ملاقات‌گرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

عدم [[معرفت]] به [[حقیقت]] [[وجود امام]] و چگونگی ارتباط صحیح با‌ ایشان‌ باعث شده تا فرصتی مناسب برای‌ معاندان و منکران مهدویت فراهم آید تا [[مشتاقان]] را به اموری ظاهری چون اصرار بر [[ملاقات با امام زمان]]{{ع}} در [[خواب]] و [[بیداری]] مشغول نماید و [[فرهنگ]] ملاقات‌گرایی را ترویج کند تا از باقی [[وظایف]] [[غافل]] شده و تنها به دیدار ـ به‌عنوان [[برترین]] [[وظیفه]] ـ بپردازند. در حالی که [[دیدار امام زمان]]{{ع}} [[توفیق]] است و جزء [[واجبات]] و [[وظایف منتظران]] نیست. دیدار امام زمان{{ع}} ملاک [[برتری]] نیست و [[تشویق]] به ملاقات، سبب ظهور مدعیانی است که بی‌دلیل ادعای ملاقات می‌کنند و این آغاز [[انحرافی]] در مبانی و بنیان مسئله [[مهدویت]] است.

[[اشتیاق]] به دیدار امام زمان{{ع}} نه‌‌تنها‌ مذموم‌ نیست بلکه بسیار پسندیده است. هر محبّی [[مشتاق]] دیدار‌ جمال‌ محبوب‌ است. اما باید توجه کرد ارتباط [[حقیقی]] با [[امام زمان]]{{ع}} از‌ طریق‌ تزکیۀ درونی و تقوای‌ الهی‌ حاصل می‌شود. بدین رو باید سعی کنیم یاد آن حضرت پیوسته در دل‌های ما باشد و هر [[روز]] با خواندن [[دعای عهد]] با آن حضرت تجدید عهد کنیم و ارتباط قلبی پیدا کنیم و این همان چیزی است که مورد توصیه و مطلوب [[پیامبر]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} بوده است.

درباره امکان و مطلوبیت دیدار با امام [[موعود]] در [[زمان غیبت]] کبرا، دو [[گرایش]] وجود دارد:

'''نخست: گرایش [[افراطی]]''': [[پیروان]] این گرایش بر این باورند که شرط لازم [[ارتباط با امام مهدی]]{{ع}} و بهره‌وری از ایشان در زمان غیبت، دیدار امام است و همۀ [[کمالات]] دیگر فرع و شاخۀ آن است؛ همچنین ملاقات با امام غایب{{ع}} برای هر کس و در هر شرایطی امر بسیار رایج و عادی است؛ با شیوع این طرز [[تفکر]]، علاقه و [[محبت]] عموم [[مردم]] به [[وجود مقدس امام زمان]]{{ع}} روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این رویکرد تا آنجا پیش می‌رود که اگر کسی با [[نیت]] [[مقدس]]، ماجرایی هرچند ساختگی و [[دروغ]] دربارۀ ملاقات با امام عصر{{ع}} برای [[مردم]] نقل کند را مستحق [[حق‌شناسی]] و [[سپاس‌گزاری]] می‌‌داند، درحالی‌که نقل [[تشرفات]] اولویت درجه اوّل در [[مباحث مهدویت]] نیست و [[زیاده‌روی]] در نقل چنین اموری یقیناً آسیب‌زاست. گسترش [[اندیشه]] [[ملاقات‌گرایی]]، پیامدهای منفی [[اخلاقی]] فوق را در پی دارد، برای همین می‌تواند ظهور منجی موعود را به تأخیر بیندازد. بنابراین ادعای [[ملاقات]] از سوی فرد ضرورتی ندارد. پیامدهای این نگرش عبارت‌اند از:  

# توهم‌گرایی و خیال‌پردازی، استقبال از [[مدعیان دروغین مهدویت]] و مدعیان ملاقات؛

# [[بدبینی]] به ملاقات‌کنندگان واقعی [[امام غایب]]؛

'''دوم: [[گرایش]] تفریطی''': [[اعتراض]] این گروه به [[معتقدان]] [[افراطی]] ملاقات‌گرایی این است که با سهل انگاشتن دیدار امام در [[زمان غیبت]]، [[مهدویت]] و اعتقاد به امام به سطحی نازل [[سقوط]] می‌کند و از اهمیت و [[ارزش]] آن کاسته می‌شود. نقطۀ کانونی این مسئله درباره آخرین نامه امام عصر{{ع}} در زمان غیبت صغرا شکل گرفته که امام ادعای هرگونه مشاهده توسط افراد را [[کذب]] و [[افترا]] خوانده‌اند: {{متن حدیث|أَلَا فَمَنِ ادَّعَی الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْیَانِیِّ وَ الصَّیْحَةِ فَهُوَ کَذَّابٌ مُفْتَرٍ}}<ref>غیبت طوسی، ص۳۹۶.</ref>.  

 

به نظر می‌رسد مقصود کلی از این عبارت، [[تکذیب]] کسانی است که با ادعای نیابت از جانب امام همراه باشد، چون بنا به [[عرف]]زمان غیبت صغرا، مشاهده توسط کسی صورت می‌گرفت که نائب امام باشند. وجه دیگر این عبارت متضمن آن است که مشاهدۀ اختیاری و اینکه فرد در هر [[زمان]] که بخواهد بتواند به دیدار امام نائل شود، امکان ندارد؛ بلکه امام{{ع}} هر گاه خود صلاح بداند به دیدار افراد می‌ِآید. افزون‌بر این، تشرفاتی که در کتاب‌های عالمانِ [[شیعه]] ذکر شده، مربوط به کسانی است که در نهایت [[تقوا]] و [[علم]] قرار داشته و امکان [[دروغ‌گویی]] آنان بسیار بعید به نظر می‌رسد و هیچ یک از این بزرگواران این قضیه را علنی نکرده، ادعای نیابت خاص و ارتباط همیشگی با امام عصر نداشته، با انتشار خبر دیدارشان با [[امام]] مخالف بوده‌اند‌ و این جریان بعد از رحلت‌ آنها منتشر شده است.

دربارۀ امکان دیدار امام در [[زمان غیبت]] می‌بایست طریق [[اعتدال]] را پیش گرفت؛ نه هر گونه ملاقات با امام را منکر شد و راه دیدار با ایشان را به کلی مسدود دانست و نه ادعای کسی که دعوی ارتباط و سفارت و [[نیابت]] امام را دارد پذیرفت. هر یک از این دو نگرش، آسیب‌های خاص خود را دارد و به [[افراط]] و تفریطی [[جاهلانه]] و غیرعلمی می‌انجامد؛ بدین‌رو تقاضای دیدار امام و [[دعا]] برای تحقق این امر، [[مستحب]] و مطلوب است؛ با این وجود، کنار گذاردن جریان عادی [[زندگی]] و به [[طور]] تصنعی در پی ملاقات با امام بودن و از زیر بار [[وظایف]] شانه خالی کردن، [[امر]] نامطلوب و آسیب‌زایی است که با [[روح]] آموزۀ [[انتظار]] و [[غیبت]] در تضاد است. بهترین راه برون‌ررفت زا این چنین آسیبی توجه به منابع و معارف ناب [[دین]] و بررسی احوال و سیرۀ تشرف‌یافتگان راستین است تا بدانیم وظیفۀ اصلی [[منتظران]] بیش از هر چیزی [[ایمان]]، [[تقوا]]، تزکیۀ نفس، [[خودسازی]]، انجام تکالیف فردی و [[اجتماعی]] و [[انتظار حقیقی]] به همراه ورع و [[محاسن اخلاق]] است<ref>ر.ک: [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|اندیشه مهدویت و آسیب‌ها]]، ص۶۳؛ [[کاظم میرزایی|میرزایی، کاظم]]، [[تبیین سخنان آیت‌الله خامنه‌ای درباره مهدویت، وبگاه خبری تریبون مستضعفین (مقاله)|تبیین سخنان آیت‌الله خامنه‌ای درباره مهدویت، وبگاه خبری تریبون مستضعفین]]؛ [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[راهبرد اخلاق انتظار (کتاب)|راهبرد اخلاق انتظار]]، ص۴۲-۴۵؛ [[سید محمد میرتبار|میرتبار، سید محمد]]، [[آسیب‌شناسی جامعه منتظر (کتاب)|آسیب‌شناسی جامعه منتظر]]، ص۱۰۸-۱۱۲؛ [[محمد باقر حیدری کاشانی|حیدری کاشانی، محمد باقر]]، [[سلوک مهدوی ۱ (کتاب)|سلوک مهدوی]]، ص۱۵۱، ۱۵۲؛ [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص۱۴۹-۱۵۰؛ [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]]، [[مواجهه ائمه با مدعیان مهدویت (کتاب)|مواجهه ائمه با مدعیان مهدویت]]؛ [[رضا علی نوروزی|نوروزی، رضا علی]]؛ [[محمد نجفی|نجفی، محمد]]، [[فاطمه هاشمی|هاشمی، فاطمه]]، [[موانع و آفات انتظار (مقاله)|موانع و آفات انتظار]]، ص۴۴-۴۵؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، [[ما منتظریم (کتاب)|ما منتظریم]].</ref>.