بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = امام | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
از دیگر مفاهیمی که [[ارتباط]] تنگاتنگی با مسئله معناشناسی و [[حقیقت]] [[امامت از منظر قرآن کریم]] دارد، مفهوم “هادی” است. “هادی” اسم فاعل از فعل “هَدَی” است. لغویون مصدر این فعل را “هدایة” در مقابل “ضلالة” دانسته<ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصّحاح، ج۶، ص۲۵۳۲-۲۵۳۳؛ احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن محمد فیومی، الصّحاح المنیر، ص۶۳۳۶.</ref> و در این میان، از واژه “هُدی” در مقابل “ضلال” نیز، به معنای “راهنمایی” و “رشاد” یاد کرده<ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح؛ احمد بن محمد فیومی، المصباح المنیر؛ اسماعیل بن عباد صاحب، المحیط فی اللغة، ج۴، ص۴۳؛ محمد بن یعقوب فیروز آبادی، القاموس المحیط، ص۱۷۶۲؛ محمد بن مکرم بن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۳۵۴.</ref>، اما به تفاوت میان واژگان “هدایة” و “هُدی” چندان اشارهای نکردهاند؛ به نظر میرسد، با تفاوتی که میان معنای این دو واژه وجود دارد، “هدایة” به لحاظ صرفی مصدر باشد، در حالی که “هُدی” اسم مصدر یا حاصل مصدر است. نکته توجهبرانگیز آنکه [[قرآن کریم]] هرگز از واژه “هدایة” استفاده نکرده، اما واژه “هُدی” ۴۷ بار در آن به کار رفته است. [[احمد]] بن [[فارس]] ماده فعل “هَدی” را دارای دو اصل میداند که یکی از آنها “التقدم للارشاد” و دیگری “بعثة لَطَف”، به معنای [[هدیه دادن]] است. اصل نخست که در این نوشتار، درباره آن بحث میشود، معنای روشنی دارد که همان جلودار شدن برای امر [[راهنمایی]] است. چنانکه ابن [[فارس]] تأکید میکند، هر کس را که جلودار امر [[هدایت]] و [[ارشاد]] باشد، میتوان [[هادی]] نامید<ref>احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن محمد فیومی، المصباح المنیر، ص۶۳۶.</ref>؛ همچنین، [[راهنما]] و بَلَد را [[هادی]] گویند، از این باب که جلودار [[قوم]] است و آنها را [[هدایت]] میکند<ref>{{عربی|و الدليل يسمى هَادِياً، لتقدمه القوم بهدايته}}. خلیل بن احمد فراهیدی، العین، ج۴، ص۷۸.</ref>. | از دیگر مفاهیمی که [[ارتباط]] تنگاتنگی با مسئله معناشناسی و [[حقیقت]] [[امامت از منظر قرآن کریم]] دارد، مفهوم “هادی” است. “هادی” اسم فاعل از فعل “هَدَی” است. لغویون مصدر این فعل را “هدایة” در مقابل “ضلالة” دانسته<ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصّحاح، ج۶، ص۲۵۳۲-۲۵۳۳؛ احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن محمد فیومی، الصّحاح المنیر، ص۶۳۳۶.</ref> و در این میان، از واژه “هُدی” در مقابل “ضلال” نیز، به معنای “راهنمایی” و “رشاد” یاد کرده<ref>اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح؛ احمد بن محمد فیومی، المصباح المنیر؛ اسماعیل بن عباد صاحب، المحیط فی اللغة، ج۴، ص۴۳؛ محمد بن یعقوب فیروز آبادی، القاموس المحیط، ص۱۷۶۲؛ محمد بن مکرم بن منظور، لسان العرب، ج۱۵، ص۳۵۴.</ref>، اما به تفاوت میان واژگان “هدایة” و “هُدی” چندان اشارهای نکردهاند؛ به نظر میرسد، با تفاوتی که میان معنای این دو واژه وجود دارد، “هدایة” به لحاظ صرفی مصدر باشد، در حالی که “هُدی” اسم مصدر یا حاصل مصدر است. نکته توجهبرانگیز آنکه [[قرآن کریم]] هرگز از واژه “هدایة” استفاده نکرده، اما واژه “هُدی” ۴۷ بار در آن به کار رفته است. [[احمد]] بن [[فارس]] ماده فعل “هَدی” را دارای دو اصل میداند که یکی از آنها “التقدم للارشاد” و دیگری “بعثة لَطَف”، به معنای [[هدیه دادن]] است. اصل نخست که در این نوشتار، درباره آن بحث میشود، معنای روشنی دارد که همان جلودار شدن برای امر [[راهنمایی]] است. چنانکه ابن [[فارس]] تأکید میکند، هر کس را که جلودار امر [[هدایت]] و [[ارشاد]] باشد، میتوان [[هادی]] نامید<ref>احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن محمد فیومی، المصباح المنیر، ص۶۳۶.</ref>؛ همچنین، [[راهنما]] و بَلَد را [[هادی]] گویند، از این باب که جلودار [[قوم]] است و آنها را [[هدایت]] میکند<ref>{{عربی|و الدليل يسمى هَادِياً، لتقدمه القوم بهدايته}}. خلیل بن احمد فراهیدی، العین، ج۴، ص۷۸.</ref>. | ||
در این میان، دیدگاه راغب اصفهانی با دیگران متفاوت است؛ چه وی [[هدایت]] را [[راهنمایی]] از روی [[لطف]]، معنا میکند<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات، ص۸۳۵.</ref><ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۲۲۹.</ref> | در این میان، دیدگاه راغب اصفهانی با دیگران متفاوت است؛ چه وی [[هدایت]] را [[راهنمایی]] از روی [[لطف]]، معنا میکند<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات، ص۸۳۵.</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۲۲۹.</ref> | ||
== | |||
== هادیان در قرآن کریم == | |||
ریشه “هدایة” در [[قرآن کریم]] دارای مشتقات فراوانی است که همگی به همان معنای [[هدایت]] کردن، به کار رفتهاند. آنچه در این میان حائز اهمیت است، [[تبیین]] [[حقیقت]] “هادی” در [[کلام خداوند]] و بحث از [[تطبیق]] کردن یا نکردن آن بر [[امام]] است. پیش از این بحث، معرفی [[هادیان در قرآن کریم]]، امری ضروری است. [[هادیان در قرآن کریم]]، عبارتاند از: | ریشه “هدایة” در [[قرآن کریم]] دارای مشتقات فراوانی است که همگی به همان معنای [[هدایت]] کردن، به کار رفتهاند. آنچه در این میان حائز اهمیت است، [[تبیین]] [[حقیقت]] “هادی” در [[کلام خداوند]] و بحث از [[تطبیق]] کردن یا نکردن آن بر [[امام]] است. پیش از این بحث، معرفی [[هادیان در قرآن کریم]]، امری ضروری است. [[هادیان در قرآن کریم]]، عبارتاند از: | ||
'''[[خداوند]]''': [[خداوند متعال]] در [[قرآن کریم]] بارها خود را [[هادی]] میخواند: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا}}<ref>«و بدینگونه برای هر پیامبری دشمنی از گناهکاران نهادیم و پروردگارت (تو را) رهنما و یاور بس» سوره فرقان، آیه ۳۱.</ref>. [[هدایت]] [[خداوند]] دارای ویژگیهای خاصی است که برخی از آنها، عبارتاند از: | |||
# [[هدایت]] [[خداوند]] [[هدایتی]] عام و فراگیر است و تمام موجودات [[عالم هستی]] را دربرمیگیرد؛ چنانکه دراینباره، میفرماید: {{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}<ref>«گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.</ref>. همچنین میفرماید: {{متن قرآن|قَدَّرَ فَهَدَى}}<ref>{{متن قرآن|الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى * وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى}} «آنکه آفرید و باندام ساخت * و آنکه اندازه کرد و راه نمود» سوره اعلی، آیه ۲-۳.</ref>. در [[حقیقت]]، چنین [[هدایتی]] را میتوان [[هدایت تکوینی]] نامید که در تمام موجودات [[نظام هستی]] وجود دارد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۲۶۵.</ref>. [[خداوند متعال]] در آیاتی به چگونگی [[اعمال]] این [[هدایت]]، در برخی موجودات نیز اشاره کرده است؛ چنانکه راجع به [[زنبور عسل]] میفرماید: {{متن قرآن|وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ}}<ref>«و پروردگارت به زنبور عسل الهام کرد که بر کوهها و بر درخت و بر داربستهایی که (مردم) میسازند لانه گزین!» سوره نحل، آیه ۶۸.</ref>. | # [[هدایت]] [[خداوند]] [[هدایتی]] عام و فراگیر است و تمام موجودات [[عالم هستی]] را دربرمیگیرد؛ چنانکه دراینباره، میفرماید: {{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}<ref>«گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.</ref>. همچنین میفرماید: {{متن قرآن|قَدَّرَ فَهَدَى}}<ref>{{متن قرآن|الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى * وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى}} «آنکه آفرید و باندام ساخت * و آنکه اندازه کرد و راه نمود» سوره اعلی، آیه ۲-۳.</ref>. در [[حقیقت]]، چنین [[هدایتی]] را میتوان [[هدایت تکوینی]] نامید که در تمام موجودات [[نظام هستی]] وجود دارد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۲۶۵.</ref>. [[خداوند متعال]] در آیاتی به چگونگی [[اعمال]] این [[هدایت]]، در برخی موجودات نیز اشاره کرده است؛ چنانکه راجع به [[زنبور عسل]] میفرماید: {{متن قرآن|وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ}}<ref>«و پروردگارت به زنبور عسل الهام کرد که بر کوهها و بر درخت و بر داربستهایی که (مردم) میسازند لانه گزین!» سوره نحل، آیه ۶۸.</ref>. | ||
# بر اساس برخی [[آیات قرآن کریم]]، [[خداوند متعال]] خود را ملزم به [[هدایت]] [[انسانها]] کرده است: {{متن قرآن|وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ...}}<ref>«و (راهنمایی به) راه راست با خداوند است و برخی از آن (راه)ها کژ راه است.».. سوره نحل، آیه ۹.</ref>. {{متن قرآن|إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى}}<ref>«بیگمان آنچه بر ما مقرّر است رهنمود است» سوره لیل، آیه ۱۲.</ref>. | # بر اساس برخی [[آیات قرآن کریم]]، [[خداوند متعال]] خود را ملزم به [[هدایت]] [[انسانها]] کرده است: {{متن قرآن|وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ...}}<ref>«و (راهنمایی به) راه راست با خداوند است و برخی از آن (راه)ها کژ راه است.».. سوره نحل، آیه ۹.</ref>. {{متن قرآن|إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى}}<ref>«بیگمان آنچه بر ما مقرّر است رهنمود است» سوره لیل، آیه ۱۲.</ref>. | ||
خط ۱۳: | خط ۱۶: | ||
# شرط بهرهمندی از [[هدایت الهی]]، [[ایمان]] به خداست: {{متن قرآن|...وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«...و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی میکند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref>. در برخی از [[آیات]]، [[خداوند]] میفرماید که توبهکنندگان واقعی نیز از [[هدایت]] [[خداوند]] بهرهمند میشوند: {{متن قرآن|اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ}}<ref>«خداوند است که هر که را بخواهد به سوی خود برمیگزیند و هر که را (به درگاه او) بازگردد به سوی خویش رهنمون میگردد» سوره شوری، آیه ۱۳.</ref>. [[خداوند متعال]] در [[قرآن کریم]] از گروههایی نام میبرد که به [[دلیل]] [[لجاجت]] در [[پذیرفتن حق]]، هرگز مشمول [[هدایت]] او قرار نخواهند گرفت؛ [[کافران]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}} «و خداوند گروه کافران را راهنمایی نمیکند» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>، [[ظالمان]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}} «و خداوند گروه ستمکاران را رهنمون نمیگردد» سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref> و [[فاسقان]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ}} «و خداوند گروه نافرمانان را راهنمایی نمیکند» سوره مائده، آیه ۱۰۸.</ref> از آن دستهاند. | # شرط بهرهمندی از [[هدایت الهی]]، [[ایمان]] به خداست: {{متن قرآن|...وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«...و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی میکند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref>. در برخی از [[آیات]]، [[خداوند]] میفرماید که توبهکنندگان واقعی نیز از [[هدایت]] [[خداوند]] بهرهمند میشوند: {{متن قرآن|اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ}}<ref>«خداوند است که هر که را بخواهد به سوی خود برمیگزیند و هر که را (به درگاه او) بازگردد به سوی خویش رهنمون میگردد» سوره شوری، آیه ۱۳.</ref>. [[خداوند متعال]] در [[قرآن کریم]] از گروههایی نام میبرد که به [[دلیل]] [[لجاجت]] در [[پذیرفتن حق]]، هرگز مشمول [[هدایت]] او قرار نخواهند گرفت؛ [[کافران]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}} «و خداوند گروه کافران را راهنمایی نمیکند» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>، [[ظالمان]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}} «و خداوند گروه ستمکاران را رهنمون نمیگردد» سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref> و [[فاسقان]]<ref>{{متن قرآن|وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ}} «و خداوند گروه نافرمانان را راهنمایی نمیکند» سوره مائده، آیه ۱۰۸.</ref> از آن دستهاند. | ||
'''[[کتابهای آسمانی]]''': بدون تردید، تمام [[کتابهای آسمانی]] موجب [[هدایت]] [[انسانها]] هستند؛ با وجود این، در [[آیات قرآن کریم]]، از برخی [[کتابهای آسمانی]] به [[هادی]] تعبیر شده است: | |||
# '''[[قرآن]]''': [[آیات]] فراوانی وجود دارد، که [[قرآن]] را [[هدایت کننده]] معرفی کرده است. این [[آیات]] را میتوان به چهار گروه تقسیم کرد: | # '''[[قرآن]]''': [[آیات]] فراوانی وجود دارد، که [[قرآن]] را [[هدایت کننده]] معرفی کرده است. این [[آیات]] را میتوان به چهار گروه تقسیم کرد: | ||
## بنابر برخی [[آیات]]، [[قرآن کریم]] [[هدایت کننده]] [[متقین]] است: {{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۲.</ref>. | ## بنابر برخی [[آیات]]، [[قرآن کریم]] [[هدایت کننده]] [[متقین]] است: {{متن قرآن|ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۲.</ref>. | ||
خط ۲۲: | خط ۲۵: | ||
# '''[[تورات]]''' [[قرآن کریم]] هفده بار از [[کتاب آسمانی]] [[حضرت موسی]] {{ع}} با واژه {{متن قرآن|تَوْرَاة}} [[سخن]] به میان آورده و در آیاتی نیز با عنوان {{متن قرآن|الْكِتَاب}} از آن یاد کرده، و در [[آیات]] متعددی هم آن را موجب [[هدایت]] دانسته است: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ}}<ref>«ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، فرو فرستادیم» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>. همچنین میفرماید: {{متن قرآن|قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِلنَّاسِ}}<ref>«بگو: کتابی را که موسی آورد چه کسی فرو فرستاد؟ که فروغی و رهنمودی برای مردم بود» سوره انعام، آیه ۹۱؛ و نیز، ر. ک: {{متن قرآن|ثُمَّ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ}} «سپس به موسی کتاب دادیم تا (نعمت را) بر آنکه نیکی کرده است تمام کنیم و برای روشن داشتن هر چیز و برای رهنمون و بخشایش باشد که آنان به لقای پروردگارشان ایمان آورند» سوره انعام، آیه ۱۵۴؛ {{متن قرآن|وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِي وَكِيلًا}} «و به موسی کتاب (آسمانی) بخشیدیم و آن را رهنمودی برای بنی اسرائیل کردیم (و گفتیم) که به جای من کسی را کارساز مگیرید» سوره اسراء، آیه ۲.</ref>. | # '''[[تورات]]''' [[قرآن کریم]] هفده بار از [[کتاب آسمانی]] [[حضرت موسی]] {{ع}} با واژه {{متن قرآن|تَوْرَاة}} [[سخن]] به میان آورده و در آیاتی نیز با عنوان {{متن قرآن|الْكِتَاب}} از آن یاد کرده، و در [[آیات]] متعددی هم آن را موجب [[هدایت]] دانسته است: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ}}<ref>«ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، فرو فرستادیم» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>. همچنین میفرماید: {{متن قرآن|قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِلنَّاسِ}}<ref>«بگو: کتابی را که موسی آورد چه کسی فرو فرستاد؟ که فروغی و رهنمودی برای مردم بود» سوره انعام، آیه ۹۱؛ و نیز، ر. ک: {{متن قرآن|ثُمَّ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ}} «سپس به موسی کتاب دادیم تا (نعمت را) بر آنکه نیکی کرده است تمام کنیم و برای روشن داشتن هر چیز و برای رهنمون و بخشایش باشد که آنان به لقای پروردگارشان ایمان آورند» سوره انعام، آیه ۱۵۴؛ {{متن قرآن|وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِي وَكِيلًا}} «و به موسی کتاب (آسمانی) بخشیدیم و آن را رهنمودی برای بنی اسرائیل کردیم (و گفتیم) که به جای من کسی را کارساز مگیرید» سوره اسراء، آیه ۲.</ref>. | ||
'''[[پیامبران]]''': بدون تردید، [[خداوند متعال]] [[هدایت تشریعی]] خود را در [[نظام هستی]]، از طریق فرستادن پیامبرانش انجام میدهد؛ از اینرو، تمام [[پیامبران الهی]] به [[دستور خداوند]]، [[هدایت کننده]] مردماند. [[قرآن کریم]] بارها به [[هادی]] بودن [[پیامبران]]، اشاره کرده است: {{متن قرآن|وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى إِلَّا أَنْ قَالُوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسُولًا}}<ref>«و مردم را هنگامی که برای آنان رهنمود آمد هیچ چیز از ایمان آوردن باز نداشت مگر همین که گفتند: آیا خداوند بشری را به پیامبری برانگیخته است؟!» سوره اسراء، آیه ۹۴.</ref>. | |||
مردمی که مخاطب [[پیام]] [[پیامبران الهی]] بودند نیز میدانستند که [[رسالت]] [[پیامبران]]، [[هدایت مردم]] است؛ با وجود این، از [[پذیرش]] آن خودداری میکردند: {{متن قرآن|ذَلِكَ بِأَنَّهُ كَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ}}<ref>«این بدان روست که پیامبرانشان برای آنها برهان (ی روشن) میآوردند ولی آنان گفتند: آیا بشری ما را راهنمایی کند؟ پس کفر ورزیدند و پشت کردند و خداوند بینیازی نشان داد و خداوند بینیازی ستوده است» سوره تغابن، آیه ۶؛ و ر. ک: {{متن قرآن|وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا}} «و هنگامی که برای مردم رهنمود آمد چیزی آنها را باز نداشت که ایمان آورند و از پروردگارشان آمرزش بخواهند جز (انتظار) اینکه سنّت (خداوند در عذاب) پیشینیان برای آنان (نیز) سر برسد یا عذاب پیش روی آنها آید» سوره کهف، آیه ۵۵.</ref>. | مردمی که مخاطب [[پیام]] [[پیامبران الهی]] بودند نیز میدانستند که [[رسالت]] [[پیامبران]]، [[هدایت مردم]] است؛ با وجود این، از [[پذیرش]] آن خودداری میکردند: {{متن قرآن|ذَلِكَ بِأَنَّهُ كَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ}}<ref>«این بدان روست که پیامبرانشان برای آنها برهان (ی روشن) میآوردند ولی آنان گفتند: آیا بشری ما را راهنمایی کند؟ پس کفر ورزیدند و پشت کردند و خداوند بینیازی نشان داد و خداوند بینیازی ستوده است» سوره تغابن، آیه ۶؛ و ر. ک: {{متن قرآن|وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا}} «و هنگامی که برای مردم رهنمود آمد چیزی آنها را باز نداشت که ایمان آورند و از پروردگارشان آمرزش بخواهند جز (انتظار) اینکه سنّت (خداوند در عذاب) پیشینیان برای آنان (نیز) سر برسد یا عذاب پیش روی آنها آید» سوره کهف، آیه ۵۵.</ref>. | ||
خط ۲۹: | خط ۳۲: | ||
بنابراین، [[پیامبران الهی]] افزون بر اتصاف به صفت “هادی”، “مبشرٌ” یا “بشیر” و “منذر” یا “نذیر” نیز هستند؛ از اینرو، [[قرآن کریم]] بارها از [[پیامبران]]، با این عناوین یاد میکند؛ چنانکه راجع به [[بشیر]] و نذیر بودن [[پیامبر اکرم]] {{صل}} میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ}}<ref>«ما تو را به درستی مژدهآور و بیمدهنده فرستادیم و از تو درباره دوزخیان باز نپرسند» سوره بقره، آیه ۱۱۹.</ref>. | بنابراین، [[پیامبران الهی]] افزون بر اتصاف به صفت “هادی”، “مبشرٌ” یا “بشیر” و “منذر” یا “نذیر” نیز هستند؛ از اینرو، [[قرآن کریم]] بارها از [[پیامبران]]، با این عناوین یاد میکند؛ چنانکه راجع به [[بشیر]] و نذیر بودن [[پیامبر اکرم]] {{صل}} میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ}}<ref>«ما تو را به درستی مژدهآور و بیمدهنده فرستادیم و از تو درباره دوزخیان باز نپرسند» سوره بقره، آیه ۱۱۹.</ref>. | ||
همچنین در جای دیگری میفرماید: {{متن قرآن|وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا}}<ref>«و آن (قرآن) را راستین فرو فرستادهایم و راستین فرود آمده است و تو را جز نویدبخش و بیمدهنده نفرستادهایم» سوره اسراء، آیه ۱۰۵.</ref>. همچنین، [[منذر]] بودن [[حضرت رسول اکرم]] {{صل}} نیز در این [[آیه]] بیان شده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا}}<ref>«تو تنها به کسی که از آن میترسد، هشدار میدهی» سوره نازعات، آیه ۴۵.</ref><ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۲۲۹-۲۴۰.</ref>. | همچنین در جای دیگری میفرماید: {{متن قرآن|وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا}}<ref>«و آن (قرآن) را راستین فرو فرستادهایم و راستین فرود آمده است و تو را جز نویدبخش و بیمدهنده نفرستادهایم» سوره اسراء، آیه ۱۰۵.</ref>. همچنین، [[منذر]] بودن [[حضرت رسول اکرم]] {{صل}} نیز در این [[آیه]] بیان شده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا}}<ref>«تو تنها به کسی که از آن میترسد، هشدار میدهی» سوره نازعات، آیه ۴۵.</ref><ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۲۲۹-۲۴۰.</ref>. | ||
خط ۳۹: | خط ۴۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:صفات امام]] |