] و عصای [[حضرت موسی]] در دست اوست... هنگامی که سرش را بلند می‌کند همه کسانی که در میان [[مشرق]] و [[مغرب]] هستند به [[قدرت الهی]] او را می‌بینند. و آن پس از [[طلوع خورشید از مغرب]] است که در آن هنگام درِ [[توبه]] بسته می‌شود"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵ و [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۵۲۷.</ref>.
| | |
| *از بررسی [[روایات]] [[اهل سنت]] استفاده می‌شود که از نظر آنها نیز، [[روایات]] بسیار مشابه [[روایات]] [[شیعه]] است، جز اینکه به [[رجعت]] و به نام مقدّس [[حضرت علی]] {{ع}} تصریح نکرده‌اند، ولی غالب [[نشانه‌ها]] یکی است. اینک فهرست نشانه‌هائی که در [[احادیث]] [[اهل سنت]] در مورد "دابّة الارض" آمده است:
| | == دابة الارض و رجعت [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} == |
| #برای دابّة الارض سه [[خروج]] است<ref>تفسیر کشاف، ج ۳، ص ۳۷۴؛ عقد الدرر، ص ۳۱۳ و تفسیر الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶.</ref>. | | از نظر [[روایات]] [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] هیچ تردیدی نیست که منظور از {{متن حدیث|دَابَّةُ الْأَرْضِ}} [[رجعت]] وجود مقدّس [[امام علی|حضرت علی بن ابی طالب]] {{ع}} است و [[احادیث]] فراوانی در این زمینه به دست ما رسیده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: [[امام باقر]] {{ع}} از [[حضرت علی]] {{ع}} [[نقل]] می‌کنند که فرمود: "من تقسیم‌کننده [[بهشت]] و دوزخم، کسی وارد آنها نمی‌شود جز براساس تقسیم من. من فاروق اکبرم. من پیشوای آیندگانم. من گزارشگر گذشتگانم. جز [[رسول اکرم]] {{صل}} کسی بر من پیشی نمی‌گیرد. او و من در یک [[صراط]] هستیم، جز اینکه این صراط به نام اوست. به من شش [[فضیلت]] داده شد: |
| #اوّلین نشانه، [[طلوع خورشید از مغرب]] است و [[خروج]] دابّة الارض<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۳ و سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۳۵۳.</ref>. | | # [[علم منایا و بلایا]] و وصایا به من داده شد. |
| #[[خروج]] دابّة الارض از [[مسجد الحرام]] است<ref>مستدرک حاکم، ج ۴، ص ۴۸۴؛ عقد الدرر، ص ۳۱۴ و کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴.</ref>. | | # سخن فصل (جدا کننده حقّ و [[باطل]]) به من عطا شد. |
| #[[خروج]] دابّة الارض از نزدیکی [[صفا]] است<ref>الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۵؛ عقد الدرر، ص ۳۱۵ و کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴.</ref>. | | # من [[صاحب]] رجعت‌ها هستم. |
| #انگشتر [[حضرت سلیمان]] و عصای [[حضرت موسی]] در دست اوست<ref>کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴؛ الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶؛ عقد الدرر، ص ۳۱۶ و سنن ترمذی، ج ۵، ص ۳۴۰.</ref>. | | # فرمانروائی کل به من عطا شده. |
| #سه بار بانگ برمی‌آورد و همه [[مردم]] [[مشرق]] و [[مغرب]] آن را می‌شنوند<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۵ و الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۷.</ref>. | | # من [[صاحب]] عصا و میسم هستم. |
| #چون دابّة الارض خارج شد در [[توبه]] بسته می‌شود<ref>کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۵۸؛ صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۸ و عقد الدرر، ص ۳۲۲.</ref>. | | # من {{متن حدیث|دَابَّةُ الْأَرْضِ}} هستم که با [[مردم]] سخن خواهم گفت"<ref>تفسیر برهان، ج ۳، ص ۲۰۹؛ نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۷؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵.</ref>. |
| #دابّة الارض [[مؤمن]] و [[کافر]] را نشان می‌گذارد که برای همه شناخته می‌شوند<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۸؛ تفسیر کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴ و الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶.</ref>. | | |
| #[[طلوع خورشید از مغرب]] ملازم [[خروج]] دابّة الارض است، هرکدام از آن دو جلوتر واقع شود، ان دیگری به دنبال آن واقع می‌شود. | | [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: روزی [[رسول اکرم]] {{صل}} وارد [[مسجد]] شدند و مشاهده کردند که [[امیر مؤمنان]] {{ع}} شن‌های [[مسجد]] را زیر سرش بالش کرده و خوابیده است. با پای مبارک‌شان او را حرکت دادند و فرمودند: "ای دابّة الارض! برخیز". یکی از [[اصحاب]] گفت: ای [[رسول]] گرامی! آیا ما همدیگر را با این نام بخوانیم؟ فرمود: نه، به‌خدا [[سوگند]] که این نام به او اختصاص دارد. او همان "دابّة الارض" است که [[خدای تبارک و تعالی]] در کتابش فرموده: "چون سخن بر آنها فرود آید جنبنده‌ای را از [[زمین]] بیرون می‌آوریم و برای [[مردم]] سخن می‌گوید که [[مردم]] به [[آیات]] ما باور نمی‌کردند". سپس خطاب به [[علی]] {{ع}} فرمود: "ای [[علی]]! چون [[آخر الزمان]] فرارسد [[خداوند]] تو را در زیباترین صورتی ظاهر می‌سازد و در دست تو میسمی (آهنی) هست که دشمنانت را با آن علامت می‌گذاری"<ref>بحار الانوار، ج ۳۹، ص ۲۴۳؛ تفسیر قمی، ص ۴۷۹؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۴، نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸، تفسیر برهان، ج ۳، ص ۲۰۹.</ref>. |
| #[[خروج]] دابّة الارض یکی از اشراط [[ساعة]] دهگانه‌ای است که پیش از [[قیامت]] بدون [[تردید]] تحقّق خواهند یافت. | | |
| *از بررسی [[احادیث]]، به این نتیجه می‌رسیم که [[روایات]] [[اهل سنت]] در مورد "دابّة الارض" دقیقاً با [[روایات]] [[شیعه]] منطبق است. جز اینکه تصریح نکرده‌اند که منظور از آن مولای متّقیان [[امیر مؤمنان]] {{ع}} می‌باشد<ref>رجعت، محمد خادمی شیرازی، ص ۶۵.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۱۰-۳۱۳.</ref>.
| | [[رسول اکرم]] {{صل}} در وصف "دابّة الارض" فرمود: "تیزپائی به او نمی‌رسد، فرارکننده‌ای از او فوت نمی‌شود. [[مؤمن]] را نشان [[مؤمن]]، و [[کافر]] را نشان [[کافر]] می‌زند. عصای [[حضرت موسی]] و انگشتر [[حضرت سلیمان]] با اوست"<ref>بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۰؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۳۴؛ نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵.</ref>. |
| ==پرسش مستقیم== | | |
| | [[امام صادق]] {{ع}} از [[رسول اکرم]] {{صل}} [[نقل]] می‌کند که در شب [[معراج]] گفته شد: "ای [[محمد]]! [[علی]] اوّل است، زیرا او نخستین امامی است که [[پیمان]] مرا پذیرفته است. [[علی]] آخر است، زیرا او آخرین امامی است که روحش را قبض می‌کنم. او همان دابّة است که با [[مردم]] سخن می‌گوید"<ref>بحار الانوار، ج ۴۰، ص ۳۸ و بصائر الدرجات، ص ۱۵۰.</ref>. |
| | |
| | [[رسول اکرم]] {{صل}} در ضمن [[حدیث]] مفصّلی می‌فرماید "دابّة الارض" سه بار ظاهر می‌شود و هرسه را بیان می‌فرماید<ref>نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۹؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۳۴ و بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۰.</ref>. از محضر [[امیر مؤمنان]] در مورد "دابّة الارض" پرسیدند، فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]، آن جنبنده‌ای نیست که دم داشته باشد، بلکه جنبنده‌ای است که ریش دارد"<ref>تفسیر تبیان، ج ۸، ص ۱۱۹ و نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸.</ref>. |
| | |
| | [[امیر مؤمنان]] در ضمن [[خطبه]] مفصّلی که در مورد "[[دجال]]" ایراد فرموده است، بعد از شرح کشته شدن [[دجّال]] می‌فرماید: "پس از آن (طامّه کبری) است" [[اصحاب]] پرسیدند: "طامه کبری" چیست؟ فرمود: "[[خروج]] دابّة الارض است که در نزدیکی ([[صفا]]) ظاهر می‌شود. [[انگشتر حضرت سلیمان]] و عصای [[حضرت موسی]] در دست اوست... هنگامی که سرش را بلند می‌کند همه کسانی که در میان [[مشرق]] و [[مغرب]] هستند به [[قدرت الهی]] او را می‌بینند. و آن پس از [[طلوع خورشید از مغرب]] است که در آن هنگام درِ [[توبه]] بسته می‌شود"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۷۵ و [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۵۲۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۱۰-۳۱۳.</ref> |
| | |
| | == دابة الارض در روایات اهل سنت == |
| | از بررسی [[روایات]] [[اهل سنت]] استفاده می‌شود که از نظر آنها نیز، [[روایات]] بسیار مشابه [[روایات]] [[شیعه]] است، جز اینکه به [[رجعت]] و به نام مقدّس [[حضرت علی]] {{ع}} تصریح نکرده‌اند، ولی غالب [[نشانه‌ها]] یکی است. اینک فهرست نشانه‌هائی که در [[احادیث]] [[اهل سنت]] در مورد "دابّة الارض" آمده است: |
| | # برای دابّة الارض سه [[خروج]] است<ref>تفسیر کشاف، ج ۳، ص ۳۷۴؛ عقد الدرر، ص ۳۱۳ و تفسیر الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶.</ref>. |
| | # اوّلین نشانه، [[طلوع خورشید از مغرب]] است و [[خروج]] دابّة الارض<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۳ و سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۳۵۳.</ref>. |
| | # [[خروج]] دابّة الارض از [[مسجد الحرام]] است<ref>مستدرک حاکم، ج ۴، ص ۴۸۴؛ عقد الدرر، ص ۳۱۴ و کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴.</ref>. |
| | # [[خروج]] دابّة الارض از نزدیکی [[صفا]] است<ref>الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۵؛ عقد الدرر، ص ۳۱۵ و کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴.</ref>. |
| | # انگشتر [[حضرت سلیمان]] و عصای [[حضرت موسی]] در دست اوست<ref>کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴؛ الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶؛ عقد الدرر، ص ۳۱۶ و سنن ترمذی، ج ۵، ص ۳۴۰.</ref>. |
| | # سه بار بانگ برمی‌آورد و همه [[مردم]] [[مشرق]] و [[مغرب]] آن را می‌شنوند<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۵ و الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۷.</ref>. |
| | # چون دابّة الارض خارج شد در [[توبه]] بسته می‌شود<ref>کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۵۸؛ صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۸ و عقد الدرر، ص ۳۲۲.</ref>. |
| | # دابّة الارض [[مؤمن]] و [[کافر]] را نشان می‌گذارد که برای همه شناخته می‌شوند<ref>عقد الدرر، ص ۳۱۸؛ تفسیر کشاف، ج ۳، ص ۳۸۴ و الدر المنثور، ج ۵، ص ۱۱۶.</ref>. |
| | # [[طلوع خورشید از مغرب]] ملازم [[خروج]] دابّة الارض است، هرکدام از آن دو جلوتر واقع شود، ان دیگری به دنبال آن واقع می‌شود. |
| | # [[خروج]] دابّة الارض یکی از اشراط [[ساعة]] دهگانه‌ای است که پیش از [[قیامت]] بدون [[تردید]] تحقّق خواهند یافت. |
| | |
| | از بررسی [[احادیث]]، به این نتیجه می‌رسیم که [[روایات]] [[اهل سنت]] در مورد "دابّة الارض" دقیقاً با [[روایات]] [[شیعه]] منطبق است. جز اینکه تصریح نکرده‌اند که منظور از آن مولای متّقیان [[امیر مؤمنان]] {{ع}} است<ref>رجعت، محمد خادمی شیرازی، ص ۶۵.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۱۰-۳۱۳.</ref> |
| | |
| | == پرسش مستقیم == |
| * [[نشانه‌های دابة الارض در احادیث شیعه و سنی چیست؟ (پرسش)]] | | * [[نشانه‌های دابة الارض در احادیث شیعه و سنی چیست؟ (پرسش)]] |
|
| |
|
| | == پرسش‌های وابسته == |
| {{پرسمان آخرالزمان}} | | {{پرسمان آخرالزمان}} |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| {{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | == منابع == |
| * [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']]
| | {{منابع}} |
| * [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
| | # [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] |
| *[http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴]
| | # [[پرونده:136865.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۳''']] |
| *[[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۳]]
| | # [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] |
| | # [[پرونده:000063.jpg|22px]] [[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی، سید رضا]]، [[دابة الارض (مقاله)|'''دابة الارض''']]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲]] |
| | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| ==پانویس== | | == پانویس == |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| {{امام مهدی}}
| |
| {{قیامت}} | | {{قیامت}} |
| [[رده:امام مهدی]] | | |
| [[رده:دابة الارض]] | | [[رده:نشانه‌های غیرحتمی ظهور]] |
| | [[رده:نشانه‌های آخر الزمان]] |
| [[رده:مدخل موعودنامه]] | | [[رده:مدخل موعودنامه]] |
|
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
