محمد بن عثمان بن سعید عمری: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = نائب خاص

| عنوان مدخل =  

| مداخل مرتبط = [[محمد بن عثمان بن سعید عمری در تاریخ اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =  

دومین [[نایب]] از نواب چهارگانه [[امام مهدی]] {{ع}}، '''[[محمد بن عثمان]]''' است. کنیه او "[[ابو جعفر]]" و القابش: "[[عمری]]"، "[[اسدی]]" و "[[کوفی]]" است. وی از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} به [[نیابت]] [[امام غایب]] معرفی شده بود. در [[زمان]] او [[مدعیان نیابت]] زیاد شدند، اما محمد بن عثمان با [[تکذیب]] و [[رسوا]] نمودن آنها و [[اثبات]] نیابت خود، جلوی آنها را گرفت. مدت نیابت [[نایب دوم]] [[حدود]] [[چهل]] [[سال]] به طول انجامید؛ از این‌‏رو توانست مسایل [[فقهی]]، [[کلامی]]، [[اجتماعی]] و ... بیشتری از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ پرسیده، پاسخ‏‌ها را در [[اختیار]] [[مردم]] قرار دهد. او در سال ۳۰۵ ق، در آخر ماه جمادی الاولی درگذشت و کنار [[قبر]] مادرش، بر سر راه [[کوفه]] در محلی که خانه‌‏اش آنجا بود [[دفن]] شد.

== مقدمه ==

دومین [[نایب]] از نواب چهارگانه [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}}، [[محمد بن عثمان]]، [[فرزند]] [[نایب]] نخست است. کنیه او "[[ابو جعفر]]" است و چندین [[لقب]] برای او ذکر شده است: "عمری"، "[[اسدی]]" و "کوفی". وی پیش از آن، در زمان زندگی پدرش، از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} به [[نیابت]] [[امام غایب]] معرفی شده بود. بدین صورت که آن حضرت، هنگامی که گروهی از [[شیعیان]] [[یمن]] در شهر [[سامرا]] به حضورش شرفیاب شدند، [[عثمان بن سعید]] را نزد خود فرا خواند و بر [[وکالت]] و وثاقت او تصریح کرد. سپس فرمود: گواه باشید [[عثمان بن سعید عمری]]، [[وکیل]] من است و فرزندش [[محمد بن عثمان]] [[وکیل]] فرزند من، [[امام مهدی|مهدی]] شماست<ref>ر.ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶، ح ۳۱۷.</ref>.

[[عثمان بن سعید]] هنگام [[مرگ]] خود، به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ [[نیابت]] را به [[فرزند]] خود، [[محمد]] سپرد. افزون بر آن، [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]] {{ع}} نیز در توقیعاتی، به [[نیابت]] او تصریح فرمود<ref>ر. ک: [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۵۱۰، ح ۴۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۱.</ref>. در بخشی از یکی از آن توقیع‌‏ها چنین می‏‌خوانیم: "... و اما [[محمد بن عثمان عمری]]، ـ [[خداوند]] سبحانه و تعالی از او و پدرش [[خشنود]] و [[راضی]] باشد! ـ همانا او مورد وثوق من و نوشته او، نوشته من است"<ref>{{متن حدیث|وَ أَمَّا مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ الْعَمْرِيُّ فَرَضِيَ اللَّهُ تَعَالَى عَنْهُ وَ عَنْ أَبِيهِ مِنْ قَبْلُ فَإِنَّهُ ثِقَتِي وَ كِتَابُهُ كِتَابِي}}؛ [[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۶۲، ح ۳۲۶.</ref>.  

در زمان [[نایب دوم]] ([[حدود]] ۲۶۵ -۳۰۵ه) کسانی پیدا شدند که از فرصت [[غیبت]] [[امام زمان]] {{ع}} سوء استفاده کرده و خود را به عنوان نایب امام {{ع}} معرفی کنند تا بدین‌وسیله شهرت و منصبی اجتماعی کسب نموده و [[اموال]] سرازیر شده از سوی [[شیعیان]] به سوی [[امام]] را بدون مجوز شرعی تصرف نمایند. لذا یکی از [[وظایف]] [[محمد بن عثمان]]، [[تکذیب]] [[مدعیان دروغین]] و رسوا کردن آنان و اثبات [[نیابت]] خود و فراهم آوردن [[اطمینان]] و اعتماد [[شیعیان]] به سوی خویش بود. یکی از دلیل‌های مشهود و راه‌های عملی بر صحت نیابت و وساطت خویش از طرف [[امام غائب]]، خبر دادن از [[امور غیبی]] و پنهانی با عنایت [[امام زمان]] {{ع}} به وسیله [[توقیعات]] و طرق دیگر بود.

مدت [[نیابت]] [[نایب دوم]] [[حدود]] [[چهل]] سال به طول انجامید؛ از این‌‏رو توانست مسایل فقهی، کلامی، اجتماعی و ... بیشتری از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ پرسیده، پاسخ‏‌ها را در [[اختیار]] [[مردم]] قرار دهد. دوران [[نیابت]] وی مقارن با ادامه [[خلافت]] معتمد و [[خلافت]] [[معتضد]] و ده سال از [[خلافت]] مقتدر بود<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۸۱ ـ ۳۸۳؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۲۱۷؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۲۰.</ref>.

 

 

راوی می‌گوید: [[محمد بن عثمان]]، قبری را برای خود حفر کرد و آن را با چند قطعه تخته آماده ساخت. وقتی علت آن را پرسیدم، گفت: برای مردن اسبابی هست! بعد از آن نیز از وی پرسیدم، گفت: [[مأمور]] شده‌ام که خود را جمع‌وجور کنم. سپس دو ماه بعد [[وفات]] یافت<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۱؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۵۰۲.</ref>.

 

[[ابو جعفر]] [[محمد بن عثمان]]، طبق دیدگاه مشهور، در سال ۳۰۵ ق در آخر ماه جمادی الاولی درگذشت. آرامگاه وی کنار [[قبر]] مادرش، بر سر راه [[کوفه]] در محلی که خانه‌‏اش آنجا بود، واقع است. این محل در سمت غربی [[بغداد]] است<ref>علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۲۳۰، به نقل از: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۶.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۸۱ ـ ۳۸۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۲۰.</ref>

 

* [[دومین سفیر و نایب خاص امام مهدی چه کسی بود و چگونه به نیابت رسید؟ (پرسش)]]

 

{{پرسمان نایب دوم امام مهدی: محمد بن عثمان بن سعید عمری}}

 

 

 

 

[[رده:نواب اربعه امام مهدی]]