شمایل امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی]] - [[شمایل امام مهدی در دوران غیبت]] - [[شمایل امام مهدی هنگام ظهور]] | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
== | == مقدمه == | ||
صفات و مشخصات [[حضرت مهدی]]{{ع}} که در [[احادیث]] و [[روایات]] آمده بسیار است. [[مرحوم مجلسی]] در کتاب "[[غیبت]]" [[شیخ طوسی]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل می‌کند که [[امیر المؤمنین]]{{ع}} در [[منبر]] فرمود: "مردی از [[دودمان]] من، در [[آخر الزمان]] ظهور می‌کند که رنگش سفید مایل به سرخی و شکمش عریض، ران‌هایش پهن، استخوان شانه‌هایش درشت و در پشت وی دو خال است: یکی به رنگ پوست بدنش و دیگری شبیه خال [[پیامبر]]{{صل}} است. دو نام دارد: یکی مخفی و دیگری ظاهر، نامی که مخفی است "احمد" و نامی که ظاهر است "[[محمّد]]" می‌باشد..."<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، باب ۴، حدیث ۴.</ref>. | |||
روزی امیر المؤمنین{{ع}} نگاهی به [[امام حسین]]{{ع}} کرد و فرمود: این پسر من آقاست، چنان‌که [[پیغمبر]] نیز او را آقا نامید، [[خداوند]] از دودمان او مردی همنام پیغمبر{{صل}} به وجود آورد که در [[خوی]] و [[سیرت]] مانند خود آن حضرت است... پیشانی‌اش باز، بینی‌اش کشیده، میان برآمده، شکمش فربه، ران‌هایش پرگوشت و در ران راستش خالی است و میان دندان‌های ثنایایش باز است..."<ref>همان، حدیث ۱۹.</ref>. در کتاب فصول المهمّه آمده است: [[مهدی موعود]] [[جوانی]] متوسط القامه، نیکورو و خوش‌موی است. موی سرش بر روی دوش‌هایش ریخته است. بینی‌اش باریک و پیشانی‌اش باز است..."<ref>سیمای آفتاب، حبیب الله طاهری، ص۵۵.</ref>. | |||
==شمایل [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} در [[دوران غیبت | از جمله خصایص حضرت آن است که گذشت [[زمان]] باعث [[پیری]] او نمی‌شود؛ لذا وقتی ظهور می‌کند با آن‌که سن [[مبارک]] او سال‌ها از هزار گذشته، به صورت مردی چهل ساله ظاهر می‌شود<ref>[[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص۲۸۴.</ref>. به‌هرحال اوصافی و خصوصیاتی که برای آن حضرت بیان شده، مشخصاتی است که جز بر آن شخص خاص ([[امام دوازدهم]]، یگانه فرزند [[امام حسن عسکری]]{{ع}}) بر احدی قابل انطباق نیست؛ لذا بطلان دعاوی مدّعیان [[مهدویت]] با توجه به این [[نشانه‌ها]] آشکار است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۳۷.</ref>. | ||
# | == شمایل امام مهدی == | ||
مجموع روایات [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}}، که [[شمایل]] و اوصاف حضرت مهدی{{ع}} را بیان کرده است میتوان به سه دسته تقسیم کرد: | |||
#حکایاتی که سخن از شمایل آن حضرت در [[دوران غیبت کبرا]] به میان آورده است<ref>البته قبول این اوصاف، منوط به این است که اساساً ادعای ملاقات با آن حضرت در دوران غیبت کبرا پذیرفته شود. افزون بر آن، در بیشتر آن حکایات به روشنی به اوصاف حضرت اشارهای نشده است</ref>. | |||
=== شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی === | |||
{{اصلی|شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی}} | |||
یعقوب منقوش گوید: خدمت [[امام حسن عسکری]] {{ع}} وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پردهای آویخته بود. گفتم: ای [[سید]] من! [[صاحب]] امر [[امامت]]، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسربچّهای به قامت پنج وجب که به نظر میآمد هشت الی ده سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم [[براق]]، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود [[ابو محمد]] {{ع}} نشست؛ پس به من فرمود: این است [[صاحب الامر]] شما"<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۷۸، ح ۱؛ ر ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۴۱، ۲۴۲.</ref> | |||
=== شمایل امام مهدی در دوران غیبت === | |||
{{اصلی|شمایل امام مهدی در دوران غیبت}} | |||
این دسته حکایات را میتوان به دو گروه تقسیم کرد: | |||
# حکایتهایی که [[شمایل]] آن حضرت را در [[دوران غیبت صغرا]] توصیف کرده است<ref>این دسته حکایات کم وبیش در دست است؛ اما در کمتر حکایتی به روشنی از ویژگی‌های آن حضرت صحبت شده است</ref>. در این گروه، گاهی ویژگی‌های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص۴۴۱، ح ۱۲.</ref> و در برخی موارد نیز به صورت جزئیتر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص۲۵۷.</ref>، گردنی بسیار [[زیبا]]<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۳۵۵.</ref>، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، پیشانی بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶.</ref> | |||
# حکایاتی که سخن از شمایل آن حضرت در [[دوران غیبت کبرا]] به میان آورده است<ref>البته قبول این اوصاف، منوط به این است که اساساً ادعای ملاقات با آن حضرت در دوران غیبت کبرا پذیرفته شود. افزون بر آن، در بیشتر آن حکایات به روشنی به اوصاف حضرت اشارهای نشده است.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۴۲.</ref> | |||
==پرسش مستقیم== | === شمایل امام مهدی هنگام ظهور === | ||
{{اصلی|شمایل امام مهدی هنگام ظهور}} | |||
در بعضی از [[روایات]]، شمایل حضرت، به هنگام ظهور، [[قیام]] و عصر [[حکومت]] ذکر شده است<ref>ر.ک: سیوطی، الدر المنثور، ج ۶، ص ۵۷؛ السنن الواردة فی الفتن، ص ۹۴، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۶.</ref>. یکی از مهمترین ویژگی‌های آن حضرت در این دوران، توان فوق العاده جسمانی ایشان است. [[امام رضا]] {{ع}} فرمود: "... [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} آن است که چون [[ظهور]] کند، در سن پیران است و سیمای [[جوان]] دارد. نیرومند باشد، تا جایی که اگر به بزرگترین درخت [[زمین]] دست اندازد، آن را از جا بکند و اگر میان کوهها نعره کشد، سنگهای آنها را از هم بپاشد<ref>{{متن حدیث|وَ إِنَ الْقَائِمَ هُوَ الَّذِي إِذَا خَرَجَ كَانَ فِي سِنِ الشُّيُوخِ وَ مَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِيّاً فِي بَدَنِهِ حَتَّى لَوْ مَدَّ يَدَهُ إِلَى أَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ لَقَلَعَهَا وَ لَوْ صَاحَ بَيْنَ الْجِبَالِ لَتَدَكْدَكَتْ صُخُورُهَا}}؛ ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۴۸، ح ۷.</ref>. | |||
[[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} درباره برخی از ویژگی‌های جسمانی ایشان در عصر ظهور فرمود: "مردی از فرزندانم در [[آخر الزمان]] [[ظهور]] می‌کند. رنگش سفید آمیخته به سرخی و شکمش برآمده است. دو رانش ستبر و هردو شانهاش قوی است. در پشتش دو خال است "مانند [[مهر]]"؛ یکی به رنگ پوستش و دیگری چون [[مهر]] [[نبوت]] [[پیغمبر]]<ref>{{متن حدیث|يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ أَبْيَضُ اللَّوْنِ مُشْرَبٌ بِالْحُمْرَةِ مُبْدَحُ الْبَطْنِ عَرِيضُ الْفَخِذَيْنِ عَظِيمٌ مُشَاشُ الْمَنْكِبَيْنِ بِظَهْرِهِ شَامَتَانِ شَامَةٌ عَلَى لَوْنِ جِلْدِهِ وَ شَامَةٌ عَلَى شِبْهِ شَامَةِ النَّبِي{{صل}}}}، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۶۵۳، ح ۱۷.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۴۳.</ref> | |||
== پرسش مستقیم == | |||
* [[مشخصات و اوصاف ظاهری امام مهدی چیست؟ (پرسش)]] | * [[مشخصات و اوصاف ظاهری امام مهدی چیست؟ (پرسش)]] | ||
==پرسش‌های وابسته== | == پرسش‌های وابسته == | ||
{{پرسمان صفات ظاهری و سیمای امام مهدی}} | {{پرسمان صفات ظاهری و سیمای امام مهدی}} | ||
== | == منابع == | ||
{{ | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | |||
# [[پرونده:136861.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۱''']] | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده: | [[رده:مدخل درسنامه مهدویت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۰۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. شمایل امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی - شمایل امام مهدی در دوران غیبت - شمایل امام مهدی هنگام ظهور - پرسش‌های مرتبطمقدمه
صفات و مشخصات حضرت مهدی(ع) که در احادیث و روایات آمده بسیار است. مرحوم مجلسی در کتاب "غیبت" شیخ طوسی از امام باقر(ع) نقل می‌کند که امیر المؤمنین(ع) در منبر فرمود: "مردی از دودمان من، در آخر الزمان ظهور می‌کند که رنگش سفید مایل به سرخی و شکمش عریض، ران‌هایش پهن، استخوان شانه‌هایش درشت و در پشت وی دو خال است: یکی به رنگ پوست بدنش و دیگری شبیه خال پیامبر(ص) است. دو نام دارد: یکی مخفی و دیگری ظاهر، نامی که مخفی است "احمد" و نامی که ظاهر است "محمّد" می‌باشد..."[۱].
روزی امیر المؤمنین(ع) نگاهی به امام حسین(ع) کرد و فرمود: این پسر من آقاست، چنان‌که پیغمبر نیز او را آقا نامید، خداوند از دودمان او مردی همنام پیغمبر(ص) به وجود آورد که در خوی و سیرت مانند خود آن حضرت است... پیشانی‌اش باز، بینی‌اش کشیده، میان برآمده، شکمش فربه، ران‌هایش پرگوشت و در ران راستش خالی است و میان دندان‌های ثنایایش باز است..."[۲]. در کتاب فصول المهمّه آمده است: مهدی موعود جوانی متوسط القامه، نیکورو و خوش‌موی است. موی سرش بر روی دوش‌هایش ریخته است. بینی‌اش باریک و پیشانی‌اش باز است..."[۳].
از جمله خصایص حضرت آن است که گذشت زمان باعث پیری او نمی‌شود؛ لذا وقتی ظهور می‌کند با آن‌که سن مبارک او سال‌ها از هزار گذشته، به صورت مردی چهل ساله ظاهر می‌شود[۴]. به‌هرحال اوصافی و خصوصیاتی که برای آن حضرت بیان شده، مشخصاتی است که جز بر آن شخص خاص (امام دوازدهم، یگانه فرزند امام حسن عسکری(ع)) بر احدی قابل انطباق نیست؛ لذا بطلان دعاوی مدّعیان مهدویت با توجه به این نشانه‌ها آشکار است[۵].
شمایل امام مهدی
مجموع روایات پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع)، که شمایل و اوصاف حضرت مهدی(ع) را بیان کرده است میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی
یعقوب منقوش گوید: خدمت امام حسن عسکری (ع) وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پردهای آویخته بود. گفتم: ای سید من! صاحب امر امامت، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسربچّهای به قامت پنج وجب که به نظر میآمد هشت الی ده سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم براق، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود ابو محمد (ع) نشست؛ پس به من فرمود: این است صاحب الامر شما"[۶].[۷]
شمایل امام مهدی در دوران غیبت
این دسته حکایات را میتوان به دو گروه تقسیم کرد:
- حکایتهایی که شمایل آن حضرت را در دوران غیبت صغرا توصیف کرده است[۸]. در این گروه، گاهی ویژگی‌های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده[۹] و در برخی موارد نیز به صورت جزئیتر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون[۱۰]، گردنی بسیار زیبا[۱۱]، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، پیشانی بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...[۱۲]
- حکایاتی که سخن از شمایل آن حضرت در دوران غیبت کبرا به میان آورده است[۱۳].[۱۴]
شمایل امام مهدی هنگام ظهور
در بعضی از روایات، شمایل حضرت، به هنگام ظهور، قیام و عصر حکومت ذکر شده است[۱۵]. یکی از مهمترین ویژگی‌های آن حضرت در این دوران، توان فوق العاده جسمانی ایشان است. امام رضا (ع) فرمود: "... قائم (ع) آن است که چون ظهور کند، در سن پیران است و سیمای جوان دارد. نیرومند باشد، تا جایی که اگر به بزرگترین درخت زمین دست اندازد، آن را از جا بکند و اگر میان کوهها نعره کشد، سنگهای آنها را از هم بپاشد[۱۶].
امیر مؤمنان علی (ع) درباره برخی از ویژگی‌های جسمانی ایشان در عصر ظهور فرمود: "مردی از فرزندانم در آخر الزمان ظهور می‌کند. رنگش سفید آمیخته به سرخی و شکمش برآمده است. دو رانش ستبر و هردو شانهاش قوی است. در پشتش دو خال است "مانند مهر"؛ یکی به رنگ پوستش و دیگری چون مهر نبوت پیغمبر[۱۷].[۱۸]
پرسش مستقیم
پرسش‌های وابسته
- ویژگی‌های جسمانی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های جسمانی امام مهدی در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
- مشخصات و اوصاف ظاهری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- حضرت مهدی شبیه کدام امام یا پیامبران الهی میباشند؟ (پرسش)
- چرا با وجود تصویرهایی از امامان سیمایی از امام مهدی وجود ندارد با آن‌که افرادی در غیبت صغرا با ایشان ارتباط مستقیم داشتهاند؟ (پرسش)
- با وجود طولانی شدن غیبت آیا سن و چهره حضرت مهدی تاکنون تغییر کرده و آثار کهولت در سیمای حضرت مشخص است یا خیر؟ (پرسش)
منابع
پانویس
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، باب ۴، حدیث ۴.
- ↑ همان، حدیث ۱۹.
- ↑ سیمای آفتاب، حبیب الله طاهری، ص۵۵.
- ↑ منتخب الاثر، ص۲۸۴.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۳۷.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۷۸، ح ۱؛ ر ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۱، ۲۴۲.
- ↑ این دسته حکایات کم وبیش در دست است؛ اما در کمتر حکایتی به روشنی از ویژگی‌های آن حضرت صحبت شده است
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۴۴۱، ح ۱۲.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۵۷.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۳۵۵.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶.
- ↑ البته قبول این اوصاف، منوط به این است که اساساً ادعای ملاقات با آن حضرت در دوران غیبت کبرا پذیرفته شود. افزون بر آن، در بیشتر آن حکایات به روشنی به اوصاف حضرت اشارهای نشده است.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۲.
- ↑ ر.ک: سیوطی، الدر المنثور، ج ۶، ص ۵۷؛ السنن الواردة فی الفتن، ص ۹۴، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۶.
- ↑ «وَ إِنَ الْقَائِمَ هُوَ الَّذِي إِذَا خَرَجَ كَانَ فِي سِنِ الشُّيُوخِ وَ مَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِيّاً فِي بَدَنِهِ حَتَّى لَوْ مَدَّ يَدَهُ إِلَى أَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ لَقَلَعَهَا وَ لَوْ صَاحَ بَيْنَ الْجِبَالِ لَتَدَكْدَكَتْ صُخُورُهَا»؛ ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۴۸، ح ۷.
- ↑ «يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ أَبْيَضُ اللَّوْنِ مُشْرَبٌ بِالْحُمْرَةِ مُبْدَحُ الْبَطْنِ عَرِيضُ الْفَخِذَيْنِ عَظِيمٌ مُشَاشُ الْمَنْكِبَيْنِ بِظَهْرِهِ شَامَتَانِ شَامَةٌ عَلَى لَوْنِ جِلْدِهِ وَ شَامَةٌ عَلَى شِبْهِ شَامَةِ النَّبِي(ص)»، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۶۵۳، ح ۱۷.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۳.